Dagur - 10.06.1965, Page 4

4
9
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Síraar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar hJ.
Er viðreisnarkrón-
an ónofhæf?
ÞEGAR Sjálfstæðisflokkurinn kom
upp liinni svokölluðu „viðreisnar-
stjórn“ í árslok 1959, var það, sem
kunnugt er, talið aðalverkefni þess-
arar stjórnar að koma í veg fyrir
verðbólgu, skapa stöðugt verðlag í
landinu og þar með stöðugt verðgildi
krónunnar.
Aðferðirnar, sem ákveðið var að
beita til að koma þessu í kring, voru
að margra dómi ógæfulegar, enda ár-
angurinn eftir því.
Stjórnin hefur þó verið treg til að
viðurkenna mistök sín og vanmátt í
þessum efnum. Enn stritast hún við
að sitja og lætur eins og viðreisnin
frá 1959 sé í fullum gangi. Hún segir
eins og skáldið: „Vakri skjóni hann
skal heita / honum mun ég nafnið
veita / þó að meri það sé brún.“
En á Alþingi rétt undir þinglokin,
kom skyndilega hljóð úr horni. Fjár-
málaráðherrann fyrrverandi, sem nú
er orðinn sendiherra í Danmörku,
tók til máls í eldhúsumræðum í út-
varpi og sendi hlustendum kveðju
sína.
Eitt atriða í ræðu hans vakti sér-
staka athygli. Hann lét svo um mælt,
að vafi léki á, að íslenzk króna væri
lengur nothæf í viðskiptum, sakir
smæðar sinnar. Kvað hann mjög
koma til mála að leggja niður núver-
andi gjaldmiðil og taka upp annan,
sem væri tíu sinnum verðmeiri,
þannig að hver liinna nýju eininga
jafngilti 10 krónum. Skýrði hann
frá því, að á vegum ríkisstjómarinn-
ar liefði verið starfandi nefnd í því
máli, en kvaðst ekki gera tillögur um
frekari framkvæmdir, enda væri
hlutverki sínu í stjórnarráðinu hér
með lokið.
Vel má vera, að hagkvæmt reynist
að skipta um mynt eins og hefur ver-
ið gert í sumum löndum öðrum,
sem lent hafa í mikilli verðbólgu.
Slíkt er að vísu nokkrum erfiðleikum
bundið meðan á breytingu stendur
og hefur í för með sér kostnað og
fyrirhöfn, en í því felst viðurkenn-
ing staðreynda, sem ekki er hollt að
leyna. Ekki er ástæða til að fara sér
óðslega í þessum efnum, og ekki
myndi slík ráðstöfun bæta það tjón,
sem orðið er.
Hitt segir sína siigu, að þessar
hugleiðingar um ónothæfi krónunn-
ar sem gjaldmiðils skuli koma fram
nú á sjötta ári þessarar ríkisstjórnar,
sem taldi sig til þess stofnaða, að
tryggja verðgildi krónunnar, og frá
ekki ómerkari manni en fyrrverandi
fjármálaráðherra þeirrar stjórnar.
(Framhald á blaðsíðu 7).
Urn Codex Regius og Flafeyjarbók
íiöfuníjiir segir frá þessum merku bókum
í „Kristeligt Dagblad“ 17. maí 1965
IÁNAMÁL RÆNDANNA
í ÁP ÁS sinni á ritstjóra blaðs-
ins i'yrir skörnmu lýsti þjóSþings
rr,aður Edv. Jensen því yfir, að
iiann væri andvígur afhendingu
Codex Regius og Flateyjarbók-
ar. Síðan hefir prófessor Börge
Diedrichsen borið fram á þjóð-
þingi tillögu um, að þessar tvær
bækur skuli strikast út í frum-
varpi gjafabréfsins svonefnda,
en sú tillaga var kveðin ræki-
lega niður.
Hér getur nú verið ástæða til
að athuga lauslega þessar tvær
bækur og leitast við að skilja,
hversvegna þessi tvö ritverk, á-
samt Snorra-Eddu og „Heims-
kringlu" eru svo ómissandi mik
ilvæg fyrir íslendinga, og mætti
helzt líkja við mikilvægi Gull-
hornanna hér hjá oss.*
Bæðj eru ritverk þessi skráð
á íslandi, handa íslendingum og
af íslenzkum mönnum (á sama
hátt og ritverk Saxo eru skráð
í Danmörku og af Dana, en segja
einnig bæði frá Noregi og Sví-
þjóð, sem þó tæplega myndu
krefjast handritanna af þeim á-
stæðum, þótt til hefðu verið. En
þau eru ásamt öðrum skinnhand
ritum vorum horfin í súginn, í
bókakápur og ef til vill í fata-
snið og illeppa í skó, eða í um-
búðir utan um flugelda kon-
ungs).
1 eldri Eddu felst hin fræga
Völuspá, ragnarök hinna fornu
goða Norðurlanda, og auk þéss
hetjuljóð hins germannska sagn
heims, sem hin evrópusinnuðu
og víðförlu íslenzku skáld og rit
höfundar festu brátt sjónir á
og björguðu, m.a. handa hinum
þaulsætnari heima-dönum.
Sérkennileg eigind íslenzkra
bókmennta frá öndverðu og
fram til daga Halldórs Laxness
er hin raunsæa heimahaga-
skyggni og hið alheimslega víð
sýni. Annars er eldri Edda, eins
og hún nú er, bókmenntalegt
verk. Forðabúr skálda. En sök-
um þess sem að framan er nefnt
varð eldri Edda fyrsta Norður-
álfu-ritverk á norrænum vett-
vangi; kristinna, grískra og róm
verskra áhrifa gætir þar víðs-
vegar sem fjölbreytts ívafs, og
er einmitt þannig, mjög sérkenni
lega, íslenzkar bókmenntir. Inn-
blástur Völuspár á m.a. rót sína
að rekja til Opinberunarbókar
Jóhannesar. Ekki sízt á ír-
landi — áleiðis til íslands —
þaulkynntust menn í írskum
klaustrum hinum kristileg-
gríska myndaheimi. —
Ritverk þetta er samantengt
eða í frásögur fært á íslandi um
árið 1000. í því er minna af
„norrænu" efni en ætlað' er,
þótt menn að biblíulegum áhrif
um færðu í persónugervi hin út
markalausu máttarvöld og
gerðu að guðum. — Hinni raun
* Gullhornin dönsku: — Afar
merkileg fornrit frá um 500 e.
Kr. fundin í jörðu (1639 og hið
síðara 1734). Stolið úr Listasafni
Kaupmannahafnar 1802 og
brædd.
verulegu norðlenzku goðafræði
(goðatrú) er bezt lýst í Schiitt-
es: „Hjemligt hedenskab“ og í
Kárle Krohns: „Skandinavisk
mytologi“.
Sem bókmenntalegt ritverk
er Eldri-Edda aðal ritverk ísl-
enzkra þjóðarbókmennta og
snertir á þann hátt ekki hin
Norðurlöndin, nema að því
leyti sem þau hafa áhuga fyrir
ísienzkum bókmenntum. — —
Og þá er það Flateyjarbók, er
Brynjólfur biskup hafði fengið
að gjöf frá Jóni bónda Finns-
syni í Flatey á Breiðafirði.
Þetta er mikið safnverk m.a.
af norskum konungasögum og
frásagnir af landfundum íslend-
inga, bæði Grænlands og Ame-
ríku. Hér eru einnig frásagnir
ar íslenzkum afreksverkum:
Gunnbjarnar, Eiríks rauða og
Leifs. Þeir námu land og byggðu
Grænland og stofnuðu þar bisk-
upssetur. Atlakviða í eldri Eddu
er talið að stafi þaðan, og mikill
hluti Fóstbræðrasögu. Frá ís-
lenzku nýlendunni Grænlandi,
sigldu þeir höf út og fundu Norð
ur-Ameríku. En ekki getur
þetta snert Danmörku á neinn
hátt, sem fyrst kom þangað, er
íslenzku sveitirnar höfðu liðið
undir lok, og algerlega nýr kyn-
stofn hafði setst að í landinu.
Ætti Flateyjarbók ekki að
teljast með í úrvalinu, mætti
segja að hinir íslenzku fræði-
menn, sem hér voru með að
verki, hafi verið alltof rausnar
legir. — Og „Heimskringla“
Snorra, sem fjallar um norska
konunga hins upphaflega föður
lands, — ætti ritverkið þess-
vegna að falla til Noregs?
En nú á þjóðþingið að ráða mál
inu til lykta eftir um 15 ára ýtar
legar rökræður, allmargar bæk
ur um málið og hundruð pésa
og ritlinga með og móti. Vísinda
menn mæla bæði með afhend-
ingu og á móti. Og hér gildir
ekki aðeins fjölda-dómur, upp-
hlaup þúsund andmælinga, held
ur fræðilegt eðlis- og gæðamat,
og þar er aðeins um fáa menn
að ræða. Þjóðþingið ■ verður að
velja milli raka og andraka sér
fróðra vísindamanna, sem það
hefir með höndum. Sömuleiðis
lögfræðilegra. Einnig þar eru
menn ósammála. Hér verður því
þjóðþingið að velja um það, sem
sannast telst og réttast. Og þá
kemur til athugunar, að kjós-
endum var kunnugt að þessu
sinni, að nú ættu fulltrúar þeirra
á þingi að greiða atkvæði um
afhendingu handritanna. Rödd
þjóðþingsins er því að þessu
sinni rödd þjóðarinnar í hand-
ritamálinu! (Leturbr. þýðanda).
Svo sem kunnugt er, eignað
ist ísland í fyrra allmyndarlega
eyju í eldgosum frá hafsbotni.
Hver veit nema þeir að þessum
eldgosa-umræðum loknum, um
andlegan eignarrétt þeirra, end-
urheimti handritin sín.
___ Jörgen Bukdahl.
MINNINGARSPJÖLD Kvenfél.
Hlífar fást í Bókaverzl. Jó-
hanns Valdimarssonar og hjá
Laufeyju Sigurðardóttir Hlíð
arg. 3. Öllum ágóða varið til
Dagheimilisins Pálmholt.
MEÐAL margra merkilegra
mála á 79. aðalfundi KEA í síð
ustu viku, voru upplýsingar
Arngríras Bjarnasonar skrif
stofustjóra KEA um lánamál
bænda. Hann sagði m.a. svo:
Síðastliðið vor var bændum
settur frestur til að leggja inn
umsóknir um lán úr lánadeild
um landbúnaðarins til 15. marz.
Gerðu menn sér vonir um, að
svör við lánbeiðnum færu að
berast seinni partinn í apríl, með
tilliti til þess, að árið á undan
var fresturinn til 15. april, og
svör tóku að berast síðari hluta
maímánaðar. Það dróst þó á
langinn, að svör kæmu, og
fyrstu svörin dagsett 20. maí síð
astliðinn bárust umboðsmanni
félagsins í Reykjavík undir mán
aðarmótin. Dráttur þessi mun
að mestu stafa af því, að miklu
fleiri umsóknir um lán til fjár-
festingar í fasteignum bárust en
bankastjórnin hafði gert ráð
fyrir, svo að hvergi nærri var
nóg fé í Stofnlánadeild landbún
aðarins til þess að fullnægja
lánaþörfinni. Mun því banka-
stjórninni hafa verið nokkur
vandi á höndum um að ákveða
hvað gera skyldi, og var þá
brugðið á það ráð, að lækka lán
veitingar til bænda, þannig að
fjárfestingarlán á þessu ári
verða aðeins % af því, sem heim
ilt er að lána út á hverja fram-
kvæmd, en afgangur lánsins
veittur á næsta ári.
Það er mjög bagalegt, að svör
skulu vera dregin svona á lang
inn og enn bagalegra, þegar lán
in eru lækkuð, eins og raun ber
Frostastöðum, 28. maí. — Fyrsta
starfsár hins unga tónlistarskóla
Skagafjarðar er nú að baki og
var skólanum sagt upp í gær,
að viðstöddum nokkrum tugum
manna. Jafnframt fóru fram
nemendatónleikar og sýndu þeir
undraverðan árangur hinna ung
nemenda, sem flestir eru alger
ir byrjendur í listinni, en fyrstu
skrefin jafnan torsóttust á
þeirri leið, sem kunnugt er.
Skólastjórinn, Eyþór Stefáns-
son, tónskáld, mælti nokkur orð
við upphaf athafnarinnar. Gat
hann þess m.a., að í skólanum
hefðu verið 20 nemendur og þar
af 19 lokið prófi, en einn flutt-
ist burtu úr héraðinu fyrir próf.
Flestir eru nemendurnir innan
fermingaraldurs. Prófdómari
var frú Hermína S. Kristjáns-
son, yfirkennari í píanóleik við
Tónlistarskólann í Reykjavík,
en hún hefur verið skólanum
ákaflega vinsamleg og veitt hon
um ómetanlegan stuðning frá
upphafi. Að þessu sinni var nem
endum kennt að leika á píanó
og melodiku og einnig fór fram
kennsla í tónfræði og tónlistar
sögu. Kennarar voru þau frú
Eva Snæbjarnardóttir og Eyþór
Stefánsson, sem jafnframt ann-
aðist skólastjórn.
Þrennt var það sem Eyþór
vitni. Einkum þar sem mat það,
sem lánveitingar eru byggðar á
verður að teljast óeðlilega lágt.
Enda þótt ákveðnir matsmenn
séu í hverri sveit, sem meta til
verðs fjárfestingarframkvæmd-
ir bænda, er það mat ekki lagt
til grundvallar lánveitingu, held
ur er matið endurskoðað í bank
anum og venjulega fært talsvert
niður. Bankinn hefir sett ákveð
inn taxta á hverja framkvæmd,
sem lánin eru miðuð við. Þann
ig eru lán út á fjós miðuð við
básafjölda. Samkvæmt taxta
bankans, er hver bás í full-
byggðu og vel gerðu fjósi met
inn á kr. 11,400,- og lánað 60%
af þeirri upphæð, eða kr. 6.840
á hvern bás. Nú verður þetta
minna í ár, aðeins 40% eða kr.
4560.00. Byggingafróðir menn
telja, að básinn kosti ekki undir
kr. 15.000.00, og má sjá af því,
að nokkuð er þungt fyrir bænd
ur að ráðast í miklar fjárfest
ingar, þegar lánin eru ekki meiri
en þetta. Þessar matsreglur
bankans eru gamlai-, eða frá
1962, og mun ekki hafa tekið
breytingum síðan, nema að því
er varðar lán út á fjósbygging-
ar, og þó lítillega. Nú munu
matsreglur þessar vera í endur
skoðun, og gert ráð fyrír, að nýj
ar reglur taki gildi á hausti kom
anda.
Að öðru leyti er þetta að
segja:
Þeir bændur, sem fengu lán
út á aðeins eina framkvæmd í
fyrra fá nú á þessu ári lán út
á aðrar framkvæmdir, sem þeir
höfðu þá með höndum, og verða
væntanlega látnir ganga fyrir.
taldi einkum athyglisvert varð
andi skólann þetta fyrsta starfs
ár hans: hvað góður árangur
hefði orðið af hljómlistarkennslu
frú Evu, hvað margir drengir
væru I hópi nemendanna og að
enginn nemandi hefði helzt úr
lestinni, en oft vill við brenna,
að vanhöld verði í hópi byrj-
enda.
Áður hefur verið getið um
fjárstuðning og aðra fyrir-
greiðslu, sem skólinn hefur not
ið frá ýmsum aðilum og skal
það ekki endurtekið en til við-
bótar má geta þess, að Kaup-
félag Skagfirðinga hefur nú
fært skólanum að gjöf vandað
segulbandstæki.
Að loknum ávarpsorðum Ey-
þórs Stefánssonar hófust nem-
endatónleikarnir undir leiðsögn
frú Evu en að því búnu af-
henti Eyþór prófskírteini og
mælti að síðustu nokkrum árn
aðar- og hvatningarorðum til
nemendanna. Hæstu einkunn
við skólann hlaut að þessu sinni
Ingibjörg Jónsdóttir, 8,50.
Guðjón Sigurðsson, forseti
bæjarstjórnar Sauðárkróks,
flutti skólanum þakkir og óskir
frá Sauðárkróksbæ og sr Þórir
Stephensen mælti fyrir munn
aðstandenda nemenda. mhg
Bankinn er nú að enda við að
afgreiða lán til vélakaupa, og er
nokkuð af þeim lánum þegar
komið hingað.
Lán vegna ræktunaríram-
kvæmda verða afgreidd með lík
um hætti og verið hefir.
Um Veðdeild Búnaðarbank-
ans, sem veitir lán vegna jarða
kaupa, er það að segja, að hún
er alveg félaus, og hefir lánað
langt umfram getu. Telst mér
til, að aðeins 4 veðdeildarlán
hafi farið um okkar hendur síð
ustu tólf mánuðina, en 8 um-
sækjendur hafa enga úrlausn
fengið enn. Mér hefir ekki tek
izt að fá nein svör við því,
hvenær eða með hverjum hætti
þessi fjárhagsvandamál Veð-
deildarinnar verði leyst, svo að
hún geti farið að starfa með eðli
legum hætti.
Lán til íbúðarhúsabyggingar
í sveitum hafa verið veitt kr.
150.000.00 eða jafnhátt og veitt
var til samskonar bygginga í
kaupstöðum fram að þessu. Með
nýsamþykktum lögum hefir
þessu nú verið breytt, og hafa
lánin til húsbyggjenda í kaup
stöðum verið hækkuð í krónur
280.000.00 á íbúð Heyrst hefur,
að íbúðalán í sveitum verði einn
ig hækkuð.
(Framhald af blaðsíðu 8).
leika og lykt og bragð og sam-
anlagðar myndast aðaleinkunin.
Hæstu einkunnir hlutu:
Mjólkursamlag KEA Akur-
eyri 11,2 stig. Mjólkurbú Flóa-
manna, Selfossi 10,7 stig. Mjólk
ursamlag Borgfirðinga, Borgar-
nesi 10,3 stig. Mjólkursamlag
K.A.S.K. Hornafirði 10,3 stig.
Mjólkursamlag K.H.B. Egilsstöð
um 10,0.
Meðaltal 11 sýnishorna var
9,90 stig.
Að loknu matinu var smjörið
síðan sýnt opinberlega í Mjólk
urbúi Flóamanna, og þar gafst
mönnum tækifæri til þess að
kynnast öllum sýnishornunum.
Búnaðarfélag íslands lagði til
veglegan silfurskjöld sem bezti
smjörgerðarmaðurinn hlaut til
eignar. Skjöldin hlaut Ingimar
Davíðsson, smjörmeistari á Ak
ureyri. Ingimar Davíðsson er Ey
firðingur að ætt og hefur unnið
í Mjólkursamlagi KEA Akur-
eyri frá árinu 1944 og síðastliðin
10 ár sem smjörmeistari mjólk
ursamlagsins.
Smjörgerð Mjólkursamlags
KEA er sú langstærsta hérlend
is ,enda býr mjólkursamlagið
til liðlega Vs af öllu smjöri lands
ins.
í sambandi við smjörsýning
una var síðan haldinn fræðslu-
fundur fyrir þá smjörgerðai'-
menn er sóttu sýninguna og var
þar einkum rætt um leiðir sem
miðuðu að aukinni vöruvöndun.
Þá var skifzt á skoðunum um
smjörgerð og er slíkt gagnlegt,
þegar um er að ræða samræm-
ingu á vöru gæðum. Þessum
fundi stjórnaði ráðunautur Bún
aðarfélags íslands í mjólkur-
málum, Hafsteinn Kristinsson.
Tónlistarskóla Skagafjarðar slitið

RONALD FANGEN
EIRÍKUR HAMAR

Skáldsaga
45

XI.
Eiríkur lokaði sig inni. Hann var hreykinn eins og her-
foringi. Að vísu var það aðeins undanhaldið sem hann átti
að stjórna, svo að því skyldi lokið í röð og reglu. En hann
hafði þó að minnsta kosti sjálfur þá tilfinningu að hann
væri sigurherra.
Hann sat með öll sín skjöl fyrir framan sig, — þetta var
í fyrsta sinn sem hann sat heima við vinnu sína, — og at-
hugaði allt rækilega í ró og næði með blikandi bjartri
hamingjukennd. Öll þessi skjöl óg allar athugasemdir og
tölur, sem hvert eitt var honum vottur og endurminning
um öll óyndisár hans, sem oftsinnis höfðu hvílt svo þungt
á vitund hans, að upp af því hafði sprottið sú óyndiskennd
lians, að allur h'eimurinn væri þreyttur og birti í sífellu
eitthvað, sem burðast ætti með áfram án hvíldar. ... nú
var allur þungi horfinn, allt var dúnlétt, hann hafði engar
skyldur við neitt af þessu, hann átti aðeins að skila því af
sér. Og ekki aðeins það að hann skyldi vera laus við allt
þetta, heldur skyldi hann snúa sér að einhverju nýju sem
biði hans, óljóst enn að vísu eins og landslag í morgun-
móðu.
Enginn ónáðaði hann, menn bjuggust sennilega við að
hann yæri enn heima. I fyrsta sinn undi hann sér ekki
fyllilega í íbúð sinni, skildist honum nú fyrst það, sem
hann áður liafði ekki séð, að ekkert af því sem hann ætti
væri með neinum heimilissvip, allt var það keypt og borg-
að og honum sjálfum einskis virði.
Að tveim dögum liðnum hafði hann lokið öllu því, sem
liann átti að skila Fylki. Inn á milli starfshríðanna gekk
Iiann kippkorn út eftir Byggðey, og þessa tvo daga var þessi
blíðmjúki vorgrunur í lofti og landsvæði þessu, sem honum
þótti dásamlegast í allri borginni. En mest töfrandi við
þessa daga var það, að þeir voru á sinn hátt þeir síðustu,
því með hverri stund sem leið kom hann nær og nær tak-
marki sínu: að fara utan— eins og ganga um löng jarðgöng
og nálgast óðum mynnið. Og er hann hugsaði til þess hvað
það væri, sem hann þyrfti að ljúka auk sjálfra viðskiptanna,
varð hann þess var sér til mikillar gleði, að það var nær
ekki neitt. Annars var ef til vill dálítið sárt að hugsa sér, að
hér hefði hann stundað starf sitt árum saman án þess að
nokkuð væri, sem hann raunverulega hefði tekið föstum
tökum, en samt var þetta alls ekki sárt, þetta var, hamingj-
unni sé lof, eins og það átti að vera: ekkert hefði bundið
tilfinningar hans. Einskis myndi hann sakna, og enginn
myndi sakna hans.
En Edith? Myndi hún ekki sakna hans? Þarna hafði hann
samvizkubit. Að vísu Jhélt hann ekki að hún bæri aðrar til-
finningar til hans en þær, sem brátt myndu hverfa, eða
hægt reyndist að bæta úr. En það gæti ekki bætt úr skák fyrir
hann sjálfan. Hann hefði aldrei elskað hana, en hefði haft
samfarir við hana. Hann hefði aldrei kært sig neitt um
hugsanir hennar, innra eðli hennar, svo að ekki sé nefnt
það sem hún taldi list sína, — en þetta girti þó ekki fyrir
að samvistir þeirra höfðu verið á þann hátt, að henni þótti
að lokum sjálfsagt að þau giftust. Og er öllu væri á botn-
inn hvolft, gæti vel verið að Edith elskaði hann og væri
önnur manneskja en sú sem hann þekkti. Allt tilfinningalíf
hans hefði verið utangátta, og sennilega hefði hann sökum
óyndis síns og óbeitar mælt allt og metið á rangan veg.
Hversvegna þá ekki einnig hana? Sennilega einnig hana.
\7æri það satt gæti það stöðvað hann í rásinni. En hann
vildi ekki, matti ekki láta stöðva sig. En hann yrði að
minnsta kosti að gera eitt, sem hann skilyrðislaust skuld-
aði henni: skýra henni frá öllu, eins og honum væri það nú
orðið fyllilega ljóst.
Þriðja daginn sem hann sat heima við vinnu sína, tók
hann fyrir sín eigin fjármál til athugunar. Hvað átti hann
annars í raun og veru, og var það ekki hálf-lubbamannlegt
að hafa lokið starfi sínu þannig á þessum tímum,* að hann
hefði l'agt sér upp talsverðan fjárstofn. En annars hefði hann
nú, hvað sem tautaði, þrælað fyrir peningunum þeim arna,
þeir væru raunverulegur og sanngjarn árangur af óyndis-
tímabili hans. Hann taldi sér líka trú um, að þessar fjárupp-
*) FyriLÉeimsstyrjöldin 1914—18.
hæðir hefði h'ann getað innunnið sér með sarna Jsræladugn-
aði á öðru starfssviði en Fylkis lögmanns. En nú hafði hann
einmitt unnið fyrir Jaessu á Fylkis vegum, og jafnóðum hafði
hann sett Jaað í ýmis hlutabréf og önnur verðbréf, hvergi
neinar stórupphæðir, en að öllu meðtöldu ef til vill um
tvö-þrjúhundruð-þúsúnd krónur. í handbærum peningum
hafði hann ekki meira en ríflega svo, að hann gæti farið
utan og dvalið Jrar um tveggja ára skeið, hérumbil tviifalda
þá upphæð, sem faðir hans hafði eitt sinn gefið honum. Og
Jjað hlyti hann að mega telja sína réttmætu eign. Því ann-
að eins myndi hann hafa getað innunnið sér á heilbrigðum
tímum. Hitt gæti hann látið standa fast og athugað, hvernig
því vegnaði, þótt það væri talsvert spennandi og smáskrítin
ráðstöfun. Sennilegast mætti telja, að af þeim fjárhæðum
yrði ekki mikið eftir.-að írökkrum árum liðnum. Og er hann
var kominn að þeirri niðurstöðu, reyndist honum fljótt og
auðvelt að athuga þetta allt saman og semja öll nauðsynleg
skilríki handa bankantfm.
Meðan hann sat að Jsessu starfi um kvöldið, fékk hann
samt óvænta heimsókn. Hann heyrði hringinguna og hlust-
aði með eftirvæntingu, er stúlkan opnaði hurðina, og um
leið varð hann Jjess var, að hann hefði óttast að það væri
Edith, sem kæmi svo óvænt að honum. En það var karl-
mannsrödd, og rétt í því kom stúlkan og tilkynnti séra Þór-
ólf Hólm.
Já, það var raunverulega Hólm sem skyndilega birtist í
dyrunum. Hann var óhemju vandræðalegur, blátt áfram
ruglaður, og er hann kom inn fyrir, tautaði hann eitthvað
óskiljanlegt, svo að Eiríkur, sem gladdist við komu hans og
gekk brosandi til móts við hann, gat ekki annað hugsað sér,
en að Hólm hlyti að koma í einhverjum sérstaklega alvar-
legum erindum. — Hvað gæti það verið?
— Það var sannarlega saman að Jsú skyldir koma, sagði
Eiríkur. Þú ert kærasti gesturinn sem ég gæti óskað mér.
Og Jjá gat Hólm stunið upp á nokkurn veginn skiljan-
legan hátt, að Jregar fjallið kæmi ekki til Múhamed o. s.
frv.
— Nei, ég hefi ekki mátt vera að Jdví, sagði Eiríkur. Þú
veizt ef til vill, að nú hefi ég misst föður minn, ég er ný-
kominn að heiman.
— Já, Jrað hefi ég séð í blöðunum, og ég samhryggist þér
innilega, sagði Hólrn framvegis hálfruglaður. Eiríkur horfð-
ist ekki í augu við hann.
— Jæja, nú skalt þú fá vindilinn hjá mér, sagði Eiríkur,
og æskirðu einhvers meira Jjá er Jsér kunnugt, að í mínu
veraldlega húsi er margs að vænta.
— Nei, sagði Hólm, en fáðu Jjér sjálfur bara blending
eða hvað sem þig langar í, og mér er það gleði að horfa á
þig-
Eirík langaði í blending. Síðan kveiktu Jjeir í vindlun-
um. Eiríkur blandaði í glasið, allt skyldi vera í bezta lagi, —
en Hólm var framvegis hálfruglaður.
Og er liann loks hafði jafnað sig í armstóli Eiríks, sagði
hann í svo aumkunarlegum málróm að Eiríkur varð skelk-
aður:
— Eiríkur, ég verð að játa, að ég kem ekki aðeins til að
spjalla við þið mér til skemmtunar. Ég hafði að vísu hugs-
að mér að bíða með erindið, Jaangað til færi að losna um
tunguböndin, en mér finnst það ekki hreinskilið.
— Jæja, hverskonar sorgarfrétt er það? spurði Eiríkur.
— Það er það, sagði Hólm og horfðist nú fast í augu við
Eirík, að ég fékk heimsókn j. dag af konu, sem fór að spyrja
mig um þig, og sagði að þið hefðuð haft samfarir um
tveggja ára skeið.
— Hefir Edith komið til Jjín?
Já, það hefir hún, og það er mér kvalræðislegt hlut-
verk að spjalla um Jjetta við Jjig. Eg vil ógjarnan grípa fram í
þessháttar málefni. Ég hefi hvorki aldur né þroska til að
leika forsjón annarra. Og. ég kem heldur ekki eingöngu af
þeirri ástæðu, en hitt var aðal tilgangur minn að heimsækja
Jjig eins og í gamla daga til að spjalla við Jsig. En fyrst nú
Jsetta hitt hefir komið upp úr kafinu, Jsá gæti ég ekki talað
hreinskilnislega við Jsig, fyrr en hefði nefnt J>að.
Hve blessaður pilturinn er viðkvæmur, hugsaði Eiríkur.
Svipklökkt andlitið, gáfuleg augun, eins og sæi hann raun-
verulega glöggt meginþætti hugarfars lians, hlédrægni hans
og varúð, tryggð hans, — það var Jsá að minnsta kosti einu
sinni eitthvað sem hreif menn — það var Jrá samt mannvera
sem Eiríki Jjótti vænt um. Hann fann til hressandi vissu
urn það að hann ætti félaga, og að þeir þyrftu ekki að hafa
svo mikið saman að sælda, Jjeir ættu að geta hitzt eftir
margra ára skilnað, og allt væri Jafnöruggt og áður. Að
minnsta kosti héðan af. Því jafn hreinskilinn og Hólm nú
hefði verið, hefði Eiríkur ekki getað verið áður, og það var
auðvitað skilyrði. Og Eiríkur sagði:
— Kæri Þórólfur, Jdú skalt ekki láta Jsetta hryggja Jjig.
Það er alveg rétt að þú segir Jretta, mér þykiv bara vænt um
það.
(Framhald).