Dagur - 09.04.1960, Qupperneq 4

4
D A G U R
Laugardaginn 9. apríl 1960
Skrifstofa í Haftiarsttæti !t(l — Sítiti IIOC
RJTSTJÓRl;
ERLÍNG U R I> A V í I> S S O X
Atiglýstiigastjm i;
J ÓX S A U V tL SSON
Árgangttritin kostar kr. 75.00
HlaðiO ketnur út á tniðvikutlögum og
laúgarcltigttm, [irgar efni standa til
fijalddagi er 1. jiili
PUr.NTVF.RK ()J)I)S HJCIRNSSONAR If.F.
ÞEIR FÁTÆKU VERÐA SÆLIR
ALLT FRÁ ÞVÍ að Alþýðuflokkurinn
sveik vinstri stefnuna og gerðist handbendi
ihaldsins í landinu, hefur það verið honum
líkt og bögglað roð fyrir brjósti, að útskýra
„stefnu“ sína fyrir hinum óbreyttu flokks-
mönnum sínum. Það skal þó viðurkennt, að
Alþýðuflokkurinn jók fylgi sitt við síðustu
kosningar, en eingöngu á þeim fölsku for-
sendum, að flokkurinn hefði sigrað verðbólg-
una. En þetta kom óþægilega í bakseglin,
eins og flestar blekkingar gera. Strax að
kosningum loknum, lýstu núverandi stjóm-
arflokkar því nefnilega yfir, að verðbólgan
væri ekki stöðvuð, öðru nær, hér væri „óða-
verðbólga“ skollin á, og nú sögðust þessir
stjórnmálaflokkar segja alveg satt. Mönnum
gekk ekki greiðlega að átta sig á þessum
snöggu umskiptum, því að annað hvort
höfðu stjórnarflokkarnir, íhald og kratar,
hreinlega logið fyrir kosningar, eða þeir
gerðu það nú.
Aðalblað Alþýðuflokksins birti fyrr í vik-
unni eins konar greinargerð fyrir afstöðu
flokksins gagnvart skattafrumvörpum ríkis-
stjórnarinnar. Þar segir meðal annars:
„Það er augljóst, að hátekjumaðurinn fær
meiri lækkun í krónum en lágtekjumaður-
inn. En hvað gerir hátekjumaðurinn við kúf-
inn af sínum tekjum? Kaupir hann ekki þær
lúxusvömr, sem bera margfalda tolla og
skatta á við nauðsynjar, kaupir hann ekki
meira af einkasöluvömm, notar hann ekki
háskattaða þjónustu, lendir hann ekki í
margföldum söluskatti með sitt fé? Vissulega
er ekki verið að sleppa hendinni af pening-
um hátekjumannanna. Það liggja fyrir jreim
fjölmargar gildrur og ríkið mun hafa sitt,
nema menn hreinlega spari sitt fé — og þá
em þeir að gera þjóðfélaginu greiða.“
Þama er hreinlega viðurkennt, hve auð-
mönnum er ívilnað stórkostlega. En aum-
ingja hátekjumennimir gera svo ekkert ann-
að en eyða þessum peningum í lúxusvörur og
þess háttar, að dómi Alþýðublaðsins, þeir
em svo sem ekki öfundsverðir af því, þarna
er verið að „plata“ af þeim peningana í ríkis-
kassann. Svo geta þeir lent í alls konar gildr-
um, sem ríkið leggur fyrir þá, segir Alþýðu-
blaðið, hinir tekjuháu gætu náttúrlega lagt
fé sitt á vöxtu, en þá eru þeir orðnir lífgjafar
okkar litla og févana þjóðfélags. Það virðist
ekki æskilegt, að dómi blaðsins, að hinir
tekjurým, sem ríkið plokkar alveg miskunn-
arlaost með hverri álögunni ofan á aðra, falli
í þá gildru að vera að kaupa sér einhvem
óþarfann, svo sem góð föt, heimilistæki, bíl,
skemmtanir, fín hús eða dýran mat. Nei, það
lendir á herðum hinna ríku.
Ekkert skal um það sagt, hvemig efnalitlir
menn, sem tmðu Alþýðuflokknum til for-
ystu í kjarabaráttunni, líta á þá nýju kenn-
ingu flokks síns, að það sé eins konar hefnd-
argjöf til auðmanna og þeirn rétt mátulegt
að hlífa þeim við opinberum gjöldum. Þó
mætti ætla, að mörgum fyndist nú torvelt
að fylgja flokki, sem heitir Alþýðuflokkur,
en er það ekki.
S. D. hefur margs að spyrja og
óskar hann m. a. birtingar á eft-
irfarandi spurningum:
þjónustu sína, öðruvísi en í
skiptivinnu milli allra Stefnis-
manna?“
„Háttvirta blað, Dagur!
Getur þú upplýst mig um,
hvort til séu nokkrar bæjarráðs-
samþykktir fyrir þvi athæfi að
eyða fé bæjarsjóðs á þann hátt,
sem tíðkast mjög hér í bæ, að
hafa veghefil bæjarins helzt úti
síðari hluta laugardags og á
sunnudögum, í stað þess, að láta
nægja að vinna þessi verk á
virkum dögum?
Getur þú einnig nokkuð upp-
lýst um, hvers vegna bæjar-
stjórn hefur ekki lagt til nógu
mörg skýli fyrir verkamenn til
að drekka kaffi í á vetrum, þar
sem langt er á vinnustað, og bíl-
stjórar ekki nenna að gera mönn-
um þann greiða, að flytja þá inn
og niður að höfn?
Sömuleiðis um, hvers vegna
bæjarstjórn neitaði öskubílstjór-
anum um kaupgreiðslu til að
þvo og hirða betur öskubílinn, —
og hvers vegna menn eru fluttir
á vinnustað í skítugri, smit-
hættulegri öskuskúffu aftan á
bílnum? Og án þess, að þeir líka
hafi nokkuð til að halda sér í?
Að lokum spyr eg: Finnst
ekki blaðinu, að tími sé kominn
fyrir bæjarráðsmenn, að hætta
að ráða einkavörubílstjóra í I
Blaðið hefur óskað eftir svör-
um bæjarverkfræðings og eru
þau á þessa leið:
„Viðvíkjandi vegheflun er það
að segja, að það fer alveg eftir
veðri og ástandi gatnanna, hve-
nær heflað er. Þótt ástand gatna
sé mjög illt, fer það eftir bleytu
o. fl., hvort skynsamlegt er að
hefla eða ekki. Litlu munar í
kostnaði við svona dýrt tæki, eins
og veghefill er, hvort stjórnanda
hans er greiddur hærri kauptaxi,
þegar það er nauðsynlegt gatn-
anna vegna og um það er að
ræða, hvort verkið kemur að
gagni eða ekki.
Um skýli fyrir verkamenn má
benda á, að fyrir þá verkamenn,
sem vinna að gatnagerð og fleiru,
sem er í minni umsjá, eru notaðir
lausir, upphitaðir skúrar, sem
fluttir eru á milli vinnustaða.
Þriðja spurningin fjallar um
öskubílinn. Bílstjóranum ber
kaup fyrir aukavinnu, þar á með-
al við hirðingu bílsins. Öskubíll-
inn er vel hirtur og ástæðulaust
að óttast um heilsu manna vegna
vanhirðu á honum, fremur en af
þeim óhreinindum yfirleitt, sem
I leiða af starfinu sjálfu.“
Bílabraskið er mjög varhugavert
Neytendasamtökin láta málið til sín taka
Fyrrum var prangað með hesta.1
„Hestaprangarar“ er skammar-
yrði. Nú er prangað með bíla og
virðist sú atvinnugrein vera á
góðri leið með að fá svipaða
merkingu. — Miðstöð verzlunar
með notaða bíla er í Reykjavík
og hafa mjög mörg mál út af
kaupum á slíkum bílum várpað
skýru ljósi á þessa grein verzl-
unar.
„Bíllinn selzt í núverandi
ástandi“, ,^em kaupandi hefur
kynnt sér,“ segir þar. Þótt selj-
andi hafi gefið upplýsingar um
bíl, er þess venjulega ekki getið
í afsali, og komið hefur fyrir að
sölumaður hefur ekki einu sinni
haft löglega söluheimild. Þá hafa
seljendur átt það til að leypa
skuldum, sem á bílnum hafa
hvílt, þar sem veðbókarvottorð
hafa ekki verið fyrir hendi.
Nú er það hins vegar fullvel
vitað, að mjög oft eiga unglingar
í hlut, sem verðandi bílaeigend-
ur, og eru sjaldnast lögfróðir. —
Þótt reglulegir bílasalar annist
söluna, eru kaupendur stundum
litlu betur settir, enda þarf ekk-
ert sérstakt leyfi til að stunda þá
verzlun, sem aðhald veiti bílasöl-
um.
Nú hafa Neytendasamtökin í
Reykjavík gefið út bækling með
ýmsum leiðbeiningum í þessu
efni og er hann gagnlegur það
sem hann nær.
Neytendasamtökin benda þeim,
sem kaupa notaða bíla, sérstak-
lega á eftirfarandi atriði:
1. Skoðið bílinn mjög vandlega
áður en samningar eru gerðir og
hafið helzt kunnáttumann með í
ráðum.
2. Hyggið vel að samningsgerð-
inni. Hafið samninga sem ýtar-
legasta að því er snertir ástand
bílsins og greiðslur.
Neytendasamtökin telja eðli-
legast, að löggjafinn geri svipað-
ar kröfur til bílasala og fast-
eignasala, og telja heppilegast,
að lögin um fasteigansölu verði
endurskoðuð í heild og látin taka
til bílasala.
VANTAR 13 PRESTA
í síðasta tölublaði Lögbirtinga-
blaðsins eru hvorki meira né
minna en þrettán prestaköll aug-
Iýst til umsóknar. Þar af eru tvö
í Norður-Múlasýslu, tvö í Norð-
ur-ísafjarðarsýslu, tvö í Húna-
vatnssýslu og eitt í Suður-Múla-
sýslu, Austur-Skaftafellssýslu,
Barðastrandarsýslu, Eyjafjarðar-
sýslu og Þingeyjarsýslu. Fjögur
þessara prestakalla eru einnig
kennsluprestaköll, þannig að
sóknarprestum ber að taka að sér
barnakennslu án nokkurs sér-
staks aukagjalds, ef kirkjumála-
ráðuneytið ákveður það, en fá þá
Iaun úr næsta Iaunaflokki ofan
við aðra sóknarpresta.
Lögbrot barna og ungl-
inga á Norðurlöndum
í Noregi og Svíþjóð hafa fyrir
skömmu verið skipaðar nefndir
til að fjalla um skaðabótaskyldu
barna og foreldra fyrir skemmd-
arverk og brot barna, og semja
lagaákvæði á þeim vettvangi. Er
ætlast til að samvinna verði haf-
in með nefndum þessum. — Mun
þetta vera afleiðing hraðvaxandi
skemmdarstarfsemi og lögbrota
barna og unglinga á Norðurlönd-
um á síðustu árum.
UM MÝVATN
Dýraverndarinn hefur frétt, að bæði náttúiu-
verndarráð og veiðimálastjóri hafa nú þungar
áhyggjur af þ\u, að bæði silungsveiðinni í Mývatni
og fuglalífinu í kringum það og á því sé hætta búin
af hinum miklu netalögnum Mývetninga. En þar
er allvandgert við að sporna, því að áætlað er, að
Mývetningar hafi haft undanfarið hvorki meira né
minna en einnar milljón króna tekjur á ári af veið-
inni í vatninu og geti þeir alls ekki lifað mann-
sæmandi lífi, nema þeir hafi miklar nytjar af sil-
ungnum, svo fjölbýlt sem orðið er í sveitinni.
Náttúru- og dýraverndarmenn vilja fá netaveiði
bannaða með öllu yfir ungatímann — og þá einkum
júlímánuð. En slíku banni verður ekki komið fram,
samkv. lögum um veiði, nema til komi samþykkt
tveggja þriðju allra þeirra bænda, sem eiga veiði-
rétt í vatninu, en talið er, að tekjur af veiðinni séu
að meðal tali 40—50 þúsund krónur á hvern slíkan
bónda, og mest er veiðin um hásumarið. Annars er
hún talsvert misjöfn ár frá ári, og er það skoðun
fróðra manna, að mergð og magn mýgangna orki
mjög á viðkomu og vöxt silungsins. Er til dæmis
talið, að mikið tjón sé að því, að vormý bregðist.
Dýraverndaranum er tjáð, að um veiði í Mývatni
gildi nú raunverulega engar reglur, en veiðimála-
stjóri vill beita sér fyrir, að eftirfarandi reglur
verði settar:
„1. Mývatn skal vera friðað fyrir allri veiði frá
27. september til 31. janúar ár hvert og auk þess
24 klukkustundir vikulega, frá miðvikudagskvöldi
kl. 20 til fimmtudagskvölds kl. 20, á tímabilinu frá
1. apríl til 26. september.
2. Lengd möskva í lagnetum skal ekki vera
styttri en 4,5 cm. og í dráttarnetum minnst 4 cm.,
þá net eru vot. Oheimilt er að hirða silung, sem er
minni en 37 cm. á lengd (mældur frá trjónu í
sporðvik).
3. Samanlögð lengd lagneta í vatninu skal aldrei
fara fram úr 7000 metrum.
4. Dráttarveiði skal bönnuð á riðastöðvum frá 1.
febrúar til 30. apríl ár hvert.“
5. Reglur þessar gilda í 5 ár.“
Veiðimálastjóri hefur upplýst, að nú muni hefj-
ast í Mývatni notkun neta úr girni, þar sem þræð-
irnir eru bræddir saman. Þessi gerð neta er sögð
hafa álíka yfirburði yfir nælonnetin um veiðni og
mælonnet.yfir net úr baðmullarþræði, svo að ekki
sé minnzt á netin úr ullarþræði, sem notuð voru
endur fyrir löngu. Þá leggur Veiðimálastjóri
áherzlu á þann háska, sem stafar af því, að nú gæt-
ir ekki lengur fjarlægða á vatninu, þar eð hrað-
skreiðir vélbátar hafa komið í stað árabáta, enda
netin nú mest lögð utan netalagna lögbýla, þ. e.
þar í vatnið, sem er almenningur.
Enginn vafi er á, að til verndunar fiskistofninum
í Mývatni væri mjög mikil bót að því, að tllögur
veiðimálastjóra um veiðireglur næðu fram að
ganga, og ungadrápið yrði stórum minna, er þær
gengju í gildi.
Nú er að því unnið að fá fé annað hvort úr vís-
indasjóði eða beint úr ríkissjóði til þess að kosta
náttúrufræðing til rannsókna á fuglalífi á Mývatni
og fugladauða af völdum silunganeta.
(Dýraverndarinn.)
Félagsbréf AB
Sjötta hefti af Félagsbréfi Almennabókafélagsins
er komið út.
Það hefst á ritstjórnargreininni Óskaskáld ís-
lands, góðri en stuttri grein um Davíð Stefánsson
frá Fagraskógi. Þá birtist viðtal við Hannes Péturs-
son, Ijóð eftir Sigurð Einarsson, þýddar sögur eftir
Stig Dagerman og Ivar Orgland, bókaþættir, þ. e.
ritdómar, o. fl.
Ný atvinnugrein!
Eitt sunnanblaðanna, sem sjaldan er myrkt í
máli, segir að nú sé risin upp ný alda barneigna.
Enda virðist fólki það eina tekjuvonin. Þar segir
ennfremur, að upp hafi gengið allar vitamintöflur
í höfuðstaðnum, svo og egg, og að mjög sé nú leit-
að til lækna um ráð til barneigna, ef tregt hefur
gengið eða ekki. .