Dagur - 02.07.1952, Síða 5

Miðvikudagilm 2. júlí 1952
D AGUR
5
„Útfroðnir spóar og hrafnar í vegi
fyrir bókmenntaarfi íslendinga"
Bókasafn Lnadsbókasafnsins rúmlega
1B3 Jnisund bindi
fóns Sigurífesonardeild stofnuð
Samkvæmt skýrslu landsbóka-
Próf í skólum aðeins tæki, aldrei
fakmark - ályktun norðlenzkra
barnakennara
Frá námskeiði og ársþingi Sambands norlenzkra
barnakennara að Laugum
varðar, Finns Sigmundssonar, er
bókacign safnsins nú talin 185
þúsund bindi prcntaðra rita. Er
skýrt frá þessu í Árbók safnsins
1950—1951, sem er nýkomin út.
Á tveimur undangengnum ár-
um bættust safninu um 8400
bindi, og þar af voru 1600 bindi
gefin.
Handritaskrá í prentun.
Þá hefur Landsbókasafnið á
undanförnum tveimur' árum
eignast allmargt handrita frá
eldri og yngri tímum, og er nú
verið að undirbúa prentun á nýju
hefti handritaskrár safnsins.
Reynt verður að ljósinynda
íslenzk handrit í Svíþjóð.
Filmusafnið hefur aukizt nokk-
uð og einnig bætzt við ljósmyndir
ífotostat) af handritum og fá-
gætum bókum prentuðum.
Myndavélar safnsins eru nú í
fullu lagi til mynda- og filmtöku,
en vegna gífurlegra tolla og
skatta á öllu efni, sem til mynda-
tökunnar heyrir, er ekki unnt að
nota þær sem skyldi, þar sem
fjárveiting til þessarar starfsemi
er ekki fyrir hendi. Líku máli
gegnir um filmur eða myndir af
íslenzkum handritum í erlendum
söfnum. Segir landsbókavörður
að fjárveitihgar ;verði leitað á
næstunni til þess að afla mynda
af íslenzkum handritum í sænsk-
um söfnmn, en þar er margt
merkra handrita frá íslandi.
34 þús. gestir á tveim árum.
Rúmlega 17 þúsund gestir
komu á lestrarsal Landsbóka-
safnsins hvort áranna 1950 og
1951, en samanlagt bókalán á
báðum þessum árum voru tæp 40
þús. bindi á lestrarsal og rúml. 11
þús. handrit. Út úr safninu bafa
verið lánuð 6800 binki bóka.
Úttroðnir spóar og hrafnar
í bókahillunum.
Landsbókavörður segir enn-
fremur í skýrslu sinni:
„Húsnæðismál safnsins eru enn
örðugasta viðfangsefni þess.
Nokkrar umbætur hafa verið
gerðar í kjallara hússins, þar sem
áður var geymsla Þjóðminjasafns,
en það rúm kemur ekki að fullum
notum fyrr en sýningarsalur Nátt
úrugripasafnsins hefur verið
rýmdur og fenginn Landsbóka-
safninu til umráða. — Forstjórar
Nóttúrugripasafnsins hafa að vísu
fengið til umráða rúmgóðar
skrifstofur í hinni nýju höll
Þjóðminjasafnsins, en ekkert rúm
hefur fundizt þar ennþá fyrir
sýningai-muni safnsins. í hillum
Landsbókahafnsins, sem ætlaðar
voru bókmenntaarfi þjóðarinnar,
sitja enn eftir 40 ár úttroðnir
spóar og hrafnar og á þeim sést
ekkert fararsnið.
Endurbætur aðkallandi.
Við brottflutning Þjóðminja-
safnsins losnaði rishæð hússins
og er nú beðið eftir fjái-veitingu
til þess að breyta henni í nothæfa
bókageymslu. Ef ekki verður
unnt að hefjast handa um þær
framkvæmdir á þessu ári og salur
Náttúrugripasafnsins fæst eigi
rýmdur, virðist ekki annað ráð
fyrir hendi en að loka þeim
deildum safnsins, sem minnst eru
notaðar, og koma bókunum fyrir
í kössum á rishæðinni.“
Sérstök Jóns Sigurðssonar deild.
Að lokum getur landsbóka-
vörður þess í skýrslu sinni, að nú
hafi verið ákveðið að koma bóka-
safni Jóns Sigurðssonar öllu á
einn stað, en til þessa hefur því
verið dreift innan um aðrar bæk-
ur safnsins. Framvegis verður
þetta sérstök deild, sem geymd
verður í ákveðnu herbergi og er
nú búið að koma þar upp bóka-
hillum í þessu skyni. Bókasafn
Jóns Sigurðssonar mun vera um
5000 bindi og er þar m. a. megin-
hluti þeirra rita, sem prentuð
voru á íslenzku eða um íslenzk
efni fram undir 1879 Hefur eng-
inn maður lagt merkilegri skerf
til Landsbókasafnsins en Jón Sig-
urðsson, bæði í prentuðum bók-
um og handritum.
Fimmtugur:
Bergvin Jóhannsson
Atvikin haga því svo, að eg get
hvorki heimsótt vin minn og
æskuleikbróður, Bergvin Jó-
bannsson, né heldur skrifað
afmælisgrein um hann. Hvort
tveggja hefði mér þó verið ljúft
að gjöra, og ber margt til þess.
Hann er jafnan gaman að hitta.
Hann er svo léttur í máli, glaður
og hressilegur. Fjörið og lífsgleð-
in hefur enzt honum pi-ýðilega.
Hann var strax á barnsaldri létt-
ur og lífsglaður og átti vinsældir
okkar, félaga sinna. Eg hygg, að
þeim hafi hann aldrei fyrirgex-t,
heldur hefur hann fremur bætt
við þær en þeim glatað.
Félagslíf og samlíf unga fólks-
ins á Svalbarðsströnd á æskuár-
um okkar Bei-gvins var hcilbrigt
í bezta lagi. Við áttum öll hug-
sjónir, vildur öll „verða eitthvað‘£.
Stefndum upp á við að einhverju
háu takmarki. Þróttur og fjör var
snar þáttur í dagdi-aumum okkar.
Við, sem vorum á líku reki og
Bergvin litum upp til hans. Hann
var stór vexti og sterkur, við
flestir smærri. Hann var okkar
allra duglegastur. Hann hefur
sannarlega aldi-ei legið á liði sínu.
Leiðirnar lágu sundur. Hópur-
inn tvístraðist. Misjafnlega býst
eg við, að okkur hafi gengið að ná
því takmarki, er við settum okk-
ur í æsku, en eg held, að öll höf-
um við reynzt trú æskuhugsjón-
unum og nokkrum árangi-i náð.
Fyrir það megum við þakklát
vera. Beagvin getur nú með gleði
litið yfir farinn veg. Honum hef-
ur vel farnást.
Eg óska honum til hamingju og
bið honum blessunar. Megi
kveldskin lífssólar hans verða
enn fegui-ra, en sumarkveldin á
Ströndinni, sem þó lifir í minn-
ingu minni sem eitt hið fegursta,
er eg hef séð!
P. t. Akureyr, 21. júní 1952.
Vald V. Snævarr.
Sambaud norðlenzkra barna-
kennara hafði forgöngu að kenn-
aramóti að Laugum í Rcykjadal
dagana 4.—11. júní 1952.
Var þetta fimmta mót sam-
bandsins, en það hefur um skeið
verið venja, að þau væru haldin
annað hvort ár, til skiptis í þrem
sýslum norðanlands: Skaga-
fjai-ðarsýslu, Eyjafjarðarsýslu og
Þingeyjarsýslu. Síðasta mót var
á Akureyri 1950. Næsta mót er
ráðgei-t að verði að Hólum í
Hjaltadal árið 1954.
Formaður Sambandsins, Sig-
ui-ðrn- Guðmundsson, setti mótið
með ræðu. Foi-seti var kjörinn
Snoi-ri Sigfússon, en ritarar Sig-
urður Hallmarsson og Þórgnýr
Guðmundsson. Stjórn Sambands
norðlenzkra barnakennara hafði
undii-búið mótið í samráði við
námsstjóra Norðurlands, Snorra
Sigfússon. — Mótið sóttu um 40
kennarar af sambandssvæðinu,
auk þeirra er kennslu höfðu með
höndum og leiðbeiningar.
Leiðbeint í móðurmálskennslu
og fleira.
Kennarar þeir, er sóttu mót
þetta, nutu kennslu og leiðbein-
inga í starfi sínu þessa daga að
Laugum. Leiðbeinendur voru
þessir: di-. Broddi Jóhannesson í
uppeldisfræði, Egill Þórlóksson í
móðui-málskennslu, Helgi Hálf-
dánarson í fi-amsögn, Helgi
Tryggvason í kristnifræði-
kennslu, frú Sigrún Gunnlaugs-
dóttir í töfluteikningu og Sigurð-
ur Ólafsson í útskui-ði. — Nokk-
ur ei-indi vorp flutt á mótinu.
Þessir fluttu ei-indi: Snorri Sig-
fússon, Jóhannes Guðmundsson,
Lilja Sigm-ðardóttir og Þórgnýr
Guðmundsson. — Skemmtanir
voru öll kvöldin og skemmtu
menn sér við upplestur, gaman-
þætti, söng, leiki, skugga- og
kvikmyndasýningar. Á mótinu
ríkti mikil glaðvæi-ð og áhugi,
eins og á öllum fyrri mótum sam-
bandsins.
Stjói-n Sambands noi-ðlenzkra
bai-nakennai-a hafði undirbúning
með það, að mótsgestir færu
skemmtiferð. En það gat ekki
orðið vegna þess, hve veður var
óhagstætt þessa daga.
Óskar Ágústsson kennari á
Laugum sá mótsgestum fyrir
fæði, en þeir bjuggu í húsakynn-
um alþýðuskólans. Nutu þeir þar
mikillar fyrirgreiðslu skólastjór-
•ans, Sigurðar Kristjánssonai-. --
Nokkx-a mótsdagana var opin
sýning á ski-ift, teikningum,
vinnubókum og handavinnu
skólabai-na úr mörgum skó'a-
liverfum í Þingeyjarsýslum.
Á mólinu voi-u samþykktar
nokkrar tillögur og ályktanir. •—
Helztar voru þessar frá aðalfundi
Sambands norðlenzkra barna-
kennara.
Vinnubókamálið:
a) „5. þing S. N. B. lýsir
ánægju sinni yfir störfum
vinnubókamefndar þeirrar, er
fulltiúaþing S. í. B. skipaði i
júní 1950, og telur þau stcfna
í rétta átt. Þingið mælir ein-
dregið með því, að átthaga-
fræðihandrit nefndarinnar
verði gefið út sem handbók
fyrir kennara, og skorar á
fræðslumálastjórnina að vinna
að því sem fyrst.“
b) „5. þing S. N. B. fagnar
því, að ríkisútgáfa námsbóka
skuli hafa byi-jað á útgáfu
mynda til notkunar við vinnu-
bókagerð í skólum. Væntir
þingið þess fastlega; að áfram-
hald vei-ði á þeirri útgáfu og
treystir því, að myndir af
skáldum og öði-um mei-kis-
mönnum þjóðarinnar, svo og
ýmsum sögustöðum, komi út
áður en skólar byi-ja í haust.“
Landsprófin:
„Fimmta þing Sambands norð-
lenzki-a barnakennara, haldið
að Laugum í Reykjadal, lítur
svo á, að . vinna beri að þVí
smátt og smátt í framtíðinni að
draga'úr hinum almennu próf-
um barnaskólanna, t. d. áx-s-
px-ófum, og jafnfi-amt- leggja
ríka áherzlu á það, bæði í orði
og verki í öllu skólastarfinu, að
prófin ei-u aðejns tæki, eða að-
. ferð, en aldrei takmai-k.
Vai-ðandi hin almennu lands-
jprófsyerkefni, bamaskól&nna í
inp.ðurmáli .og.! r.eikningi:.. vill
þingið taka þettá fram:
- 1. •OsanH’eemi er á milli nám-
skrárinnar ■ og ;reikningsvei-k-
eftiisins. v.arðandi' 7' áí3' ög jafn-
vel 8 ára bömi'n. Námsski-áin
gerir ráð fyrir að 7 ára börnum
sé aðeins kennd meðferð taln-
aðsmót Urigmennasambands Eyja
fjarðar frarii að Hrafnagili,
Fýrx-i daginn vár undapkeppni
í fi-jálsum íþróttum, en síðai-i
daginn var aðalhátíðin. Tilhögxm
var sem hér segir:
1. Mótið sett af sambandsstjóra,
Valdimar Óskai-ssyni.
2. Úvsíit í fi-jálsum íþi-óttum.
3. Ræða: Haukur Snpri-ason, rit-
stjóri.
4. Karlakói-inn Geysir söng undir
stjórn Ingimundar Ái-nasonar.
5. Dans,
Úrslit í einstökum íþrótta-
gi-einum urðu þannig:
100 m. hlaup: Trausti Ólafsson
úr Reyni, 11,8 sek.
400 m. hlaup: Halldór Pálsson,
UMF Saurbæjai-hrepps, 58,4 sek.
1500 m. hlaup: Halldór Pálsson,
UMF Saurbæjai-hrepps, 4,50,9
mín.
3000 m. hlaup: Halldór Pálsson,
UMF Saurbæjái-hrepps, 10,42,3
mín. .;
80 m. hlaup kvenna: Helga
Árnadóttii-, úr Áx-i-oðanum, 11,4
sek.
Langstökk: Ámi Magnússon,
UMF Saui-bæjarhrepps, 6,08 m.
Hástökk: Höiður Jóhannsson,
ÁiToðinn, 1,55 m.
Þrístökk: Ámi Magnússon,
UMF Saurbæjarhi-epps, 12,15 m.
Stangarstökk: Hermann Sig-
anna frá 1—20, en reiknings-
verkefnið hefur nálega engin
slík talnasambönd, og er þó 7
ára börnum gert að taka reikn-
ingspi-óf.
2. Þá telur þingið, að hin
mikla einhæfni í i-eiknings-
vei-kefnum frá ári til árs geti
freistað til vélrænna vinnu-
bragða í kennslunni, en slíkt
ber þó vitanlega að varast
3. Þingið telur það til mikilla
bóta, að við málfi’æðiprófið
hefur verið bætt nokkrum
spurningum bókmenntalegs eðl
is, og telur, að slíkt beri að
auka, þannig, að málfræði og
bókmmenntaverkefni verði til
helminga, ef ekki þykir þá
henta að hafa prófin tvö, enda
sé þá jafnframt aukin kennsla í
bókmenntasögu þjóðarinnai',
eins og hæfa þykir börnum.
4. Þá telur þingið, að við
einkunnargjöf í lestri beri að
leggja enn meiri áherzlu á rétt-
an og fagi-an lestur en nú er
gei-t, svo sem við vei-ður kom-
ið.
5. Ekki fellir þingið sig við
það, að önnur prófvex-kefni séu
notuð við landspróf í Reykja-
vík en annars staðar á landinu,
og lítur svo á, að sömu verk-
efni beri að nota um allt land í
þeim gi-einum, sem landspi-óf-
skyldar eru.
Bindindisraál:
„Aðalfundur Sambands norð-
lenzkra barnakennara sam-
þykkir að skoi-a á útvarpsráð
að ætla bindindissamtökunum
í landinu ákveðinn tíma viku-
lega í ríkisútvarpinu fram-
vegis.“
Kennaraskóli íslands.
„Með því að Kennaraskóli ís-
lands býr enn viðsamahúsnæði
og honum voru búin af vanefn-
(Fi-amhald á 7. síðu).
Kúluv.arp: Gestur Guðmunds-
son, UMF Þoi-st. Svöx-f., 13,03 m.
Kringlukast: Gestur Guðm.,
UMF Þorst. Svörf., 39,20 m.
Spjótkast: Gestur Guðm., UMF
Þorst. Svörf., 38,10 m.
4x100 boðhlaup: Sveit UMF
Svarfdæla 52,2 sek.
Einnig fór fram keppni í sundi.
f 100 m. bringusundi vann Gestur
Guðmundsson. 100 m. frjálsri að-
ferð Ottó Þorgeirsson, Hrísey.
100 m. bringusund kvenna og
50 m. frjálsri aðferð vann Ingi-
björg Þoi-láksdóttir úr UMF
Svarfdæla.
Stighæstu einstaklingar voi-u:
Gestur Guðm. með 12 stig, Árni
Magnússon 10 stig og og Halldór
Pálsson 9 stig. Gestur Guð-
mundsson hlaut afreksbikar
sambandsins fyrir kúluvarpið,
13,03 m., sem gerir 718 stig.
UMF Svarfdæla á Ðalvík vann
mótið með 24 stigum. UMF Saui--
bæjarhrepps og UMF Þorst
Svörfuður hlutu hvort um sig 9
stig, og UMF Árroðinn 15 stig.
Mótið fór í hvivetna hið bezta
fram. Mótsstjóri var Hermann
Sigtx-yggsson, sem vei-ið hefur
íþróttakennari sambandsins und-
anfarið. ,
(Frá ritara UMSE).
Dagana 21. og 22, júní fór^þér- fúsosn, Árroð., 2.67 m. Það er
sambandsmet.