Dagur - 30.06.1938, Blaðsíða 3

29. tbl.
DAGUR
119
Margir kannast við skrítluna
af karlinum, sem var að lýsa vind-
myllunni. „Fyrst er spýta og svo
er spýta og svo er spýta í kross,
svo er spýta upp úr og svo er
spýta niður úr, svo er spýta og
svo er spýta og svo fer allt í gang-
inn“. Ef þessi sami karl ætti nú
að lýsa íslenzku þjóðlífi, myndi
hann vafalaust lýsa því þannig:
Fyrst er krafa og svo er krafa og
svo er krafa frá Alþýðusamband-
inu, svo er krafa frá Héðni og svo
er krafa frá kommúnistum, svo er
krafa og svo er krafa og svo fer
allt á hausinn.
Fyi'ir allmörgum árum stoínaði
íslenzkt tímarit til samkeppni um
svar við þessari spurningu. „Hvað
skortir íslenzku þjóðina mest?“
Svörin urðu mörg og margvísleg,
og margs þótti vera vant. Fyrstu
verðlaun hlaut Guðmundur Frið-
jónsson fyrir langt og snjallt
kvæði. Ef spurt væri nú þessarar
sömu spurningar, myndi eg hik-
laust svara: Þegnskap.
Þeim Framsóknarmönnum, sem
ekki kæra sig um að styrkja út-
breiðslustarfsemi kommúnista,
skal bent á, að hið gamalkunna
tímarit „Iðunn“ er orðið kommún-
istiskt áróðursrit.
Við og við kemur allmikill lyft-
ingur í hinar ýmsu stéttir þjóðfé-
lagsins, og þá er það segin saga,
að úr því verður a. m. k. einn
„dagur“. Komnir eru: verklýðs-
dagur, verzlunarmannadagur, sjó-
mannadagur, barnadagur, mæðra-
dagur, stúdentadagur o. s. frv. En
hvar endar þetta? Næst koma
sjálfsagt: bændadagur, kennara-
dagur, skósmiðadagur, rakaradag-
ur, prestadagur, feðradagur o. s.
frv. Sá síðastnefndi á þó einna
mestan rétt á sér, því að hvaða
sanngirni er í því að láta feðurna
sitja á hakanum, þessa þraut-
píndu máttarstólpa heimilanna,
en hafa bæði barnadag og mæðra-
dag? Það væru hvorki til mæður
né börn, ef engir væru feður.
Nei, feðradagurinn þarf að koma
næstj og hann mun áreiðanlega
ekki standa á sporði hinum vin-
sælasta af öllum hátíðisdögum, —
vinnukonufrídeginum.
N. N.
lljónaband. Ungfrú Oddrún Sigríður
Jóhannsdóttir, ráðskona Menntaskólans,
Akureyri og Stefán Gunnbjörn Egilsson,
ráðsmaður.
Tryppi það, sent auglýst er á öðrurn
stað i blaðinu í dag; koni að Hvammi á
þann einkennilega hátt, að það kom á land
af sjó niður undan Hvammi. Sást fyrst
til þess aö minnsta kosti einn kílómetra
undan landi og var þá á leið að austan,
en hvaðan það er aö- komið, er óvíst
enn, en sýnilega kom það af löngu
sundi, því það var svo þreytt, að það
átti örðugt með að komast upp á bakk-
ann frá sjónum og er hann þó ekki hár.
» • » 11 » « • • • •-•••» • » • •-•-
Hvert stefnir - - hann ?
(Framhald af 2. síðu).
menningai'ástand þjóðarinnar“
eins og hr. B. G. skriíar. — Hvers
vegna eru skólar okkar kostaðir
af hinu opinbera að miklu leyti?
Hversvegna er verið að kosta því
til að gefa skólabörnum á Akur-
eyri bæði mjólk og lýsi? Er hægt
að segja að „ástæður leyfi“ það'
meðan ekki er hægt að verja
nema 300 þús. kr. á ári til áfeng-
iskaupa á Akureyri?* Eru ekki ein-
staklingar og' almenningur hér í
þessum skólamálum með hóflaus-
ar og hættulegar kröfur til þess
opinbera?
— — Ég álít sannarlega ekki
minni þörf á því að kenna börn-
um og ungmennum að hegða sér
og lifa þannig, að sem fyllstri
heilsu verði náð og haldið, t. d. m.
a. með reglulegum böðum, heldur
en að halda þeim að bóklegu námi
fleiri — og marga — tíma- á dag
hálf árin. Sjúkrahús okkar og
heilsuhæli eru oftast fullskipuð,
en hraustmenni vanta bæði hér
og þar.
Hr. B. G. virðist mjög hneyksl-
aður á því að ég tel menningu
okkar íslendinga takmarkaða og
hætti okkar á sumum sviðum
litlu fremri háttum skrælingja.
Það, sem ég nefni til dæmis í því
sambandi, er ofurlítið um aðstöðu
almennings á Akureyri til líkams-
menntunar, notkun áfengis og tó-
baks í sömu borg.
Mér virðist þeir menn, sem op-
inberlega vilja láta sem það
ástand sé viðunandi — eða meira
en það — hjá menningarþjóð,
hljóti að vera eitthvað óheilbrigð-
ir, sennilega, eins og hr. B. G.
kemst að orði: „sjúklingar á ein-
hverju því sviði tilverunnar, sem
liggur milli lífs og dauða og verða
því að meðhöndlast sem slíkir“.
Eg geri ráð fyrir, að sjúklingar á
þessum „millilífsogdauðasviðum“
eigi að meðhöndlast sem aðrir
sjúklingar. Við reynum venjulega
að hjálpa þeim sem sjúkir eru, og
treystum því, að sú hjálp verði
ekki árangurslaus, jafnvel þótt þá
stundum vanti viljann til að
hjálpa sér sjálfir. Munu ekki
flestir vona — þótí hr. B. G. telji
slíkt ómögulegt — að með Guðs
hjálp geti sá vilji skapast og eflst?
Hinn „eilífa sannleik" hr. B.
G. og annara tel eg nefnilega að
ekki megi alltaf taka bókstaflega.
— Menn eru t. d. nógu duglegir
að „hjálpa sér sjálfir“ þegar þeir
eru að ná sér í áfengi og drekka
frá sér vit og vilja, en að þeir hafi
til þess Guðs hjálp, „og þá um
leið allra góðra vætta“, veit eg
ekki til.
En lítum að lokum á það, að
einn hundraðasti hluti þess fjár,
seift árlega er varið til áfengis-
kaupa í vínbúðinni á Akureyri,
nægði til þess að koma upp gufu-
baðstoíu; einn hundraðasti hluti
tóbaksverðsins nægði til að veita
bæjarbúum þar ódýr og ágæt böð.
Hér er um framkvæmd að ræða,
* Vitanlega eru það ekki bara Akureyr-
ingar, sern kaupa. /■ /•
•" »-♦•♦♦•• • • • • • •_• • ♦-•-•♦-
sem bæta myndi líðan fjölda fólks,
auka heilsu þess, vilja og getu til
afreka, svo að ekki verður metið
til fjár. Auðvitað myndu einhverj-
ir óska þess heldur að fá eigið
baðherbergi heirna, en slíkt er
mörgum ómögulegt og þýðingar-
laust að ki’efjast þeirrar „heims-
ins unaðssemdar“. Hér er aftur á
móti um færa leið að ræða, ódýra,
cn þó að mörgu leyti góða. Það
eru mörg félög á Akureyri: ung-
menna, kvenna og karla, sem ber
að taka þetta mál til umræðu og
framkvæmda ef heilbrigðisnefnd
og bæjarstjórn láta reka á reiðan-
um með allt slíkt.
Og hvort sem hr. B. G. trúir
því eða trúir því ekki, bendi eg á
þessa leið og brýni enn á ný til
íramkvæmda þar aðeins af „um-
hyggju fyrir heilsuvernd“, áhuga
í’yrir aukinni líkamsmenntun og
trú á mikilsverðan árangur þeirra
athafna, ef alúð er við lögð.
En telji hr. B. G. mig talsmann
þeirrar óskapa- og voða-stefnu,
sem hann skrifar um, — svo sem
ókunnugum gæti virzt, — bið eg
hann að sýna það ofurlítið ljósar
og færa rök fyrir. Að svo komnu
hirði eg ekki um að svara fleiru í
grein hans.
18. júní 1938.
Jónas Jónsson
frá Brekknakoti.
Viðtal viö Ólaf
á Hellulandi.
(Ólafur Sigurðsson klakfræðing-
ur á Hellulandi í Skagafirði var
hér á ferð fyrir síðustu helgi.
Náði Dagur tali af honum, og lét
hann blaðinu í té eftirfarandi
upplýsingar):
Á síðastliðnu hausti lét ríkis-
stjórnin byggja stórt og vandað
klakhús við Laxá í Þingeyjarsýslu.
Sökum þess, hve áliðið var orðið,
náðist lítið af lax. — Var þetta
eiginlega tilraun, til þess að nota
árvatn til klaks. — Byrjað var að
taka úr hrygnun 6. nóv., og því
lokið 18. nóv. — Lagt var niður í
stöðvum tæp 340 þús. hrogn.
Drepist hafa í vetur um 19 þús.
(ca. 6%), er það miklu minni
dauði, en venjulega tíðkast (15%
ei t. d. venjulegur dauði í Noregi).
Byrjuðu seiðin að. koma úr
hrognum 8. apríl, eða eftir um 5
mánuði. Laus við kviðpoka um og
eftir miðjan júní. Seiðin eru sér-
lega stór, þroskamikil og hraust,
enda er það reynsla Norðmanna
um seiði-kla'k í árvatni.
Mestu erfiðleikar voru í vetur,
að halda hrognum hreinum, því
vatnið í Laxá reyndist mjög
gruggugt, þrátt fyrir síun. En
reynt verður að ráða bót á þessu
eítir mætti í framtíðinni.
Stærsta magnið af hrognum fór
í Eyjafjarðará og Fnjóská, eða um
130 þús. í hvora. — 22 þús. í Djúp-
á, en afgangurinn í Laxá og
Reykjadalsá.
Róbert Abraham er á förum til út-
landa og ekki væntanlegur aftur fyr en
í september. Tekur hann þá upp tón-
listarstarf sitt að nýju.
Sólarherbergi
með húsgögnum, ásamt fæði,
óskast frá 1. júlí yfir 2—3
mánuði. — Úpplýsingar á
HÓTEL »GOÐAFOSS«.
Halldóra BjaniadóUlr.
Tvö hiáturskvöld
í Nýja-Bíó.
Bjarni Björnsson skopleikari og
gamanvísnasöngvari skemmti bæj-
arbúum síðastl. fimmtudagskvöld
og endurtók skemmtunina kl. 3 á
sunnudaginn. í bæði skiptin var
aðsókn mjög mikil. Söng Bjarni
ýmsa reykvíska gamanbragi, las
þess á milli upp skrítlur og skop-
sögur og hermdi eftir allt að 20
þekktum og þjóðkunnum mönn-
um. Eru slík raddbreytinga- og
hamskipti á fárra manna færi.
Húsið kvað við af hlátrum og
lófaklappi.
Síðastliðinn sunnudag lagði hóp-
ur íþróttamanna héðan af Akur-
eyri af stað til Vestmannaeyja.
Fór hann í boði íþróttafélaganna
þar, „Þórs“ og „Týs“, til bæja-
keppni í sundi og knattspyrnu. í
flokknum eru: Frá Sundfélaginu
„Gretti“: Björn Bjarman, Jóhann-
es Snorrason, Jónas Einarsson,
Snæbjörn Jónasson. Frá íþrótta-
félaginu „Þór“: Baldur Arngríms-
son, Baldur Sveinsson, Baldvin
Ásgeirsson, Bragi Brynjólfsson,
Brynjólfur Kristinsson, Hjalti
Svanlaugsson, Jóhann Guðmunds-
son, Jóhann Kristinsson, Jón
Egilsson, Jón Kristinsson, Kári
Sigurjónsson, Magnús Guðmunds-
son, Ragnar Sigurðsson, Snorri
Sigfússon, Stefán Stefánsson, Þór
Sigþórsson, Þorvaldur Stefánsson.
Fararstjóri flokksins er Tryggvi
Þorsteinsson, íþróttakennari.
Mönnum er í fersku minni
koma Vestmannaeyinga hingað í
hitteðfyrra og verða þeir sízt
auðveldari við að fást heima fyr-
ir. Á þriðjudagskvöld keppti
flokkurinn í knattspyrnu við ,Þór‘
og tapaði þeim leik með 2 mörk-
um gegn 1. í gærkvöldi var keppt
í sundi og eru úrslit ekki enn
kunn. í kvöld verður keppt við
,>Tý“ og loks annað kvöld við úr-
valslið félaganna. Lagt verður af
stað heimleiðis kl. 10 á laugar-
dagsmorgun. Hvernig svo sem
leikar kunna að íara, þá er það
víst, að bæjarbúar munu allir sem
einn óska þess að för þessi takist
sem bezt og verði bænum í einu
og öllu til sóma.
í BÚÐ
óskast 1. okt. n.k. (þrent fullorðið
í heimili). — Ritstjóri visar á.
Gifting. Síðastl. laugardag voru gefin
saman í hjónaband ungfrú Margrét Þor-
leifsdóttir og Georg Jónsson frá Húsa-
vík. Heimili ungu hjónanna er Gilsbakka-
vegur 5. Síra Benjamín Kristjánsson
framkvæmdi hjónavígsluna í fjarveru
sóknarprestsins.