Dagur - 19.02.1955, Qupperneq 5

liaugardaginn 19. febrúar 1955
ÐAGUR
5
Áhrif stjórnarskiptanna í Rúss-
tandi á friðarhorfurnar
Um fált er meira rætt í heims-
hlöðunum um Jiessar mundir en
stjórnarskiptin í Rússlandi og
raunverulega þýðingu þeirra.
Vii’ðist miirgum horfa ófrið-
vænlega um þessar mundir, eink-
um í Asíu. Einn af þeim, sem rit-
að hefur um þessi mál, og reynt
að skýra þau, er blaðamaðurinn
Stewart Aísop. Verðr hér á eftir
stuðst við grein hans, sem virðist
vel rökstudd, og leiðir í 1 jós ým-
islegt úr fregnum liðins tima, sem
nú er mörgum gleymt.
BJARTARI HLIÐIN Á EVRÓPU
Eftir ART BUCHWALD
Eldsvoðar sökum óvar-1 Þeir, sem ekki kunna á skíðum, geta haltrað um
kárni
Alsop telur, að helztu ráða
menn Rússlands nú í dag, hafi
gert upp kortin þannig: Sættir
við Vesturveldin eru útilokaðar.
Stríð er því líklegri möguleiki en
fyrrum. Stefna Sóvétríkjanna
verður fiamvegis að miðast við
þetta ástand. Þetta viðhorf rúss
neskra ráðamanna telur hann
líklegustu skýringuna á falh
Malenkovs, og hann rekur málin
á þessa leið: Eðli þess ágreinings,
sem upp var í milli Malenkovs og
Khruschevs, styður þessa skýr-
ingu á atburðunum í Rússlandi.
Mikið er gert úr ágreiningi þeirra
úm það, hvort efla skyldi þunga
iðnað eða neyzluvöruiðnað.
Þennan ágreining telur Alsop yf-
irborðslegri en skoðanamismun-
inn um það, hvort .til stríðs muni
koma við Vesturveldin, eða hvort
treysta megi á friðsamlegar sam-
vistir þjóðanna i.austri og vestri.
Enginn efi er á því, segir Alsop,
hvert var viðhorf þessara ráða-
manna til þessá mikilvæga máls:
í júní sl. hélt Khruschev mjög
harðorða ræðu í Prag, og var
tónninn í henni allt annað en
friðsamlegur. Þegar þessi ræða
var birt í Moskvu, í blöðunum
þar, var búið að milda hana alla
og fella burtu verstu hótanirnar.
Þarna var Malenkov að verki,
hann var enn á toppinum, og réði
stefnunni. Alsop rifjar upp sam-
tal í Moskvu fyrir nokkru, í milli
Malenkovs, Khruschevs og sendi
herra hlutiauss ríkis. Þar lét
Khruschev orð falla, sem telja
má lík honum, hörð og umbúða-
laus: Ef Parísarsamningarnir
yrðu staðfestir, „væri ekki meira
um að tala,“ sagði hann. Þarna
gaf hann ctvírætt í skyn, að ekki
mundi unnt að forða styrjöld, ef
Þjóðveijar fengju að vopnast. En
Malenkov greip fram í, og sagði,
að aldrei mætti útiloka vonina
um samkcmulag og ævinlega
væri „meira um að tala“.
Hér er ekki verið að halda því
fram, að Malenkov hafi verið
hugsjónamaður og friðarsinni,
eða vinur Vesturveldanna. Á
þetta er bent til þess að sýna, að
þessir menn leggja mismunandi
áherzlu á vissa hluti. En þessi
mismunur gæti orðið örlagaríkur.
Ef menn eía það, má minna þá á
ákvörðunina nú á dögunum, að
stórauka útgjöld til hernaðar í
Rússlandi. Tilkynning um þetta
kom að vísu fáum dögum fyrir
fall Malenkovs, en ekki fyr.r en
svo seint samt, að þá var Khrus-
chev þegar búinn að ná yf
irtökunum. — En þessi ákv.örð-
un minnir sterklega á þá ákvörð
un Stalíns, að vígbúast, hvað sem
það kostaði, eftir Múnchen-
samningana 1938. Sú ákvörðun
þýddi, að stjórnin í Kreml bjóst
við stríði. Ákvöi’ðunin um daginn
gæti vel þýtt það sama. Bera má
saman hina harðorðu ræðu Mölo-
toffs, sem hann hélt daginn sem
Malenkov féll, og harðorða ræðu
Stalíns í stríðslokin 1945, en í
þeirri ræðu kom fram sú stefna,
er Stalín síðan fylgdi, að vera
harður í viðskiptum við fyrrver-
andi bandamenn.
ST. MORITZ.
Sektir og aðvaranir til 724 Þar sem vetrarsportið er eins
ikveikjuvaltla. Eldingar oUu|°g t>aö er> °S sportáhangendurnir
1430 af 5700 eldsvoðum a
einu an.
Alsop íelur, að þessi breyting
frá mildari stefnu Malenkovs og
hans manna til harðskeyttari
stefnu Khruschevs, hafi í raun-
inni ekki komið vestrænum
stjórnmálamönnum á óvart, enda
var búið að spá því í blöðum, að
Khruschev væri að verða ofan á.
Um áramótin síðustu, er Ðohlen,
sendiherra Bandaríkjanna
Moskvu, ságður hafa skýrt stjórn
sinni frá því, að stefnubreytingin
væri í aðsigi.
Líkur benda til, að átökin um
þessar stefnur hafi byrjað fyrir
alvöru sl. haust, er Khruschev
kom úr ferð til Kína. Talið er, að
sú ferð hafi sannfært hann um,
að kínverska stjórnin væri þess
albúin að tefla á tæpasta vað og
hætta á stríð til að koma áætlun-
um sínum í framkvæmd. Og eftir
heimkomuna, á hann að hafa tek
ið þá afstöðu, að ekki væri fært
annað en stýðja Kína, og með til-
liti til þess þyrfti að efla her-
gagnaiðnað Rússa til muna. Þessi
krafa hlaut svo stuðning þegar
endurvopnun Þjóðverja kom
dagskrá. Herinn snerist upp úr
því á sveif með Khruschev, og í
rauninni vai- málið afráðið í des
ember.
Sigur Khruschevs þýðh- ekki
segir Alsop, að rússneska stjórnin
sé þess albúin að hleypa af stað
styrjöld á morgun. Þvert á móti
telur hann sterkar líkur fyrir því
að allt 'SÍðan Khrusohev kom til
valda, hafi verið reynt að halda
aftur af Kínyerjum í Formósu
málunum, og .trúnaðarmenn vest
rænna þjóða í Moskvu eru enn
sannfærðir um, að Rússar vilj
ekki leggja í. styrjöld nú. Hins
vegar er hin nýja, harðskeytta
stefna byggð á þeirri skoð
un, að stríð gcti orðið þá og þeg
ar, og slíkt hlýtur af sjálfu sér að
auka stríðshættuna. Stjórnar
breytingin í Moskvu hefur því
þegar allt er uppgert, aukið
stríðshættuna að áliti þessa höf-
undar, og við þá vitneskju verða
vestræn lönd að búa og haga sér
í samræmi vi§,hana.
fjártjónið nokkru lægra fyrir
1954, en það getur stafað af fetf, j f stað~skíða‘geta" menn farið
að þa urðu fair storbrunar íðn- s|ega Qg hér
aðarhverfum.
eins og þeir eru, er dálítið erfitt
fyrir mann, sem ekki kann á
skíðum, að koma fram í skíðabæ
eins og St. Moritz. Hins vegar
sýna hagskýrslur, að á móti
hverjum einum skíðamanni, sem
hingað sækir, eru nær þrh’, sem
getur svo þetta fólk gert? Hvert
á það að snúa sér? Og hvaða
framtíð á það?
Strokjárnsbruni í Kristjáns
sandi í Noregi, sem varð 3 mönn
um að bana, hefur orðið alvarleg
áminning til athugunar um... , . , _ , -
hættuatnði eitt, sem lengi hefur |_t_____,_____________t, ^ ^
markað allglögg spor í bruna-
skýrslurnar norsku. Árið 1952
voru í Noregi alls 33 rafstroks-
járns-brunar, sem ollu 106.000
kr. tjóni. En árið eftir fjölgaði I
þess háttar brunum upp í 73, og Svörin við þessum mikilvægu
ol'lu þeir 660 000 kr. tjoni. Þettaj . . ^ j , /C,
„ . , _ spurnmgum fundum ver her ] St.
og margt fleira birtist i Bruna- Moritz> f hjartj skíðaiandsinS; því
skyrsium Noregs. Þar birhst t. d. 1 að hér ver5a menn að sanna
sundurliðuð skyrsla fynr anð manngildi sitt> fyrst á skíðum og
1953 um þa 5700 eldsvoða, sem I.ðan á . sjúkrabörum Þessi
geisuðu það ar og ollu 69 milljon 9kemmtistaður hefur nefnilega
krona tjoni. Að visu vi.Úist sjalft | hka lagf g.g fram um ag þjóna
þeim, sem ekki standa á skíðum.
á
og hér eru sleðar, sem
maður situr á og aðrir sem mað-
ur flatmagar á. Og þegar hr-aðinn
er orðinn 100 km. á klst., þá fær
maður alveg sömu tilfinningu í
magann og maður stæþi á skíð-
um. Og hér þarf ekki að óttast. að
maður fótbrjóti sig eins og skíða-
fólkið. — Stærsta hættan ei að
maður hálsbrjóti sig.
Samtals voru um 1000 fleiri
brunar árið 1953 heldur en árið
áður, þótt ekki væru þeir allir
mjög áberandi að peningaverð-
mæti, en eru alltaf jafn sorglega
nærgöngulir þeim, sem þannig
missa heimili sín -og margvíslegt
og óbætanlegt verðmæti.
Það er því óhugnanlegt að
verða þess var, að um 13% allra
bruna stafa af svo gífurlegu
skeytingar- og kæruleysi, að
ákæruvaldið dæmi albnar.ga aðila I gloi.iu úm sig án áhættu, eiga líka
til sekta og áminninga árið 1953. sin gullnu tækifæri Ef þeir fara
Samtals fengu 724 slíkar ámmn- I nákvæmlega að ráðleggingum,
ingar lögreglunnar ,eða um 200 eiga þeir ekki á hættu meiri slys
fleiri heldur en árið 1951. Brennu en að brenna sig á tungunni á
vargar og geðveikir ollu aðeins 19 heitu súkkulaði, sem allir drekka
brunum það ár. j á skíðahótelum hér í Sviss
Skýrslur þessar sanna og af
En þeir, sem vilja fá hetju-
sanna ýmsar mjög sundurleitar
skoðanh- manna um orsakir elds-
voða og íkveikjur. T. d. ollu jóla-
tré aðeins 2 brunum þetta ár. En
geisla-ofnar (opnir rafofnaii ollu
115, og fastir ofnar og aðrir raf-
ofnar ollu 51 og 45 íkveikjum.
Og í rauninni er galdurinn að-
eins sá, að taka sig vel út.
Fyrst er að taka sig út í lest-
inni, sem ekur skíðafólkinu á hó-
telið. Þegar menn leggja af stað,
Leikur barna með eldspýtur er skyldu þeir gæta þess vel, að vera
einna skæðasti brunavaldurinn. skíðaklæddir frá hvirfli til ilja, í
211 slíkir brunar kostuðu 2,2 skíðabuxum, skíðajakka, skiða-
milljónir króna, og börn voru skóm og með snjóbirtugleraugu.
einnig völd að 66 öðrum brunum. Sá, sem ekki kann á skíðum,
En samt eru vindlingareykingar skyldi jafnan muna, að fötin
fullorðinna ennþá skæðari og ollu skapa skíðamanninn en skiða-
það ár 251 bruna, og þrátt fyrir maðurinn skapar ekki fötin.
það, að gáleysi fullorðirma með Ekki er nauðsynlegt að hafa
eldspýtur ollu „aðeins“ 59 elds- skíði meðferðis, en menn skyldu
voðum, þá kostuðu þeir alveg halda á tveimur skíðastöfum. Ef
eins mikið og leikur barnanna menn vilja taka sig reglulega vel
með eldspýtur. Kertaljós kveiktu út áður en ferðin hefst, er gott að
i 101 sinni árið 1953. Samanborið taka hnjábeygjur og hossa sér og
við undanfarin ár er enn um | gera sig líklegan til að sveifla
enga „betrun“ að ræða, og að sér áfram á skíðastöfunum. Þetta
mörgu leyti aðeins verra en áður. er bezt að gera í biðsal járnbraut-
Rafstöðvar ollu þó mestu tjóni, arinnar eða á brautarpallinum.
eða alls um 1100 eldsvoðum, sem Þessar æfingar eru líklegai til
kostuðu oss yfir 14 milljónir kr. | þess að hafa þau áhrif á aðra far-
og svo koll af kolli. Skeiðið er
erfiðara. En það er fólgið í því að
renna sér fyrst á öðrum fæti og
svo á hinum, og ýta á eftir með
skíðastöfunum. Þetta er að vísu
dálítið ankanalegt þegar maður
er ekki á skíðum, en ef menn
gæta þess að bera vax neðan í
skíðaskóna, má ná ljómandi
fallegum stíl.
Þegar svo á skíðahótelið kem-
ur, er rétt að gæta allrar varúðar.
Ef snjór er á jörðu, er vandi á
ferðum. Hann má þó fyrirbyggja
með dálítilli forsjálni: menn
stökkva af lestinni áður en hún er
stöðvuð og hrópa: „Æ, æ, eg
sneri mig í öklanum,“ og svo
haltra menn um og halda dauða-
haldi í öklann. Áður en gengið er
inn á hótelið, vefja menn öklann
með einangrunarbandi, og svo
gæta þeir þess, að haltra það sem
eftir er skíðavikunnar.
En slíkt skapar enga erfiðleika,
því að á skíðahóteli þurfa menn
aldrei að útskýra, hvers vegna
þeir eru hal-tir. Slíkt er talinn
sjálfsagður hlutur, og maður, sem
ber sig aumlega, er líklegastur til
að fá boð á barinn.
Þegar mcnn eru svo búnir að
afgreiða skíðaíþróttina með þess-
um hætti, er ekkert til fyrirstöðu
að menn vaki langt fram á nætur
við drykkju og spil og sofi svo
mest allan daginn. Ef inenn
treysta sér til útivistar, geta þeir,
sem nenna, safnað skíða-heiðurs-
þeningum sér til afþreytingar.
Slíkir peningar fást í flestum
minjagripaverzlunum, en stund-
um finnur maður þá bara á göt-
unni.
Vér sátum hér um kvöldið í
biðsal hótelsins, þegar hótelseig-
andanum bar þar að. Hann greip
upp úr vasa sínum heiðursmerki
fyrir brun niður Piz Nair, sem er
hættulegasta brekka í gjörvöllu
Svisslandi, og gaf oss. í annað
skipti sátum vér á Corviglia-
skíðaklúbbnum og vorum að
renna niður Ijúffengum sniglum
með rinarvíni, er einhver tók sig
til og saumaði skíðaklúbbsmerkið
bakið á skíðajakkanum, sem
vér vorum í. Það eru svona hlut-
ir, sem gera skíðaíþróttina að
sannkallaðri skemmtun fyrir þá,
sem ekki stunda hana.
Það eru 19% af öllum eldsvoðum
þetta ár og 21% af fjártjóni.
Til viðbótar hinum ískyggilega
fjölda gáleysis-bruna, er einnig
athyglisvert, að í 1953 ollu eld-
ingar fleiri íkveikjum en nokkur
önnur tegund íkveikju-orsaka.
skýrt er frá, að 1952 hafi eldingar
kveikt í 550 sinnum, en 1953 eigi
sjaldnar en 1429 sinnum, og af
þeim tilfellum hittu aðeins 156 á
borgir og kaupstaði.
þega, að þjóðsögur um skíðafimi
manns taki þegar að myndast, og
svo vaxa þær óðfluga á leið til
skíðahótelsins.
Þegar í lestina er komið, má t.
d. bera á skíðastafina, eða lesa
íþróttablöð. Gjarnan má taka þátt
í samtali um skíðaíþrótt við aðra
farþega, en vissara að athuga
fyrst, að þeir ætli ekki að gista á
sama skíðahóteli. Þegar menn svo
Munið fuglana. Takið vel á I halda inn í borðsal lestarinnar er
nióti smáfuglumnn, þegar vetr- Um tvennt að ræða: ganga eða
arveðráttan knýr þá til að leita skeiða. Gangan er eir.föld, ogþarf
á náðir mannanna. Dýravemd- ekki skýringa við. Maður setur
unarfélag Akureyrar. I bara annan fótinn fram fyrir 'hinn
Ófróður maður gæti spurt:
Mundi mér ekki leiðast í St. Mor-
itz, þar sem eg er ekki skíðamað-
ur? En svarið er: Nei! Skíðastað-
irnir hafa upp á að bjóða billí-
ardborð, kúluspil, sjálfspilandi
grammófóna og dekkstóla. Og
svo erú fallegar konur. Og falleg-
ar konur fara ekki gjainan á skíði
því að þær eru hræddar mn að
brjóta fallegu fæturna sina. Þetta
opnar nær ótæmandi möguleika
fyrh þann, sem ekki kann á skíð-
um. Því að þótt konur dái
hraustlegan vöxt og íþróttir, er
mikill sannleikur í þessu orðtaki
St. Moritzbúa: ,Einn fugl í
hótelbiðsal er betri en tveir fugl-
ai’ í skíðalyftu.“ Og af einhverri
dularfullri ástæðu, er þetta sann-
fræði hvar sem er á jarðkúl-
unni. •
(Einkaréttur í öllum löndum:
New York Herald Tribune Inc.).