Dagur - 27.07.1939, Page 1

DAGUR
kemur 'ií á hverjum
fimmtuctegi Kostar
kr. 6.00 úig. Qjaldk.
Arni Jóhannsson •
Kaupfél. Eyfirðinga.
Qjaldd. fyrir 1. júlí.
XXII. árg. t
AFGREIÐSLAN
er hjá Jóni Þ. Þór,
Norðurgötu 3. Tal-
sími 12. Uppsögn,
biindin við áramót, sé
komin til afgreiðslu-
manns fyrir 1. des.
30. tbl.
Verksmiðjur
s. I. s.
Á aðalfundi S. í. S. í Reykholti
gaf Jón Árnason framkvæmda-
stjóri ýtarlegt yfirlit um starf-
semi verksmiðja Sambandsins s.l.
ár. Fara hér á eftir nokkur atriði
úr skýrslu hans um verksmiðjur
S. í. S. á Akureyri, að undantekn-
um „Sjöfn“ og „Freyju“, sem eru
að hálfu leyti eign K. E. A.
GEFJUN.
Gefjun vann á síðasta ári úr
153 þús. kg. ullar og er það mun
meira en nokkru sinni fyr. S. í. S.
keypti verksmiðjuna árið 1930, og
það ár var unnið úr 40 þús. kg.
Hefir vinna verksmiðjunnar því
næstum fjórfaldast, síðan hún
kom í eigu S. í. S.
Framleiðsla verksmiðjunnar
skiptist þannig: Dúkar 75.234 m„
lopi 35.850 kg., band 2.229 kg. og
kambgarn 14.636 kg. Dúkagerð
verksmiðjunnar hefir nær tífald-
ast, síðan hún kom í eigu S. í. S.
Sala á framleiðsluvörum verk-
smiðjunnar nam 973 þús. kr. síð-
astl. ár.
í Gefjun vinna 126 manns.
SAUMASTOFAN.
Á saumastofu Gefjunnar á Ak-
ureyri voru á árinu saumaðir
1063 alfatnaðir karlmanna, 3965
einstakar flíkur, 333 skinnflíkur
og 2980 skinnhúfur. Salan nam
alls 287 þús. kr.
Á saumastofunni vinna 37
manns.
IÐUNN.
Starfsemi Iðunnar skiptist í þrjá
aðalþætti: gærurotun, sútun og
skógerð.
Vinna við gærurotunina byrjaði
í október s.l. og var henni lokið í
maíbyrjun. Alls voru afgreiddar
90.700 gærur.
Að gærurotuninni unnu 11
manns.
Alls var sútað á árinu: 1.121
hrosshúð, 434 tryppahúðir, 3.585
nauta- og kýrhúðir, 14.302 sauð-
skinn, 1.275 gærur og 1.305 önnur
skinn. Sala á sútuðum vörum nam
alls 304 þús. kr„ og var um helm-
ingur varanna seldur til annara
fyrirtækja.
Við sútunina vinna 17 manns.
Skógerðin framleiddi alls
29.724 pör af skóm á síðastl. ári og
eru það um 100 pör á hvern
vinnudag. Þessi afköst eru alltof
lítil, en starfsfólkið æfist smátt og
smátt. Eru afköstin nú orðin all-
miklu meiri, og einstaka dag hafa
þau komizt upp í 180 pör. Efni í
skóna, skinn og leður, er íslenzkt
að undanskildu sólaleðri, sem er
Kvedjuorð.
Fyrir nokkrum dögum síðan
andaðist í Kristneshæli Pétur
Finnbogason frá Hítárdal, skóla-
stjóri í Glerárþorpi, aðeins 29 ára
gamall. Hann féll, á morgni lífs-
ins, fyrir hinum skæða fjanda
vorum, hvíta dauðanum. Það leið-
ir af sjálfu sér, að þeir sem deyja
ungir, eiga ekki langa sögu, en
saga Péturs er í stuttu máli þessi:
Þegar hann hvarf að heiman úr
foreldrahúsum, réðist hann til
náms í Menntaskólanum á Akur-
eyri. Eftir að hafa lokið þar gagn-
fræðaprófi, settist hann í Kenn-
araskóla íslands, og lauk þar
kennaraprófi. Hann stendur nú á
þeim miklu vegamótum lífsins, er
hann hefir búið sig undir lífsstarf,
og valið sér lífsstarf. Að baki eru
yndisleg æskuár meðal foreldra
og systkina, með alla sína drauma
og þrár, og hin áhyggjulausu
námsár, en framundan bíður nú
sjálft lífið með skyldurnar mörgu
og stóru. Eg sé hann fyrir mér á
þessum vegamótum, þennan unga
og glæsilega Mýramann. Það er
einhver fögnuður og sólskin í
augunum. Það er hin ósvikna
gleði lífsins, sem á upptök sín í
innri auðlegð, innri andlegri glóð.
Með þennan fögnuð lífsins gekk
svo Pétur Finnbogason glaður og
reifur út í lífsstarfið, sem fram-
undan beið. Hann hóf starf sitt,
sem unglingaskólakennari á Dal-
vík haustið 1936. Næsta haust var
hann settur skólastjóri við barna-
skólann í Glerárþorpi, en síðari
hluta vetrar árið 1938 tók hann
lasleika nokkurn, en gekk þó all-
lengi til starfs eins og ekkert
væri, en svo fór þó að lokum, að
lífsþróttur hans og hin bjarta lífs-
trú beið ósigur, að minnsta kosti
fyrir okkar sjónum, sem á eftir
honum horfum.
flutt inn sútað. Sala skógerðarinn-
ar á árinu nam 406 þús. kr.
Við skógerðina vinna 52 manns.
í sambandi við verksmiðjuna er
einnig starfrækt hanzkagerð.
Framleidd voru á árinu 2.828 pör
af hönzkum og nam salan 21 þús.
kr.
Við hanzkagerðina vinna 9
stúlkur.
En hann féll með saémd. Sumir
menn eru svo hamingjusamir, að
hvar sem þeir fara, eignast þeir
alla að vinum án þess að hafa
nokkuð fyrir því. Þeir sigra sam-
ferðamenn sína með elskulegu
viðmóti og hjartahlýju, og það
þykir öllum gott að vera í návist
þeirra. Pétur Finnbogason var eitt
slíkt hamingjunnar barn. Á með-
an hann var sjálfur nemandi, var
hann óskabarn kennara sinna og
skólasystkina, og þegar hann sett-
ist sjálfur í kennarastólinn ávann
hann sér undir eins hylli hinna
ungu menenda sinna. Hann var
þrátt fyrir allt sigurvegari þótt
lífsþráður hans væri sundur
höggvinn svo snemma, og þar
stöndum við frammi fyrir ein-
hverjum þeim dularfyllstu rúnum
lífsins. Hvers vegna fá hinar gömlu
og visnuðu greinar að standa, þeg-
ar hin grænu og glæsilegu tré eru
höggvin svo miskunnarlaust í
blóma lífsins. Þessi dularfulla
ósanngirni hefir um aldaraðir
(Framh. á 3. síðu).
mamtt n wn—n r i -■■»»■< íMnmni'i.niim i.l.wm——wmm
Vikapilturinn
við kaupmannablaðið hér í bæn-
um segir, að það sé „hæpin álykt-
un, að Framsóknar- og samvinnu-
menn hafi verið framtakssamari
en aðrir um að koma iðnaði á fót“.
Á öðrum stað hér í blaðinu er
skýrt frá framkvæmdum S. í. S.
hér á Akureyri í þessum efnum,
eins og þær voru á síðasta ári.
Þessi framtakssemi samvinnu-
manna veitir fólki vinnu sem hér
segir:
Gefjun ............ 126 manns
Saumastofan ......... 37 manns
Gærurotunin ......... 11 manns
Sútunin ............. 17 manns
Skógerðin ........... 52 manns
Hanzkagerðin .... 9 manns
Samtals 252 manns
í sambandi við þessa framtaks-
semi S. í. S. má geta þess, að í
árslok 1938 voru fastráðnir starfs-
menn hjá K. E. A. 152 á Akureyri.
Þar af unnu 57 við iðnaðar- og
framleiðslustörf.
Frekara svar um þetta efni ger-
ist ekki þörf.
Þá er í sömu „íslendings“grein
verið að þvæla gamla tuggu
kaupmannablaðanna um verzlun-
arfyrirtæki, „sem eru lögvernduð
fyrir álagningu opinberra gjalda“.
Er hér átt við kaupfélögin og þá
að sjálfsögðu fyrst og fremst við
K. E. A.
Út af þessu skal ísl. á það bent,
að á síðastl. ári greiddi K. E. A.
til Akureyrarbæjar í útsvörum,
sköttum og öðrum gjöldum sam-
tals 142 ÞÚSUND KRÓNUR.
Dánardeegur.
í dag er til moldar fluttur
Indriði Helgason bóndi á Dverg-
stöðum í Hrafnagilshreppi. Hann
andaðist að heimili sínu 20. þ. m.
rúmlega sjötugur að aldri, þrotinn
að heilsu og kröftum síðustu mán-
uðina. Hann lá ekki á liði sínu,
meðan kraftar hans leyfðu, var
hamhleypa til verka og ósérhlíf-
inn svo að af bar. Vinnugleðin var
tryggur förunautur hans á lífs-
leiðinni, en „sízt þeim lífið leiðist,
sem lýist þar til út af deyr“, kvað
síra Björn í Sauðlauksdal. Sann-
aðist það á Indriða. Hann gekk
ekki óþreyttur til hinztu hvílu.
Indriði var um alllangt skeið
ráðsmaður á búi Hallgríms sál.
Kristinssonar í Reykhúsum, en
síðan rak hann búskap fyrir sjálf-
an sig, fyrst á Botni í Hrafnagils-
hreppi og síðan á Dvergstöðum.
Hann naut almennra vinsælda í
sveit sinni, átti aldrei í útistöðum
við nágranna sína né aðra, var
hægur og prúður í allri fram-
komu, en þó glaðlyndur og jafn-
lyndur, skemmtinn í viðræðum og
vel greindur.
Indriði var kvæntur Helgu
Hannesdóttur frá Árbakka á
Skagaströnd, dugnaðar- og mynd-
arkonu. Lifir hún mann sinn
ásamt nokkrum börnum þeirra.
Fullðrúaftindir.
Með Stavangerfjord komu til
Reykjavíkur á laugardaginn full-
trúar þeir frá Norðurlöndum, er
sitja áttu fund Norræna félagsins,
sem staðið hefir yfir í Rvík und-
anfarna daga.
Um þessar mundir stendur einn-
ig yfir í Rvík fulltrúafundur al-
þýðufélaganna á Norðurlöndum,
Pétur Finnbogason,
skólastfóri