Dagur - 04.02.1943, Page 1

Vikublaðið DAGUR
Rjitstjórar: INGIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Sigurður Jóhannessou.
Skrifstofa við Kaupvangstorg.
Sími 90.
Argangurinn kostar kr. 8,00.
Prcntverk Odds Björnssonar.
GIR
XXVI. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 4. febrúar 1943
5. tbl.
Nukkur miuningar-
orð um Þorstcin Þor-
stcinsson brepp-
stfóra á DaHastöðum
i Núpasveit
Svo sem getið hefir verið í
blöðum og útvarpi, andaðist
Þorst. Þorsteinsson, hreppstj. á
Daðastöðum í Núpssveit nýlega,
rúml. 71 árs að aldri. Þar með er
fallinn í valinn cinn af beztu
bændum í Norður-Þingeyjar-
sýslu, mikill héraðshöfðingi,
valdamaður í sveita-, sýslu- og
héraðsmálum og glæsilegur full-
trúi hinnar þingeysku sveita-
menningar. Skal hans því minnzt
hér með nokkrum orðum.
Þorsteinn hreppstjóri var af
góðu bergi brotinn, og er hægt
að rekja ætt hans langt fram, þó
það verði ekki gjört hér. En þess
skal aðeins getið, að hann var í
beinan karllegg kominn af sr.
Þorsteini Jónssyni, er var prest-
ur að Skinnastað í Axarfirði
1797-1812. - Áður hafði sr.
Þorst. verið prestur að Eyjadals-
á í Bárðardal í 30 ár. Hann var
af góðum ættum, talinn gáfu-
maður, en mun hafa verið fátæk-
ur lengstaf. Á gamals aldri sótti
hann til konungs um eins konar
eftirlaun og getur þess í umsókn
sinni, að hann hafi átt 17 börn.
Sum dóu ung og önnur stálpuð.
T. d. urðu tvö börn hans úti á
leið frá kirkju, en 8 náðu full-
orðinsaldri. Af sonum sr. Þorst.
urðu þessir kunnastir: Ebenez-
er sýslumaður, Guðmundur, er
varð prestur að Skinnastað,
Gunnar, sem almennt var kall-
aður Skíða-Gunnar og Þorsteinn.
Frá þeim Gunnari og Þorsteini
eru komnar ættir miklar og eru
langflestir afkomendur þeirra í
Norður-Þingeyjar- og Múlasýsí-
um. Þorst. þótti gáfaður vel og
var settur til náms í Hólaskóla
hinum forna, en hann varð að
hætta að hálfnuðu námi, senni-
lega vegna fátæktar. Hann flutti
síðan með föður sínum til Öxar-
fjarðar, giftist þar og gjörðist
bóndi og bjó lengstaf á Staðar-
Ióni, sem var hjáleiga frá Skinna-
stað. Af börnum hans má nefna
tvo sonu er hétu Þorsteinn og
Benjamín, en þeir voru báðir
afar Þorst. hreppstjóra á Daða-
stöðum, sem hér er minnzt. —
Benjamín bjó lengst í Akurs-
seli í Öxarfirði og átti mörg börn
og meðal þeirra var Kristín, sem
nánar verður nefnd. En Þorst.
bjó í Hafrafellstungu og átti son
er Þorsteinn hét, er giftist Krist-
ínu frá Akursseli. Þau Kristín og
Þorsteinn fluttust frá Hafrafells-
tungu, þá nýgift, að Daðastöðum
1 Núpssveit harða vorið 1867 og
byrjuðu þar búskap við lítil efni.
Á Daðastöðum bjuggu þau allan
sinn búskap, komust í góð efni
og náðu háum aldri. Hann and-
aðist 1911 og hafði þá verið
hrepjDstjóri í nálega aldarfjórð-
ung. Elzti sonur þeirra var Þor-
steinn hrejrjrstj. á Daðastöðum,
sem hér er minnzt.
Hann er fæddur að Daðastöð-
um 10. maí 1871, og ólzt þar
ujdj). Hann þótti snemma bráð-
gjör og hefði vafalaust verið sett-
ur til mennta, ef hann hefði ekki
verið Norður-Þingeyingur. En í
þann tíð var það næsta fátítt
norður þar, að bændur sendu
sonu sína til langskólanáms og
inn á embættisbrautina. Hefir
það vafalaust í mörgum tilfellum
verið lán ' fyrir héraðið, að fá
þannig að njóta sinna beztu
manna. Þorst. naut þó ágætrar
ujrpfræðslu í æsku hjá hinum
vinsæla alþýðukennara Guðm.
Hjaltasyni, og bjó vel að þeirri
menntun. Annars vann hann við
búið hjá föður sínum, unz hann
giftist er hann var um þrítugt,
Hólmfriði Halldórsdóttur frá
Snartarstöðum, og tók við jörð
og búi stuttu síðar. Hina ungu
og glæsilegu konu sína missti
Þorsteinn eftir stutta sambúð, en
áður voru þau búin að missa
börn sín. Nokkrum árum síðar
giftist hann í annað sinn og átti
Petrínu Þorgrímsdóttur frá Orm-
arslóni, sem andaðist fyrir fáum
árum. Hún var búkona mikil og
stjórnaði hinu stóra heimili
þeirra af mikilli prýði. Þau áttu
5 mannvænleg og glæsileg börn,
sem öll eru nú uppkomin og
dvelja heima, og tóku nú við
jörð og búi að föður sínum látn-
um. Sjötta barn þeirra hjóna var
piltur, sem fórst af slysi nál. upj)-
kominn. — Þorsteinn bjó stóru
búi, og hafði jafnan margt hjúa,
áður en börnin komu upjr, og
var til þess tekið hvað hjúum
leið vel hjá honum. Hann bætti
jörð sína stórum, raflýsti bæ sinn
og fyrir fáum árum byggði hann
vandað íbúðarhús. — Þorsteinn
var ekki metorðagjarn og sóttist
ekki eftir mannaforráðum. En
samt sem áður hlóðust á hann
margvísleg og opinber störf, sem
hann rækti, ásamt búskapnum,
með framúrskarandi dugnaði og
trúmennsku .Hann varð hrepp-
stjóri Presthólahrepps að föður
sínum látnum 1911 og var það
til dauðadags, eða i 32 ár. Sýslu-
nefndarmaður var hann í 18 ár,
Ávarp til Flateyinga
09 lieiri gðöra manna.
Á Flatey á Skjálfanda var
kirkja, frá því kristni komst á
hér á landi, til ársins 1898.
Árið áður liafði verið byggð
ný kirkja á Brettingsstöðum á
Flateyjardal, höfðu þáverandi
íbúar Elateyjar gefið eftir þenn-
an kirkjuflutning, enda var þá
fólksfjöldi svipaður á báðunt
stöðum. Nú er jjetta breytt, fólki
fjölgar í Flatey, en fækkar á Flat-
eyjardal.
Hugsandi menn í Flatey telja,
að þessi kirkjuflutningur hafi
verið mjög misráðinn.
Flateyingar hafa vanizt af því
að sækja helgar tíðir, ekki sízt
síðan ÞönglabakkajDrestakall var
lagt niður og komur presta í
sveitina urðu fáar og strjálar.
Síðan skólahús var reist í Flatey
1929, hafa jmestar stöku sinnum
j)rédikað þar, við sæmilega a.ð-
sókn, en þær guðræknisstundir
eru of fáar og verða aldrei með
sama helgiblæ og í kirkjum. .4
síðastliðnu ári kom hingað nýr
prestur, Sigurður Kristjánsson. I
fyrsta sinni, er hann prédikaði í
skólahúsinu, hreifði hann því, að
Flateyingar færu að safna fé í
sjóð, til kirkjubyggingar í Flat-
ey, og hvatti til Jaess að rnenn
settu sér það takmark, að kirkjan
yrði komin upp á 50 ára kirkju-
leysisafmæli okkar Flateyinga.
Prestur hélt aftur fund um
málið í nóvember síðastliðnum
og vorum við undirritaðir þar
kosnir í nefnd, til þess að standa
fyrir fjársöfnun þessari.
Leyfum við okkur með ávarjai
þessu að biðja alla Flateyinga
fjær og nær, og aðra góða menn
og vini kristindóms, að leggja
fram á næstu árum, sem rífleg-
asta f járupphæð, til þess fyrst og
fremst að koma upp grafreit í
eynni og síðan kirkju. Þyrfu að
safnast' 20 þúsund krónur á
næstu 5 árum, því vonandi verð-
ur verðlag þá Jaannig á aðkeyptu
efni, að sú upphæð nægi. Þetta
getum við hæglega, ef allir eru
yfirkjörstjóri sýslunnar í 21 ár,
og í stjórn KaujTélags Norður-
Þingeyinga í 34 ár (formaður
stjórnarinnar í 26J/2 ár). Auk
þessa gegndi hann margvíslegum
störfum öðrum.
Þorsteinn var stjórnsamur vel
og hinn mesti skörungur, ágætur
ræðumaður, drenglyndur og
hjálpsamur og vinsæll með af-
brigðum.
Norður-Þingeyingar munu
lengi minnast hans sem eins af
sínum ágætustu mönnum.
Benjpmín §igvaldgson.
samtaka og enginn liggur á liði
sínu.
Helztu ástæður meðmælenda
kirkjubyggingarinnar eru þess-
ar: í fyrsta lagi að prestar munu
koma hér oftar og ef til vill verð-
ur hér jjrestssetur með tímanum.
Þeir jirédika guðsorð og góða
siðu og gera Jtannig fólkið betra
Cn ella, og „þar sem góðir menn
fara, eru guðs vegir".
í öðru lagi er mjög mikilsvert
að koma upj) grafreit á eynni.
Það hefir oft verið miklum erf-
iðleikum bundið að koma líkum
úr Flatey að Brettingsstöðum.
í þriðja lagi ætti það að vera
metnaðarmál okkar Flateyinga,
að vera ekki í þessu efni eftir-
bátar fyrri kynslóða, sem í fleiri
aldir héldu við kirkju á eynni,
j)ó þeir liafi efalaust aldrei verið
eins margir og nú eru þar.
Notum nú stríðsgróðann til að
reisa okkur þetta veglega minn-
ismerki. Honum verður áreiðan-
lega ekki varið betur á annan
hátt fyrir framtíðina. Förum að
dæmi Hríseyinga, sem byggðu
myndarlega kirkju fyrir nokkr-
um árum, og hafði þar þó aldrei
verið kirkja áður.
Minnist látinna vina og vanda-
manna og gefið í kirkjubygg-
ingarsjóðinn.
Það þótti áður fyrr gott að
heita á Flateyjarkirkju. Fékk
hún eitt sinn mjög fallega gjöf,
vandaðan hökul frá útlendum
skipstjóra, sem heitið hafði á
hana-í lífsháska. Reynið J)að,
þegar þið eruð í vanda stödd,
eða ykkur þykir mikið við liggja.
Við höfum trú á að hin and-
legu máttarvöld muni vera þessu
máli hliðholl, og muni leysa
vandræði yðar, sé til þeirra leit-
að af alvöru og lieilum hug. —
Heitið á Flateyjarkirkju.
Flatey, 8. febr. 1942.
Jóhannes Bjarnason.
Jónas Jonasson.
Þórarinn Jónsson.

AdalfunduF
Þórs
Aðalfundur íþróttafélagsins
Þór var haldinn í Iðnaðar-
mannahúsinu 24. f. m. I stjórn
voru kosnir: Jón Kristinsson for-
maður, Jón P. Hallgrímsson rit-
ari, Jósef Sigurðsson gjaldkeri
og Kári Sigurjónsson og Tryggvi
Þorsteinsson meðstjórnendur.
Á s.l. ári bættust félaginu 30
nýir meðlimir, og telur það nú
alls 290 félaga. Starfssvið þess
var svipað og undanfarin ár og
sömu íþróttagreinar stundaðar.
Knattspyrnu iðkuðu um 60 fé-
lagar í 3 aldursflokkum, þar af
tók« þátt í alls 16 kappleikjum
45 félagar. Af þessum 16 kapp-
leikjum vann félagið 10, gerði 2
jafntefli og tapaði 4. Hand-
knattleik iðkuðu um 40 stúlkur
í 4 aldursflokkum. íslandsmót í
handknattleik var s. 1. sumar
háð hér á Akureyri, og tóku þátt
í því alls 5 félög. Þór stóð fyrir
þessu móti, því hann hafði unn-
ið meistaratign í þessari íþrótta-
grein í Reykjavík árið áður. Nú
fóru leikar svo, að Glímufélagið
Ármann úr Reykjavík sigraði.
Var Ármann vel að sigri kom-
inn. Þór varð næstur að stiga-
tölu, vann 3 leiki, gerði 1 jafn-
tefli og tapaði 1. Leikfimi er æfð
í 3 flokkum, kvenna, drengja og
karla og eru þátttakendur rúm-
lega 40. Þá heldur félagið einnig
UPPÍ glímuæfingum í sambandi
við leikfimina. Tryggvi Þor-
steinsson kennir bæði leikfim-
ina og glímuna. Frjálsar íþrótdr
hafa verið lítið æfðar, og snjó-
leysi hefir dregið úr skíðaferð-
um, þó hafa um 20 félagar æft á
skíðum, en ekki nema 5 tekið
þátt í kepjmi.
Aðalfundurinn samþykkti að
ieggja kr. 1000,00 af reksturs-
hagnaði síðastliðins árs í skála-
sjóð félagsins, en hann var stofn-
aður á 25 ára afmæli félagsins
1940.
Svohljóðandi tillaga var ein-
um rómi samþykkt á aðalfund-
inum:
,,Aðalfundur ÍJrróttafélagsins
Þór, haldinn 24. jan. 1943, lýsir
óánægju sinni yfir þeim seina-
gangi, sem verið hefir á bygg-
ingu íþróttahúss Akurey rar, og
heinir þeirri ósk til bæjarstjórn-
arinnar, að hún beiti áhrifum
sínum, til þess að framkvæmd-
um verði nú hraðað svo, að
tryggt sé, að húsið verði fullgert
og tilbúið til notkunar á næsta
hausti,