Dagur - 19.04.1950, Qupperneq 6

6
D AGUR
Miðvikudaginn 19. apríl 1950
55455555555555455555555555554555555555455554554555555555545555544545^
LÁITU HJARTÁÐ RÁÐA!
Saga eítir Sarah-Elizabeth Rodger
&5555555555555555555555555 <
20. DAGUK.
(Framhald).
dauft samtal. Hún sá sér til létt-
is, að Ward var búinn að koma
Celíu til þess að taka eftir því,
sem hann sagði. Hann hlaut að
vera vanur að umgangast stúlkur
sem hana.
„Teri-y segir mér, að þér hafið
verið í hernum með honum, og
eg trúi honum.“
„Hvers vegna? Ber eg það ut-
an á mér eftir meira en heilt ár?“
„Neið síður en svo. En þér
virðist vita fullkomlega, hvernig
málin standa. Og þá sýnist mér
þið Terry bæta hvort annað upp.
Hann er einn af þeim, sem ann
hugsjónum meira en lífinu
sjálfu.“
Alison hlustaði með athygli.
Þessi ungi maður var auðheyri-
lega fullur aðdáunar á Terry.
Hún vissi aðeins ekki á hverju
aðdáun hans grundvallaðist.
„Hve lengi hafið þið þekkzt?“
spurði hún.
„Nokkra mánuði. Eg kynntist
honum strax og , hann kom að
blaðinu, og við höfum unnið dá-
lítið saman. Hann á mikla framtíð
fyrir höndum. Mér lék foi'vitni á
að vita, hvort stúlkan — þú —
værir þannig, að hún gæti fylgzt
með honum.“
„Og heldurðu, að eg geti orðið
honum samferða?“
„Já, eg veit það fyrir víst.“
Hann renndi augunum yfir þorð-
ið. „Alveg eins og eg veit, að
þessir stelpukrakkar geta það
ekki.“
„Þær eru svo ungar,“ sagði
Alison. Hvort sem Terry hafði
sagt Ward Anson aldur hennar
eða ekki, þá vissi hún, að honum
myndi vera ljós sá reginmunur,
sem var á henni og hinum stúlk-
unum tveim.
„Það er ekki aldurinn, sem þar
ræður úrslitum," sagði Ward An-
son rólega. „Spyrðu bara Terry.“
Alison fann það á sér, að það
var víst margt, sem hún hafði
gleymt að spyrja Terry um. En
það væri nægur tími til stefnu:
öll ævin.
Allt í einu spurði Rush, sem sat
við hina hlið hennar, hvort þau
ættu ekki að fá sér einn snúning.
Hún hikaði sem snöggvast, en
svo fann hún, hve heimskulegt
það var. Auðvitað yrði hún að
dansa við þá báða, og það væri
eins gott að ljúka því af að dansa
við’ Rúsh.
Hún var stíf og fjarlæg í dans-
inum.
„Vertu óhrædd, Alison, eg skal
ekki meiða þig,“ sagði Rush, ög
það var einhver undarleg mildi í
röddinni.
Danslnn varð óþvingaðri, en þó
fann hún, að hún titraði — af ein-
hverri ástæðu — hún vissi ekki
hverri. Hún leit upp og sá, að
það glóði á rauðbrúnt hárið hans.
„Eg skal ekki minnast á kvöld-
ið góða,“ bætti hann við, lágum
Ur endurminmngum
Hannesar frá Hleiðargarði
í'Framhaldi.
Frá Stefáni Ólafssyni.
Þótt Stefán væri oft fengsæll,
og flytti einatt mikla björg í bú,
var hann alla æfi sárfátækur, og
það svo, að hann varð að leita
sveitarstyrks um skeið, enda var
svo mælt, að Guðrún (Stefán var
tvígiftur. Síðari kona hans var
Guðrún Jóhannesdóttir. Hún var
systh' Kristjáns, föður Alberts
sterka í Hallandsnesi, sem látinn
er fyrir stuttu), kona hans væri
nokkuð eyðslusöm, og ekki bú-
kona. í búnaðarskýrslu Saurbæj-
arhrepps yfir árið 1874, er talið
að hann eigi 2 kýr, 7 ær með
lömbum, 3 geldar ær, 1 hross fuli
orðið og 1 tryppi. Má af þessu
sjá, að efniin hafa ekki vcrið mik-
il og þyí ekki furðulegt, þótt hon-
um gengi illa að framfleyta sér og
fjölskyldu sinni, sem mun hafa
verið 5 manns. Stefán mun lengst
af hafa verið í Saurbæjarþreppi,
en var þó eitthvað út í Krækl-
ingahlíð og máske víðar.
Eins og hér var sagt áður, átti
Stefán 1874 eitt fullorðið hross,
og mun svo lengst hafa verið. Var
það hryssa ljósskjótt, hinn mesti
stólpa- og úlfaldagripur. Mundi
Bjarni hinn sterki í „Manni og
konu“ vaflaust hafa kallað hana
— og það með sanni — „tveggja
grjónatunna skepnu“. Þótti Stef-
'áni mjög vænt um hana, og það
svo, að gárungar sveitarinnar
töldu, að þeirri spurningu vaeri
vandsvarað, hverja hann metti
mest Guðrúnu konu sína, Gróu
eða Ljósku. Auk þess sem hún
var afburða sterk og þolin var
,hún hin mesta þægðarskepna, og
'hagspök með afbrigðum. Þótt
Stefán einatt skildi hana eina eft-
ir í dalabotnum á lélegu haglendi
og væri sólarhringum saman
burtu á refaveiðum, rótaði
Ljóska sér lítið, og beið með
hinni mestu þolinmæði komu
hans. Mat karl þetta við hana og
gaf henni oft vel á vetrum, og
hlúði sem bezt hann gat að henni.
.Þó bár stundum út af með þessa
umhyggjusemi, var það einkum í
kaupstaðaferðum, því að þá var
hann oft „hífaður“ nokkuð, því
að jafnan var hann ölkær. Kom
það þá eigi ósjaldan fyrir, að
hann lagði svo þungt á hana, að
menn undruðust ,og töldu með
öllu ómögulegt að vel færi, en
ætíð skilaði Ljóska öllu heim
með hinni mestu prýði. — Hefur
svo sagt mér tengdasonur Stef-
áns, að eitt sinn hafi hann kömið
að Sölvahlíð í Sölvadal fram, en
þar átti þá Stefán heima. Stóð þá
svo á, að Stefán var að koma úr
-UNGA FÓLKIÐ-
rómi, „en hvorugt okkar mun
geta gleymt — aldrei.“
Henni fannst brjóstið verða
þröngt, án þess að hún gæti að
gert. Gat það verið? Myndi hún
aldrei geta gleymt Rush, þó að
hún giftist Terry?
„Þetta er raunveruleikinn, Ali-
son, og við getum ekki s.neitt hjá
honurn," hvíslaði Rush í eyra
henni. „Mundu æsku- og ungl-
ingsárin, Alison. Þú getur vikið
mér til hliðar en ekki minningun-
um, sem við eigum sameiginlega,
því að þær eru hluti af okkur
sjálfum. Láttu mig vita það, því
að eg hef reynt að------“
Nú tók hljómsveitin að leika
alkunnugt danslag, tregaþrungið
og fagurt, og það kom við hjart-
að í Alison. Gat það verið, að hún
væri dæmd til þess að elska gegn
vilja sínum alla tíð, að henni
væri það eðlilegt eins og fugl-
inum að fljúga og fiskinum að
synda? Það var eins og tónar
lagsins færu eldi um hana alla.
„Rush,“ sagði hún áköf, „fylgdu
mér að borðinu.“
„Nei, þú lýkur við dansinn,“
sagði hann ákveðinn. „Það má vel
vera, að þetta verði í síðasta sinn
sem við dönsum saman, svo að eg
vil engu fórna af þessum dansi.“
Celía og Ward dönsuðu fram
hjá þeim, og hún brosti til þeirra
uppgerðarbrosi.
Terry sat hjá Jenny við borðið,
og þau voru í djúpum samræðum.
Jenny hafði fengið sér annað
glas. Rush ætti ekki að láta hana
drekka svona milcið. Alison opn-
aði munninn, en hætti við að
segja það, sem hún hafði ætlað
sér. Ekkert, sem hún segði myndi
breyta nokkru milli þeirra Rush
og Jennyjar.
„Alison, eg má til að segja þér
dálítið, því að við ræddum það
svo oft í gamla daga, og þú hjálp-
(Framhald af 2. síðu).
ir nú reknir af einstaklingum og
félögum. Ef hann væri nú allt í
einu þjóðnýttur. Ríkið eignaðist
alla báta. Réði því, hvar ætti að
gera þá út og hvernig. Hvaða
menn ættu að stjórna hverri út-
gerð o. s. frv. Þá myndi nú í
fyrsta lagi stofnast hundruð bitl-
inga, sem ríkið úthlutaði eða í
framkvæmdinni sá stjórnmála-
flokkur, sem með völd færi.
Furstar úr Reykjavík stjórnuðu
öllu. Þaðan yrði stjórnað. Þeir,
sem mest yrðu inn undir hjá
stjórninni, yrðu forstjórar. Eg
hygg, að enginn, hvorki sjómaður
né útvegsmaður, óski aftir því-
líku fyrirkomulagi hér á landi.
Framsóknarflokkurinn verður
til og mótast á örlagatímum. —
Fyrri heimsstyrjöldin er í al-
gleymingi. Sjálfstæðisbaráttu
þjóðai'innar er ekki lokið. Flokk-
urinn varð ekki til, vegna er-
lendra áhrifa. Máttarstólpar hans
á byrjunarstigi voru íslenzkar fé-
lagsmálahreyfingar. Annars veg-
ar ungmennafélögin, sem áttu
styrka stoð í hverju byggðarlagi
landsins. Hins vegar samvinnu-
hreyfingin, sem þá var að vísu
máttlítil í alndinu, en á framfara-
leið.
aðir mér við ráðagerðina, þú
stappaðir í mig stálinu," sagði
Rush. „Frá því í dag er eg ráðinn
endurskoðandi.“ Hann nefndi
stórt og þekkt fyrirtæki.
„Rush, það er dásamlegt!“ sagði
hún. „Eg vissi, að það myndi tak-
ast.“ Hún hugsaði um, hve þýð-
ingarmikið þetta væri fyrir hann
og Jenny. Endurskoðandi hefði
gott kaup, svo gott ðaup ,að hann
(Frambald).
Það má að vísu segja,, að sam-
vinnuhreyfingin sé alþjóðleg
stefna. En hún hafði náð slík-
um tökum á fátæku dugnaðar-
fólki og fallið svo vel inn í lífs-
baráttuna, að hún skóp sér sjálf-
stæða tilveru hér á landi, varð ís-
lenzk, samgróin eðli þjóðarinnar.
Þessar tvær hreyfingar gáfu
Framsóknarflokknum-í-vöggugjöf
jöfnum hönum hugsjónir og raun
hæfan umbótavilja, sem öðru
fremm' hefur einkennt starfsemi
flokksins alla tíð. Meginkjarni
stefnu flokksins hefur frá önd-
verðu verið sá, að þjóðin skyldi
byggja landið sitt. Það væri
þroskavænlegra, ef verulegur
hluti þjóðarinnar byggði sveitir
og kaupstaði landsins jöfnum
höndum og með eðlilegum hætti,
í stað þess að hrúgast saman í
Reykjavík. Stefna flokksins er og
hefur verið: Vér viljum þjóðríki
á íslandi, en ekki borgarríkL
Framsóknarflokkurinn telur,
að lýðræðisstjórnskipulag sé
hyrningarsteinn undir sjálfstæði
og menningu þjóðarinnar í nútíð
og framtíð. Þess vegna er hann
mótfallinn hvers konar öfga-
hreyfingum ,sem vilja kollvarpa
núverandi þjóðskipulagi með of-
beldi og byltingum. Sérstaklega
eru slíkir öfgaflokkai' skaðlegir,
þegar þeir standa undir yfirráð-
um valdhafa í framandi ríkjum,
og öðlast ábyrgðarlaust áhrifa-
vald um íslenzk málefni.
Framsóknarflokkurinn er stofn-
aður af íslenzkum umbótamönn-
um, hann vill byggja og gera
byggilegt allt landið. Innlendir
framfarastraumar eru og verða
jafnan meginstyrkur flokksins. —
Hann er fyrst og frémst íslenzkur
flokkur.
bræður, synir Stefáns, voru ekki
heima, Og enginn karlmaður
heima við nema Stefán, þá lagst-
ur í kör, að skógarbjörn éinn
mikill og ægilegur kom í ljósmál
í skógarjaðrinum, örstutt frá
bænum. Urðu konuv lostnar
skelfingu og lokuðu öllum dyrum
sem rammlegast. Það þóttust þær
þó vita, að ekki mundu hurðir
standast áhlaup bjarnai'ins, ef
hann leitaði inngöngu, en önnur
ráð voru nú ekki fyrir hendi. —
Björninn fór sér hægt og dund-
aði eitthvað þar í skógarjaðrin-
um, en fór svo að færa sig nær
og stefndi að síðustu heim að
bænum eða húsinu. — Voru Stef-
áni sögð þessi tíðindi, var þá sem
nýtt líf færðist í gamlamanninn,
og færðist hann allur í aukana.
Þreif hann „Gróu“ gömlu og lét í
hana svo stórt skot, sem hann
hélt að hún þyldi. Hafði hann
haft með sér frá íslandi haglateg-
und þá, sem kölluð var rennilóð,
en þau högl voru afar stór, og
líkust kúlum þeim, sem nú er
skotið. — Brölti karl á fjórar
fætur í rúmi sínu, og er björninn
var kominn í gott skotfæri, opri-
aði hann glugga, sem var yfir því
og miðaði vandlega, en nú var
sjón hans mjög tekin að deprast,
svo að ógerla náði hann sigtinu.
Þó tókst svo giftusamlega, áð
skotið kom á milli augna bjarn-
arins og molaðist hausinn, en
hann datt dauður niður. — Þetta
var síðasta skot Stefáns, og þótti
frábært. (Framhald).
kaupstaðarferð til Akureyrar og
reið Ljósku. Hafði hann þá tvo þn;
strokka af síld í hnakknum og sat
sjálfur ofan á, en bann var mikill
vexti eins og fyr rer greint, hold-
ugur vel og því afar þungur. —
Það sögðu menn einnig, að oft
dottaði eða svæfi Stefán á baki
Ljósku er þau voru á heimleið,
því að þá var hann mjög drukk-
inn, svo að hún réði ferð sinni
sjálf. Það sögðu þeir líka, að þeg-
ar svo var ásatt með hann, og
tæki hann að hallast út í hliðarn-
ar, væri sem hún gengi þannig
undir honum, að hann félli ekki
af baki, en héldi jafnvægi. Kom
þá fyrir að karl vaknaði, og tók
óþyrmilega í taumana, og vildi
taka aðra stefnu en þau höfðu.
Ekki lét Ljóska þetta á sig fá,
iu'isti bara höfuðið, hissa á þess-
ari vitleysu húsbóndans, og hélt
svo áfram, eins og ekkert hefði í
skorist.
Þegar aldur færðist yfir Stefán
og kraftar hans og þol fór að bila,
en fátækt og vesaldómur fram-
undan, tók hann það ráð að flytja
eins og margir aðrir á þeim tím-
um til Ameríku. Tveir uppkomn-
ir synir hans höfðu flutzt vestur,
komið sér þar sæmilega fyrir, og
buðu nú föðm- sínum að dvelja
hjá sér síðustu árin. — Þetta þáði
Stefán, þótt honum væri ekki að
skapi að yfirgefa land sitt og þjóð,
vini og vandafólk, en ekki sá
hann annan kost vænlegri til úr-
bóta. Mun honum hafa verið mjög
þungt í skapi er hann steig á
skipsfjöl á Akureyri og lá þá víst
ærri, að hapn hætti við förina
og sæti kyrr, eins og suma vest-
m'fara henti. — Maður, sero
fylgdi honum á skipsfjöl, sagði
svo frá,. að karl hefði fengið sér
allríflega hressingu. Hefði hann
verið svo búinn að klæðnaði, að
yzt fata var hann í úlpu eða kápu
úr vaðmáli, niðurfletta skinnhúfu
hafði hann á höfði og stóran tref-
il um hálsinn. Hann var í vað-
málsbuxum, með leðurskó á fót-
um og sokka utan yfir buxum. —
„Gró.u“ bar hann á öxl sér, og var
all hrikalegur. Varð hásetum og
öðrum skipsmönnum starsýnt á
karl og viku úr vegi fyrir honum,
þar sem hann þrammaði fram og
aftur um þilfarið.
Þær fréttir er bárust af Stefáni
eftir að hann lagði af stað, voru
þær, að vel hefði honum gengið
ferðin ,og hann komizt heilu og
höldnu til sona sinna. Var svo
sagt, að örstutt frá bústað þeirra
bræðra væri skógur mikill. Tók
kai'l þar upp sinn gamla sið og
gekk títt á skóginn með „Gróu“
um öxl. Skaut hann þar mergð
fugla og ýmissa skógardýra.
Síðustu ár Stefáns var sagt að
yrðu honum nokkuð þungbær.
Missti hann heilsuna og varð að
liggja rúmfastur. Helzta skemmt-
un hans var sögð sú, að þukla um
„Gróu“ gömlu, en hana hafði
hann ætíð við rúm sitt. Varð þetta
líka til hins mesta happs, sem nú
skal sagt:
Það var einhverju sinni, er þeir