Dagur - 10.10.1956, Blaðsíða 8

8
DAGUJEt
Miðvikudaginn 10. október 1956
í Viðnám kaupstaðanna á Norður-
í og Austurlandi
r
Merkur fundur á Isafirði og tillögur hans í
efnahags- og atvinnumálum
Nýlega var haldin á ísafirði
ráðstefna fulltrúa frá 8 kaup-
stöðum landsins norðan og aust-
an. Stóð fundurinn frá 26.—28.
september.
Sams konar fundur var hald-
inn á Akureyri í fyrra og þótti
hinn merkasti.
Fundinn sóttu eftirtaldir full-
trúar:
Frá ísafirði: Birgir Finnsson,
Matthías Bjarnason og Jón Guð-
jónsson.
Frá Sauðárkróki: Björgvin
Bjarnason og Magnús Bjarnason.
Frá Siglufirði: Jón Kjartansson
og Baldur Eiríksson.
Frá Olafsfirði: Ásgrímur Hart-
mannsson.
Frá Akureyri Steinn Steinsen
og Guðmundur Guðlaugsson.
Frá Húsavík: Páll Þór Krist-
insson og Axel Benediktsson.
Frá Seyðisfirði: Jóhannes Sig-
fússon og Óskar Árnason.
Frá Norðfirði: Bjarni Þórðar-
son og Oddur Sigurjónsson.
Fljótt á litið mœtti virðast að
kaupstaðir norðanlands og aust-
an hefðu ekki sérmál, er aðra
kaupstaði landsins varðaði ekki.
Þó er það svo, að einmitt bessir
kaupstaðir eiga það sameiginlegt
að hafa orðið hart úti vegna að-
dráttarafls Reykjavíkur og ná-
grennis. Fólkinu hefur ýmist
fækkað eða staðið í stað. —
En á sama tíma hefur höfuð-
borgin blásið út og nágranna-
bæir hennar einnig.
Þetta stafar af því, að fjár-
magn þjóðarinnar hefur sogazt til
þessara staða með margvíslegu
móti frá landsbyggðinni og einn-
ig á þann hátt, að þjóðartekjurn-
ar vilja ódrýgjast í völundarhúsi
höfuðborgarinnar. Atvinnutæki
og mannvirki Reykjavíkur og
nágrennis bera þess ljósan vott.
Og þróunin heldur áfram að færa
iandsfólkið saman á einn stað og
er það ærið áhyggjuefni hugs-
andi manna.
Fundurinn á ísafirði er þáttur
í viðnámi landsmanna gegn þess-
ari óheillaþróun. Á honum
mættu fulltrúar fró ísafirði,
Sauðárkróki, Siglufix-ði, Ólafs-
firði, Akureyri, Húsavík, Seyðis-
firði og Nox'ðfirði. Ennfremur
mætti á fundinum Jónas Guð-
mundsson, framkvæmdastj. Sam-
bands ísl. sveitarfélaga, og loks
mætti Hannibal Valdimarsson fé-
lagsmálaráðhei-i-a á fundinum og
flutti ávai-p. Birgir Finnsson for-
seti bæjarstjórnar ísafjax-ðar var
forseti ráðstefnunnax-.
Að loknum störfum kaus fund-
urinn 4 manna nefnd til að kynna
stjómarvöldum álit og niðurstöð-
ur fundaiúns og eru í nefndinni
Steinn Steinsen, Akureyri,
Bjarni Þóx'ðarson, Neskaupstað,
Guðmundur Guðlaugsson, Akur-
eyri og Birgir Finnsson, fsafirði.
Mun nefnd þessi hafa haldið til
Reykjavíkur til að gegna hlut-
vei'ki sínu og ræða við ríkis-
stjórnina um helztu niðurstöður
fundarins.
ÚTSVÖR — ÞÖRF NÝMÆLI.
Á meðal helztu mála, sem fund-
urinn afgreiddi, er ítarleg álykt-
un um útsvör og þörf nýmæla á
því sviði. Segir á þessa leið í
ályktun fundarins um þetta efni:
„Fulltrúafundur kaupstaðanna á
Norður- og Austuilandi, haldinn
á fsafirði í september 1956, skor-
ar á í'íksistjórnina að hlutast til
um að breytt verði lögum, sem
snerta útsvör samkv. eftirfarandi
tillögu:
1) Lögð vei’ði útsvör á ýmsar
stofnanii’, sem ekki eru
bundnar við ákveðin sveitar-
félög, svo sem ríkiseinkasölur,
samvinnusambönd, ti-ygginga-
félög, sölusambönd, banka o.
s. frv. Útsvör þessi renni í
séi'stakan sjóð, sem gangi til
sveitar- og bæjarfélaga sam-
kv. reglum, er þar um vei’ða
gerðar.
2) Sett vei'ði ákvæði um útsvai's
greiðslur fyrirtækja, sem reka
vei'zlun eða atvinnu víða á
landinu. Ákvæði þessi ti’yggi
að sveitarfélög í dreifbýlinu
verði ekki útundan um út-
svarsgreiðslur frá þessum fyr-
irtækjum.
3) Bæjarfélögum og sveitarfé-
lögum, þar sem samvinnufé-
lög eru staðsett, heimilist að
leggja veltuútsvör á rekstur
samvinnufélaga á sama hátt
og rekstur einstaklinga og
hlutafélaga. Hámark rekst-
ursútsvara verði ákveðið með
lögum og reglugerð, er samin
verði í samráði við Samb. ísl.
sveitarfélaga. Álögð reksturs-
útsvör verði frádráttarbær frá
skatt- og útsvarsskyldum tekj
um fyrirtækisins.
NÝIR TEKJUSTOFNAR.
Þá var samþykkt eftirfarandi
ályktun um nýja tekjustofna
bæjarfélaga: — Fundurinn skor-
ar á ríkisstjórnina að hlutast til
um að þar til lögfestir hafa verið
nýir tekjustofnar fyrir bæjar-
og sveitarfélög, taki ríkið að sér
að greiða sum þau gjöld, sem á
undanförnum árum hafa verið
lögfest á bæjar- og sveitarfélög,
svo sem greiðslur til Almanna-
trj'gginga, greiðslur til Atvinnu-
leysistryggingasjóðs o. s. frv. —
Ennfremur sjái Tryggngarstofn-
um ríkisins um innheimtu barns-
meðlaga og taki ríkið að sér að
greiða öll barnsmeðlög, sem ekki
innheimtast hjá viðkohiandi
bamsfeðrum.
Þá var samþykkt ályktun um,
að þar sem bæjarstjórnin hafi
engin umráð yfir störfum lög-
regluþjóna, séu þeir að öllu leyti
launaðir af ríkinu og þurfi að
breyta lögum að því marki. Um
nýja tekjustofna og breytingar á
lögum að því marki var enn-
fremur gerð eftirfarandi ályktun:
Fundurinn skorar á ríkis-
stjórnina að láta fram fara
endurskoðun á sveitarstjórnar-
löggjöfinni, og að þeirri end-
urskoðun lokinni verði lagt
fyrir Alþingi frv. að nýrri
sveitarstjórnarlöggjöf. — Ilaft
verði samráð við Samb. ísl.
sveitarfél. um breytingarnar. f
þessu sambandi bendir fundur-
inn á, að tryggja þarf sveitar-
félögum nýja tekjustofna, því
að sá tekjustofn, útsvörin, scm
sveitarfélögum landsins er ætl-
aöur til þess að standa undir
meginútgjöldum sínum og víð-
ast hvar má telja eina tekju-
stofn þeirra, hefur á undan-
förnum árum verið skertur svo
að engar líkur eru til þess
lengur, að sveitarfélög landsins
— sérstaklega kaupstaðirnir —
sem allur meginþungi félags-
málaútgjaldanna, framfærslu-
byrðanna og framfærslukostn-
aðarins í landinu livílir á, fái
staðið undir þessum útgjöldum
að óbreyttri löggjöf um tekju-
stofna sveitarfélaga.
FÉ TIL ATVINNUAUKNING-
AR — STOFNUN BANKAÚTI-
BÚA.
Af öðrum tillögum má nefna,
að skorað var á stjórnarvöld að
hlutast til um að fjárveiting á
næsta ári til að bæta úr atvinnu-
örðugleikum verði eigi lægri
upphæð en 10 millj. og verði
framleiðslubótafé þessu eingöngu
varið til þeirra landshluta, sem
frekast þurfa aðstoðar við sakir
atvinnuskorts. Verði leitazt við
að verja fénu sem mest til öflun-
ar nýrra framleiðslutækja. Þá
var samþykkt ályktun um að
smíða ætti allar síldartunnur
innanlands og selja þær sama
verði hvar sem er á landinu.
Fundurinn skoraði á ríkis-
stjórn og Alþingi að hlutast til
um að einhver aðalbankanna
setji upp útibú í þeim kaup-
stöðum norðan- og austanlands
sem ekki hafa bankastofnanir.
SAMVINNA UM VEGAGERÐ.
Stjórn Sambands ísl. sveitarfé-
laga var falið að hefja undirbún-
ing að því að komið verði á sam-
tökum kaupstaða utan Reykja-
víkur um kaup og rekstur ný-
tízku tækja til gatnagerðar. Jafn-
framt verði athugað, hvort unnt
sé fyrir kaupstaðina að taka sam-
eiginlegt lán til langs tíma vegna
vegagerðaframkvæmda og skipu-
lagsbreytinga, sem af þeim
kunna að leiða. Þá var skorað á
stjórnarvöld að hækka fjárfram-
lög til malbikunar og steypu
gatna í kauptúnum og kaupstöð-
um og nemi hækkunin hlutfalls-
lega þeirri hækkun á. m. k., sem
orðið hefur á benzínskatti.
(Framhald á 2. síðu).
Ymis tíðindi úr nágrannabyggðum
Vegagerð í Dalsmynni
í haust var hafin vegagerð í
Dalsmynni með styrk frá Akur-
eyrarkaupstað, Húsavík, Kaup-
félagi Eyfirðinga, Kaupfél. Þing-
eyinga í Húsavík og Grýtu-
bakkahreppi. Búið er að undir-
byggja veginn frá Fnjóskárbrú
ytri að Skarði og verður hann
væntanlega malborinn næsta
sumar.
Þessi nýi vegur í Dalsmynni á
að tengja saman leiðir þegar
Vaðlaheiði teppist og eru tengdar
miklar vonir við þessar sam-
göngubætur.
Treyst er á að hið opinbera
bregðist vel við fjárveitingum til
þessa vegar, þegai' sýnilegur er
hinn almenni áhugi heima fyrir
til að tryggja flutninga milli hér-
aða.
Knattspyrnumót UMSE
Knattspyrnumóti Ungmenna-
sambands Eyjafjarðar lauk um
sl. helgi. Eins og áður var getið
urðu þrjú lið jöfn að stigatölu og
urðu því að leika aukaleiki.
Umf. Svarfdæla sigraði Umf. í
Öngulsstaðahreppi með 4:1, og
einnig sigraði það Umf. Æskuna
með 2:1, og vann þar með
Knattspyrnubikar Eyjafjarðar í
annað sinn. Áður hafa unnið bik-
arinn: Umf. Æskan þrisvar sinn-
um, Umf. Reynir og Umf. í Öng-
ulsstaðahreppi einu sinni hvort.
Hröktu í skurð
Hvammstanga í gær.
Jóhann Sigvaldason, Brekku-
læk, missti 17 kindur í áhlaup-
inu síðasta. Höfðu þær hrakizt í
skurð undan veðurofsanum. Enn
er verið að grafa fé úr fönn,
dautt og lifandi. — Slátrun lýk-
ur hér um 20. okt. Búið er að
lóga 26 þús. fjár. Vænleiki með
betra móti.
Vænt fé
Blönduósi í gær.
Ekki hafa verulegar fréttir
borizt af fjársköðum. Sláturtíð
stendur enn yfir og sl. laugardag
var búið að slátra 21 þús. fjár.
Meðalvigt þá var 14.9 kg. og er
það með vænna móti. Þyngstan
dilkskrokk, það sem af er, átti
Magnús Sigurðsson, Litlu-Giljá,
26% kg.
Hrútasýningar eru að hefjast
og verða afkvæmasýningar í
sambandi við þær.
Fjárskaðar
Ofeigsstöðum.
í Kinn norðanverðri urðu jarð-
bönn og innistöður fyrir sauðfé
í 3 daga. 20 kindur hafa fundizt
dauðar í fönn. Nú er einmuna
veðurblíða og snjó leysir ört.
Góður fiskafli
Ilaganesvík í gær.
Byrjað er að ryðja Siglufjarð-
arskarð og einnig Lágheiði.
Grimmdarstórhríð gerði hér 3.
okt. og truflaðist slátrun af
þeim sökum, en henni lýkur á
morgun. Flutningar féllu niður
bæði á sjó og landi.
Margt fé vantar enn eftir hríð-
ina og hefujr þó nokkru verið
bjargað úr snjó, en einnig fund-
izt dautt.
Sjór gekk hátt á land, því að
brimrót var óvenju mikið. Olli
það skemmdum á veginum hjá
Sandós í Haganesvík.
Fiskafli er ágætur, þá sjaldan
á sjó er farið. En þegar vinnu
lýkur á sláturhúsinu, mun sjór-
inn verða meira sóttur.
Fjárskaði að Brimnesi
Árskógsströnd í gær.
Enn eru að finnast lifandi
kindur í fönn á Árskógsströnd.
Gústaf bónda að Brimnesi
vantaði 30 kindur eftir hríðina.
Hefur hann með aðstoð nágranna
leitað síðan og fundið 18 kindur,
síðast eitt lamb í dag, mjög illa
farið. 7 kindur voru dauðar, er
þær fundust, eða drápust af
hrakningnum, og þær 5 er enn
vanta, eru taldar dauðar.
Dautt fé grafið úr fönn
Grýtubakkahreppi 8. okt.
Bóndinn á Jaðri á Látraströnd
gróf 7 ær úr fönn á sunnudaginn.
Voru þær allar dauðar. Á Ár-
bakka fundust einnig 5 ær dauð-
ar i snjó. Víðast vantar eitthvað
af fé ennþá og er óttast um að
það sé enn undir snjó, bæði dautt
og lifandi.
Síðari fréttir herma, að enn
hafi dautt fé fundizt í fönn: 3
kindur frá Sunnuhvoli og 4 frá
Áshóli.
Slátrun er lokið á Grenivík.
Þyngstan dilkskrokk átti Frið-
björn Jónsson, Hjalla. Vóg hann
2614 kg. Vigtartölur liggja ekki
fyrir um meðalvænleika, en
kunnugir telja fé vænna en sl.
haust.
Góður afli er á Grenivík á
trillubátana og virðist nokkurt
fiskmagn í firðinum.
Ný skáldsaga
eftir Laxness
Fyrir síðustu helgi Ias Hall-
dór Kiljan Laxness upp úr
nýrri, óprentaðri skáldsögu á
fjölmennum fundi Félags ísl.
stúdenta í Höfn. Laxness er
heiðursfélagi stúdenta þar. —
Saga skáldsins er úr Reykja-
víkurlífinu frá fyrstu árum
aldarinnar. — Stóð lesturinn
yfir í tvær klukkustundir og
þótti hin ágætasta skemmtun.
Ekki er kunnugt um nafn
hinnar nýju sögu eða hvenær
hún kemur fyrir sjónir al-
mennings.
Jafntefli varð 3 : 3
íslenzka landsliðið í knatt-
spyrnu lék sinn fyrsta leik í
Bandaríkjunum á sunnudag. —
Mætti það þá Bandaríkjameist-
urum atvinnumanna. Jafntefli
varð, skv. skeyti frá fréttamanni
Ríkisútvarspsins, 3:3. — Þá mun
ákveðið að ekki fari fram lands-
leikur milli íslands og Banda-
ríkjanna.
N ORÐLENDIN G AR!
Munið! Þegar þér dvelj-
ið í Reykjavík. Dagur fæst
í Söluturninum við Arnar-
höl.