Dagur - 15.07.1961, Blaðsíða 2

• ii imiiimiiimniii
2
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll■llllllllllllllllllllllllllllllrllllltlllllllllllllll•l|llllllllllllllllllllllllllllll•lllllllmll•lllllllllllllllllllllllllllllllllmllllllllllllllllllllllllmllllullllllllllllllllllllllllllllllll^l•lllmm•l•llmml■•l■lll■ll■lllllll•••lmm•lll•l■lm•*<•l«<lll•
Alyktanir kj ördæmisþings Framsóknarmanna
Á KJÖRDÆMISÞINGI Fram-
sóknarmanna að Laugum, sem
áður var um getið hér í blaðinu,
voru eítiríarandi ályktanir
samþykktar:
„Félagasamband Framsóknar
manna í Norðurlandskjördæmi
eystra telur það vera helzta
hlutverk sitt og allra félags-
manna nú sem fyrr, svo og
skyldu fulltrúa sinna á Alþingi,
að vinna að eflingu atvinnnulífs
á sambandssvæðinu og stuðla
þar með að jafnvægi í byggð
landsins. Jafnframt vill sam-
bandið eftir því sem það getur,
ieggja lið sams konar viðleitni
í öðrum landshlutum, sem illa
eru á vegi staddir í atvinnu-
málum og þar sem hætta er á
beinni eða hlutfallslegri fólks-
fækkun af þeim sökum.
íbúatala á sambandssvæðinu
er nú um 19400 og eðlileg fólks-
fjölgun frá 400—500 manns á
ári nú um sinn eða allt að 5000
manns á næsta áratug. Með til-
liti til náttúruauðæva þessa
landshluta á sjó og á landi er
um hreina öfugþróun að ræða,
ef 'ekki verður a. m. k. um eðli-
lega fólksfjölgun að ræða á
komandi árum. Frá náttúrunn-
ar hendi eru hagkvæm fram-
leiðsluskilyrði til staðar. En til
þess að eðlileg fólksfjölgun geti
átt sér stað þarf að hraða upp-
byggingu atvinnulífsins meira
en gert hefur verið. Til þess að
svo megi verða þarf framtak og
félagslegt samstarf í hlutaðeig-
andi byggðarlögum. Og miklu
skiptir í þessu sambandi hvern-
ig hagað verður löggjöf og
landsstjórn og þá ekki sízt ráð-
stöfun þess fjármagns, sem
þjóðfélagið ræður yfir, eða get-
ur fengið til umráða eða afnota.
Sjávarútvcgur:
Sambandsþingið telur mikils-
vert, einkum fyrir sjávarplássin
hér norðanlands, að lögfestar
verði til frambúðar tillögur þær
um framleiðslu- og atvinnu-
aukningasjóð, sem þingmenn
flokksins hafa flutt á Alþingi.
Sú starfsemi, sem þar er gert
ráð fyrir, myndi án efa auð-
velda til muna fjölgun fiskibáta
hér um slóðir og aðkallandi
uppbyggingu í landi í þarfir út-
vegsins beint eða óbeint. Ælski-
legt væri að koma á veitingu
fastra lána út á verðmikil veið-
arfæri sem telja má veðhæf, svo
sem síldarnætur. Afli lítilla þil-
farsbáta og opinna vélbáta virð-
ist nú fara vaxandi hér um slóð
ir 'og jafnvel orðin veiðiskilyrði
fyrir vetrarútgerð stærri báta. í
þessu sambandi telur kjördæm-
isþingið nauðsynlegt, að lokið
vérði á sem allra skemmstum
tíma hafnarframkvæmdum
þefm, er áætlanir hafa verið
gerðar um á útgerðarstöðum
hér á austanverðu Norðurlandi.
Talur þingið í alla staði eðli-
legt, að ríkið, eða lánsstofnun á
vegum þess, taki erlent lán til
•þeirra framkvæmda, a. m. k. að
nokkru leyti, þar sem get'a verð
ur ráð fyrir að þær auki gjald-.
eyrisöflun landsmanna'. Þingið
lítur svo á, að mikið skorti á að
hin verðmæta Norðurlandssíld
sé hagnýtt eins vel og unnt væri
og telur að þar bíði enn miklir
möguleikar ónotaðir til at-
vinnuaukningar og gjaldeyris-
öflunar.
LandbúnaSur:
Þó að ræktun sé hér í sumum
sveitum vel á veg komin, eru
þó víðast hvar mikil verkefni
fram undan og má ekki hlé
verða á framkvæmdum.
Kjördæmisþingið væntir þess
af þingmönnum flokksins, að
þeir vinni áfram að því eins og
á undanförnum þingum að lög-
fest verði á ný ákvæði þau, er í
gildi voru um fjárframlög til
jarðræktarsambanda til kaupa
á ræktunarvélum, enda hafa
vélar þessar nú stórhækkað í
verði. Þingið telur, að ekki
verði lengur hjá því komizt að
gefa bændum kost á föstum lán
um til hæfilega langs tírna til
bústofnsaukningar og véla-
kaupa, og að óhjákvæmilegt sé,
að veðdeild Búnaðarbankans sé
stórléga efld og henni gert
kleift að veita nægileg lán til
jarðakaupa þegar þess er þörf
til þess að tryggja áframhald-
andi búskap á jörð. Þá verður
að vænta þess, að Alþingi láti
nú ekki dragast lengur að efla,
svo að um muni, þá starfsemi,
sem að því miðar að hefta upp-
blástur í landinu og auka gróð-
ur í úthögum og afréttum með
hinum nýju aðferðum sem
reyndar hafa verið með góðum
árangri, og bendir á að í þessu
kjördæmi er sérstaklega mikil
þörf slíkrar starfsemi og að af
henni má þar mikils vænta.
Stofnlón:
Kjördæmisþingið telur það
hafa verið rétta stefnu að veita
stofnlán til landbúnaðar og
sjávarútvegs með lágum vöxt-
um til langs tíma og skorar á
þingmenn kjördæmisins að
beita sér fyrir því af alefli að
þau lánskjör, er tíðkazt höfðu
áður en efnahagslögin frá 1960
gengu í gildi verði tekin upp
að nýju. Þá telur þingið var-
hugavert að ætla lántakendum
einum að bera gengistöp, er
verða kunna á erlendu fjár-
magni, sem stofnlánasjóðir at-
vinnuveganna nota til starf-
semi sinnar. Kjördæmisþingið
leggur áherzlu á það að bænd-
ur fái opinbera fyrirgreiðslu til
að geta breytt lausaskuldum sín
um í föst lón, meo svipuðum
hætti og kjörum og útvegsmenn
fá nú samkvæmt löggjöf frá síð
asta Alþingi.
Iðnaður:
Kjördæmisþingið telur
ástæðu til að vekja athygli á
því, að iðnaður af ýmsu tæi er
þegar oi'ðinn mikilsverður at-
vinnuvegur hér í kjördæminu.
Má þar auðvitað fyrst og fremst
nefna sj'ávarvöruiðnaðinn, sem
raunar er talinn með sjávarút-
vegi og er áður að því víkið, en
þar er niðursuða nú helzta ný-
mælið. En ýmsar aðrar iðn-
greinar hafa blómgazt hér í
seinni tíð, svo sem ullariðna,ð-
úr, skógei'ð og fótagerð, hús-
gagnasmíði, járniðnaður, báte-
smíði o. fl. Hillir nú jafnvel
undir varanlega útflutnings-
möguleika á sumum sviðum,
sem þörf er á að efla m. a. með
rekstrarlánum. Þingið telur að
ekki megi lengur dragast að
hrinda í framkvæmd fyi'irhug-
aði'i byggingu dráttarbrautar á
Akureyri og mun beita sér fyr-
ir því að skriður komist á það
mál.
Hitaveitur:
Kjördæmisþingið telur, að
tími sé til þess kominn að at-
hugaðir vei'ði til hlítar mögu-
leikar á því að koma upp hita-
veitu á Húsavík og Akureyri og
víðar í þéttbýli og á notkun
jarðhita til yli'æktar og iðnaðar
í kjördæminu. í þessu sambandi
tekur þingið fiam, að nauðsyn-
legt er að gera fullkomnar rann
sóknir á jarðhitanum í Náma-
skarði við Mývatn. Skorar þing
ið ó yfii'stjói-n jaiðborana ríkis-
ins að sinna þessum vei-kefn-
um, sem hér eru fyrir hendi.
Virkjun Jökulsár:
Þingið fagnar ályktun Al-
þingis 22. marz sl. þar sem skor
að er á ríkisstjórnina að láta
hraða gerð fullnaðaráætlunar-
um vii'kjun Jökulsár á Fjöll-
um og athugun á hagnýtingu
orkunnar til framleiðslu á út-
flutningsvörum og úrræðum til
fjáröflunar í því sambandi og
þakkar öllum þeim, sem að því
hafa unnið. Lítur þingið svo á,
að með ályktun þessari hafi
mjög aukizt líkur fyrir því, að
viikjun Jökulsár verði næsta
stórvii'kjun, sem framkvæmd
verði hér ó landi. Fyrir jafn-
vægi í byggð landsins skiptir
það mjög miklu máli, að takast
mætti sem allra fyi'st að koma
upp nýrri og öflugri atvinnulífs
miðstöð á Norðurlandi. Þingið
gei'ir sér ljóst að útvegun fjár-
magns til slíkrar stórvirkjunar
og iðjuvers eða iðjuvera, svo og
öflun tryggra markaða fyrir út-
flutningsfx'amleiðsluna er mikl-
um vandkvæðum bundin, en
telur hins vegar fi'amtíð Noi'ð-
ui'lands svo mjög undir þessu
máli komna, að af hálfu Norð-
lendinga megi einskis láta ó-
freistað til að stuðla að sem
skjótastri lausn á svo hagkvæm
an hátt í sem unnt er. í sam-
bandi við öflun fjáx'magns virð-
ist þinginu einkum tvær leiðir
geta komð til álita.
1. Að ríkið taki erlend láii til
framkvæmdanna með þeim skil
málurp, að vextir og afborganir
af lánunum greiðist með fram-
leiðslu iðjuveranna á fyiii'íram
umsömdu verði.
2. Að samið verði við erlenda
aðila um að koma upp mann-
viikjum og reka þau, með hlið-
sjón af aðfexðum og reyrxslu
Noi'ðmanna í þeim efnum, enda
vei'ði mannvirkin síðar eign ís-
lendinga. í þessú sambandi má
e. t. v. gera ráð fyrir, að hægt
verði að semja við erlenda að-
ila um að reisa og i-eka iðjuver-
in og veiti íslendingum jafn,-
framt lán til að byggja orkuver
in. Til nánari skýringar því,
sem sagt hefur verið, vísar þing
ið til ályktunar aðalfundar mið
stjórnar Framsóknarflokksins
14. marz 1952 og ályktana flokks
þings 1953 og 1959 vai'ðandi
hagnýtingu náttúi'uauðæfa
landsins og leggur — eins, og
þar er gert :— áherzlu á, að ör-
ugglega sé um samninga búið,
ef um beina ei'lenda fjárfest-
ingu er að ræða að meira eða
minna leyti, enn fi'emur að hag-
nýtt sé þekking og reynsla ís-
lenzkra séi'fræðinga og ekki
flutt inn erlent fólk til starfa
við oi’kuvei'in eða iðjuver nema
óhjákvæmilegt sé um stundar-
sakir vegna séi'kunnáttu, sem
ekki er fyrir hendi hér á landi.
Þótt vii'kjun Jökulsár á
Fjöllum byggist á því fyi'st og
fi'emst, að komið vex'ði upp
iðj uverurn, er full ástæða til að
vekja athygli á því, að með
henni mætti jafnfi-amt ti-yggja
næga orku til almenni'ar notk-
unar á Noi'ður- og Austurlandi
og jáfnvel víðar á komandi ár-
um.
Kísilgúrnám í Mývatni:
Kjördæmisþingið leggur
mikla áherzlu á það að nú þeg-
ar verði gei’ð tilraun með
vinnslu kísilgúi-s úr þessari
námu.
Samgöngur:
í sambandi við nauðsynlegan
vöxt atvinnulífs í kjördæminu,
skiptir afarmiklu máli að vega-
kerfið hér noi'ðanlands verði
endurbætt á komandi tímum og
að ti-yggt sé, að aukin verði
fjái'fi’amlög i'íkisvaldsins til ný
bygginga og viðhalds vega og
biúa. Að því vii'ðist nú stefnt
í sveitum að taka upp „bland-
aðan búskap“ og hefja fram-
leiðslu mjólkui' þai-, sem hún
hefur ekki vei'ið stunduð til
þessa. Eykur þetta mjög sam-
gönguþöi-fina allt órið: Ge’ra má
ráð fyrir, að úpp rísi þorp fjari'i
sjó og eykur það mjög þessa
þöi'f. Ósennilegt er, að nokkurt
bú haldist í byggð til lengdar,
sem ekki hefur sæmilega ak-
fæi'an veg úr hlaði. Af ýmsum
áslæðum er nauðsynlegt, að
landið sé gi-eiðfært innan hér-
aða og milli byggðarlaga mest-
an hluta ái'sins.
í því sambandi skal sérstak-
lega bent é nauðsyn þess, að
fidlgera Hálsaveg og . Tjörnes-
veg og koma á viðunándi sam-
göngum við Ólafsfjörð. Með til
liti til þeirrar þróunar, sem nú
á sér stað við afgreiðslu fjár-
laga ríkisins viiðist þinginu ein
sætt að koma þurfi í kring að
vega- og brúai'gerð hins opin-
bera fái séx-stakan tekjustofn
til umráða og verði þannig ó-
háð öðrum greinum ríkisrekst-
ui'sins. Er þá, að dómi þingsins,
eðlilegast að leggja í vega- og
brúasjóð gjöld þau er innheimt
eru af brennsluefni bifreiða svo
og gjöld af bifi-eiðum og bif-
reiðavarahlutum. Væntir þingið
þess, að þeir, sem hafa með
höndum endux-skoðun vega-
laga, geti á þetta fallizt.
Rafvæðing:
Kjördæmisþingið lýsir
ónægju sinni með ályktun Al-
þingis 27. mai-z sl. um rafvæð-
ingu Norðausturlands og vænt-
ir þess, að n'kisstjómin fram-
kvæmi ályktunina á þessu ái'i,
eins og fyrir hana var lagt, og
að unnið verði að rafvæðingu
dreifbýlisins samkvæmt upphaf
legri áætlun.
I
Félagasamtök:
Kjöi’dæmisþingið vill ekki
láta hjá líða að benda á þá mik-
ilvægu foi-göngu, sem samvinnu
félög og önnur almannasamtök
í kjördæminu hafa haft vai’ð-
andi framfai'ir í viðskiptamál-
um, uppbyggingu atvinnulífs-
ins og batnandi lífskjör, það
sem af er þessai’i öld.
Ef framtaksvilji einstákling-
anna einna á að bera æskilegan
árangur á komandi tímum m. a.
á þann hátt, sem vikið hefur
verið að hér að fi-aman, má al-
menningi ekki gleymast að
standa trúan vörð um þessi
samtök sín og gei-a sér grein
fyx’ir hverju þau géta til leiðar
komið, ef vel er að þeim stað-
ið. Er þess þá einnig að vænta,
að almenningur hér i kjöi’dæm-
inu telji sér hagkvæmt og skylt
að veita þeim stjói'nmálaflokki
vaxandi brautargengi, sem telja
má að hér sé upprunninn, og
leggja fi-am lið sitt til að móta
stefnu hans og störf þannig, að
norðlenzkum byggðum og land
inu í heild megi sém mest til
gagns vei’ða og stuðlað vei’ði
með hans atbeina að almanna-
heill og þjóðlegi-i menningu á
komandi tímum.
Landhelgismál:
Kjöi’dæmisþingið lýsir and-
stöðu við samning þann, sem
ríkisstjórn íslands gerði við
stjóirn Bi-etlands og stuðnings-
rhenn ríkisstjórnarinnar stað-
festu á síðasta Alþingi. Átelur
kjördæmisþingið harðlega, að
Noi’ðausturland var afskipt við
útfæi'slu grunnlína og sérstak-
lega gengið á hluta þess með
veiðileyfum til Breta á óhent-
ugum tíma fyrir fiskiveiðar
heimamanna. Telur kjöi'dæmis-
þingið samninginn í heild meln
gallaðah og geta í-eynzt hættu-
legan fyrir framtíð þjóðarinnar.
Stjórnarstefnan:
Kjördæmisþingið lýsir yfir
því, að það telur meginstefnu
■úverandi i'íkisstjórnar í efna-
hagsmólum vera í andstöðu við
þá félagshyggju og uppbyggíng
arstefnu, sem ríkt hefur hér á
landi undanfarna áratugi og
vex-ið aðalaflvaki framfara hjá
þjóðinni. Telur þingið greini-
lega í ljós komð, að þessi stjórn
arstefna er nú að koma efna-
(Framliald á bls. 7)