Dagur - 27.08.1942, Blaðsíða 1

Vikublaðið DAGUR
Ritstjórar: INQIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Jóhann Ó. Haraldsson.
Skrifstofa við Kaupvangstorg.
Sími 96.
Árgangurinn kostar kr. 8,00.
Prentverk Odda Björnasonar.
XXV. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 27. ágúst 1942
46. tbl.
Listsýningin
í kirkju-
kapellnnni
HJÓNIN Barbara Moray Williams og
Magnás Á. Ámason hafa málverka-
sýningu í kirkjukapellunni hér þcssa dag-
ana. Sýningin var opnuð almenningi s.l.
sunnudag og verður opin til mánaða-
móta. Magnús sýnir 35 olíumálverk, flest
frá Austur-Skaftafellssýslu og Snæfells-
nesi, en frúin 25 vatnslitamyndir; flcstar
eru þæ reinnig af íslenzku landslagi.
Erlendir ferðamenn, sem reynt hafa að
lýsa islenzkri náttúrufegurð, að aflokinni
skammri heimsókn, hafa stundum ekki
fundið annað ráð betra, til þess að koma
tilfinningum sínum á framfæri, en líkja
henni við landslag á tunglinu eða á Marz,
eða eitthvað ámóta fjarlægt og draum-
kennt. Svo mjög hefir þeim fundizt ís-
lcnzk náttúra, mótuð af isi og eldi, frá-
brugðin því, sem annars staðar gerist á
hnetti hér.
Þeim, sem hér eru fæddir og uppaldir,
kann að koma þetta nokkuð spanskt fyrir,
og vel má vera að kunnáttumönnum i
málaralist finnist það skringilegt, að leik-
manni í þcim efnum, sem mér, skuli
verða líkt innanbrjósts við að skoða mál-
verk Magnúsar Á. Ámasonar. En slík eru
áhrif þeirra engu að síður.
Ég gæti t. d. vel hugsað mér landsýni
i Álfheimum eitthvað svipaða myndinni
„Ströndin", sem er óneitanlega fögur, en
yfir henni hvílir einhver fjarlægur
draumabjarmi; framliðnir gætu án alls
efa alveg eins átt heima á „Dyrhólaey“
(minni myndin) og á „dauðraeyju“
Böcklins. Þessi fjarlægi, jafnvel annar-
legi blær, virðist mér hvíla yfir fleiri
myndum, svo sem „Sumartungl á Snæ-
fellsnesi" og stærri myndinni frá Dyr-
hólaey.
Ég ætla mér ekki þá dul, að dæma
myndirnar út frá þcssum hugleiðingutn,
en vildi aðeins með þeim leiða athygli
að þeim nýstárlega, jafnvel æfintýralega
blæ, sem yfir þeim er, og vel má vera,
að íslenzk náttúra sé annarsheimslegri
en flest á hnetti hér.
pRÚ Barbara hefir fyrir löugu vakið
“ athygli á landi hér með teikningum
sinuin og vatnslitamyndum. Myndimar,
sein frúin hefir valið til sýningar, að
þessu sinni eru yfirlætislausar og fagrar.
Sérstaklega hygg ég að myndiii af
„Helgu" muni vekja aðdáun. Það er dá-
samlcga fögur og lífi innblásin mynd, af
fslenzkri stúlku í skógi á sumardegi.
Þar er sólskin í hverjum pensildrætti.
Tréskurðarmyndin af íslenzkum sveitabæ
Framhald á 4. síðu.
firaulaveri nækkar
Brauðverð hér í bænum mun
hækka allverulega frá 1. sept.
næstkomandi. Undanfarið hefir
verð brauða verið allmikið
lægra hér en í Reykjavík. Ný-
lega hefir orðið grunnkaups-
hækkun hjá bakaraaveinum og
fengu sveinar hér sömu kjör og
starfsbræður þeirra í Reykjavík.
Stafar verðhækkunin á brauð-
unum mestmegnis af þessu. Ein-
stakar tegundir munu kosta
eftir 1. sept.:
Kr.
Rúgbrauð 1.15 (0.90)
Franskbrauð 0.80 (0.64)
Vínarbrauð 0.27 (0.20)
Kringlur 2.10 (1.70)
Tvíbökur 4.75 (3.60)
Síldariíliiiiðurinii og Akureyri
Síldin er veidd fyrir
mynni Eyjafjarðar, —
stórfelld aukning Laxár-
virkjunar er ráðgerð, —
nauðsynlegt er að tryggja
verkafólki í næst stærsta
bæ landsins atvinnu í
framtíðinni.
Allt þetta mælir sterk-
lega með því, að ríkið
reisi eina af hinum fyrir-
huguðu síldarverksmiðj-
um í nágrenni Akur-
eyrar.
Amerísk herskip skjóta á stöövar <
& Japana á Kyrrahaiseyjunum. -
Bandaríkjamenn eru í sókn á
Salomonseyjum og haia gert vel J
f, heppnaðar árásir á Gilbertseyjar,
sem einnig eru á valdi Japana.
Eins og kunnugt er liggur
nú fyrir Alþingi frumvarp til
laga um heimild fyrir stjórn
Síldarverksmiðja ríkisins til
þess að taka 25 miljón króna
lán, til þess að auka afköst síld-
arverksmiðjanna um 30 þúsund
mál á sólarhring, með því að
reisa nýjar verksmiðjur á Sauð-
árkróki, Skagaströnd, Húsavík,
Siglufirði og Raufarhöfn.
Þessar framkvæmdir vekja
að vonum mikla athygli um
land allt, og ekki sízt hér á Ak-
ureyri, en í ráðagerðum þessum
hefir bærinn algerlega verið
settur hjá. Mun mestu hafa ráð-
ið um það, að hingað þyki of
löng sigling með síldina og aðr-
ir staðir séu þess vegna heppi-
legri.
Síldarvertíðin, sem nú er að
enda, hefir sannað það gagn-
stæða. Mesta veiðin hefir verið
fyrir mynni Eyjafjarðar. Verk-
smiðjurnar á Hjalteyri og Dag-
verðareyri hafa fengið mjög
mikla síld til vinnslu. Er hin
mesta f jarstæða að ætla, að
verksmiðja á Svalbarðseyri til
dæmis, eða annars staðar í ná-
grenni Akureyrar hefði ekki
haft jafn góða aðstöðu til
vinnslu og þessar verksmiðjur.
Þar að auki er svo það, að hér
eru hafnarskilyrði hin beztu, en
á sumum þeim stöðum, sem nú
er ráðgert að byggja á, þarf að
leggja stórfé til hafnarmann-
virkja áður en vinnsla getur
hafizt þar; stórfelld aukning
Laxárvirkjunarinnar stendur
fyrir dyrum og bærinn væri því
fær um að leggja verksmiðjum
til raforku í ríkum mæli og loks
er bænum mikil nauðsyn að
hafnar séu auknar atvinnu-
framkvæmdir hér í bænum eða
næsta nágrenni, til þess að taka
við af setuliðsvinnunni og öðr-
um tímabundnum framkvæmd-
um.
í þorpum þeim, sem nú á að
hefja framkvæmdir í, er ekki
nóg vinnuafl til, til þess að reka
þar verksmiðjur, að óbreyttum
aðstæðum. Þangað mun því
liggja straumur fólks úr sveitun-
um í nágrenni þeirra og annars
staðar að, og því stefnt að því,
Framh. á 4. síðu.
Frú
Gerd Grieg
neiir >norsHt kudiu< r
samkomMsi oæjarins
næstkumandi laugardag.
Frú Gerd Grieg og leikarar
úr Reykjavík, sem starfað hafa
með henni undanfarið þar við
leiksýningar hennar, eru vænt-
anleg hingað til bæjarins á
morgun. Páll ísólfsson tónskáld
er og með í förinni. Mun frúin
efna til skemmtunar í Sam-
komuhúsi bæjarins á laugar-
daginn kemur með aðstoð þeirra
sömu er starfað hafa með henni
undanfarið í Reykjavík, en það
eru Brynjólfur Jóhannesson,
Lárus Pálsson, Valur Gíslason
og Ólafía Jónsdóttir. Páll ísólfs-
son mun aðstoða við einsöng
frúarinnar.
Frúin mun sýna kafla úr
leikriti Ibsens, „Hedda Gabler“,
lesa upp úr norskum bók-
menntum og syngja norsk þjóð-
lög. Frúin er, svo sem kunnugt
er, ein hin þekktasta listakona
Noregs.
Stórhýsi fyrir póst og'
síma reist hér í
bænum á næstnnni
Nýlega hefur verið ákveðið að
hefja byggingaframkvæmdir fyr-
ir póst og síma hér á Akureyri,
að því er segir í fréttum frá skrif-
stofu húsameistara ríkisins í
Reykjavík.
F.ins og kunnugt er, hefir liús-
næði það, sem pósthúsið og síma-
stöðin hér á Akureyri Itefir átt
við að búa undanfarin ár, verið
a-lgerlega ófullnægjandi, svo að
til vandræða hefir horft. Síma-
stöðin er t. d. orðin þannig, að
þrátt fyrir dugnað og árvekni
starfsfólksins er síma-afgreiðsla á
innanbæjarkerfinu mjög bágbor-
in oft á tíðum, vegna þess að bær-
inn er vaxinn stöðinni yfir höfuð
fyrir löngu síðan. Sama máli
gegnir um póstliúsið. Þar eru
húsakynni allt of þröng og ó-
hentug og tefja alla afgreiðslu
þar til mikilla óþæginda.
Póst- og símamálastjórnin hef-
ir keypt lóðina nr. 10_2 við Hafn-
arstræti og mun hið væntanlega
stórhýsi eiga að rísa þar. Hefir
blaðið frétt, að það muni eiga
að vera fjögra hæða bygging,
mjög vönduð í hvívetna. Ef
mögulegt reynist, er ráðgert að
hefja framkvæmdir í haust.
Húsameistari ríkisins mun ann-
ast uppdrætti að byggingunni.
ERLEND TIÐINDI
Washington, 22. ágúst.
gRASILÍA, stærsta og auðug-
asta ríki Suður-Ameríku,
á nú í styrjöld við Þýzkaland
og Ítalíu. Brasilía er 11 ríkið á
vesturhveli jarðarinnar, sem
segir Möndulveldunum stríð á
hendur. Stríðsyfirlýsingin var
gefin út eftir að kafbátar Mönd-
ulveldanna höfðu sökkt 6
strandferða- og flutningaskip-
um við strendur landsins. Þessi
atburður er hinn mikilvægasti,
því að Brasilía er hráefnaauð-
ugt land. Landið er stærra en
Bandaríkin að flatarmáli en
íbúatalan er 40 miljónir. Mörg
hráefna þeirra, sem mikilvæg
eru í hernaði, eru til í landinu,
t. d. kemur þaðan mest af því
gúmmíi, sem hinar frjálsu, sam-
einuðu þjóðir hafa nú aðgang
að. Herinn og flugherinn eru
smávaxnir en mjög vel æfðir.
Framhald é 4. síðu,