Dagur - 05.08.1943, Síða 1

Vikublaðið DAGUR
Ritstjórar: INGIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Sigurður Jóhannesson.
Skrifstofa við Kaupvangstorg.
Simi 96.
Argangurinn kostar kr. 8,00.
Prentverk Odds Bjömssonar.
1
i
Bók
um Vestfiröi.
Gils Guðmundssort: Frá
yztu nesjum I. Rvík
1942. Útg. ísafoldarprent-
smiðja.
BÆJARSTJÚRN AKUREYRAR SKORAR A RÍKISSTJÓRNINA
AÐ TAKA AÐ SÉR REKSTUR AKUREYRARSPÍTALA OG BEITA SÉR FYRIR
FJÁRVEITINGU TIL BYGGINGAR Á NÝJU FJÓRÐUNGSSJÚKRAHÚSI HÉR
J^AGUR hefir oft fyrr gert sjúkrahússmálið að umræðuefni og
bent á það óréttlæti, sem allir landshlutar, nema Reykjavík og
nágrenni, eiga við að búa í þeim efnum. Ríkið rekur Landsspítal-
ann í þágu höfuðstaðarins, sem ekki þarf að kosta neitt sjúkrahús,
en Akureyrarbær þarf að bera stóran lialla af rekstri Akureyrarspít-
ala, sem nú er orðinn nokkurs konar fjórðungsspítali, því að bæj-
arbúar nota ekki nema 38% af rúmi hans. Þar að auki hefir bærinn
svo lagt stórfé til nýbyggingar, sem mikil þörf er fyrir, en hefir ekki
haft bolmagn til þess að lialda þeim framkvæmdum áfram. Það er
augljóst hverjum manni með heilbrigða dómgreind, að þessi skip-
an felur í sér hið herfilegasta óréttlæti og skapar tvenns konar rétt
í landinu, annan fyrir Reykvíkinga og hinn fyrir aðra landsmenn.
í bók þessari eru sannar sagn-
ir og þjóðsögur frá Vestfjörðum,
sem Gils Guðmundsson kenn-
ari hefir safnað og skráð. Er
hann þegar að góðu kunnur af
útvarpserindum og blaðagrein-
um. Er þar einkum sagt frá sjó-
sókn og afburðamönnum að
lneysti. Lengsti þátturinn er um
Hans Ellefsen og hvalveiðarnar,
er stundaðar voru frá Sólbakka.
Er vel farið, að geymd sé frásögn
um þann merka athafnamann
og starf hans.
Þá er skemmtilegur þáttur af
Matthíasi Ásgeirssyni og margir
fleiri þættir.
Gils Guðmundsson segir vel
frá og kann vel að velja efni,
sem bæði er skemmtilegt og
fróðlegt fyrir íslenzka menning-
arsögu. Er þess að vænta,að hann
fái haldið ritsafni þessu áfram,
því að það mun sannast, að „Frá
yztu nesjum" mun skipa sess
framarlega 1 íslenzkum þjóð-
fræðasöfnum, ef svo verður hald-
ið fram stefnunni, sem þetta
fyrsta hefti bendir til.
Útgefandinn, ísafoldarprent-
smiðja, á þakkir skyldar fyrir
Vestfjarðabækur sínar, sem
sýna það sem raunar var
áður kunnugt, að þar vestra
býr kjarnmikið fólk, sem harnað
hefir í baráttunni við óblíða
náttúru til lands og sjávar.
Akureyri 8. júlí 1943.
Steindór Steindórsson
frá Hlöðum.
KIRKJUHLJÓMLEIKAR
£GGERT STEFÁNSSON
söngvari efnir til söng-
skemmtunar í Akureyrarkirkju
í kvöld kl. 9. Á söngskránni
verða ýmis lög eftir íslenzka höf-
unda, svo sem: „Heyr himna-
smiður (við vers Kolbeins Tuma-
sonar) og „Vöggubarnsins ró“
eftir Sigvalda Kaldalóns, og
„Sittu heil“ eftir Áskel Snorra-
son. Þá mun söngvarinn syngja
íslenzk sálmalög og ýmis lög eft-
ir fræg, erlend tónskáld, svo sem:
Beethoven, Sullivan, Tosti o. fl.
Jakob Tryggvason organleikari
verður við hljóðfærið og mun
ennfremur leika nokkur lög
einleik.
Eggert Stefánsson mun ekki
endurtaka þessa söngskemmtun
sína, né halda aðra hljómleika
hér norðanlands að þessu sinni.
Er þetta því eina tækifærið fyrst
um sinn til þess að hlusta á þenn-
an þekkta og vinsæla tónlistar-
mann,
Enginn hefir treystst til að
mótmæla þessu á opinberum
vettvangi, en tómlæti hefir ríkt í
þessum málum af hálfu heil-
brigðisstjórnar og ríkisvalds,
sem aðsetur hafa í höfuðstaðn-
um og virðist tamara en hæfilegt
er, að miða allar framkvæmdir
hins opinbera við bæjarlönd
Reykjavíkur.
Nú virðist hins vegar ástæða
til að ætla, að skriður sé að kom-
ast á þetta mál. Sjúkrahússnefnd
Akureyrar sendi bæjarstjórninni
hér nýskeð erindi um, að bæjar-
stjórnin beindi áskorun til rík-
isstjórnarinnar í þessu efni. Á
síðasta bæjarstjórnarfundi var
eftirfarandi ályktun samþykkt
einróma:
Bæjarstjórn Akureyrar sam-
þykkir að skora á ríkisstjómina,
að flytja á Alþingi því, er saman
kemur í haust, frumvarp um
heimild fyrir ríkisstjórnina, að
ríkissjóður taki að sér rekstur
Sjúkrahúss Akureyrar og geri
það þannig úr garði, að það full-
nægi kröfum sem Landsspítali
fyrir Norðurland, enda fái ríkis-
sjóður sjúkrahúsið til eignar.
Jafnframt fer bæjarstjómin
fram á, að háttvirt ríkisstjórn
taki upp á fjárlagafrumvarp fyr-
ir næsta ár 500.000 króna fjár-
veitingu til byggingar nýs sjúlua-
húss á Akureyri.
Það er ástæða til að ætla, að
ríkisstjórnina skorti nú ekki
skilning á nauðsyn og réttmæti
þessa mál. Þessar framkvæmdir
munu leiðrétta misrétti milli
þegnanna, sem alls ekki er leng-
ur viðunandi. Það mundi skapa
sjúklingum hér aðbúð, sem
nauðsynleg verður að teljast í
menningarlandi. Það mundi
marka þá stefnu ríkisins í skipan
sjúkrahússmála, sem eðlilegust
og sjálfsögðust er. Það mundi
bæta aðstöðu og aðbúð kekna
hér á staðnum og nágrenninn,
að eiga aðgang að fullkomnu
sjúkrahúsi og rannsóknarstofu,
sérstaklega með tilliti til þess
hversu samgöngum er háttað við
Reykjavík á veturna.
AUir Norðlendingar munu
!áta sig miklu skipta hvernig
þessu máli reiðir af, þá þing
kemur saman í haust.
Frá Ferðafélagi Akureyrar.
V cgagerðin upp úr Eyja-
firði um Hafrárdal
Fyrsta vinnuferðin á þessu
sumri var farin um síðastliðna
helgi; er það allmiklu seinna en
undanfarin sumur, en því valda
mikil snjóalög, sem leysti svo
seint að það er fyrst nú að þurrt
er orðið þar fremra svo að gott
er að vinna.
Næsta vinnuferð við vega-
gerðina verður farin um næstu
helgi og væri æskilegt að sú för
yrði fjölmenn. Akureyringar
hafa að undanförnu stutt þessar
framkvæmdir drengilega og þar
sem nú er orðið áliðið sumars, er
þörfin fyrir góða þátttöku í
vinnuferðunum því meiri og
væntir stjórn félagsins, af fyrri
reynslu, að ferðin um helgina
verði fjölmenn og þeir sem
unna fjallaférðum og útiveru
sitji þá ekki heima: Þá vill félag-
ið minna á skemmtiferðina 15.
ágúst í Djúpadálinn.
Bæjarstjórn hafnar mála-
leitun Verkamannafélags-
ins um undirskrift kaup-
samnings
Ásíðasta bæjarstjórnarfundi var
afgreitt erindi Verkamannafé-
lags Akureyrarkaupstaðar þess
efnis, að bærinn gerðist aðili að
samningi þeim, sem félagið
Iiafði þegar gert við vinnuveit-
endur. — Meiri hluti allsherjar-
nefndar lagði til, að tilmælun-
um yrði hafnað, þar, eð félagið
hefði ekki boðið bænum að
taka þátt í samningagerðinni og
hefði bærinn enda aldrei undir-
ritað slíka samninga, heldur
FranUwld á 4. #18«,
TVEIR LEIÐTOGAR,
sem mjöé hafa komið við sögu und-
anfarið, — þeir WAVELL hershöfð-
ingi, sem hefir nýleéa verið skipaöur
varakonunéur á Indlandi og SMUTS
hershöfðinéi, forsætisráðherra Suður-
Afríku, sem vann élæsileéan siéur í
þinékosninéum þar í s.l. viku. Kosn-
inéabaráttan var háð um það, hvort
S.-Afríka skyldi halda áfram þátttöku
í styrjöídinni eða ekki. SMUTS var
fyléjandi áframhaldandi styrjöld við
M önd ulveldin.
BISKUPINN
heimsækir prestssetur
sýslunnar
Biskupinn, herra Sigurgeir
Sigurðsson, hefir verið á ferð hér
undanfarna daga. Hefir hann
heimsótt nærliggjandi prestsset-
ur í eftirlitsskyni, en endurbæt-
ur munu fyrirhugaðar allvíða á
næstunni.
Biskupinn fór héðan áleiðis
suður í dag.
Fréttir í stuttu máli
Mislingar. — Skipulag Rvíkur.
— Skipulagsleysi Akureyrar. —
Akureyringur fær námsstyrk.
Mislingafaraldurinn, sem geng-
ið hefir víða um land að undan-
förnu, er nú sagður í rénun.
Bóluefnið, sem notað hefir ver-
ið gegn veikinni mun nú þrotið
hér og ekki væntanlegt aftur,
þar sem það hefir verið unnið
úr blóði mislingasjúklinga í
Reykjavík og veikin er svo að
segja um garð gengin þar.
*
Skipulagsnefnd bæja hefir ný-
lega lagt fram nýjan skipulags-
uppdrátt fyrir Reykjavík, þar
sem víðtækar breytingar eru ráð-
gerðar í framtíðinni.
*
Nýr skipulagsuppdráttur fyrir
Akureyri hefir hins vegar ekki
fengizt ennþá frá nefndinni og
er það orðið til stórra óþæginda
hversu skipulagsmál bæjarins
hér eru á reiki. Væntanlega ræt-
ist úr þessu bráðlega. Almenn-
ingur hér þarf að fá gott næði
til þess að kynna sér það fram-
tiðarskipulag sem bænum er
ætlað.
*
Ungfrú Gunnhildur Snorra-
dóttir, Sigfússonar skólastj. hér
í bæ hefir nýlega hlotið einn af
námsstyrkjum þeim sem amerísk-
ir háskólar veita íslenzkum stú-
dentum. Mun Gunnhildur
stunda nám við The American
University í Washington D.c.
GLERMÁLVERK ÚR ENSKRI KIRKJU
SETT í AKUREYRARKIRKJU
Fyrsta skreyting þessarar tegundar
í íslenzku guðshúsi
unnar. Unnið er nú af kappi við
w
yNDANFARID hefir verið
unnið að þvf, að skipta um
gler í gluggum Akureyrarkirkju.
Er brennt, litað gler sett í aila
glugga nema miðglugga kórsins.
Þar verður sett glermálverk,
mjög fagurt, serfi hingað er köm-
ið úr enskri kirkju, er eyðilagðist
að öðru leyti í loftárás. Er þetta
hin fegursta skreyting og hin
fyrsta þessarar tegundar, sem
sett hefir verið í íslenzkt guðs-
hús. Málverk þetta mun gamalt
listaverk og þykir mjög fagurt.
Verður kórglugginn þannig
raunverulega altgristafla kirkj-
þessa skreytingu og vætnanlega
verður verkinu lokið um mán-
aðamót.
SjfiKrasainiaosplifid hæKka
—en hiunnindi samiaos-
manna vana.
Sjúkrasamlag Akureyrar aug-
lýsir hækkun mánaðargjalda úr
8 krónum í 10 krónur frá I. þ.m.
Jafnframt er tilkynnt, að sam-
lagið muni eftirleiðis greiða fæð-
ingarstyrk kr. 50,00 og greiða
kpstnað við tpku röntgenmynda,