Dagur - 24.08.1949, Blaðsíða 8

8
Baguk
Miðvikudaginn 24. ágúst 1949
Fyrirsjáanlegur skortur á algeng-
ustu skólavörum hér í haust
Viðskiptanefndin hefur neitað bóksölum bæjar-
ins um leyfi til að flytja inn stílabækur, glósu-
bækur, blek o. s. frv.
Um miðjan næsta mánuð hefja fyrstu skólarnir starf á ný og úr því
hver skólinn á fætur öðrum. Dagur hefir snúið sér til bókaverzlan-
anna í bænum og leitað sér upplýsinga um hvemig ástatt sé með
birgðir af nauðsynlegustu skólavörum, svo sem stílabókum, glósu-
bókum, bleki, strokleðrum, erlendum námsbókum o. s. frv.
Stríðsör á Italíu
Sjón sem þessi er því miður algeng á ítalíu enn í dag. Ungur drengur
leikur á útiveitingastað til þess að safna aurum handa höltum
félaga sínum. Sameinuðu þjóðirnar hafa komið ítölskum börnum til
hjálpar og bamahjálpin veitir nú 1 milljón barna fæði og klæði auk
læknishjálpar, en þessi hjálp hrekkur samt skammt.
225000 kr. skatfur af fekjum 1 árs
Gljúfrasteinn Kiljans og tveir einkabílar teknir
lögtaki fyrir ógreidd þinggjöld ársins 1947
Það hefir vakið mikla athygli, að í síðasta tölublaði Lögbirtinga-
blaðsins er skýrt frá því í tilkynningu, að húseignin Gljúfrasteinn
og tveir bílar hafi verið teknir lögtaki af Halldóri Kiljan Laxness
rithöfundi fyrir ógreidda skatta og gjöld til ríkisins, sem nema 224.811
krónum. Segir í tilkynningunni, að nauðungaruppboðið á þcssum
eignum fari fram 30. sentember næstkomandi.
Niðurstaða þessara athugana er
sú, að þessar vörur og ýmsar
fleiri, sem skólafólki er nauðsyn
að hafa, skortir nær því algerlega
og er þegar fyrirsjáanlegt að til
vandræða kemur hér í haust er
skólarnir hefja starf.
Ástæðan til þessa bagalega
skorts nú, þegar komið er fram
undir þann tíma að skólarnir fari
að hefja starf, er sú, að Við-
skiptanefndin hefir neitað bók-
sölum hér um leyfi til þess að
flytja inn þennan varning. Hafa
bóksalar hér engin leyfi feng-
ið á þessu ári, þegar frá er talið
eitt smáleyfi fyrir blýöntum frá
Tékkóslóvakíu, sem ein verzlun-
in fékk. Hins vegar fékk þessi
sama verzlun nú nýlega neitun á
umsókn til kaupa á stílabókum
handa börnum og mun lítið sem
ekkert af þeim vamingi vera til í
bókaverzlunum bæjarins. Enn-
fremur var neitað um leyfi til að
flytja inn kennslubækur.
Þessi stjórn á málunum er hin
furðulegasta. Hér er ekki um
stórar upphæðir að ræða. Nokkur
þúsund króna leyfi mundu nægja
til þess að bæta úr brýnustu
þörfinni. Hér í þessum bæ eru
starfræktir margir skólar. Fjöldi
manna víðs vegar af landinu sæk-
ir þá. Ríkisvaldið og bæjarfélagið
kosta stórfé á ári hverju til þessa
skólahalds. En skilningur þeirra,
sem stjórna verzlunarmálunum
um þessar mundir, á starfi skól-
anna og þörfum nemendanna, er
ekki meiri en það, að fyrir beinar
aðgerðir stjórnavaldanna verður
allt skólastarfið mjög torveldað í
haust og vetur, ef ekki verður
undinn bráður bugur að því að
bæta úr þessu.
Blaðinu er ekki kunnugt um,
hvernig ástandið er í Reykjavík
að þessu leyti. Landsmönnum er
enn í fersku minni skyrsla sú er
Fjárhagsráð gaf út á sl. ári um
leyfi til kaupa á erlendum bókum
og tímaritum. Samkvæmt skýrslu
þeirri hlutu allar bókaverzlanir á
landinu utan Reykjavíkur minni
innflutningsleyfi á heiiu ári en
ein bókaVerzlun í Reykjavík. Ef
skiptingin á innflutningi skóla-
varnings er eitthvað svipuð, er
sennilegast að nægilegt sé af
þessum varningi í Reykjavík og
verður þrautalendingin hér þá
sennilega sú, að nemendur verða
að gera út kunningja í Reykjavik
til þess að kaupa vörurnar fyrir
sig og senda þær norður. Þannig
vinna núverandi verzlunaryfir-
völd markvisst að því yfirleitt að
koma - síðustu leyfum innflutn-
ingsverzlunarinnar úti á landi í
hendur reykviskra fyirrtækja og
kaupsýslumanna.
„jörimdiir“ seldi í
Þýzkálandi
Síðastl. laugardag seldi Jörund-
ur, hinn nýji dieseltogari Guð-
mundar Jörundssonar útgerðar-
mapns hér í bæ, fyrsta fiskfarm
sinn í Bi-emerhaven í Þýzkalandi.-
Alls um 230 tonn og var það ekki
fullfermi. Togarinn reyndist í
hvívetna vel í þessari fyrstu
veiðiför. Skipið er væntanlegt
hingað í nótt.
Hörð átök miili Stalín-
ista og Títós
Fátt hefir vakið meiri athygli
um hinn frjálsa heim nú síðustu
dagana en hin harðnandi átök
milli Moskvustjómarinnar og
Títóstjórnarinnar í Belgrad. —
Ganga klögumálin á víxl og
þungar ásakanir á báða bóga. —
Rússneska stjómin sendi júgó-
slafnesku stjórninni óvenju harð-
orða orðsendingu nú fyrir helg-
ina og taldi hana þar augljósan
fjandmann Rússlands. Um sama
leyti var tilkynnt að rússneski
sendiherrann í Belgrad, Lavren-
tief, hefði verið skipaður aðstoð-
arutanríkisráðherra. Vestræn
blöð telja að útnefning og heim-
kvaðning Lavrentiefs boði það, að
Moskvastjórnin hyggist brátt slíta
stjórnmálasambandi við Júgó-
slafíu. Blaðafregnir herma að
Júgóslafar hafi nú snúið baki við
grísku uppreistarmönnunum og
— Ðómur „Yísis“
(Framhald af 1. síðu).
treystist Fjárhagsráð ekki til að
dylja þær ömurlegu staðreyndir
fyrir þjóðinni, að hún hafði teflt
á tæpasta vað í fjármálunum,
væri á góðri leið með að tapa öllu
trausti og allri tiltrú, en fullyrð-
ingar stjórnmálaleiðtoganna
hefðu verið gaspur eitt og glam-
ur, fram sett í blekkingarskyni
og til atkvæðaveiða.
Nú viðurkenna þessir menn, að
Fjárhagsráð hafði rétt fyrir sér,
er það lýsti högum þjóðarinnar á
þann veg, að grípa yrði til neyð-
arráðstafana til þess að bjarga
því, sem bjargað yrði. Þessir
menn hafa notið valdanna um
nokkurra ára skeið og eru
ánægðir með sitt hlutskipti. Þá
skiptir ekki miklu máli, þótt
sannast hafi eitt af tvennu: að
þeir gerðu sér ekki grein fyrir
vandanum eða fóru með vísvit-
andi blekkingar til þess að hagn-
ast á því persónulega. Pólitískar
syndir eru fljótlega fyrirgefnar,
enda segja sumir að þær fyrnist á
viku. Því er ekki að undra, þótt
allir þeir menn, sem mestar
blekkingar höfðu í frammi, vilji
gefa þjóð sinni kost á kröftum
sínum og mannviti næsta kjör-
tímabilið og eigi nú ekki orð til
að lýsa erfiðleikum þeim, sem
framundan eru, en reyndir og
gætnir stjórnmálamenn veiða
einir til að ráða fram úr. En af
hverju er svo komið, sem komið
er? Af því að hinir þrautreyndu
stjórnmálamenn hafa brugðizt
þjóðinni — ekki reynzt menn til
að ráða fram úr þeim vanda, sem
þeir tóku sér á herðar, en hafa
kiknað undir byrðunum.
Gleymskan er góð í hófi, en ekki
er unnt að ætlast til, að kjósend-
urnir gleymi öllu því, sem að
þeim snýr, er þeir ganga að kjör-
borðinu annan og þriðja vetrar-
daginn.“
Kaldbakur og Sval-
bakur selja afla í
Þvzkalandi
•/
Hinn 15. ágúst sl. seldi Akur-
eyrartogarinn Kaldbakur afla
sinn í Bremerhaven í Þýzkalandi,
samtals 286.015 kg. Kaldbakur er
nú kominn heim og út á veiðar á
ný. Hinn 22. þ. m. seldi Svalbak-
ur, einnig í Bremerhaven, sam-
tals 298.896 kg.
hafi hrakið þá yfir landamærin er
þeir leituðu hælis á júgóslafneskri
grund fyrir sókn stjórnarhersins.
Virðist allt annað en friðsamlegt
í kærleiksheimili kommúnista á
Balkan um þessar mundir.
Tilkynningin í Lögbirtingablað-
inu er sem hér segir:
„Samkvæmt kröfu innheimtu-
manns ríkissjóðs og að undan-
gengnu lögtaki 2. ágúst 1949,
verður fasteignin Gljúfrasteinn,
Mosfellshreppi, Kjósarsýslu,
þinglesin eign Halldórs Kiljan
Laxness rithöfundar boðin upp
og seld á nauðungaruppboði til
lúkningar ógoldnum þinggjöldum
skattársins 1947, tekjuskatti ,kr.
69.508.00, tekjuskattsviðauka kr.
14.027.00, stríðsgróðaskatti kr.
141.276.00, samtals kr. 224.811.00
auk dráttarvaxta og kostnaðar.
Uppboðið fer fram á eiginni
föstudaginn 30. september næstk.,
kl. 3 e. h.
Á sama stað og tíma fer og fram
nauðunghruppboð á „Jepp“-bif-
reiðinni G. 926, og ',,Mercury“-
bifreiðinni G. 1299, eign Halldórs
Kiljans Laxness.
Frumvarp að uppboðsskilmál-
um, veðbókarvottorð og önnur
skjöl, er varða söluna, eru til sýn-
is í skrifstofu embættisins, og
skulu athugasemdir við frum-
varpið vera komnar til uppboðs-
haldara í síðasta lagi viku fyrir
uppboðið, enda mega aðilar búast
við því, að annars verði þeim ekki
sinnt.“
Dollaratekjur.
Samkvæmt frásögn sunnan-
blaðanna er forsaga þessa máls
sú, að upphaflega voru lagðar á
Kiljan 1168 krónur í Mosfells-
sveit. Yfirskattanefnd hækkaði
skattinn upp í 40000 krónur og
ríkisskattanefnd hækkaði hann
enn upp í 224811 krónur. Af þessu
er augljóst, að Halldór Kiljan
Laxness rithöfundur og ein helzti
áróðursmaður kommúnista-
flokksins mun naumast eiga
heima í hópi öreiganna, því að
það eru engar smáræðis tekjur,
sem skattlagðar eruáþennanhátt.
Um þessar gífurlegu tekjur mun
það eitt vitað, að ein af bókum
Laxness komst í „best seller“
flokk bóka í Bandaríkjunum og
var valin mánaðarbók Book of
the Month Club. Hefir slíkt jafn-
an verið talin álitleg tekjuöflun,
þótt engar upplýsingar liggi fyr-
ir um hversu mikið rithöfundur-
inn hafi þar borið úr býtum. Þá
munu og þykja vanhöld á því, að
hann hafi gert gjaldeyrisyfirvöld-
unum viðhlitandi grein fyrir doll-
aratekjum sínum.
Athyglisvert er, að kommún-
istablöðin minnast ekki einu orði
á þessa frétt.