Dagur - 06.11.1937, Blaðsíða 1

D AQUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddági fyrir 1. júlí.
XX. árg
•í
Afgreiðslan
er hjá JÓNI Þ. ÞÓR, Norð-
urgötu 8. Talsími 112. Upp-
sögn, bundin við áramót, sé
komin til afgreiðslumanns
fyrir 1. des.
Akureyri 6. nóvember 1937.
1
52. tbl.
KauiideiSan á Akureyri
og rök foringja vevkafélk§ins.
Foringjarnir ráðast með ofsa og ofbelcii á
mikilsverðan nýgræðing í atvinnumálum, verk-
smiðjuiðnaðinn, og gera kröfur, sem geta riðið
honum að fuliu. Par með væri fjöldi fólks á
Akureyri rekinn út á gadd atvinnuleysisins.
staO raka nota foringjar pessir slagorð og upptirópanir
Verkafólkið §jálft verður að gripa til
§inna róða, afsegfa leiðsögu þessara
foringja og hrista þá með öllu af §ér.
Það hefir fram undir síðustu
tíma verið talið svo, að aðalat-
vinnuvegir íslendinga væru aðeins
tveir: landbúnaður og fiskiveiðar.
Fábreytni atvinnuvega vorra hef-
ir verið talið mikið þjóðarmein,
einkum síðan kaupstaðir og kaup-
tún risu upp í landinu og tóku ör-
um vexti. Það, sem mest hefir
þjakað kaupstaða- og kauptúna-
lýðnum, hefir verið skortur á at-
vinnu. Til þess að draga úr þess-
um mikla skorti hefir á síðari ár-
um verið gripið til þess ráðs, að
stofna til svonefndrar atvinnu-
bótavinnu, sem bæjarfélög hafa
haldið uppi með aðstoð og styrk
frá ríkinu. Þetta er að vísu vand-
ræðaleið, sem farin hefir verið af
illri nauðsyn. Þegar svona er á-
statt, er það hið mesta þjóðþrifa-
verk að færa út kvíarnar og
stofná til nýrra atvinnufyrirtækja,
skapa nýja atvinnuvegi, hvort sem
það er gert fyrir framtak ein-
stakra manna eða félagsstofnana.
Allt slíkt, sem byggt er á heil-
brigðum grundvelli, miðar að
aukinni velferð almennings í
h'ndinu.
Til mikillar gleði öllum sönnum
framfaravinum hefir nú á síðari
árum myndazt efnilegur vísir að
þriðja aðalatvinnuvegi íslendinga,
en það er verksmiðjuiðnaður. Sá
atvinnuvegur er að vísu í bemsku
enn, aðeins nýgræðingur, sem
þessar verksmiðjur veita til sam-
ans um 200 verkamönnum, konum
og körlum, fasta atvinnu árið um
kring til lífsviðurværis sér og
sínum.
III.
Nú víkur sögunni að Jóni
nokkrum Sigurðssyni, sem kallast
erindreki Alþýðusambands íslands
og hefir á vegum Alþýðusam-
bandsins haft það fyrir atvinnu-
bótavinnu fyrir sjálfan sig að
reka fátæka, vinnufúsa verkamenn
frá atvinnu sinni með þeirri túlk-
un, að kaup þeirra við fyrgreind-
ar verksmiðjur væri svo smánar-
lega lágt, að hans viðkvæma
hjarta þyldi það ekki. Undir þetta
tekur svo „Alþýðumaðurinn“.
Verkafólkinu er sagt að verk-
smiðjurnar, sérstaklega Gefjun,
safni óhæfilega miklum gróða, en
greiði því smánarkaup.
Þetta prédikar Jón Sigurðsson
og liðsmenn hans hvar sem þeir
komast höndum undir. Þeir við-
hafa slagorð og upphrópanir en
engin rök. Þeir hrópa um „kaup-
kúgun“ og „smánarblett“ í sam-
bandi við kaup það, er S. í. S.
greiðir verkafólkinu sínu. Það er
því ekki úr vegi að gera grein fyr-
ir í hverju þessi „kúgun og smán“
er fólgin. Skal því hér í aðalatrið-
(Framh. á 2. síðu).
nauðsyn er á að fái að vaxa í
skjóli friðar og réttsýni, til þess
að hann geti orðið öflug lyftistöng
þjóðmegunar vorrar og þjóðar-
menningar.
II.
Eins og kunngt er hefir fé-
lagsmálahreyfing samvinnunnar
hrundið í fratmkvæmd allveruleg-
um verksmiðjuiðnaði hér á Akur-
eyri. Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga rekur hér tvær all-
stórar verksmiðjur sem sína eign.
Aðra þeirra keypti það fyrir
nokkrum árum og hefir síðan bætt
hana og eflt að stórum mun og
fært út starfsemi hennar og af-
lcöst. Á þeim 6 árum, sem S. í. S.
hefir starfrækt Gefjuni sem sína
eign, hefir það nær 5-faldað starfs-
mannaliðið þar. Um skógerðar-
verksmiðjuna „Iðunni“ verður lít-
ið sagt að svo komnu, því hún má
heita ný af nálinni, en framsýnir
menn líta svo á, að hún muni mik-
ið og þarft verk inna af höndum
í framtíðinni, ef hún fær að vera
í friði fyrir óróaseggjum og of-
stopamönnum. Auk þess, sem hér
hefir verið talið, eru svo þær
verksmiðjur, sem S. í. S. og Kt E.
A. hafa í sameiningu reist og
reka, en það er sápuverksmiðjan
Sjöfn og kaffibætisverksmiðjan
Freyja. Enn má svo nefna smjör-
líkisgerðina Flóru, sem K. E. A. er
eitt eigandi að og rekur. Allar
Því er ekki samið
í yfirstandandi vinnudeilu?
Þessi spurning er á vörum
marga hér í bæ nú þessa dagana
og það er í alla staði eðlilegt að
um þetta sé spurt, og það er líka
jafn sjálfsagt að almenningur fái
skýr og vafningalaus svör, en þau
eru í stuttu máli þessi.
Alþýðusambandið hefir ekki
enn tjáð sig reiðubúið að hefja
umræður um lausn deilunnar.
í bréfi S. í. S. til Alþýðusam-
bandsins frá 3. þ. m. segir svo:
„í sambandi við væntanleg-
ar samningaumleitanir skal það
tekið fram, að skilyrði fyrir því
að samningar geti hafizt og hald-
ið áfram, er, að vinnustöðvun
verði ekki víðtækari en það, er
snertir störf í verksmiðjunum og
flutninga á vörum til þeirra og
frá, meðan samningaumleitanir
standa yfir“.
Hér er skýrt fram tekið að S. í.
S. vill, eins og sjálfsagt var, binda
vinnustöðvunina aðeins við þau
fyrirtæki, sem um er deilt, en
blanda ekki inn í málið öðrum
starfsgreinum, sem engin deila er
um og ekki á að geta orðið deilt
um á þeim grundvelli sem þessi
vinnustöðvun á að hvíla á og op-
inberlega hefir verið látin fram
koma til þessa.
Allir menn með óbrjálaðri dóm-
greind hljóta að viðurkenna að
þetta skilyrði af hálfu S. í. S. er
aðeins sjálfsögð réttlætiskrafa,
sem hver gagnaðili, með þó ekki
væri nema snefil af sanngirni,
hlaut að viðurkenna og taka til
greina.
En hvað gerir Alþýðusam-
bandið?
í stað þess að svara beint og
blátt áfram gefur það svo loðin
svör, að sama er og ekkert svar,
eins og sjá má af þeim kafla úr
bréfi Alþýðusambandsins, sem um
þetta ræðir og birtur var í síðasta
tölublaði Dags.
Eftir að hafa móttekið þetta
bréf Alþýðusambandsins skrifar
S. í. S. því enn á ný þann 4. þ. m.
og leggur þá sérstaklega áherzlu á
að skýr svör verði gefin við fyrra
bréfinu, til þess að samningaum-
leitanir gætu hafizt tafarlaust, en
Alþýðusambandið hefir enn ekki
svarað’ því bréfi.
Hér er því ekki um að spyrja.
Það er sttk Alþýðusam*
bandsins að samnÍDga>
unaleilanir geta ekki haf-
ist.
Þegar blaðið fer í pressuna, er enn ekkert svar komið frá Aiþýðusambandinu við bréfi Sís4. þ. m.
Pað stendur því á Alþýðusambandinu, að ekki er hægt að hefja samningaumræður og allar
sögusagnir Jóns Sig. og Co., um að það standi á Sís, eru með öliu tilhæfuiausar.