Dagur - 01.12.1962, Page 8

8
Fagrar bókmenntir
Ingibjörg Sigurðardóttir:
HEIMASÆTAN Á STÓRA-
FELLI. Skáldsaga. Akureyri
1962.
Ingibjörg Sigurðardóttir:
HUGSAÐ HEIM. LJÓÐ.
Akureyri 1962.
BÓKAFORLAG Odds Björns-
sonar hefur gefið út tvær bæk-
ur eftir þesa skáldkonu, sem á
vaxandi vinsældum að fagna
með íslenzkri þjóð. Heimasæt-
an á Stórafelli mun vera sjötta
skáldsagan, sem prentuð er eft-
ir hana á fám árum, og sýnir
það, að bækur hennar eru mikið
lesnar. Ber það vitni um heil-
brigðan smekk alþýðu.
Þessi saga er eins og hinar
fyrri rómantísk sveitasaga, þar
sem grafizt er eftir hinu góða í
mannssálunum, trúað á það og
hinn betri málstaður ávallt lát-
inn vinna sigur að lokum. Sum-
um kann nú að þykja þetta gam
aldags skáldskapur og bjart-
sýni skáldkonunnar vera full
mikil í vondri veröld. En hvers
vegna er veröldin vönd? Er það
ekki vegna þess, að mennirnir
hugsa sér hana þannig, en trúa
ekki á hitt, sem betra er?
Ýmsir halda að skáldsögur
geti eki verið góðar, nema þær
séu fullar af alls konar óhroða
,minnsta kosti klámi og helzt
manndrápum. Þá eiga þær að
vera barmafullar af ádeilum á
guð og menn. Þykist enginn
skáld með skáldum nema hann
horfi reiður um öxl á öll fyrir-
bæri lífsins og formæli þeim í
hjarta sínu. Þessir ólundarpok-
ar steyta hnefann á móti himn-
inum og' láta aldrei sættast við
guð og þykjast menn að meiri.
Óþefur ér af galli því, sem þeir
spýta. Gott er þess vegna að fá
endrum og eins bókmenntir frá
fólki, sem enn trúir á það, sem
fagurt er og gott og kann að
Ingibjörg Sigurðardottir:
Fimm bækur frá Fróða
ENN hafa blaðinu borizt 5 bæk-
ur frá Bókaútgáfunni Fróða í
Reykjavík.
Pipp fer á flakk eftir Sid
Roland er þriðja og síðasta bók-
in um músina hans Pipps. Hún
er miðuð við 5—10 ára aldur.
Jónína Steinþórsdóttir íslenzk-
aði. Nokkrar myndir prýða bók-
ina, sem er 134 blaðsíður að
stærð.
Alltaf er gaman í Ólátagerði
eftir Arstrid Lindgren er fram-
hald af bókinni Börnin í Óláta-
gerði og er fyrir börn innan 10
ára aldurs. Þýðinguna gerði
Eiríkur Sigurðsson. Bók þessi
er prýdd myndum, 180 blaðsíð-
ur að stærð.
Maggi, Mari og Matthías eft-
ir Hans Peterson er einnig fyrir
unga lesendur. Þýðingu gerðu
Gunnar Guðmundsson og Kristj
án J. Gunnarsson. Bókin er 164
blaðsíður og skreytt teikning-
um.
Upp á líf og dauða eftir Paul
Emilie Victor í þýðingu Jóns
Óskars er ein af hinum nýju
bókum Fróða, er blaðinu hafa
borizt. Jón Eyþórsson ritar for-
mála og getur þess, að höfund-
urinn hafi fetað í fótspor Vil-
hjálms Stefánssonar og Nansens
að því leyti, að hann lærði að
fara með hundasleða og lifa sem
Grænlendingur meðal Græn-
lendinga. En vélknúin tæki
hafði hann á ferðalögum um
Grænlandsjökul. Paul Emelie
Victor kom oft hingað til lands.
Hann er náttúrufræðingur,
verkfræðingur og bókmennta-
fræðingur. Heimskautalöndin
voru löngum dvalarstaðir hans,
og um þau fjallar bókin einkum.
Sonur minn og ég eftir Söru
Lúdman í þýðingu Einars Braga
Sigurðssonar er nál. 270 blað-
síðna sögubók, tölvert eftirtekt-
arverð, og fjallar um kynþátta-
vandamál S.-Ameríku o. fl. En
höfundur kemst sjálfur á forsíð
ur blaðanna víða um heim,
vegna þess að hann var tekinn
fastur og mál hafið á hendur
honum vegna of náins sam-
bands við dökkt fólk. Sara Lid-
man er ritfær í bezta lagi. □
lýsa bæði hjartagæzku og göf-
uglyndi. Þær bækur má kalla
fagrai' bókmenntir.
Bókmenntirnar eru sterkasta
aflið, sem unnt er að beita til
að siða eða afsiða þjóðir. Eins
og menn geta orðið fárveikir á
líkamanum af vondum mat,
þannig er unnt að eitra sálina
með því að háma í sig vont les-
mál, fullt af vonleysi, mannhatri
og grimmd. Þegar þetta er bor-
ið á borð fyrir óþroskaða ung-
linga getur það skaðað þá varan
lega, svo að þeir bíði þess aldrei
bætur. Ýmislegt af því sem þýtt
hefur verið úr undirdjúpum
bókmenntanna og ausið er yfir
æskuna nú í dag í gróðaskyni
er af þessum toga. Avextirnir
koma í ljós í aukinni glæpa-
hneigð unglinga, kæruleysi og
kaldlyndi.
Það er óhætt að segja, að
bækur Ingibjargar Sigurðar-
dóttur spilla ekki nokkrum
mánni. Þær hafa þann boðskap
að flytja, líkt og t. d. skáldsög-
ur Einars H. Kvarans, að innst
inni sé maðurinn guðs barn,
stundum að vísu glataður sonur
en ávallt vansæll, þangað til að
hann fer að lifa í samræmi við
sitt æðsta eðli. Þetta er heil-
brigð hugsun og mannbætandi,
engar sálsýkislegar vangaveltur
sem eiga að vera spekingslegar,
heldur saga, sem getur gerzt
hvenær sem er í mannheimi:
hin óbrotna mannlega kærleik-
ans saga. Enginn þarf að óttast
að fá börnum og unglingum
þessar bókmenntir í hendur.
Þær eru einmitt miðaðar við sál
arlíf unglinga, búa yfir hæfi-
legri spennu, eru mátulega lang
ar og lipurleag skrifaðar. Hverf
um aftur til náttúrunnar, sagði
nafnkunnur heimspekingur.
Þeir sem villzt hafa í sorpræs-
um stórborganna, hafa gott af
að koma aftur heim í sveitina
á ný. Sveitalífssögurnar anda
frá sér ferskleik og friði og
heiðríkju, sem hafa mikla og
vaxandi þörf fyrir á efnishyggju
öld.
(Framhald á bls. 4)
MÍMR MENN
VERTIÐARSAGA
STEFÁN JÓNSSON fréttamaður er landskunn-
ur fyrir útvarpsþættina Uni fiskinn og fleiri
þætti. Ilann er hugkvæmur maður og djarfur,
sem í gegnum starf sitt við útvarpið hefur unn-
ið þrekvirki í baráttunni fyrir bættri meðferð
fiskjar.
Ægisútgáfan í Reykjavík hefur sent frá sér
bók eftir Stefán, og neínist hún Mínir menn —
vertíðarsaga. Er hér um samfellda sögu að ræða,
fulla af fyndni og segir þar frá sérstæðu fólki,
landlegudögum, aflahrotum, fylliríi, kvennafari
og heimspekilegum hugleiðingum, sem sögumað-
ur leggur persónum sínum í munn.
Stefán fréttamaður skrifaði í fyrra fyrstu bók
sína Krossfiskar og hrúðurkarlar, sem seldist
upp á örstuttum tíma.
Kristinn Jóhannsson hefur gert nokkrar
teikningar, er prýða hina nýju bók Stefáns,
sem er 227 blaðsíður að stærð og flestum mun
þykja ósvikinn skemmtilestur. □
Pétur Sigfússon: Enginn
ræður sínum næturstað.
Endurminningar. Bóka-
forlag Odds Björnssonar.
Akurfeyri 1962.
ÞESSAR endurminningar eru
bráðskemmtilegar. Það er ekki
aðeins að höfundurinn sé glað-
lyndur og líti björtum augum á
lífið. Penninn leikur í höndum
hans. Svona bók getur enginn
skrifað nema fæddur rithöfund-
ur. Það er furðulegt, að maður,
sem þrælaði langa ævi við svo
óskáldlegt verk að rukka inn
kaupfélagsskuldir, skuli geta
brugðið sér jafnfallega á leik
undir ævilokin og skrifað eins
og þaulæfður rithöfundur.
Annars hefur ævi Péturs Sig-
fússonar verið stórum fjölbreyti
legri en margra annarra. Hann
elzt upp í sveit við lík kjör og
þorri íslenzkra sveitabarna
kringum síðustu aldamót, þar
sem hann situr yfir ám, fer í
göngur og þeysir á góðhestum
eftir dalnum, tekur mikinn þátt
í félagslífi og íþróttalífi byggð-
arinnar. En svo kemur ævintýr-
ið til hans, strax á unglingsár-
um. Átján ára gamall fer hann
í flokki Jóhannesar Jósefssonar
á Ólympisku leikina í London
1908. Varð hann þá þegar lands
kunnur íþróttamaður einkum
fyrir glímur. Nokkru seinna,
1910, ferðast hann árlangt með
Jóhannesi Jósefssyni um marg-
ar stórborgir Evrópu, þar sem
Jóhannes og flokkur hans sýndi
listir sínar við góðan orðstír.
Ekki hef ég annars staðar séð
gremilegri lýsingar á þessu
ferðalagi og vantar ekkert á, að
það hafi verið ævintýralegt. Þó
Stefán Jónsson, fréttamaður.
undi Pétur því ekki lengur og
sneri heim á leið. „heim yfir
svalar og saltar öldur — heim
í hánorðui'. Því að heimkynni
mitt er milli freðinna fjalla“
eins og hann kemst sjálfur að
orði. Hann ann sveitalífinu, trú-
ir á landið og nennir ekki að
ferðast um lengur meðal
heimskra þjóða sem trúður.
Heima bíður hans konan, sem
hann ann, svfeitin hans og land-
ið, vinirnir og allt, sem honum
var dýrmætt.
Fyrst byrjar hann búskap í
Reykjadalnum, en leiðin liggur
brátt til Húsavíkur, þar sem
hann vinnur við Kaupfélag
Þingeyinga með Sigurði Bjark-
lind, bróður sínum. Það eru
erfið ár, kreppa í landi og fólk
berst í bökkum efnahagslega.
Pétur hefur það óvinsæla starf
með höndum að rukka inn
skuldirnar og reyna að halda
öllu á rétturn kili. Lúalegar
(Framhald á bls. 5.)
LÍF ER
AÐ LOKNU ÞESSU.
HEITIR hin nýja bók Jónasar
Þorbergssonar fyrrum ritstjóra
og útvarpsstjóra. Bók þessi selst
mjög ört. Sjá grein um hana á
bls. 2.
SKÍÐAKAPINN
BÓKAFORLAG Odds Björns-
sonai' á Akureyri hefur sent
frá sér enn eina bók, Skíðakapp
ann, eftir Sverre D. Husebye í
þýðingu Stefóns Jónssonar
námsstjóra. Bókin, sem er 166
blaðsíður, segir frá veikbyggð-
um dreng, sem með viljaþreki
og aðstoð góðra félaga náði
hreysti og frama á íþróttasvið-
inu, allt til þess að hann varð
Noregsmeistari í skíðastökki.
Skíðakappinn er örfandi bók
þeim unglingum, sem íþróttum
unna og vilja sjálfir vera meira
en áhorfendur. Hún mun eink-
um ætluð unglingum 12—16
óra og mun þeim góður félagi.n
BRETLAND
ALMENNA bókafélagið hefur
sent frá sér eina bók í bóka-
flokknum Lönd og þjóðir og
fjallar hún um Bretland eftir
John Osborne í þýðingu Jóns
Eyþórssonar, sem einnig fylgh'
bókinni úr hlaði með formála.
Yfir 100 myndir prýða þessa
nýju bók, en hún er 176 bls. í
stóru broti og vönduð að frá-
gangi.
Mörgum mun þykja forvitni-
legt að lesa um þjóðhætti og
daglegt líf hinnar voldugu ná-
grannaþjóðar og sögu hennar.