Dagur - 01.12.1962, Blaðsíða 5

4
5
Hrafna Flóki vor
LANDNÁMABK segir: „Flóki Vilgerðar-
son hét maður, hann var víkingur mikill,
hann bjóst af Rogalandi til að leita Snæ-
lands. Þeir lágu á Smjörsandi. Hann gekk
að blóti miklu og blótaði hrafna þrjá er
honum skyldu leið vísa.“
Af því var Hrafna-Flóki nefndur. Land
námabók greinir ennfremur þannig frá:
„Þeir Flóki sigldu vestur yfir Breiða-
fjörð og tóku þar land sem heitir Vatns-
fjörður við Barðaströnd. Þá var fjörður-
inn fullur af veiði og gáðu þeir eigi fyrir
veiðum að fá heyjanna, og dó allt kvikfé
þeirra um veturinn.“
Flóki lenti í margvíslegum hrakning-
um eftir þetta, áður en hann komst til
baka frá íslandi. Frásögn Landnámu af
Hrafna-Flóka minnir um margt á ríkis-
stjórn vora, Rogaland og Smjörsund falla
prýðilega sem orð íslenzkrar merkingar
inn í myndina af upplausn ríkisstjórnar-
innar.
Hvað blótáði stjórnin? Hverja réði hún
til að vísa sér leið? Voru það ekki fyrst
og fremst hinir gráðugu hrafnar þjóðfé-
lagsins? Og hafa þeir ekki ráðið mestu
um för hennar? Og hvað er um fyrir-
hyggju og ráðdeild ríkisstjómarinnar?
Fyrirhyggjan og ráðdeildin hafa reynzt
líkar og hjá Hrafna-Flóka sáluga.
Veiði gafst mikil, en ekki var hugsað
fyrir vetrinum. Gengið var fellt á ný
1961 í fullkomnu andvaraleysi og dýr-
tíðinni breytt í óðaverðbólgu, sem enn
varir og vex og tærir þjóðarlíkamann,
eins og langvarandi sótthiti. Afleiðingar
þessa fyrirhyggjuleysis em meðal ann-
ars: Síldveiðiverkfall sumarið 1962, síld-
veiðiverkfall 1962, togaraverkfall lengi
sumars 1962, uppsagnir lækna, stórkost-
leg kröfugerð af hendi starfsmanna ríkis
og bæja, uppsagnir verkalýðssamninga,
hótanir kennara um að Ieggja niður
vinnu, bændastéttin knúð til hótana um
sölustöðvun á sinni framleiðslu.
í tíð núverandi ríkisstjómar hefur vísi-
talan hækkað um 41%, en það er sama
og 82%, eftir gömlu vísitölunni, og býr
sig til hærra stökks.
Skilmesti maðurinn í ríkisstjóminni,
Bjami Benediktsson, sagði á almennum
flokksfundi Sjálfstæðismanna í Reykja-
vik fyrir fáeinum dögum: „AÐALVAND-
INN ER NÚ SEM FYRR AÐ REYNA
AÐ STÖÐVA VERÐBÓLGUNA."
Ríkisstjómin lagði í för sína frá Roga-
landi til að stöðva verðbólguna, að því
er hún sjálf sagði. Sá ásetningur varð
að engu — féll gjörsamlega, eins og kvik-
fénaðurinn hans Hrafna-FIóka. Það við-
urkennir Bjami Benediktsson með til-
greindum orðum liér að framan, enda
vita það allir.
Það er sem stjómin hafi alveg óvenju-
legar ólánshendur, sem bezt kom í ljós
þegar hún öðm sinni felldi gengið, sum-
arið 1961 og blés með því að glæðum
sundurlyndis í verkalýðs- og kaupgjalds-
málum, og nýjum lífsanda í dýrtíðar-
drauginn, sem síðan hefur dafnað vel.
I vor verður það afráðið hve lengi okk-
ar nýi Hrafna-Flóki dvelur. Um það er
hann ekki einráður, heldur hinir al-
mennu kjósendur í landinu. Við kjör-
borðið verður ákveðið hvort Flóki verð-
ur kyrr, eða hvenær hann siglir heim.
Menn búast almennt við því, að breyting
verði á, enda hefur landsfólkið þegar
fengið næga reynslu af honum og mun
að því stuðla, að fýluför hans verði senn
lokið. □
-------------------------------------
FRÁ BÓKAMARKAÐINUM
- Enginn ræður . . .
(Framhald af bls. 8.)
árásir eru gerðar á hann af
pólitískum ævintýramönnum,
sem viðhöfðu bardagaaðferðir
af öðru sauðahúsi en þekktast-
ar voru um Þingeyjarþing.
„Persónulegar ærumeiðingar
og mannorðsspjöll héldu nú inn
reið sína í opinber málefnavið-
skipti, og hatursfullt hlífðar-
leysi í vopnaviðskiptum var
daglegt brauð um stundarsak-
ir.“
Slíkt andrúmsloft átti ekki
við þennan drenglynda íþrótta-
mann og mun það hafa riðið
baggamuninn, að hann kvaddi
góðkunningja sína og æsku-
stöðvar og fluttist til Borðeyr-
ar við Hrútafjörð, og tók þar
við stjórn Verzlunarfélags
Hrútfirðinga, er hann annaðist
í nokkur ár. Lýkur þar sögunni,
þó að ýmislegt eigi eftir að ger-
ast sögulegt á ævi hans. Ef til
vill munu lesendur eitthvað
frétta af því síðar? Ég veit ekki
hvað höfundur var kominn
langt að rita þá sögu er hann
andaðist. Vildi svo einkenni-
lega til, að hann lauk ævi sinni
í fjarlægri heimsálfu, þar sem
hann var á ferð, og mundi hann
þó hafa ætlað sér að bera bein-
in á íslandi. Þannir rætist einn-
ig að síðustu það orðtak, sem
hann hefur að meginviðkvæði í
bók sinni: Enginn ræður sínum
næturstað! Enginn hrekkur við
örlögunum.
Sveitalífslýsingar þær, sem
höfundurinn vefur í bók sína,
svo og lýsingar hans á íþrótta-
og félagslífi hinnar nafntoguðu
þingeysku menningar eru blæ-
ríkár og hugðnæmar. Bókin er
þannig skrifuð að maður lifir
hana frekar en les og þarf allt-
af listagáfu til að skrifa þannig.
Mannlýsingar hans eru yfirleitt
ágætar og ósjálfrátt fer manni
að þykja vænt um höfundinn,
sem hvergi vill vamm sitt vita
og dæmir góðmannlega um alla
hluti, en er þó opinskár og seg-
ir meiningu sína afdráttarlaust.
Þesa bók helgar hann minn-
ingu foreldra sinna, sem áttu
100 ára afmæli, ef þau hefðu lif-
að um það leyti sem hann lauk
við að rita hana. Tveir bróður-
synir Péturs, Aðalsteinn Jóns-
son og Jón Bjarklind, rita fram-
an við bókina minningargreinar
um afa sinn og ömmu, og eru
þær greinar af engum vanefn-
um gerðar.
Benjaniín Kristjánsson.
- Fagrar bókmenntir
(Framhald af bls. 8)
Ljóð frúarinnar: Hugsað
heim, eru af sömu rótum runn-
in. Þau eru björt og hlý og and-
ar frá þeim ást á sveitinni og
ást á guði og mönnum. Þar kem
ur lífsskoðun hennar geinilega
í ljós, t. d. í kvæðinu Guðsríki:
Hve fögur er jörðin, sem guð
[okkur gaf
með gnægtir af dýrasta auð,
og umhverfis löndin hið auðuga
[haf,
því allsnægtir skaparinn bauð.
En mennirnir lifa við hungur
[og harm
og harðstjórnar-ógnir og tál,
með trega og vonbrigða-tárin
[um hvarm
og trúlausa, vanþroska sál.
En lögmálið æðsta, sem lífinu
[er veitt
var letrað af skaparans hönd,
að bræður og systkin vér öll
[séum eitt
og eigum að nema hér lönd.
En þetta er brotið, og því er vor
[jörð
í þrengingu fjötrunum háð,
blómlegu löndin að blóðvelli
[gjörð
og bræðralags-hugsjónin smáð.
Margt af þessum ljóðum eru
að vísu tækifærisljóð, sem hrip-
uð eru í flýti. En þarna eru líka
ljómandi falleg ástarljóð eins
og t. d. Minning, jóla- og páska-
sálmar, sem vel mættu fara í
sálmabók og fleira athyglisvert,
sem allt einkennist af sömu
hjartahlýjunni og annað, sem
frúin skrifar.
Konur eiga að skrifa meira
af bókmenntum. Þær eru yfir-
leitt jákvæðari í lífsviðhorfi
sínu en karlar, trúaðri og sann-
ari og ekki eins kaldrifjaðar og
sundurslitnar af efasemdum og
gagnrýni. Góður skáldskapur
sprettur aldrei upp úr slíkum
jarðvegi.
Hafi skáldkonan þökk fyrir
verk sín. Þau eru viðleytni til
þeirrar áttar, að hefja þjóðina
upp úr niðurlægingu efnis-
hyggj u og auragirndar, sem nú
sýnist vera að heltaka mann-
kynið.
En til þess að lækna þess
konar mæðiveiki þarf mikinn
skáldskap.
Benjamín Kristjánsson.
Islenzkar ljósmæður
íslenzkar Ijósmæður, I.
bindi. Kvöldvökuútgáfan,
Akureyri.
ÞRIÐJA bók Kvöldvökuútgáf-
unnar á þessu ári er nú komin
í bókaverzlanir. Er þetta I.
bindi safnrits um íslenzkar
ljósmæður, sem út kemur undir
ritstjórn séra Sveins Víkings,
26 þættir, en aðeins þrír þeirra
ritaðir af honum. Þessi bók er
um 270 blaðsíður og fylgja
myndir af Ijósmæðrunum. Titill
bókarinnar gæti gefið tilefni til
að menn álitu þetta fyrst og
fremst æviskrár, eins og út hafa
verið gefnar um lögfræðinga,
kennara o. fl., þ. e. þurrar yfir-
litsgreinar um líf og störf við-
komandi einstaklinga, en hér er
um allt annað að ræða. Allir
þættirnir eru lifandi frásagnir
af hinum sérstæðu, þýðingar-
miklu og erfiðu störfum ljós-
mæðranna, áður en nútímaþæg-
indi og vísindaleg tækni kom til
sögu, nema á takmarkaðan hátt.
Nákunnugir menn Ijósmæðrun-
um rita flesta þættina og suma
eftir frásögn þeirra, en þrír
þættir eru eftir ljósmæðurnar
sjálfar.
Það er vonum seinna, að ráð-
izt er í útgáfu þessa rits, því að
vitað var, að starfsferill ljós-
mæðranna er gagnmerkur og
að þær hafa jafnan skipað virðu
legan sess í íslenzku þjóðlífi og
voru, einkum fyrr á tímum,
mjög mikils metnar, enda átti
þjóðin ekki minna en líf fjölda
kvenna og barna undir nær-
færni þeirra, kunnáttu og dugn-
aði. Séra Björn O. Björnsson
hóf undirbúning þessa verks og
flestar frásagnirnar í þessu
fyrsta bindi úr safni hans. Á
hann þakkir skildar fyrir það
frumkvæði.
Ef einhverjum skyldi koma til
hugar við lestur þessarar bók-
ar, að reynt sé með þessu að
gera hlut ljósmæðranna meiri
en verðugt er og ýkja frásagnir
af þeim erfiðleikum, sem við
var að etja, þá má mega full-
yrða, að slíkt er ástæðulaust,
enda bera þættirnir víða með
sér, að nær væri sanni hið gagn
stæða. Mér er minnisstætt
margt, sem ég heyrði fyrir
hálfri öld um þrjár Ijósmæður,
sem koma fram í þessari bók
(Jakobínu Sveinsdóttur, Þór-
unni Hjörleifsdóttur og Sigur-
fljóð Einarsdóttur) og störfuðu
hér við Eyjafjörð. Þær voru
beinlínis dáðar og sagðar af
þeim hetjusögur, því mjög oft
fór saman hjá Ijósmæðrunum
andlegt og líkamlegt þrek, frá-
bær fórnarlund og afburða-
skyldurækni. Er athyglisvert
fyrir íslendinga í dag, sem ein-
kennast af kröfuhörku fyrir
sjálfa sig, hve miklu þessar kon
ur fórnuðu fyrir illa launað
starf og hörmuleg skilyrði. Bók
ljósmæðranna er því í senn lær
dómsrík og ánægjuleg aflestrar.
Manni hitnar um hjartarætur
við að kynnast baráttu þessara
óeigingjörnu og kærleiksríku
kvenna, sem lifðu fyrir þá hug-
sjón að allar verðandi mæður
kæmist klakklaust frá þjáning-
um barnsburðarins og hinir
nýju einstaklingar hlyti lífvæn-
legar viðtökur í sinni nýju til-
veru. Og eftirtektarvert er það,
hve sameiginlegt það hefur ver-
ið með þessum nærkonum, að
treysta Guði og leita styrks í
bæn til hans.
Þessi bók, og væntanleg
bindi hennar, mun verða ríflegt
framlag til íslenzkrar persónu-
sögu og njóta hylli almennings.
Er því rík ástæða til að vanda
til hennar vel, eins og segja má,
að hér hafi gert verið, þó að
nokkrar prentvillur hafi slæðzt
inn í. — Álitamál er, hvort smá-
leturskaflarnir til hliðar við
myndirnar, ætti nokkrir að
vera, því að oftast eru þeir að-
eins endurtekning æviatriða,
sem fram koma í þáttunum
sjálfum. — En hvað sem því
líður, er þetta merkisrit og vel
við alþýðu hæfi.
Jóhannes Óli Sæmundsson.
FERÐAÞÆTTIR
Richard Beck: Þættir úr
minnisstæðri íslandsferð.
Ferðaþætti þessa hefur dr.
Beck ritað um íslandsför sína í
fyrrahaust, er hann ásamt fjöl-
mörgum háskólakennurum
margra landa var gestur Há-
skóla íslands á hálfrar aldar af-
mæli hans, og þeir allir síðan
kjörnir heiðursdoktorar Háskól
ans við hátíðlega athöfn í hin-
um nýja og glæsilega samkomu
sal Háskóla íslands.
Dr. Beck kemst þannig að
orði í upphafi formálsorða
sinna:
„Ferðaþættir þessir komu
upprunalega í vikublaðinu
Lögbergi-Heimskringlu . Winni-
peg á tímabilinu 23. nóvember
1961 til 15. febrúar 1962 og bera
þess eðlilega nokkur merki. Fyr
ir áeggjan úr ýmsum áttum hef
ur okkur hjónunum komið sam
an um að láta endurprenta
þættina í bæklingsformi, og þó
sérstaklega til frekari minning-
ar um hina sögulegu og ógleym
anlegu ferð til ættjarðarstranda,
er þeir segja frá. Eigi mun þó
nema tekmarkaður hluti upp-
lagsins verða til sölu austan
hafs og vestan, eins og síðar
mun nánar auglýst.“
Og síðar segir höfundur:
„ . . . . Þá hefir mér þótt sæma
að láta verða samferða þáttun-
um ávarp það, sem ég flutti af
hálfu Þjóðræknisfélags íslend-
inga í Vesturheimi á afmælis-
hátíð Háskóla íslands 6. okt.
1961, en ávarpið kom í Lög-
bergi-Heimskringlu 19. okt.
1961 . . . . “
Höfundur segir skemmtilega
frá og glæsilega „um ferðina
austur loftin blá“ Væri þar
margs að minnast, en hér verð-
ur aðeins drepið niður í víð og
dreif.
„í íslandsferð minni í fyrra
flaug ég með „Leifi Eiríkssyni“
austur á bóginn, en nú í haust
fórum við hjónin með „Þorfinni
Karlsefni“. Af þessum nafngift-
um er auðsætt, að Loftleiðir
velja flugvélum sínum söguleg
nöfn og sérstaklega vel við eig-
andi á þessum flugleiðum yfir
Atlantshaf. Af sömu rótum er
það runnið, að enn önnur flug-
vél þeirra heitir „Eiríkur Karls-
efni“, og svo prýðilega féll okk-
ur við þann silfurvængjaða far-
kost, flugmenn og flugfreyjur,
að mér varð ljóð á munni, og
orti um það þesa vísu:
Drekinn hetju heiti ber,
hæfir vel, því fagur er.
Hans er sigling sólarveg
sigurbjört og glæsileg.
Síðan rekur höfundur við-
burðaríka söguna í glæsilegum
þáttum, afar fróðlegum og
skemmtilegum, svo að minnis-
stæðir verða lesendum á marga
vegu. Skyldustörf dr. Beck
heima fyrir leyfðu honum að-
eins vikudvöl á ættjörðinni að
þessu sinni. En sú vika verður
þeim hjónum ógleymanlega dýr
mæt, þar sem atburðirnir, hver
öðrum dásamlegri, tengjast í
órofa hraðstreymna röð, sem
að lokum rennur saman í eina
heildarmynd: ísland í hátíðar-
skrúði! Land og þjóð! — Úr
þeim djúpfrjóa jarðvegi eru
ferðaþættir þessir runnir.
Þetta er falleg bók og
skemmtileg, og prýðileg á allan
hátt. Liðlega 50 bls. í allstóru
broti. Prentun og pappír með
ágætum, og allmargt mynda.
Höfundur lýkur þannig þáttum
sínum, sem hann tileinkar konu
sinni, frú Margreti Beck, með
hjartanlegri þökk fyrir sam-
fylgdina:
„Allir dagar eiga kvöld“, seg-
ir hið fornkveðna. Þessir at-
burðaríku og yndislegu dagar
heima á ættjörðinni voru nú að
kvöldi komnir .... Stuttu eftir
miðnætti hóf silfurvængjuð
flugvélin sig til flugs og tók
stefnu í vesturátt, fyrir okkur
heiman-heún að nýju. Áður en
varði, var ættjörðin með öllu
horfin í húm næturinnar . . . . “
Helgi Valtýsson.
- Yfir 20 bækur gefnar út
(Framhald af bls. 1).
og Fortíð og fyrirburðir, fimmta
bindi í bókaflokknum Svipir og
sagnir.
Kvöldvökuútgáfan gefur út
þrjár bækur, og eru þær allar
komnar á markaðinn. Þær eru:
Lára miðill, íslenzkar ljósmæð-
ur og Því gleymi ég aldrei, allt
góðar bækur.
Árni Bjarnason, bókaútgef-
andi, sendir frá sér tvær bækur
að þessu sinni. Heitir önnur
Haugaeldur og er eftir Vestur-
íslendinginn Gísla Jónsson, og
er bókin á fimmta hundrað síð-
ur. Hin heitir Ferðaþættir og er
eftir Sigríði og Birgi Thorla-
cius, þættirnir eru frá ýmsum
heimshlutum.
Þá hefur Prentsmiðja Björns
Jónssonar gefið út bók Magnús-
ar Hólm Árnasonar, Ljúfa vor,
sem komin er út fyrir nokkru
og hefur áður verið getið hér
í blaðinu.
Eins og sést á þessari upptaln
ingu, er bókaútgáfa töluvert
mikil á Akureyri og hefur svo
verið um fjölda ára.
Um heildarútgáfu bóka í land
inu er talið, að hún hafi ekki
aukizt síðustu 15 árin eða svo.
íslendingar kaupa 3 bækur til
jafnaðar á ári, og kosta þær
samtals um 40 milljónir króna.
Síðasta ár voru hér á landi
frumsamdar 150 bækur, 100
þýddar og þar að auki um 100
barna- og unglingabækur, þar
af 80 þýddar.
Talið er, að bókaútgefendur
prenti yfirleitt bækur sínar í
minni upplögum en áður. Is-
lenzk bókagerð hefur ekki fylgt
tímanum undanfarin þróunarár.
Ekki mun þó þjóðin frábitnari
bókum en áður var. En ríkis-
valdið hefur mjög hlynnt að því
með tollaákvæðum ,að inn eru
fluttar erlendar bækur og tíma-
rit í mun stærri stíl en áður, og
veldur það innlendum bókaút-
gefendum erfiðleikum.
Ýmsir molar eftir áradvöl meðal norskra
Frú Auður Aðalsteinsdóttir segir frá
BLAÐIÐ hitti nýlega að máli
unga konu frá Akureyri, Auði
Aðalsteinsdóttur, sem undanfar-
in ár hefur verið búsett í
Noregi, og bað hana að segja
lesendum Dags eitthvað frá
dvöl sinni hjá hinum norsku
frændum okkar og varð hún
fúslega við þeim tilmælum.
Auður er gift norskum hag-
fræðingi og kennara að atvinnu,
Roar Berge að nafni og eru þau
búsett í Asker stutt frá Osló.
Þú hefur stundað fleira ytra
en húsmóðurstörfin, Auður?
Já, ég hef unnið við verzlun-
arstörf og verið í vistum. Mér
líkaði vel við verzlunarstörf en
vínnukonuhlutverkið féll mér
ekki eins vel.
Þú hefur ekki verið rekin úr
vistinni, eða hvað?
Ég réði mig fyrst í vist í fínu
húsi í Holmenkollen hjá tveim
mæðgum, mjög ríkum. Móðirin
var ekkja en dóttirin fráskilin.
Þær áttu víst óþarflega mikla
peninga og höfðu ekki um aðra
að hugsa. Skapið var hreint
ekki gott, enda fóru þær alveg
ofboðslega í taugarnar á mér.
Mikið var að gera, t. d. voru 18
herbergi í húsinu að hirða, fyr-
ir utan það að stjana við mæðg-
urnar. Og á hverjum föstudegi
var stóreflis veizla, dekkað upp
með silfurborðbúnaði og postu-
líni fyrir fjölda manns. Margt
kom þarna frægra karla og
kvenna, meðal annars fólk, sem
umgekkst konungsfjölskylduna,
svo að það var ekki vandalaust
að gera þessum gestum til hæfis
á þann veg, sem kerlingunum
líkaði.
Voru þær ekki þjófhræddar
með postulínið sitt?
Jú, það geturðu verið viss um
og ég fékk að kenna á því. f
kjallaranum var steinhvelfing,
þar sem allt þetta fínasta var
á Akureyri
Nú, sem fyrr, koma flestar
bækur út í desembermánuði og
eru bækur fremur lítið keyptar
á öðrum árstímum. Sennilega
er megnið af öllum þeim bókum,
sem lesnar verða um næstu jól,
valdar af öðrum en þeim, sem
eiga að njóta þeirra. Kemur
þetta til af því, að bækur eru
oftast valdar allra hluta til jóla
gjafa. Útlit og nöfn bóka ráða
á síðustu stundu mjög oft bóka-
valinu, því að ritdómarnir hafa
ekki reynzt eins haldgóðir og
þeir þurfa að vera og fara auk
þess mjög oft fram hjá lesend-
um í önn dagsins.
TIL ATHUGUNAR.
Að sjálfsögðu á ekki að velja
bækur eftir því hvar þær eru
gefnar út. Þó má á það benda
til athugunar, að mjög margir
bókaunnendur munu að þessu
sinni geta fundið bók við sitt
hæfi frá bókaútgefendunum á
Akureyri. Q
vandlega geymt, bæði hinn dýr-
mæti borðbúnaður og ýmislegt
mjög verðmætt skraut og guð
veit hvað. Fyrir hverja veizlu
var búinn til langur listi yfir
það, sem nota átti í það sinni.
Þetta þurfti allt að skrifa upp
og „kontrolera“. Svo voru þær
svo hræddar um það blesaðar,
að maður stæli af þessu. Eftir
hverja einustu veizlu var leitað
um herbergið mitt hátt og lágt,
þegar ég var ekki við. Þetta
fannst mér alveg óþolandi,
kvartaði yfir því og vildi fá lyk-
il að herberginu. Við þetta var
Auður Aðalsteinsdóttir.
ekki komandi og sú gamla lét
þess getið að vinnukonur væru
venjulega þjófóttar.
Og svo hefur soðið upp úr?
Nei, ekki fyrr en síðar. Það
var á sunnudagsmorgni að ég
ég var að færa þeirri gömlu te
í rúmið. Ristaða brauðið var of
mikið ristað hjá kokknum og
hún hafði mörg orð um það. Þá
hjifði ég ekki sett bakkann ná-
kvæmlega í vinkil á magann á
henni. Henni varð mjög skap-
fátt út af þvi. Jarðarberja-
sultu vildi hún fá ofan á
brauðið og fór ég til að
sækja hana, og svo te handa
þeirri yngri. En þegar ég kom
upp áftur var teið orðið kalt hjá
þeirri gömlu og hún hafði allt
á hornum sér. Skapvonskan
bitnaði öll á mér og braust út
í ósviknum skömmum, þar til
mér var alveg nóg boðið. Ég
henti bakkanum í gólfið og
kvaddi. Tók ég svo að pakka nið
ur dótið mitt, er ekki var lengi
gert og pantaði bíl. Dóttirin
gerði upp við mig, eins og til
stóð og innan örlítillar stundar
hafði ég yfirgefið þetta ríka
fólk fyrir fullt og allt.
Um þriggja ára bil a. m. k.
höfðu allar vinnustúlkurnar á
þesum stað gengið úr vistinni
eða verið reknar, flestar eftir
mjög skamma dvöl. Ég var þó
búin að þrauka í þrjá mánuði.
Ég réði mig svo í aðra vist út
í Sandvika. Þar var eins gott
að vera og frekast varð á kosið.
Hvemig gekk svo við verzl-
unarstörfin?
Ég var við þau í tvö ár og
líkaði vel, enda ekki óvön af-
greiðslustörfum. Ég vann í vand
aðri kjörbúð, fékk gott kaup og
vinnan var oftast skemmtileg.
Þetta var í Hövik.
Er það rétt, að margir séu
linuplgjarnir þarna úti?
Því miður er það svo, að það
verður að hafa spegla um allt
og „gægjugöt“ til að fylgjast
með fólkinu í búðinni. Kjörbúð-
irnar gefa fleiri tækifæri til að
hnupla en aðrar verzlanir. Við
áttum í mestum erfiðleikum
með sumar fínu frúrnar, sem
höfðu stærðar vasa saumaða
innan í kápurnar eða tvöfalda
botna í töskunum. Það kom fyr
ir, að álegg, sígarettur, súkku-
laði og fl. fannst á þessum stöð-
um.
Vilíu segja mér sérstakt
dæmi?
Ég hafði lengi haft frú eina,
ríkmannlega búna og gifta
manni í hárri stöðu grunaða um
að stela í búðinni. En ég var
aldrei alveg viss og gat þess
végna ekki kært hana. Svo var
ég eitt sinn sem oftar á „eftir-
litsvakt“. Sá ég þá frúna og
fylgdist vel með henni. Hún var
búin að fylla körfuna og stóð
við eitt borðið og raðaði niður
hjá sér öllum mögulegum smá-
vörum, stakk þeim inn á sig.
Ég gerði verzlunarfulltrúanum
þegar aðvart og hann fór til frú-
arinnar og tók hana inn á kont
ór. Innan í loðkápunni hennar
voru saumaðir vasar eins og
stærðar innkaupataska. í þeim
voru í þetta skipti hinar marg-
víslegustu vörur fyrir á fjórða
hundrað krónur. Og það mun
ekki hefa verið í fyrsta sinn,
sem þessi kona var djarftæk í
búðinni. Hún barmaði sér ákaf-
lega, sagðist hafa byrjað að
stela á stríðsárunum vegna
skorts, en hefði svo haldið því
áfram. Henni var hleypt út bak-
dyramegin og ekki óskað meiri
viðskipta við hana. Þesi frú var,
eins og áður sagði, gift manni
í hárri stöðu. Auðvitað er leið-
inlegt að kæra fólk, en það verð
ur að gefa, annars verður vöru
rýrnunin allt of mikil og starfs-
fólkinu þá eðlilega kennt um.
Hvort þykir þér betra að búa
í borginni eða í Asker?
Mér þykir miklu skemmti-
legra að búa utan borgarinnar,
þótt ég sé ekki sveitakona og
hafi ekki vanist neins konar
sveitabúskap.
Mikið um dýralíf?
Á sumrin er allt fullt af lífi.
Lóðin, eða landið sem fylgir
húsinu okkar er stór og skógi-
vaxin. Skógurinn er svo mikill
að maður er alveg ótruflaður af
öðrum þó stutt sé til nágrann-
anna. Það eru öll ósköp af
svörtum þröstum, maríerlum,
skjórum, orrum o. fl. Svo eru
hérarnir nágrannar okkar,
íkornar, leðurblöðkur, höggorm
ar, búormar, froskar og svo eru
flugur og skorkvikindi alveg
ómæld og til mikilla óþæinda.
Berjarækt er mikil, en fuglarnir
eru oft fljótastir að hirða
uppskeruna. Leðurblökurnar
eru mjög ógeðslegar þótt þær
láti ekki mikið á sér bera. Þær
halda kyrru fyrir á daginn.
íkornarnir eru frábærlega
skemmtilegir. Þeir leika sér all-
an daginn, en þeir eru styggir
og svo tortryggnir, að ekki er
mögulegt að hæna þá að sér,
t d. með matargjöfum. Frosk-
arnir kvaka oft mikið, og þeir
halda m. a. til í brunninum okk-
ar og halda honum hreinum.
Höggormarnir eru mjög hvim-
leiðir og var ég afskaplega
hrædd við þá fyrst í stað. En
þeir eru ekki hættulegir nema
kannski fyrir börn og ég veit
að sumar húsmæður eiga jafn-
an serum til varnar, ef einhver
yrði fyrir höggormsbiti. Búorm-
arnir eru litlir og þeir eru einn
ig duglegir við að eyða músum
og öðrum óþverra.
Þarna mun vera mikil nátt-
úrufeðurð?
Já, fegurð sem borgarbúar
vita naumast af og menn verða
að lifa með þeirri fegurð til að
njóta hennar fyllilega. Það er
til dæmis ómaksins vert að
að vakna með fuglunum stuttu
eftir lágnættið og hlusta á
morgunsönginn þeirra, er fyrst
byrjar veikt en síðan bætast við
nýjar raddir svo úr verður
undursamleg hljómkviða. Vorið
kemur snemma og oftast eru
árstíðaskiptin gleggri og meiri
en hér heima. Haustfegurðin er
þó enn meiri, sérstaklega hvað
litina snertir. í borginni eru
þessi sterku áhrif náttúrunnar
í raun og veru fjarlæg og að-
eins andblær þeirra, sem mað-
ur finnur þai'.
Hvað hafið þið af húsdýrum?
Við höfum ekki önnur hús-
dýr en tvo ketti, sem hafa mik-
ið að gera, sérstaklega á haust-
in þegar kólnar í tíðinni, því
að þá koma mýsnar í stórhóp-
um. Þá er nú stundum darra-
dans og mér þykir nóg um þeg-
ar leikurinn berst inn í húsið.
Og svo er það stóri, skozki hund
urinn okkar, Lappi, sem hefur
mannsvit. Þá er upptalið, því
að kýr, kindur eða hesta höf-
um við ekki. Hinsvegar hefi ég
átt í ofurlitlum brösum við ná-
grannakýrnar, sem hafa átt það
til. að éta heimsend matyæli,
sem skilin eru eftir við veginn.
Ég hef nokkrum sinnum orðið
að láta í minni pokann í þeim
viðskiptum.
Til hvers notið þið skógvið-
inn?
Hann notum við til upphit-
unar. í húsinu er stór ofn og
arinn. Þar brennum við skóg-
viði, sem höggvinn er á sumr-
in. Auðvitað vilja allir hafa mið
stöð af því að það er þægilegra.
En ég er nú svo gamaldags, að
mér þykir þetta skemtilegra.
það er dásamlegt að kveikja
upp eld og sjá logana. Það er
líka „huggulegt“ að sitja við
arininn á kvöldin. En það er
hægt að nota skóginn til fleiri
hluta. Við eigum nógan skóg til
að byggja nýtt hús og höfum við
verið að hugleiða það, því að
til borgarinnar langar okkur
ekki, segir frú Auður Aðal-
steinsdóttir að lokum og þakkar
blaðið svör hennar. □