Dagur - 18.11.1937, Síða 3

55. tbl.
D A G U R
257
Iðjufundinum á laugardagskvöld-
ið. Það er þá bezt að lofa mönnum
að heyra, hvað haft er eftir hon-
um þar. Hann kvað meðal annars
hafa mælt á þá leið, að ekki væri
von á góðu fyrir verkafólkið, þar
sem Þorsteinn M. Jónsson hefði
verið skipaður sáttasemjari í deil-
unni, því hann væri ekki annað en
verkfæri í höndum K. E. A. og S.
í. S. Þetta er svívirðing að heyra
um Þ. M. J. í þessu sambandi.
Honum er falið mikið trúnaðar-
starf sem sáttasemjara í við-
kvæmu deilumáli, og það er
skylda hans að líta með jafnri
réttsýni á hlut beggja deiluaðila.
Finnst mönnum það ekki nokkuð
æsingakennt að bera á hann á
mannfundi, að hann hafi svo
herfilega brugðizt trausti að vera
verkfæri í hendi annars deiluað-
ila? Það er og mælt, að erindreki
Alþýðusambandsins hafi sett ofan
í við H. F. út af þessu með öllu ó-
verðskuldaða æsinga-álasi í garð
sáttasemjarans.
Gefst nú H. F. tækifæri til að
leiðrétta, ef rangt er frá skýrt, en
gæta verður hann þess, að nokkr-
ir tugir manna hlustuðu á hann,
svo að það er varasamt fyrir hann
að ætla að smokra sér undan
sannleikanum.
Osannlndi iim f iinil i Eram-
sóknacfélagi Aknreyrar.
Þá tekur H. F. sér fyrir hendur
að skýra frá fundi, sem Framsókn-
arfélag Akureyrar hélt í síðustu
viku. Segir hann að á fundinum
hafi orðið „harðar deilur“ um
verkfalismálið, tillögur hafi kom-
ið fram um að skora á forráða-
menn K. E. A. og S. í. S. að ganga
þegar til samninga og einnig um
það, að fundurinn tæki enga af-
stöðu til málsins. Ennfremur að
forstjóri K. E. A. hafi krafið fund-
inn um traust sér til handa.
Allt er þetta annað tveggja
málum blandað eða hreinn upp-
spuni. Engar deilur áttu sér stað
um málið og tillaga sú, er vítti
vörubannið á K. E. A. var sam-
þykkt nær einróma. Tillaga, en
ekki „tillögur“, kom að vísu fram
um að ganga þegar til samninga,
eins og áður hefir verið frá skýrt
í þessu blaði, en engin tillaga kom
fram um, að fundurinn tæki enga
afstöðu til málsins. Forstjóri K. E.
A. krafðist einkis trausts sér til
handa.
Það getur ef til vill kallast list
út af fyrir sig að koma jafnmörg-
um ósannindum að í ekki lengra
máli en frásögn „Alþm.“ er af
þessum fundi. En af þeirri list-
hæfni er „Alþm.“ lítt öfundsverð-
ur. Og ekki hefir blaðið annað
upp úr þessu en að gera sig bert
að margföldum ósannindum
frammi fyrir þeim 120 mönnum,
er fundinn sátu.
hVíuuc" veckafólksins.
Halldór Friðjónsson segir, að
„yfirlýður“ K. E. A. hafi „afhjúp-
að sig sem fjandmenn verkafólks-
ins.“ Sjálfur þykist hann auðvitað
vera hinn sanni vinur þessa sama
verkafólks.
Ekki ætlar Dagur að deila við
H. F. um þetta. Bezt að láta
verkafólkið sjálft dæma um það,
hvort hafi orðið því að meira liði
í lífsbaráttunni verklegar fram-
kvœmdir K. E. A. á verzlunar- og
atvinnusviðinu, eða innantómt
kjaftœði Halldórs Friðjónssonar
um bætt kjör verkafólksins. Sést
hafa þess merki, að verkafólkið
hefir þegar að nokkru kveðið upp
sinn dóm um það hversu gagnlegt
„verkfæri“ það telur sig eiga í
Halldóri Friðjónssyni.
„Æfisaga"
okkar
Erlings.
Erlingur Friðjónsson ábyrgðar-
maður „Alþýðumannsins“ tekur
sér fyrir hendur að skrifa æfisögu
okkar, er birtist í blaði hans í
fyrradag. Æfisagan er stutt, að-
eins rúmur dálkur í þessu litla
blaði. Höfundur hennar vill
minna mig á, að hann hafi stutt
að bættum launakjörum mínum
við barnaskólann hér, þegar við
áttum sæti saman í bæjarstjórn-
inni. Er helzt á honum að skilja,
að fyrir þetta eigi hann þá hönk
upp í bakið á mér, að eg sé reynd-
ar siðferðislega skyldugur að
fylgja honum í kaupdeilu þeirri,
sem nú hefir staðið yfir hér á Ak-
ureyri. Er þetta aðalþátturinn í
æfisögunni, en við hann vil ég
gefa þessar skýringar:
Eg réðist sem fastur kennari að
barnaskóla Akureyrar haustið 1908
með 600 kr. árslaunum, sem
nokkru seinna hækkuðu þó upp í
700 kr. Haustið 1918, eftir 10 ára
starf, bar þáverandi oddviti bæj-
arstjórnar, Páll Einarsson, síðar
hæstaréttardómari, fram tillögu
um það í bæjarstjórn, að laun
mín yrðu hækkuð úr 700 kr. upp
í 1200 kr., eða þriðjung þess, sem
verkamönnum er ætlað eftir sama
þjónustutíma samkv. hinum nýja
samkomulags-kauptaxta.
Bæjarstjórn þótti tillagan sann-
gjörn og samþykkti hana nær um-
ræðulaust. Eg átti engan hlut að
framkomu þessarar tillögu og
greiddi ekki atkvæði um hana.
Um atkvæðagreiðsluna að öðru
leyti man eg ekki, en hygg að til-
lagan hafi verið samþykkt í einu
hljóði, og eg trúi því mæta vel,
að Erlingur hafi greitt henni at-
kvæði sitt. Fyrir það er eg honum
þakklátur, en eg get þó ekki fall-
izt á, að það þakklæti eigi að ná
svo langt, að mér beri að fylgja
Erlingi út í hvaða öfgar og vit-
leysu, sem vera skal.
Þetta eru þær einu launabætur
mér til handa frá bæjarins hálfu,
sem eg man eftir frá samverutím-
um okkar Erlings í bæjarstjórn-
inni.
í öðru lagi vill Erlingur minna
mig á, að eitt sinn hafi pólitískir
andstæðingar mínir í bæjarstjórn
Akureyrar flutt tillögu um það,
að mér yrði sagt upp starfi við
barnaskólann, af því að eg væri
ritstjóri að pólitísku blaði, og að
hann hafi fyrstur manna mótmælt
Trygovi í Víðikeri.
í fyrstu viku vetrar andaðist
Tryggvi Guðnason, bóndi í Víði-
keri, liðlega sextugur að aldri.
Hann veiktist hastarlega, og varð
þegar lækni og öllum ljóst að al-
vara var á ferðum, og eina vonin
að uppskurður hjálpaði. En þeirra
bjargráða var helzt að leita til
Húsavíkur eins og sakir stóðu.
Omjúkur vetur var genginn í
garð, snjónum hlóð niður og ekki
öðrum farartækjum við komið,
norður Bárðardalinn, en hestum
og sleða. Leiðin er löng til Húsa-
víkur, nál. 20.stunda lestagangur,
eftir gömlu máli, eða jafngildir
vegalengdinni yfir Sprengisand.
Hér var að tefla um lífið og dauð-
ann, en Tryggvi var ákveðinn,
eins og jafnan fyrr. En ferðin varð
styttri en ætlað var, tvær bæjar-
leiðir. Þegar kirkjan í Lundar-
brekku blasti við, var hann liðið
lík, en þangað var haldið til
hinsta náttstaðarins.
En því get ég þessa, að það
sannar mér, að til síðustu stundar
hélt hann sínum sterku sérkenn-
um í einbeittri skaphörku, karl-
mannslund og óhlífninni við sjálf-
an sig.
þeirri tillögu, er hún kom fram.
Við þessa frásögn E. F. verð ég að
gera þá athugasemd, að mér er
alveg ókunnugt um þessa upp-
sagnartillögu mér til handa og
rekur alls ekki minni til, að hún
kæmi nokkurntíma fram í bæjar-
stjórn öll þau ár, sem ég átti þar
sæti. Mér er því nær að halda, að
hér sé um sögulega villu að ræða í
þeSsari stuttu æfisögu okkar Er-
lings. Yfirleitt hefi ég aldrei orðið
þess var, að ég hafi orðið fyrir að-
kasti frá pólitískum andstæðing-
um mínum í sambandi við starf
mitt við barnaskólann, enda þyk-
ist ég ekki hafa til þess unnið. En
hvað sem þessu líður, þá fæ ég
með engu móti skilið, að þetta síð-
ara atriði í æfisögunni geti á
nokkurn hátt snert kaupdeilu þá,
sem hér hefir staðið yfir.
Það tilkynnist vinum og vanda-
mönnum, að maðurinn minn og
faðir okkar, Björn ólafsson, lézt
á sjúkrahúsinu hér í bænum
þann 16. þ. m.
Jarðarförin ákveðin síðar.
Akureyri 16. nóv. 1937.
Kristtn Baldvinsdóttir og börn.
Spor, sem hann hafði stigið til
hálfs, hlaut hann að stíga að
fullu, frá áformum sínum gat
hann trauðlega snúið, áfram,
áfram, helzt hvað sem það kost-
aði, svo var hann kappsfullur og
kjarkurinn mikill. En ekki var
hann vorkunnlátur og kröfufrekur
var hann um afköst manna og
náði það einnig til hans sjálfs. En
um slíka menn verður alltaf
meiningamunur, þeirra er dag-
dómana fella um það, hvað er
hóf og gætni.
Tryggvi var höfðingi í lund og
stórbrotinn í ýmsum háttum, en
laus við alla yfirborðsmennsku,
opinskár og hreinn í lund, og
sneyddur öllum sora. Glöggskyggn
á marga hluti, en fór allrar mennt-
unar á mis í æsku. Ólst upp við
fjárgeymslu og harða vinnu, hafði
mikið yndi af fé og fjármaður
góður.
Um öræfin fram og aftur af
Bárðardal fór hann oft og víða og
var þrásinnis leiðsögumaður, er-
lendra og innlendra, um þær
hrikalegu auðnir.
í Víðikeri bjó hann 35 ár, eða
kannske vel það, stórum búskap
cg athafnamiklum. Öll þau ár
stóð við hlið hans eftirlifandi
ekkja, Sigrún Þorvaldsdóttir, æít-
uð úr Eyjafirði, börn þeirra eru
mörg og mannvænleg.
Sumir eru mestir og beztir við
fyrstu sýn og fyrstu kynni, en
smækka og falla saman við að
kynnast þeim. Þessu var öfugt
farið með Tryggva, hann vann við
viðkynningu, var vinur í raun, og
beztur þegar mest reyndi á.
8. nóvember 1937.
Ingimar Eydal.
Þ. M.
Beddar
Vaitteppi
Svefnpokar
Bakpokar
Skiðablússur
Branns-Veczlun
Páll Sigurgeirsson.