Dagur - 23.04.1966, Page 5

Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
SUMARKOMÁ
ÍSLENDINGAR fagna fyrsta sumar-
degi með hátíðahöldum, einir jjjóða
í veröldinni. Stundum hefur þó
Iseinna hrugðið til. sumarbliöunnai,
jafnvel of seint fyrir soltið fólk og
fénað. En vonandi er það af viti
mælt, sem margir taka sér í munn,
að slíkt heyri fortíðinni til að fullu
og öllu. Með tækjum og tækni, sem
með hverju ári verða fullkömnari,
með hálfnumið og lítt í-æktað, frjó-
samt land undir fótum og góð fiski-
mið við strendurnar, geta íslending-
ar horft björtum augum til framtíð-
arinnar í eigin landi — þurfa ekki að
óttast endurtekningu skorts og hörm
unga þótt raunverulegri sumarkomu
seinki öðru liverjú, svo margir eru
möguleikarnir.
Um mið- og austanvert Norður-
land og Austurland er jörð enn að
mestu undir snjó, eftir mjög snjó-
þungan vetur og kaldan. Hafísinn
minnti okkur á hnattstöðu lands okk
ar og þá staðreynd, að hann getur
enn sem fyrr gripið inn í lífsbaráttu
fólksins með því að loka siglinga-
leiðum, útiloka fiskveiðar og valdið
þeim heljarkulda, að enginn gróður
nái eðlilegum vexti. Nú hefur ísinn
,' aftur fjarlægst, snjóa leysir þótt hægt
miði, fiskimenn sækja björg í bú,
Vjændur búa sig undir að vinna með
vorinu og gróandaniun, farfuglarnir
syngja ástarljóð og sumarsöngva og
hinar fjölmörgu vonir manna og
áætlanir um líf og starf á þessu ný-
byrjaða sumri, verða til og vaxa með-
an sól er enn að hækka og dagur
lengist.
Þjóðinni hefur í mörgu vel farn-
ast í vetur og stóráfallalaust, þótt
samgönguleysið hafi skapað hina
gömlu einangrun í sumum landshlut
um og vissa erfiðleika í sambandi við
hana. En þar liefur fólkið lifað í enn
nánari tengslum við náttúruna, um-
hverfi sitt, búpeninginn og sjálft sig,
gefið sér tíma til bóklesturs, méiri
kynna við næstu nágranna og verið
víðsfjarri því andrúmslofti þéttbýlis
og fólksfjiilda, þar sem „trúðurinn
skemmtir og múgurinn æpir“.
Á stjórnmálasviðinu ber hæst fyr-
irætlanir stjórnarinnar um erlenda
stóriðju hér á landi. En erlend stór-
iðja, erlendt sjónvarp, afsal réttinda
til einhliða ritfærslu fiskveiðimark-
anna, stórframkvæmdir í hernaðar-
þágu í Hvalfirði og óðaverðljólga
innanlands, eru tímanna tákn um
mistæka stjórn. Ríkisstjórnin minn-
ir á skipstjóra, sem feginshendi gríp-
ur dráttartaug frá stærra skipi og
gengur síðan frá stýri, ræður svo
hvorki ferð eða er fær um að halda
uppi nauðsynlegum aga um borð.
En í von um, að allt fari betur en nú
horfir, óskar Dagur lesendum sínum
og landsmönnum ÖLLUM GLEÐI-
LEGS SUMARS.
Ólína Jónsdóttir
frá Hlíðarenda
Fædd 20. nóv. 1880 - Dáin 28. marz 1966
Á BJÖRTUM júnímorgni lá
leið mín inn Bárðardal í fyrsta
sinn. Sjö ára snáði á glófextum
klár, með stutta fætur í ístaðs-
ólum. Litla hrífu, sem afi minn
gaf mér, reiddi ég fyrir framan
mig. Það hafði komið kökkur í
hálsinn, þegar ég kvaddi for-
eldra mína kvöldið áður og
hann sat þar, unz ég gleymdi
honum í áköfum leik við
heimalninginn á Öxará.
Bílferðir voru þá fátíðar og
strjálar inn dalinn og varð ég
því að. gista hjá Þóri bónda ■
Ingjaldssyni og konu hans.
Tóku þau Öxarárhjón þessum
lágvaxna og huglitla ferða-
manni tveim höndum. í bíti
morguninn eftir kom Jón á Hlíð
arenda, setti mig á bak Glóa
sínum og teymdi undir mér inn
þann dal, sem jafnan hefur orð-
ið svið atburðanna í hugarheimi
mínum við lestur íslenzkra
sveitalífssagna. f júnísól stóð
hún í hlaðinu á Hlíðarenda,
grönn og beinvaxin, konan, sem
var fóstra mín og kennari í sjö
sumur. Skarpir og einbeittir
andlitsdrættir báru vott um það
viljaþrek, sem ekki varð auð-
bugað, en ég hef sjálfsagt ekki
véitt þeim athygli þá, því að
veikfelldur barnshugur reynir
fyrst að lesa í augum. Þau
eyddu allri sút, þessi greindar-
legu móðuraugu, sem fögnuðu
mér.
Þegar ég minnist Ólínu fóstru
minnar hrannast að mér atvik
frá bernskudögum í Bárðardal
og ég er þess fullviss, að engin
skólaganga hefur mótað mig til
betri vegar en handleiðsla henn
ar. í eldhúsinu hjá henni las ég
Njálu í fyrsta sinn og þar segir
um Bergþóru konu Njáls, að
hún hafi verið „drengr góðr“.
Ég finn að þau orð koma heim
við hugmynd mína um Ólínu
og enda þótt mér sé Ijóst, að sú
lýsing er samgróin þeim hug,
er ég ber til gamallar og kærr-
ar húsmóður minnar, þá hygg
ég að engum þeim, sem til
Ólínu þekktu blandist hugur
um að hún sé sönn.
Ólína Jónsdóttir fæddist. 20.
nóvember 1880 á Hvarfi í Bárð-
ardal. Foi’eldrar hennar voru
hjónin Helga Jónsdóttir Ingj-
aldssonar bónda að Eyjardalsá
og Jón hreppstjóri Sigurgeirs-
son Jónssonar prests í Reykja-
hlíð. Jón Ingjaldsson- faðir
Helgu var ættaður frá Gaut-
löndum, svo að báðar ættir
Ólínu verða raktar til Mývatns-
sveitar. Var Jón faðir hennar
lengi hreppstjóri í Ljósavatns-
hreppi hinum forna, sem náði
utan frá sjó og inn allan Bárð-
ardal. Gegndi hann því umfangs
mikla embætti þar til hann lézt
haustið 1896. Hefur heimilið á
Hvarfi verið traust menningar-
heimili og sést það bezt á því,
að börnunum var öllum komið
til mennta. Voru þau þrjú,
Ólína elzt, þá Hannes dýralækn
ir og yngstur Geir Jón. Eru þeir
bræður báðir látnir fyrir all-
mörgum árum. Veturinn 1895—
1896 var Ólína við nám í
Kvennaskólanum á Laugalandi
í Eyjafirði og þrem árum síðar
settist hún aftur á skólabekk í
Kvennaskóla Reykjavíkur og
þar nam hún einn vetur Eftir
lát föður síns fór Ólína í ársvist
að Ljósavatni og réðst síðan í
vistir á ýmsum stöðum, m. a. í
Köldukinn, að Bjarnastöðum í
Bárðardal, í Gróðrarstöðina á
Akureyri og tvo vetur var hún
starfsstúlka við Gagnfræðaskól
ann á Akureyri (hinn eldri).
Þess á milli dvaldi hún heima
á Hvarfi hjá móður sinni. Þá fór
Ólína sem heimiliskennari að
Draflastöðum í Fnjóskadal og
þar kynntist hún eftirlifandi
eiginmanni sínum Sigurði-Þor-
steinssyni. Voru þau gefin sam-
an í hjónaband í Draflastaða-
kirkju 13. september 1913.
Bjuggu þau að Draflastöðum í
tvíbýli til vorsins 1915, er þau
fluttu að Hlíðarenda. Munu þau
umskipti ekki hafa verið fýsi-
leg, jörðin illa hýst og lítt erjuð.
En með stakri eljusemi og bjart
sýni hófust þau handa og nú er
Hlíðarendi glæsileg jörð vel bú-
in að húsum og ræktuð frá hlíð
arrótum að fljótsbökkum.
Þeim Ólínu og Sigurði varð
fjögurra barna auðið og eru þau
öll á lífi. Elztur er Jón Ólafur
bóndi á Hlíðarenda, þá Aðal-
björg, er ýmist hefur starfað að
búinu heima eða sem sauma-
kona á Akureyri, næstur henni
er Arnór, sem undanfarin ár
hefur verið starfsmaður við brú
arbyggingar og yngstur er
Hannes bóndi á Hlíðarenda.
Eiga þau drjúgan hlut að þeim
umbótum, sem orðið hafa á jörð
inni hin síðari ár, enda voru þau
öll uppkomin, er vélvæðingin
hélt innreið sína í sveitirnar og
umbylti íslenzkum búnaðarhátt
um. Ólína og Sigurður hafa því
notið þeirrar náðar að geta feng
ið ávexti erfiðra frumbýlings-
ára í hendur afkomendum, sem
ekki hafa brugðizt vonum
þeirra. Hannes hefur einn syst-
kinanna gengið í hjónaband. Er
hann kvæntur Kristínu Hjartar
dóttur frá Hólseli á Fjöllum og
eiga þau þrjár mannvænlegar
dætur, er verið hafa samvistum
við afa og ömmu og notið þar
þess skóla, sem ég þekki af eig-
in raun og veit, að þær munu
ávallt vera þakklátar fyrir.
Ég minnist gleðinnar, sem
ljómaði í augum fóstru minnar,
er hún sagði mér frá dugnaði
sonardætranna við bústörfin,
þegar ég sótti hana síðast heim
á liðnu sumri. Ég stóð hjá
gömlu kvörninni í búi-inu og
hún var að sýsla við kvöldverð-
inn. Þar hafði ég svo oft staðið,
þegar hún var að skilja mjólk-
ina, og hlustað á hana syngja
sálmalög, sem hún unni. f hug-
anum heyri ég ennþá skæra
rödd, er syngur:
„Ó, blessuð stund, er burtu
þokan líður,
sem blindar þessi dauðleg
augu vor,
en æðri dagur, dýrðarskær
og blíður,
með Drottins Ijósi, skín á öll
vor spor“.
Hún sagði mér frá kirkjuferð
um, frá lofsöngnum, sem fyllti
hvelfinguna í litla helgidómin-
um að Ljósavatni, þegar beztu
raddmenn sóknarinnar sungu.
Þá varð allt með fagnaðarblæ í
búrinu, því Ólína hreif huga
minn með sér og þá fann ég að
messudagar voru æðri öðrum
dögum og þess verðir, að til
þeirra væri hlakkað. Til kirkj-
unnar fór hún með þakklátum
huga fyrir allt það góða, sem
lífið hafði fært henni, því að
hún var gleymin á andstreymi
og erfiði.
(Framhald á blaðsíðu 7.)
i?®-
Karlakórinn Vísir í söngferð til Danmerkur
Á söngskrá eru 21 sönglag,
KARLAKÓRINN VÍSIR frá
Siglufirði ætlar í söngferð til
Danmerkur síðast í þessum
mánuði. Er ætlunin að fljúga
frá Akureyrarflugvelli miðviku
daginn 27. apríl n.k. Vísir mun
syngja í Sjálfstæðishúsinu á Ak
ureyri þriðjudaginn 26. apríl,
kl. 8.30 e.h., og verður þetta
eina tækifærið til að hlusta á
söng kórsins að þessu sinni.
AÐALFUNDUR Búnaðarsam-
bands Eyjafjarðar var haldinn
að Hótel KEA 12. og 13. apríl.
Mættir voru fulltrúar frá 13
búnaðarfélögum auk stjórnar
og ráðunauta og nokkurra
gesta. Fyrst voru lesnir og
skýrðir reikningar og síðan
skýrslur stjórnar og ráðunauta.
Að umræðum loknum var
kosið í nefndir og lögð fram
þau mál sem fyrir lágu.
Fyrri dag fundarins skoðuðu
fulltrúar hið nýbyggða verk-
stæðis- og skrifstofuhús B.S.E.
að Óseyri 2.
Hér fara á eftir nokkrar
ályktanir fundarins:
„Aðalfundur B.S.E. 1966 bein
ir þeim tilmælum til stjórnar
Búnaðarfélags íslands að hún
vinni að því við vegamálastjóra
að flutt verði til landsins tæki
- SÉRFRÆÐINGUR
(Framhald af blaðsíðu 1)
stór landsvæði til skógræktar
með þá staðreynd í huga, að
fjórðung gjaldeyristekna þeirra
gefa norsku skógarnir og það
markmið að auka enn verulega
þátt skógræktar í þjóðartekjun-
um. Ennfremur vilja þeir með
hinum miklu og skipulegu átök-
um forða tugþúsundum bænda-
býla frá auðn. En Norðmenn
hafa sýnt það í verki, að þeir
meta byggðajafnvægið mikils
og vilja, að sem flestir norskir
þegnar alist upp í „hinum
dreifðu byggðum“'. Q
Söngstjóri kórsins er Gerhard
Schmidt, sem auk þess leikur
einleik á trompet í tveimur lög-
um, með aðstoð kórs og hljóm-
sveitar.
.Einsöngvarar eru Guðmund-
ur Þorláksson, Sigurjón Sæ-
mundsson og Þórður Kristins-
son. Auk þess syngur sóló-
kvartett í tveimur lögum, með
aðstoð kórs og hljómsveitar.
er henti betur til þess að
hreinsa snjó af vegum en nú
eru notuð. Einnig felur fundur-
inn stjórn B.S.E. að ræða þetta
mál við fulltrúa vegamálastjóra
á Akureyri og reyna til þess að
fá hann til að vinna að málinu.“
Aðalfundur B.S.E. 1966 telur
tímabært að athugað sé hvort
eigi skuli nú þegar hefjast
handa um söfnun að búnaðar-
sögu Eyjafjarðarsýslu með út-
gáfu fyrir augum. Felur fund-
urfnn stjórninni að taka þetta
mál til athugunar.
Aðalfundur B.S.E. 1966 skor-
ar á sýslunefnd Eyjafjarðar-
sýslu að taka nú þegar að sér
frumkvæði og forystu um bygg
ingu héraðsskóla í Eyjafirði.
Fundurinn óskar eftir að næsti
sýslufundur athugi gaumgæfi-
lega hvort ekki sé rétt að taka
ákvörðun um eftirtaldar ráð-
stafanir:
1. Að fela Fræðsluráði sýslunn-
ar að gera nú þegar tillögu
um skipan fræðslumála á
gagnfræðastiginu og staðsetn
ingu héraðsskóla.
2. Að lýsa yfir að sýslufélagið
muni gera sitt ýtrasta til
þess að útvega á næstu árum
það fjármagn sem krafizt
kann að verða að héraðið
leggi fram á móti framlögum
ríkisins til skólabyggingar.
3. Að fá gerðar á þessu ári frum
teikningar og framkvæmda-
áætlun um byggingu héraðs-
skóla í Eyjafirði.
og hefst söngskráin með íslenzk
um þjóðlögum frá elztu tímum
og miðöldum, en endar á nýj-
ustu lögunum, sem nú eru efst
á lista í útvarpi og á hljómlista-
hátíðum.
Söngstjórinn, G e r h a r d
Schmidt, hefur sett út mörg a£
lögum kórsins.
4. :Að sveitarstjómum verði til-
kynnt áður en þær ganga frá
fjárhagsáætlun fyrir árið
1967 um óhjákvæmilega
hækkun sýslusjóðsgjalds
vegna framlags sýslunnar til
skólabyggingar.
Aðalfundur B.S.E. 1966 sam-
þykkir að koma á héraðssýn-
ingu á sauðfé á komandi hausti.
Aðalfundur B.S.E. 1966, minn
ir á að Búnaðarfélag íslands er
ekki atvinnurekandi og í lögum
þess er ekki gert ráð fyrir að
félagið hafi neinskonar atvinnu
rekstur með höndum. Því telur
fundurinn það hreina óhæfu að
fara nú og þrátt fyrir gefin lof-
orð fram á framlengingu % %
búnaðarmálasjóðsgjalds til að
standa straum af hallarekstri af
hóteli í Reykjavík sem er alveg
óviðkomandi starfsvettvangi
Búnaðarfélags íslands sem leið
beininga og fagfélags í land-
búnaði.
Því skorar fundurinn á Al-
þingi að lögfesta ekki nema til
tveggja ára framlengingu
nefnds skatts á bændastéttina
nema fyrir liggi skýlaus vilji
meirihluta bænda landsins.
Kosningar.
Stjórn Búnaðarsambands Eyja
fjarðar skipa: Ármann Dal-
mannsson, Eggert Davíðsson og
Jón Hjálmarsson.
Búnaðarþingsfulltrúar eru:
Ketill Guðjónsson og Helgi
Símonarson. Til vara: Kristinn
Sigmundsson og Sveinn Jóns-
son. Q
HORFT UT UM GLUGGA Á
HÓTEL SÖGU
SVEITAMAÐUR að norðan
skrifar:
Ég dró feginsamlega andann,
eða blés eins og sá, sem loftið
hefur, kominn upp á sjöttu hæð
hallar þeirrar í Reykjavík, sem
bændur byggðu-fyrir félagasam
tök sín og til að geta um leið
hýst gesti og gangandi, eins og
þeir hafa með gleði gert um all-
ar aldir íslandsbyggðar. Lyftan
var biluð og viðgerðarmennirn-
ir niðri sögðu. mér, að þetta
væri nú eiginlega komið í lag
en ég kærði mig ekkert um að
fara reynsluferðina, minnugur
þess, sem skeði í Kaupmanna-
höfn fyrir mörgum árum, líka
á ágætu hóteli, en það er saga
taugaáfalls og allt önnur saga.
Hér uppi í „ódýru“ og góðu
herbergi var hlýtt og bjart, og
sýn yfir hálfá veröldina út um
stóran glugga. Teppi var á gólfi,
klæðaskápur í horni, sturtubað
í skoti, útvarp undir borði, sími
uppi á borði, legubekkur með
svampi, mjúkur stóll, símaskrá,
bréfsefni, plastseðill með prent
uðum reglum hótelsins o. s. frv.
Grillið tveim hæðum ofan við
mig, bar bæði undir og ofaná,
ball í Súlnasalnum um kvöldið,
samkoma í Átthagasal, Búnað-
arþing í Bændahöllinni á enn
öðrum stað þeirrar miklu bygg
ingar, sem nú var skjól mitt og
einhverjir aðrir fundir, og mið-
stjórnarfundur Framsóknar við
nálæga götu. En þangað taldist
ég eiga erindi.
Á Hótel Sögu gengur allt eins
og í sögu. Þar var mér vel tekið
af manni með bros á vör og það
bros var þar þegar ég fór, og
ekki reiknað sérstaklega. Það
var meira en ég gat sagt um
annað gistihús, sem ekki einu
sinni kannaðist við að hafa lof-
að mér húsaskjóli, hvað þá að
það bætti úr svikum og úthýs-
ingu, sem talin var í gamla daga
glæpi næst. Þar slufsuðu af-
greiðslukvensur tyggjóið sitt og
ég fann að ég gerði þeim ónæði,
sem ég mun forðast í framtíð-
inni.
Nú stóð ég stoltum fótum og
stöðugum í mínu eigin herbergi,
raðaði í huga mér erindunum
og fór svo að virða fyrir mér
mannlífið út um hinn stóra
glugga.
Óvíða er skemmtilegri „heim-
reið“ en að Bændahöllinni, enda
gekk umferð greitt og snurðu-
laust. Straumur bifreiða að
koma og fara, líka gangandi
menn og konur, sem ekki létu
útsynninginn á sig fá. Það er
gott útsýni á sjöttu hæðinni.
Maður sér skáhallt niður á fólk
ið, hatta og frakka karlmann-
anna og þandar regnhlífar
kvenna, tvær tifandi fætur þar
neðan við og horn á kjól eða
kápu ef vindurinn vill svo vera
láta.
Þarna kom sjötugur bóndi úr
Svarfaðardal og hljóp við fót
eins og strákur á stefnumót,
annar að norðan, hann var
40—50 árum yngri, orðinn spik-
feitur í höfuðborginni, og miklu
innskeifari en hann var, bún-
aðarþingsfulltrúi úr Skagafirði,
sem smaug vindinn, síðan sjálf-
ur form. Búnaðarfélags íslands,
ýmsum ýeðrum vanur, hinn
kempulegasti í bak og fyrir og
heima hjá sér. Enn kom þyrk-
ingslegur maður með barðastór
ann hatt og fór sína kærustu
leið yfir polla, flög og malbik,
sem jafnframt var stytzta leið-
in. Hann hélt báðum höndum
um hattinn sinn og ég beið þess
án árangurs að sjá hattskömm-
ina fjúka. Nú, og hér kom svo
sjálfur búnaðarmálastjcrinn og
einhver maður með honum,
sjálfsagt úr sauðfjárræktinni og
einhverjir útlendir herramenn í
smáhóp, líklega sendinefnd með
svarta skeggrótina. Hópur skóla
barna þaut yfir götur og stræti
og sveifluðust blessuð börnin til
og frá í storminum eins og fugl
ar á flugi. Leigubílar renndu í
hlað, að sækja og fara með fólk,
oftast með einn farþega í einu.
Ósköp voru sumir bílstjórarnir
þeirra fegnir að þurfa'ekki út.
Sumir gerðu það þó og grettu
sig í veðrið um leið. Skelfing
verður sumt fólk annars ljótt
þegar það gapir beint í storminn
Stór svartur bíll renndi nú í
hlað með samantvinnað kær-
ustupar aftur í. Strákur borgaði
og á gangstéttinni vöfðu þau sig
aftur saman, pilturinn og stúlk-
an, eins og til að tryggja það,
að hvorki stormurinn eða hregg
viðri lífsins gæti nokkru sinni
slitið þau í sundur — og svo
hurfu þau inn í húsið —. Karl
og kerling komu arkandi, vel í
holdum, stöðug á fótum og hin
virðulegustu þótt vindur gnauð
ÉG FÓR í leikhúsið síðasta vetr
ardag og sá leikritið „Bærinn
okkar“, sem Leikfélag Akureyr-
ar sýnir nú í Samkomuhúsinu.
Mörg sæti voru auð í salnum,
svo að ég innti eftir því, hvernig
aðsókn hefði verið. Mér var
sagt, að hún hefði verið dræm.
Þetta eru slæm tíðindi. Bæði
vegna Leikfélagsins og Akur-
eyringa. Leikfélagið hefur hér
lagt í mikinn kostnað og mikið
erfiði, en uppsker lítil laun,
hvort heldur er í beinhörðum
peningum eða því, sem er enn
meira um vert, þakklæti og virð
ingu samborgaranna fyrir þann
menningarskerf, sem það skap-
ar litla bænum okkar. En þetta
er ekki síður slæm tíðindi vegna
boi-garanna sjálfra, sem sjaldn-
ast eru þrúgaðir af menning-
unni, þó að mörg dægrastytting
sé sífellt á boðstólum. Þeir, sem
missa af „Bænum okkar“, missa
af ljúfri reynslu. Leiksýningin
hlýtur að vera hverjum áhorf-
anda fögnuður, lítil, fögur
stjarna, sem blikar í heiði minn-
inganna um langan aldur.
Leikritið „Bærinn okkar“ get
- FÓLKSFÆKKUN
(Framhald af blaðsíðu 1)
um 894 samtals á landinu öllu
utan Stór-Reykjavíkur.
í Norðurlandskjördæmi eystra
var fólksfjöldinn 1. des. sl.
21.102 og er fjölgunin 138 á ár-
inu. En eðlileg fólksfjölgun á
árinu (1,6%) hefði verið 335.
Þetta þýðir, að nálega 6 af
hverjum 10, sem við bættust á
árinu, hafa flutzt burtu úr kjör-
dæminu.
Á Akureyri var fólksfjöldinn
1. des. sl. 9.628 og hafði fjölgað
um 96 á árinu. En eðlileg fólks-
fjölgun (1,6%) liefði verið rúm-
lega 150 manns. Þetta þýðir, að
3—4 af hverjum 10, sem við
bættust, hafa flutt burt og þar
að auki sem svarar öllum þeim,
sem flutt hafa til bæjarins á
árinu, en þeir munu vera all-
margir. Q
aði. En það er með því vandg;
samasta að missa ekki virðu-
leika í roki. Þau leiddust og
þeim gekk vel. En við Bænda-
höllina eins og önnur mannvirki
er misviðrasamt því stormurinn
hleypur stundum í baklás þeg-
ar hann rekur sig á. Þarna fauk
hatturinn af manninum, góður
hattur, enda var honum veitt
skjót eftirför af þeim hjónum
báðum. Hatturinn flaug stutta
spotta í einu, eins og þegar
hrafn stríðir hundum, og skopp
aði eftir jörðinni en tók við-
bragð áður en hönd á festi. Nú
freistaði hann frúarinnar með
því að fleygja sér fyrir fætur
hennar. Ég var faririn að fylgj-,
ast með þessum leik ’af spenn-
ingi. En sem frúin bfeýgði sig
niður til að grípa hinn- góða
hatt, færðist vindurinn -í auk-
ana og gerði nú tvepnt í senrt.
Tók hattinn og þeytti honum
hátt í loft og lék svo rrieð klæði
frúarinnar, að ég leit í aðra átt.
Kemur þá ekki gulbröndótt-
ur köttur skáhallt undan vindi
og lítur hvorki til hægri eða
vinstri, hefur meðbyr, fer sér
að engu óðslega þótt vindhvið-
urnar ýfi hárin. Öðru hverju
ur varla talizl til merkustu
spekirita veraldar. Það á hvorki
þá reisn mikilla örlaga, né það
innsæi, það djúpsæi, þá demants
hörku, sem einkennir hina
æðstu list. Höfundur hefur áreið
anlega aldrei ætlað sér vígstöðu
á þeim vettvangi. Fullkomnun
hans liggur ef til vill einmitt í
því, að hann reynir ekkert það,
sem hann ræður ekki við: „Bær
inn okkar“ er hins vegar eitt-
hvert fallegasta og hugljúfasta
leikhúsverk, sem 20. öldin hefur
skapað. Blaðaumsagnir hafa
gert mikið úr því, hvað verkið
sé nýstárlegt. Það kann að vera
rétt, ef miðað er við form þeirra
leikrita, sem við Akureyringar
eigum að venjast. En almenn-
ingur þarf ekkert að óttast.
Þessi „módernismi“ er þrjátíu
ára gamall og í rauninni miklu
eldri. Pirandello, sem beitti
svipaðri tækni, vár í tízku um
1920. Wilder er því í rauninni
harla gamaldags og heilu ljósári
handan við þá Ionesco og
Beckett. Það, sem einkennir
Wilder, er einmitt gamaldags
mannúðarstefna, „húihanismi“, '
sem ungum listamönnúm í dag
þykir helzt til sljó í eggina. Þá
hafa blöðin gert nokkuð úr
„leiktjaldaleysi“ sýningarinnaf.
En það er mikill misskilningur.
Leiktjöldin í „Bænum okkar“
eru ekki smíðuð með hamri né
máluð með pensli. Þau eru gerð
með ljóstækni. Ljósameistarinn
hefur hér tekið að sér hlutverk
smiðsins og málarans og leyst
þann vanda á áhrifameiri* og
ágætari hátt en okkur hefði
órað fyrir.
Ég skal svo ekki fjölyrða um
sýninguna sjálfa. Ég fullyrði
bara, að hún er einhver sú ágæt
asta, sem ég hef séð á leiksviði
Akureyrar, síðan ég. tók að
sækja leikhús fyrir fullum 40
árum. Hlutur Jónasar Jónasson
ar í sýningunni er aðdáunar-
verður. Þegar ég gekk inn í
Samkömuhúsið í gærkvöldi,
datt méi’ satt að segja ekki í
hug, að hann væri sá töframað-
ur, sem hann virðist vera. Þeg-
ar ég reis úr sæti, að sýningu
lokinni, var ég bæði undrandi
og fagnandi yfir því, sem hon-
5
lyftir hann stýrinu sem snöggv-
ast, eins og honum hafi skyndi-
lega dottið eitthvað í hug. Hann
bíður á gangstéttarbrúninni þar
til hlé verður á umferðinni en
brokkar þá yfir götuna. Hann
var að fara eitthvað sérstakt
held ég.
Skjótt og skítugt hross kem-
ur nú framundan húsi, ekki
langt frá, og töltir. Það ber
mann á baki og ferðinni er heit
ið í gagnstæða átt við köttinn.
Ég fer að hugsa um aumingja
Skjóna, sem ekki var kembdur
og ekki fékk heldur nógu gott
fóður, en tölti samt liðlega þó
taumar væru slakir og knapinn
dauflegur, vafinn innaní úlpu.
Áður en hestur og knapi hverfa
úr augsýn rennir svartur bíll
að Bændahöllinni. Ur honum
stígur kona ein framandleg og
fögur, sem lítur í kring um sig
og bíður. Hvort hún var sunnan
frá Spáni eða norðan af ein-
hverju langanesinu má hamingj"
an vita. En maðurinn kom ekki
strax og hann var vitlaus. Svo
kom hann og rétti konunni -
hönd sína. Það lá eitthvað í
loftinu. En ekki kom mér það
við, hvort þau áttu stolnar stund
ir í vændum eða leyfilegar,
enda hurfu þau mér von bráðar
úr augsýn inn í hið mikla and-
dyri, langt undir fótum mér, og
drottinn blessi þeirra samveru.
um hefur tekizt að skapa við
svo frumstæð skilyrði, sem hér
eru fyrir hendi.
Þetta er enginn leikdómur, og
þess vegna sleppi ég öllum
vangaveltum um frammistöðu
einstakra leikara. Mér fannst
allir gera hlutverkum sínum
góð skil og sumir ágæt, næstum
framúrskarandi.
Þetta verður mér ógleyman-
legt kvöld. Ég held, að flestir
þeirra, sem fara í leikhúsið,
hljóti að verða mér samdóma.
Akureyri 21. apríl 1966.
Árni Jónsson bókavörður.
- SMÁTT OG STÓRT
(Framhald af blaðsíðu 8).
í bæjarstjórn með einum flokki
öðrum. Sá flokkur er Alþýðu-
flokkurinn. Hann hefur nú birt
stefnuskrá, ef svo mætti nefna
og er þar fyrst nefnt, að hann;
ætli að mynda meirililuta í bæj-
arstjórn!
EINS OG DÁLEIDDIR MENN
Fulltrúar stjórnarflokkanna
voru eins og dáleiddir menn á
síðasta bæjarstjómarfundi og
gleymdu því, m. a. að þeir em
Norðlendingar. Og allir héldu
þeir dauðahaldi í túlkun reyk-
vískra flokksbræðra sinna er
rædd var tillaga, sem fól í sét
mótmæli gegn álverksmiðju
syðra!
KUNNI EKKI FUNDARSKÖP!
Einn Sjálfstæðismaðurinn í bæji
arstjóminni dró fjórar vélritað-
ar arkir úr vasa sínum, greinar-
gerð fyrir ágæti álverksmiðjui
syðra (uppskrift úr Mbl.) og
krafðist þess að bókfest væri í
fundargerð! Hentu aðrir gaman
að þessari fáfræði bæjarfulltrúa
í fundarsköpum bæjarstjómar.
Svo ráðvilltir voru stjórnarliðaK
í rökræðum um málið, að þeií
gleymdu sínum fyrri yfirlýsing-
um. .
(Fréttatilkynning)
Ýmsar ályktanir frá Búnaðar-
samb. Eyjaf jarðar
ÓGLEYMANLEGT KYÖLD í SAMKOMUHÚSINU