Alþýðublaðið - 06.08.1921, Blaðsíða 1
Alþýðublaðid
Gefið i&t aí Alþýöuflokkmim.
1931
Vaxtalzkknnia.
Landið ætlar að taka lán
handa fslandsbanka.
Morgunblaðið lætur sér mjög
utnhugað uu að skýra það fyrir
lesendum sfnum, hvers vegna ís-
landsbanki ekki lækkaði vexti
jafnframt þvf, að Landsbankinn
gerði það. Hefir það f tilefni af
þessu flutt smáglefsur tvisvar
sinnum eftir stjórn bankans, sem
sýnilega óttast að sér haldist ekki
tengi átplulaust uppi að hafa vext-
ána 2% hærri en vextir eru í ná-
grannalöndum vorum, og reynir
'því að krafsa yfir fjárgræðgi sfna
með ótúrdúrum.
Bankastjórn íslandsbanka færir
íram þeasar ástæður f Morgun-
'biaðinu f gær:
„Islandsbanki býst við því á
hverri stundu, að hin fyrirhuguðu
lán í Gnglandi og Danmörku kom-
ist f lag og að mikill hluti lán-
fjárins verði yfirtekinn af bankan-
um, Á hinn bóginn er algerlega
óvfst nú hver endanleg lánskjör
verða og meðan svo stendur getur
bankini| ekki tekið ákvörðun um
breytingu á vaxtakjörum.
Svo sem kunnugt er hafa
dönsku bankarnir ekki fylgt síð
ustu vaxtalækkun Englandsbanka,
en vaxtalækkun sú, sem varð í
Danmörku fyrir mánuði síðan, 5
júlf, hefir tiltölulega iitla þýðingu
fyrir íslandsbanka vegna þess, að
Iftill hluti af starfsfé bankans er
lánsfé úr dönskum bönkum.
Forvextir danska Nationalbank-
ans eru 6% og íslandsbanki
greiðir dönsku bönkunum 7°/o af
•lánsfé sfnu bjá þeim."
Af þessu sést að ríkisstjórnin
%r að reyna að fá lán í Danmörku
og Englandi og að tslandsbanki
• á að tyfirtaka« mikinn hluta fiess.
Með öðrum orðum stjórn rfkisins
ætlar að taka ián f útlöndum,
sem og sjálfsagt er, en hún ætlar
jafnframt að láta íslandsbanka
Laugardaginn 6. ágúst.
annast um að ávaxta þetta fi,
eins þokkalega og bankánum hefir
hepnast slfkt starf hingað til.
Það er alt. á sömu bókina lært
hjá þessari makalausu rfkisstjórni
Hún leggur fram alla krafta
sina til þess að styrkja erlenda
peningastofnun á kostnað Lands
bankans, vitanlega. Landsbankinn
hefir frá fyrstu tið verið hornreka
fyrir erlenda bankanum og Jón
Magnússon fylgir trúlega sömu
stefnunni. Það getur auðvitað ekki
komið til mála, að Landsbankinn
fái ekki meiri hluta þessa láns.
fslandsbanki má ekki og á ekki
að fá meira, en það sem hann
nauðsyniega þarfnast og fyrst og
fremst á vitanlega að sjá um að
stofnun ríkisins standi sem bezt
að vfgi.
Það er aiveg óverjandi, ef fara
á að dengia öllu Iáninu, fáist það,
rannsóknarlaust eða rannsóknar-
lítið inn í erlenda bankann.
Þessu svarar stjórnin kanske
því, að rfkið fái meiri hluta ráð
í bankanum. En þar til er þvf
aftur að svara, að hingað til hefir
ekki sést á rekstri bankans, að
hann hafi verið undir eftirliti rfkis
ins, og æðsti maður hans hafi
verið forsætisráðherra landsins.
Meðan núverandi stjórn fer með
völdin, treystir enginn henni til
að búa svo um hnútana við ís
landsbanka, að ríkið verði trygt;
ekki einu sinni síðasta þing vildi
trúa henni fyrir málinu, þó það
álpaðist til að láta hann hanga.
Hvort mundi þá almenningur
treysta henni?
fslandsbankastjórnin færir þrjár
ástæður fyrir þvf að hún ekki
lækkar vexti. Þessum ástœðum er
'óllum svarað með vaxtalækkun
Landsbankans, Hann stendur sfzt
betur að vfgi en íslandsbanki,
nema ver sé, þvf ekki hefir hann
margar miljónir í bréfpeningum,
sem hann getur tekið fulla vexti
af. En þeim virðist fslandsbanka-
stjórnin alveg gleyma, þegar hún
talar um erlendu lánin, sem hún
178 tölubl.
kennir um, hve háir séu vextir
hjá sér. Hefir Landsbankinn ekki
líka tekið lán erlendis? Eða er
bann svo miklu betur stæður en
íslandsbanki, að hann geti sér að
staðlausu iækkað vextina? Ef svo
er þá er það skylda ríkisstjórnar-
innar að ejla hann þegar í stað
sem mest, en láta „horgemling-
inn", sem þó fitrr eigendurna
allsæmilega árlega, eiga sig sem
allra mesfc.
Hvað setn öllu þessu Iíður, þá
verður almenningur að hafa vak-
andi auga á því, hvað er að ger
ast og láta ekki átöiulaust erlenda
bankanum haldast það uppi, að
okra á vöxtum, meðan hann heflr
öli þau hlunnindi, er hann nú heflr.
€rlenð sftaskeyti*
Khöfn, 4. ágúst.
Brezk tjármálanefnð.
Sfmað er frá London, að stjórn-
in hafi ákveðið að skipa nefnd til
að hafa eftirlit með þjóðarútgjöld-
unum, en nefndinni er ætlað svip-
að hlutverk í fjármálastjórn rfkis-
ins eins og herforingjaráði í hern-
aði. Á hún að athuga fjármála-
frumvarp stjórnarinnar grandgæfi-
lega og iið fyrir lið. Nefndina á
að skipa helstu frámáiamönnum
iandsins.
Khöfn, 5. ágúst.
Lækkar kolarerðið?
Sfraað er frá London, að kola-
útflytjendur hafi krafist þess af
stjórninni, að hún leyfi þeim að
lækka útflutningsverð á kolum,
svo útflutningurinn aukist.
Kólera í Msslaadi.
Lundúnafregu hermir, að i$0
þús. manns hafi á tveimur mán-
uðum veikst af kóleru I Rússlandi.