Dagur - 27.05.1942, Blaðsíða 2

2
DAGUR
Miðvikudaginn 27. maí 1942
Stefna
Framsókn
arflokksins
heílr sigrað i
skatlamálunum.
Á aukaþinginu síðastl. haust
lögðu Framsóknarmenn fram
frumvarp um breytingar á
skattalögunum. Aðalbreytingin
var afnám skattafrádráttarins.
Sjálfstæðismenn tóku frum-
varpinu með miklum fáleikum,
og fékkst það ekki afgreitt á
aukaþinginu fremur en önnur
nytjamál.
Þrátt fyrir mótspyrnu héldu
Framsóknarmenn áfram að
beita sér fyrir framgangi máls-
ins. Sýnilegt var, að stríðsgróð-
inn á árinu 1941 mundi að
mestu leyti sleppa undan skött-
um, ef að skatta- og útsvarsfrá-
drátturinn væri eigi niður felld-
ur. Þegar samnin|ar voru gerðir
milli Framsóknarflokksins og
Sjálfstæðisflokksins um gerðar-
dóminn og frestun bæjarstjórn-
arkosninganna í Reykjavík,
tókst Framsóknarmönnum að
fá ráðherra Sjálfstæðisflokksins
til þess að binda sig með skrif-
legum loforðum um fylgi við
stefnu Framsóknarflokksins í
skattamálunum, og var á þann
hátt tryggður framgangur
þeirra á yfirstandandi þingi.
Samkvæmt þessu voru
skattafrumvörpin afgreidd sem
lög frá Alþingi 9. þ. m.
Samkvæmt nýju skattalögun-
um eru skattar til ríkisins af
háum tekjum hærri nú, en þeir
hafa verið nokkru sinni áður.
Sérstaklega er skattur gróða-
fyrirtækja á þessu ári miklu
hærri eftir nýju lögunum, en
hann hefði orðið samkvæmt
eldri lögum óbreyttum, og staf-
ar það fyrst og fremst af því, að
skatta- og útsvarsfrádrátturinn
er felldur niður. Nemur sá
skattauki, er þannig fæst, mil-
jónum króna. Skattar af lægri
tekjum eru hins vegar nokkru
léttari nú, en þeir voru síðustu
árin fyrir stríðið. En búast má
við, að síðar verði ekki hjá því
komizt að hækka þá skatta eitt-
hvað, þegar viðskiptin dragast
saman og stríðsgróðans nýtur
ekki lengur við.
Síðasta flokksþing Fram-
sóknarmanna samþykkti, að
flokkurinn skyldi beita sér fyrir
jjeim breytingum, sem nú hafa
verið gerðar á skattalögunum
fyrir atbeina þingmanna Fram-
sóknarflokksins. Án þessara
breytinga var ekki hægt að ná
hæfilegum sköttum af þeim
mikla gróða, sem félög og ein-
staklingar hafa orðið aðnjót-
andi. En þrátt fyrir hækkun
skattanna hafa útgerðarfélögin
fengið tækifæri til þess að safna
álitlegum varasjóðum til trygg-
ingar resktrinum í framtíðinni
og til endurnýjunar á fram-
leiðslutækjum sínum. Var þess
og brýn þörf.
Alþýðuflokkurinn hefir verið
að reyna að telja almenningi
trú um, að hann legði sérstaka
stund á, öðrum flokkum fremur,
að leggja háa skatta á stríðs-
gróðann. Hann var og með
dylgjur um það í vetur, að hinir
flokkarnir ætluðu að bregðast í
þessu máli- Reynslan hefir nú
samt orðið sú, að skattgreiðslur
stórgróðafyrirtækja til ríkis-
sjóðs hefðu orðið mikið lægri,
ef fylgt hefði verið tillögum Al-
þýðuflokksins, en þær verða nú
samkvæmt nýju skattalögun-
um, sem Framsóknarflokkurinn
hefir fengið samþykkt á Al-
þingi. Þeir koma ekki alltaf
mestu til leiðar, er hæst gala.
Það var fyrir allmörgum ár-
um að þingmálafundur var
haldinn í Vestur-ísafjarðar-
sýslu. Þingmaður kjördæmisins,
Ásgeir Ásgeirsson, var þá í
Framsóknarflokknum. Á fundi
þessum hélt einn af forystu-
mönnum íhaldsins hólræðu
mikla um íhaldsflokkinn og af-
rek hans í þjóðmálefnum, sem
hann taldi skara langt fram úr
því, er ætti sér stað í starfsemi
Framsóknarflokksins. Málaði
ræðumaður þetta allt með hin-
um sterkustu litum. Leizt ýms-
um svo á, að ræða íhaldsmanns-
ins myndi hafa nokkur áhrif til
fylgisaukningar við málstað
íhaldsflokksins.
Að ræðu íhaldsmannsins lok-
inni tók Ásgeir Ásgeirsson til
máls og hóf ræðu sína á því að
segja smásögu eina frá Noregi.
Var hún um norskan bónda,
er vor eitt var orðinn fóðurlaus
fyrir kýr sínar, en jörð var enn
grá og gróðurlaus. Hann bjó út
græn gleraugu, setti þau á
kýrnar og hleypti þeim út.
Þetta bragð vöruðust beljurnar
ekki. Þeim sýndist jörðin fag-
urgræn, þó að þar væri í raun
og veru aðeins um hvíta sinu að
ræða, og gengu þær hart að
mat sínum og hugðu sig vera að
neyta ilmandi gróðurs. Þær létu
blekkjast vegna áhrifa grænu
gleraugnanna.
Nú heimfærði Á. Á. þessa
smásögu til ræðu íhaldsmanns-
ins. Hann stæði í sömu sporum
gagnvart kjósendum eins og
norski bóndinn gagnvart belj-
um sínum. í störfum íhalds-
flokksins fælist ekki annað en
hvít og léleg sina. Vinnubrögð
foringja flokksins snerist því
um það eitt að blekkja kjós-
endur með því að bregða fyrir
sálarsjónir þeirra grænum gler-
augum, svo að þeim sýndist
verk íhaldsins umvafin gróður-
magni. Ræða íhaldsforingjans
hefði því að vonum öll hnigið
að því að koma grænu gleraug-
unum á kjósendurna.
Eftir útlistun Á. Á. á þessu
efni voru áhrifin af ræðu íhalds-
mannsins farin út um þúfur.
Kjósendur létu ekki blekkjast
af grænu gleraugunum hans.
Eins og áður er sagt, eru
mörg ár liðin, síðan þetta skeði,
og margt tekið breytingum frá
þeim tima. Þingmaður Vestur-
ísfirðinga hefir siglt inn í höfn
kratanna, og nú síðast hefir
hann gengið í þjónustu og sam-
starf með íhaldinu í því að ræna
þingmönnum frá Framsóknar-
flokknum, hlaða undir íhalds-
flokkinn og aðstoðar hann í því
að koma grænum gleraugum á
.flesta kjósendur í landinu, til
þess að villa þeim sýn og
blekkja þá- Ásgeir Ásgeirsson
hefir nú loks hafnað í þjónustu
íhaldsins. Þar átti hann að
lenda, og svo átti hann að enda.
Hvað segja nú kjósendur
hans fyrrverandi um þessa
grænu gleraugna þjónustu hans,
sem hann áður varaði þá við á
svo eftirminnilegan og áhrifa-
ríkan hátt, að það gleymist
ekki?
Ólíklegt er, að þeir láti hon-
um takast að koma á sig grænu
gleraugunum við næstu kosn-
ingar.
Félaismein
í Akire/rardeild K. E. A.
eru $ vinsamlegast áminntir
um að tilkynna hið fyrsta
heimilisfangabreytingar, er
orðið hafa síðan 1. okt. s.l.
DeiidarstMn.
Kaupakonur
Kaupamenn
iinpiingsstoikur
vantar á góð sveitaheimili í
grend við Akureyri í sumar.
Stúlkur mega hafa með sér
stálpuð börn. Kaup eins hátt
og við aðra vinnu.
UinnumiOiunarskriistbfan.
Suðu-
súkkulaði
Verzl. London, Akureyri.
Daglega
nýinjólk, rjómi, smér og ný-
bakað brauð. Allar aðrar al-
gengustu nauðsynja- og mun-
aðarvðrur, með samkeppnis-
verði.
SUluturnlnn við Himarstfg
Djjla rúgltexið
er komið. Einnig EPLAMAUK
í */2 og Vi kg. glösum.
soiuturnlnn við Hamarstfg
Herfi, tún
og snemmbær kýr til sðlu.
Upplýsingar í síma 374
Jón Kristfánsson.
„Minnisblöð“ íslendings.
IiLAÐIÐ „íslendingur“ hefir undan-
'*■' farið haft þann sið að birta fyrir
hverjar kosningar svokölluð minnis-
blöð, til þess að minna „sjálfstæðis1-
kjósendur á ýms markverð atriði í
pólitíkinni. Nú er „Minnisblað I.“
komið fyrir kosningar þær, er í hönd
fara. Efni þess er á þessa leið: Vest-
firðir eru 5 einmerminéskjöidæmi.
Við síðustu Alþingiskosningar voru í-
haldsmenn í meiri hluta á Vestfjörð-
um, þegar kaupstaðir eru taldir með.
Þó fóru svo leikar, að íhaldið fékk þar
engan þingmann kosinn, en Alþfl. 3
og Framsókn 2. Blaðinu þykir þetta
að vonum einkennilgt kosningafyrir-
komulag. — En hverju ætlar „ísl.“
að svara, ef lesendur blaðsins kynnu
nú að verða svo hlálegir að spyrja,
hvort ekki sé meiningin að breyta
þessu með hinum nýju kosningalög-
um, fyrst verið er aö hringla í stjórn-
arskránni á annað borð? Nei, ekki al-
deilis, lagsi! Þetta hefir víst alveg
gleymzt! Eða kannske minnisblaö
,lslendings“ sé ætlað alþingismonn-
um ílokksins, en ekki hinum óbreyttu
kjósendum dians, til þess að minna
þa á „réttlætismálin". Ef svo er, veit-
ir blaöinu ekki af því að auka upp-
lagið, þegar steiktu gæsirnar hans
haagnúsar próíessors veröa allar
Komnar á þingl
„Réttlætið kemur hægt og
hægt!“
gijORNARSKRÁ hvers lýðræðis-
ríkis á að vera saman-þjappaður
kjarni þjóðskipulagsins, sem óll önn-
ur lagasetmng byggist á. Þar er því
aðeins að finna nokkur aðalatriði,
sem eru að mestu sameiginlegur
grundvöllur, sem allar lýðírjáisar
þjóðir byggja stjórnskipan sína á.
Það þykja því hvarvetna hin mestu
óyndisúrræði að þurfa að breyta
stjórnarskránni, nema sem allra
sjaldnast, enda víðast svo um hnút-
ana búið, að það sé ekki hægt, nema
knýjandi nauðsyn beri til og yfir-
gnæfandi meirihluti þegnanna óski
þess. Sífellt hringl með æðstu stjórn-
skipunarlög ríkisins þykir því alls
staðar bera ljósan vott um hrörnun
og krankleika sjálfs lýðræðisins í því
landi, er leyfir sér slíkar aðgerðir að
ófyrirsynju. Sjálfstæðisflokknum ís-
lenzka virðist þetta ekki ljóst. Við
umræður í neðri deild Alþingis nú á
dögunum um stjórnarskrármálið sagði
t. d. framsögumaður flokksins, Sig-
urður Kxistjánsson: „Sjálistæðisílokk-
urinn vill breyta kjördæmaskipuninni
hæét og hæét“ (!) — Nú er ekki
hægt að breyta kjördæmaskipaninni,
nema með því að breyta stjórnar-
skránni í hvert sinn. í sumar á að
breyta henni, til þess að fjölga þing-
mönnum fyrir Reykjavík, og koma á
hlutfallskosningum í tvímennings-
kjördæmum, (sem er þó „ekki annað
en vitleysa", að því er aðalforsvars-
maður málsins nú, Magnús Jónsson
ráðherra, sagði 1928). Næst á að
breyta henni, til þess að afnema
konungsvaldið og koma á lýðveldi.
(Að vísu bendir allt til þess, að allt
skraf stjórnarliðsins um þetta efni sé
aðeins skrum, en engin alvara). Svo á
sjálfsagt „hægt og hægt“ að breyta
henni í það horf, að „íslendingur“
þurfi ekki framar að bera sig upp
undan „óréttlætinu" í einmennings-
kjördæmunum á Vestfjörðum, fyrst
það gleymdist alveg í þetta sinn,
þangað til „minnisblaðið" kom út. Og
að lokum á svo „hægt og hægt“ að
koma þeirri ,Jramtíðar-skipan“ á, að
byggðavaldið sé algerlega þurrkað út,
Reykjavík sé einráð í þjóðfélaginu,
samkvæmt hinni gullvægu „höfða-
tölureglu", og helzt þó þannig, að í-
haldinu sé tryggður meirihluti á Al-
þingi um tíma og eilífð! — En „rétt-
lætið“ er sterkt lyf, sem ekki má gefa
þjóðinni inn í alltof stórum skömmt-
um, en bara ósköp ,hægt og hægt“ —
eftir recepti „Mosaskeggs“l
%
Ftiður eða óíriður.
J^lSLrC skraf „ísl.“ um það að ,friðar-
kosningar“ þær, er Framsóknar-
flokkurinn hafi boðið í vor, hafi átt
að vera fólgnar í því, að sá flokkur,
er þingmann á nú í hverju kjördæmi,
fengi að bjóða þar fram gaénsóknar-
laust af hálfu annarra flokka, er hel-
ber vitleysa og blekking, sem hvergi
hefir verið hreyft annars staðar en í
heilabúi ritstjórans. Allar bollalegg-
ingar blaðsins út af þessu eru því
markleysa ein og til þess bezt falln-
ar að heimska það sjálft meira en
orðið er, ef unnt reyndist. — Tillög-
ur Framsóknarflokksins í þessu efni
voru miðaðar við það eitt, að kosn-
ingar í vor snerust aðeins um hin
brynustu úrlausnarefni líðandi stund-
ar, almenn þjóðmál og sameiginleé
átök þjóðarinnar að leysa þann
vanda, er styrjoldinni er samfara, en
ekki um breytingu á sjálfum stjórn-
skipunarlögum riKisins. SliKar kosn-
ingar helöu líka oröið óliKt friösam-
legri en þær sviptingar, er nú standa
fyrir dyrum um hinar vanhugsuöu og
gjörsamlega ' ráðlausu breytingar á
stjórnarskránni, er stjórnarllokKamir
vilja flaustra af og knýja í gegn nú
þegar, án nokkurs sæmilegs undir-
bunings. — Helzt vildum við ekkert
kjósa á þessum hættulegu tímum,
segja forráöamenn íhaldsins alveg op-
insKétt frammi fyrir þjóðinni. — En
fyrst þið viljið það endilega, góðir
menn, þá skuluð þið fá það, — og
ekki einar friðsamlegar kosningar um
venjuleg viðíangselni, heldur tvenn-
ar um hin viökvæmustu deilumál,
skuluð þið hafa á einu ári! —
„Steiktu gæsirnar“ hans Magnúsar
þola enga bið, annars~ kann aö slá í
krásirnar einhverri kommúnistiskri
ýldu!
Hagmælska Morgunblaðsins.
|yjOGGINN“ hefir löngum fengið
" orð fyrir það að kunna vel til
vígs um meðferð móðurmálsins og
staka prúðmennsku í rithætti. — Hér
er eitt nýjasta dæmið. í blaðinu, er
út kom 22. þ. mán., er mönnum ráð-
lagt að lesa vissa bók yfir „hinum
rauðu framsóknar-bolsa-sósíalistum
.... en öðrum til viðvörunar að ger-
ast ekki aðilar þessarar.... stefnu,
sem hefir að nokkurs konar fylgifé í
kjölfari sínu alla glæpi.... og steyp-
ir þjóð vorri í glötun pólitísks einræð-
is, viðskiptalegrar einokunar,'þræl-
dóms og kúgunar“. — Kemst, þótt
hægt fari, húsfreyja“, sagði Njáll
gamli forðum við kerlingu sína. —
Og Mogginn breytir munnsöfnuðinum
„hægt og hægt“, og kemur því þó á
endanum út úr sér, sem hann vildi
sagt hafa!
„Darúr eru drengir góðir_. . , “
TjAÐ hafa menn fyrir satt, að það
hafi verið lögfræðingurinn frá
Fagraskógi, en ekki bóndinn, sem
skoraði fastast ó þá, sem í byggðun-
um búa, í útvarpsumræðunum á
fimmtudagskvöldið að fylkja sér um
íhaldið í kosningunum í sumar og
bregðast því hvergi. Því að svo dul-
arfull voru rök hans fyrir því, að stór-
útgerðarmaðurinn Ólafur Thors land-
búnaðarmálaróðherra, heildsalar og
braskarar höfuðstaðarins og annað
æðsta ráð íhaldsins í nútíð og fram-
tíð, myndi tryggja bændum betra af-
urðaverð en hinn armi Framsóknar-
flokkur, — að engir nema æfðustu
lagakróka- og málþófs-sérfræðingar
munu fá þar nokkum botn í.
Það hafa menn ennfremur til
marks _um þetta, að bóndinn frá
Fagraskógi muni varla hafa gleymt
dýrtíðarpistlum íhaldsblaðsins „ísl.“
frá þvx í vetur, frekar en aðrir bænd-
ur hér um slóðir, né heldur Mjólkur-