Dagur - 01.04.1942, Blaðsíða 2

2
DAGUR
Miðvikudaginn 1. apríl 1942
(Mllavœnleg stefna
Síðustu mánuðina hefir for-
ingjum Alþýðuflokksins ekki
orðið tíðræddara um annað en
stríðsgróðá bændanna og okur-
verð á landbúnaðarafurðum.
Jafnframt halda þessir sömu
foringjar því fram, að verðlag á
landbúnaðarafurðum valdi
mestu um dýrtíðina, en hins
vegar hafi kaupgjaldið lítil eða
engin áhrif á verðlagið. Jafnan
áður hefir það verið talinn við-
urkenndur sannleikur, er ekki
þyrfti um að deila, að kaup-
gjaldið væri einn veigamesti
þáttur í framleiðslukostnaði
hvers konar atvinnureksturs, en
nú é þessu ekki að vera þannig
farið samkvæmt nýjustu kenn-
ingum Alþýðuflokksbroddanna,
að minnsta kosti ekki að því er
framleiðslu landbúnaðarins
snertir. Þar á hækkun grunn-
kaups að vera framleiðslukostn-
aðinum óviðkomandi. Blekking-
in í svona rökfærslu er auðvitað
ekki ætluð öðrum en allra auð-
trúaðasta og grunnhyggnasta
hluta verkalýðsins, og er því
óþarfi að fjölyrða um þessa
firru krataforingjanna.
En sé nú horfið að hjali krata-
foringjanna um okur á fram-
leiðslu bænda, þá ber þess að
gæta, að í verðlagi þeirrar fram-
leiðslu felst kaupgjald þeirra.
En því aðeins er réttmætt að
tala um okurverð og stríðsgróða
bænda, að fyrir liggi gild rök um
það, að þeir beri úr býtum
hærra kaupgjald en aðrar stétt-
ir þjóðfélagsins. En þessi rök
vantar með öllu. Þvert a móti
hafa verið færðar tölulegar
sannanir fyrir því, að framleið-
endur til sveita beri skarðari
hlut frá borði en verkamenn í
kaupstöðum og kauptúnum.
Nú nýskeð hefir t. d. einn af
kaupfélagsstjórum hér á landi
sýnt fram á það í blaðagrein, að
tekjur umfram gjöld í meðalbú-
rekstri í sveit séu kr. 3.500.00
með núverandi afurðaverði.
Það er árskaup hjóna, sem
þau verða að láta sér og sínum
nægja til fæðis og klæða. Eng-
inn vafi er á því, að þessi hlutur
bænda er of smár í samanburði
við þær tekjur, er verkamenn
við sjávarsíðuna .bera almennt
úr býtum. Sannleikurinn er sá,
að bændur hafa um langt skeið
verið verst launaða stétt í þjóð-
félaginu og eru það enn. Allt tal
um stríðsgróða meðal bænda er
því ekkert annað en aumasti
þvættingur.
Krataforingjarnir lýsa fjár-
hagsafkomu bænda sem eins
konar paradísarástandi á jörðu.
En þeim hefir láðst að gera
grein fyrir því, hvers vegna
framleiðendur til sveita eru allt-
af að flýja úr þessari paradísar-
sælu á bera mölina við sjóinn,
til þess að stunda þar daglauna-
vinnu. Þessi síendurteknu fyrir-
brigði eru í æpandi mótsögn við
fullyrðingar Alþýðuflokksfor-
ingjanna. um óhæfilegan stríðs-
gróða landbúnaðarins og um
kvalræði launþega kaupstað-
anna, sem þeir óðir og uppvægir
heimta grunnkaupshækkanir til
handa, þó að vitað sé að árslaun
þessara launþega sé minnst 8
þús. kr. og margra langt þar
fram yfir. Og þessa kröfu um
grunnkaupshækun byggja for-
kólfar Alþýðuflokksins á því, að
það verði að jafna stríðsgróð-
ann, draga gróðann frá atvinnu-
rekendum, þar á meðal bændum
með 3.500 kr. árslaun, til launa-
manna, sem hafa meira en
helmingi hærri tekjur.
Stefna Alþýðuflokksins í dýr-
tíðarmálunum er orðin hin
furðulegasta. — Forsprakkar
flokksins heimta, að verðlag á
landbúnaðarafurðum verði lög-
bundið, En ef jafnframt á að
ákveða kaupgjald með lögum,
þá kallast það á máli forsprakk-'
anna þrælalöggjöf og þá hrópa
þeir um kúgun og óheyrilegt
ófrelsi. En verðlag á landbúnað-
arafurðum, sem eins og áður er
fram tekið er ekkert annað en
kaupgjald bændanna á að
lögfesta, því það er ekki þræla-
lög, ekki kúgun, ekki ófrelsi.
Það er augljóst, að stefna Al-
þýðuflokksins í dýrtíðarmálun-
um er óheillavænleg stefna, því
hún miðar að því að gera þá
menn, er vinna hin lífrænu
störf, að olnbogabörnum þjóð-
félagsins. Þetta e’r þveröfugt við
það, er til heilla horfir fyrir
þjóðina. Landbúnaðurinn er líf-
rænasti þátturinn í atvinnuhátt-
um þjóðarinnar. Þann þátt ber
að styrkja, en ekki að veikja.
Gildi landbúnaðarins hefir verið
og er enn vanmetið af allt of
mörgum. Þeir ,sem landbúnað
stunda, bera minna úr býtum en
verkamenn við sjávarsiðuna. Á
meðan svo gengur, heldur flótt-
Erlend blöS telja nokkra hættu
á að Þjóðverjar 'muni ráðast á
Svía í vor, vegna þess að þeim er
mikil nauðsyn að stöðva hergagna
ílutninga Bandamanna til Mur-
mansk og hertaka Svíþjóðar gæti
haft stórmikil áhrif á þá baráttu.
I eítiríarandi grein ræðir Gunnar
Fagrell, blaðamaður við „Ny Tid"
í Gautaborg, um sænska herinn og
landvarnir Svía. Greinin birtist ný-
lega í viðlesnu amerísku tímariti,
og er hér lauslega þýdd.
jyjUNU SVÍAR berjast, ef er-
lendur her ræðst inn í
landið?
Þessari spurningu er varpað
fram víða erlendis og svörin eru
á ýmsa lund. Sænska stjórnin
hefir margsinnis fullvissað
heiminn um, að landið muni
varið, en „sérfræðingar“ í ýms-
um löndum halda því gagn-
stæða fram. En hvað hugsar
sænska þjóðin sjálf í þessum
efnum? Eg tel mig geta um það
sagt, betur en margur annar,
því að ég gegndi þjónustu í
sænska hernum um átta mán-
aða skeið, þegar verst gegndi,
árið 1940, og á vegum blaðs
míns gafst mér oft tækifæri til
þess að kynna mér hervarnir
landsinsogræða landvarnarmál-
ið við menn ur öllum stéttum,
inn áfram þangað, sem lífskjör-
in eru betri.
Við þessu öfugstreymi er að-
eins eitt ráð, og það er að skapa
sveitafólkinu að minnsta kosti
jafngóð lífsskilyrði og öðrum
þegnum þjóðfélagsins. En þau
lífsskilyrði skapast ekki, ef
stefna Alþýðuflokksins fær að
ráða óbreytt. Og vilji forkólfar
flokksins reynast verkamönn-
um í bæjunum hollráðir, þá
ættu þeir að taka stefnu sína í
þessu máli til endurskoðunar og
leiðréttinga, því að það ætti
þeim að vera ljóst, að verka-
mönnum er það beinn óhagur,
að fólksstraumurinn haldi áfram
úr sveitunum til kaupstaðanna,
því að einhver takmörk verða
fyrir því, hvað bæirnir geta veitt
mikla atvinnu, þegar stríðinu
lýkur.
Verkalýðnum sjálfum ætti
því að vera það kappsmál frá
eigin hagsmuna sjónarmiði, að
lokað yrði fyrir strauminn. Opn-
ist augu hans fyrir þessu, má svo
fara að hann segi leiðtogum sín-
um fyrir verkum og knýi þá til
að breyta um stefnu.
SnyrtiYörur
svo sem:
I Yardley-púHur
| Three flowers-
I c eme
I fást nú í
Sljörnu Apóteki
Í$«««««««««SS««4««SS«««««««Í«««4««««*«S«««S$3«««««««««««9««««Í««««««««««*««£
J-okdreifar.

Athyglisverð tillaga.
/T7G GET ekki stillt mig um að
' „hnupla" stuttum kafla úr einka-
bréfi, er mér hefir nýskeð borizt frá
séra Birni Stefánssyni á Auðkúlu, til
birtingar hér á eftir. Vona eg að séra
Björn afsaki þetta tiltæki mitt.
J. Fr.).
..... Mér varð starsýnt á karlana
þrjá í 9 .tbl. Ðags: — „brautryðjend-
ur K. Þ.“ — Einkum finnst mér karl-
inn í miðið, Jakob Hálfdánarson, at-
hyglisverður. Mér finnst, að þessum
ótilhöggna trjástofni, vöxnum úr ís-
lenzkri gróðurmold, sem engin erlend
dögg hefir vökvað, hafi ekki verið
nægilegur sómi sýndum. Eg vil, að S.
í. S. eða Kaupfélag Þingeyinga gefi
út rækilega æfisögu þessa merkilega
manns. Hefði sú saga verið skráð í
tæka tíð eftir hans eigin frásögn af
stílfærum manni, eins og t. d. Guð-
mundi Hagalín, hefði það getað orðið
mikill bókmenntalegur fengur, engu
síður en saga Eldeyjar-Hjalta. — En
ennþá er útgáfa sögu þessa manns
ekki um seinan, en því fyrr, því betra.
Islenzkir samvinnumenn mega ekki,
sóma síns vegna, láta slíkan mann
liggja óbættan hjá garði. Það er líka
mikill ávinningur fyrir þá merkilegu
bændahreyfingu og þá háleitu hug-
sjón, sem sú stefna á rót sína að rekja
til, að merki slíkra manna sé á lofti
haldið, og engan betri bókakost getur
æskulýður nútímans hlotið en æfisög-
ur fórnfúsra fyrirmyndarmanna, og
helzt þó innlendra.
J ÆFISOGU Jakobs þarf að koma
* sem nákvæmust lýsing á baráttu
hans við hinn dugmikla og glæsilega
sérhyggjumann og forvígismann kaup-
mennskunnar, Þórð Guðjohnsen.
Einnig þarf að gera öllum stuðnings-
mönnum Jakobs sem bezt skil. — Ef
til vill hefir verið gefin út saga K. Þ.*
þótt eg muni ekki eftir því, en þó svo
hafi verið, og þessa manns þar ræki-
lega minnzt, tel eg þó, að þennan þátt
hennar .æfisögu J. H., þurfi að gefa út
sérstaklega og hafa hann sem rækileg-
astan....“.
*) Hún er nú í prentun, og verður
hennar að sjálfsögðu rækilega
minnzt hér í blaðinu síðar.
Mikil tíðindi úr blaðaheiminum!
OTÓR“ grein í „Verkam.“ s.l. laug-
#,kJardag. Yfirskrift: „Af hverju vill
„Dagur“ vekja deilur um húsnæðis-
mál bæjarskólanna?" Efni: „Dagur“
flytur „ósvífinn afflutning.... allt
niður í beinar lygar og blekkingar"
um tillögur kommúnista varðandi
húsnæðismál skólanna hér. Rökstuðn-
ingur: Virðist því miður hafa fallið
niður að mestu í prentuninni. (Verð-
ur e. t. v. leiðrétt síðar sem bagaleg
prentvilla.) Þó er þess getið, „að lok-
um dröttuðust svo fulltrúar hinna
ráðandi flokka“ .... bæjarstjórn-
arinnar til þess að samþykkja tillögu
kommúnista í málinu. (Hér myndi
sannleikurinn hafa sett háðsmerki aft-
an við, ef hann hefði verið til kvadd-
ur, þegar höfundurinn lagði síðustu
hönd á verk sitt.) Ábætir og uppfyll-
ing til skemmtunar fyrir lesendur
yVerkam.“: Nokkur tvöföld háðsmerki
(!!) aftan við viðeigandi ummæli um
hina lítilfjörlegu persónu „meðrit-
stjóra Dags“, sem „ekki nennir öðru
mikilvægara starfi“, og fæst auk
þess við skáldskap (en það virðist
einnig mjög mannskemmandi.) Og
samkv. annarri grein í nefndu blaði
mun og þessi húðarselur telja sig
„jafngóðan Jesú eða betri“, en á það
getur „Verkam." að vonum ekki fall-
izt. Ergo: Það má af þessu ljóst vera
hverjum manni — þar sem ritstjóri
Dags er ekki jafngóður Jesú og auk
þess skáld — að Dagur hlýtur að
hafa farið með „beinar lygar og blekk-
ingar“ í skólamálunum. Punktum,
basta og gleðilega hátíð! Góð grein og
röksamleg. Undirskrift: Steingr. Aðal-
steinsson, (bæjarfulltrúi, ef menn
skyldu ekki vita það, og hið rússneska
(þ. e. himneska) blíðalogn „Verka-
mannsins“.)
„Fólk vill íréttir. . . .“!
J „ÚTVARPSTÍÐINDUM“ 23. febr.
þ.á., er að finna eftirfarandi ummæli
í grein eftir ritstjórann:
„í janúar s.l. var tekin upp sú ný-
breytni, að farið var að lesa fréttir í
vii ðllu búnir
Eflir Gunnar Fagrell
Erlendum áhorfendum kann
að virðast Svíþjóð líkust hrædd-
um héra, sem situr aðgerðalaus
í holu sinni og bíður þess, að ó-
argadýrin annaðtveggja hlaupi
framhjá eða rífi hann í sig, eftir
því sem duttlungar líðandi
stundar bjóða. Eg get vel skilið
að menn geri sér slíkar hug-
myndir, því að hverjum manni
má vera það ljóst, að aðstaða
Svíþjóðar er allt annað en öf-
undsverð. Svíar geta ekki alltaf
gefið erlendum áhorfendum
fullnægjandi skýringar á að-
gerðum sínum, af ýmsum á-
stæðum. Við viðurkennum að
aðstæðurnar hafa þröngvað
okkur til þess að ganga inn á
kröfur, sem við gjarnan vildum
hafa hafnað. En við getum ekki
Ijóstrað upp nú um þær kröfur,
sem við höfum hafnað. Neitun
Svía um að leyfa flutning þýzks
herliðs é sænskum járnbraut-
um, meðan á Noregsstyrjöldinni
stóð, tefldi mjög á tæpasta vað-
ið um það, að Svíar slyppu við
þátttöku í stríðinu, t. d. —
Það eina, sem við getum sagt
heiminum afdráttarlaust, eins
og nú standa sakir er, að við
munum verjast ágengni, hvað-
an sem hún kemur, og munum
aldrei þola afskipti erlends
valds af innanlandsmálefnum.
Hvað hafa Svíar gert til þess
að efla varnir landsins?
Meira en margur hyggur. —
Vera má, að fáir leggi trúnað á
orð mín, en lítill vafi er á því,
að sænski herinn er nú betur
æfður, betur búinn og skipu-
lagður en nokkur annar landher
í veröldinni, nema ef ske kynni
þýzki herinn. Flotinn er þegar
orðinn einn öflugasti floti álf-
unnar og líklega stærstur flot-
anna við Eystrasalt. Stærð flug-
hersins er hernaðarleyndarmál,
en vitað er, að Svíar smíða
fyrsta flokks hernaðarflugvélar
og að landið er birgt af flugvéla-
benzíni og olíu til margra mán-
aða styrjaldar. —
Sænskir flugmenn voru við-
urkenndir löngu áður en styrj-
öldin hófst, sem afburðamenn í
sinni grein, og vissulega hefir
þeim ekki farið aftur síðan.
Vitað er einnig, að Svíþjóð á
ennþá of lítið af skriðdrekum,
en skriðdrekaárásarlið myndi fá
ósviknar móttökur frá sænsku
skriðdrekabyssunum, sem eru
viðurkenndár í flokki beztu
tækja af þeirri gerð, og af þeim
er nóg til.
Tölulegar heimildir um land-
varnir Svía á síðari tímum eru
ekki fyrir hendi, og myndu enda
ekki gefa lesendum neina
glögga mynd af ástandinu. Öll-
um undirbúningi hefir verið
haldið leyndum. Hersýningar í
stærri bæjum hafa verið látnar
niður falla. Og þótt blaðamönn-
um sé endrum og eins boðið að
skoða varnarstöðvar hersins, er
þess vandlega gætt, að frá þeirra
hendi komi ekkert, sem gæti
orðið árásarliði að gagni. En eg
get þó, sem blaðamaður, brugð-