Dagur - 06.10.1973, Blaðsíða 2

2
Review 10 ára
„ÍSLAND framtíðarinnar" er
meginviðfangsefni nýjasta heft-
is tímaritsins Iceland Review,
sem jafnframt .minnist þess, að
áratugur er nú liðinn frá því að
útgáfa þess hófst. Þegar fyrsta
eintakið birtist sumarið 1963
þóttu það tíðindi, því þetta var
fyrsta tilraunin í þá átt að skapa
íslandi málgagn á erlendu máli
til þess að auka skilning og
þekkingu erlendis á landinu og
högum landsmanna. Ritstjórar
eru Heimir Hannesson og Har-
aldur J. Hamar.
Iceland Review hefur þrátt
fyrir allt fest rætur, ekki aðeins
haldið áfram að koma út óslitið
frá byrjun, heldur vaxið að gæð
um bæði að efni og útliti.
Fyrsta eintak Iceland Review
var 36 bls. og aðeins kápan lit-
prentuð. Með árunum hefur
stöðugt verið lagt meira í ritið
— og nú orðið er a. m. k. helm-
ingur hvers eintaks prentaður
í fullum litum — og er það
ásamt sérstöku fréttablaði að
jafnaði 84—100 síður, prentað á
vandaðan pappír.
Upphaflegur tilgangur útgef-
enda var að koma !á fót ritij sem
reglulega kynnti fyrir umljámi
fsland og íslenzk málefni 'j —■
menningu, sögu, þjóðlíf, listir
og atvinnulíf. Þetta hefur vel
tekizt, með aðstoð fjölmargra
manna, og gleðilegt, að ritið er
óháð flokkum og fyrirtækjum,
og ritstjórarnir færir vel og
framtakssamir. □
U
MINJASAFNIÐ A AKUREYRI
E R T Þ U MEÐ?
AÐALFUNDUR Minjasafnsins
á Akureyri var haldinn að
Hótel KEA þann 21. ágúst sl.
Á fundinum voru mættir, auk
stjórnar safnsins og safnvarðar,
10 kjörnir fulltrúar frá hinum
skráðu eigendum safnsins, sem
eru Akureyrarkaupstaður, Eyja
fjarðarsýsla og Kaupfélag Ey-
firðinga.
Formaður stjórnarinnar setti
fundinn og bauð fundarmenn
velkomna. Fundarstjóri var
kjörinn Steindór Steindórsson
fyrrv. skólameistari en ritari
Kristján Vigfússon bóndi Litla-
Árskógi.
Þá flutti Sverrir Pálsson
skólastjóri skýrslu um störf
stjórnar Minjasafnsins og Þórð-
ur Friðbjarnarson safnvörður
skýrði frá rekstri safnsins og
starfsemi þess á liðnu ári. í
skýrslum þessum kom m. a.
fram, að á sl. ári var lokið við
frágang og viðgerð á gamla
kirkjuhúsinu frá Svalbarði. Það
var endurvígt við hátíðlega
athöfn þann 10. desember á sl.
ári og síðan hafa þar farið fram
margar helgiathafnir, svo sem
nokkrar almennar guðsþjónust-
ur, giftingar ungs fólks svo og
barnaskírnir.
Þessi kirkja er að sjálfsögðu
engin eftirlíking hinnar gömlu
Akureyrarkirkju, sem reist var
á þessum stað árið 1862, en hún
var sem kunnugt er, því miður,
rifin og fjarlægð af grunni sín-
um árið 1945. Þessi gamla Sval-
barðskirkja stendur nú hér sem
safngripur og er á margan hátt
sannur fulltrúi hins gamla og
fátæka tíma: Næsta umhverfi
kirkjunnar hefur nú verið snyrt
með nýjum grassverði, en eftir
er að gera girðingu austan við
‘kirkjulóðina, sem reynt verður
hað koma upp á þessu ári.
Minjasafnið er í mjög mikilli
og sívaxandi þörf á auknu hús-
plássi fyrir fjölmarga safnmuni,
sem koma þarf fyrir í öruggu
húsi, þar sem þeir geta verið
"til sýnis fyrir almenning.
Skráðir sýningarmunir Minja
safnsins eru nú samtals um
3.650. Á sl. ári mun tala safn-
gesta hafa verið um 4.500 og
virðist sem éhugi almennings
og aðsókn að safninu fari vax-
ándi með hverju ári.
Á þessu ári hefur Minjasafn-
U inu verið afhent til varðveizlu
p og sýnis um óákveðinn tíma
| mjög merkileg og forn altaris-
' - tafla úr Möðruvallakirkju í
Eyjafirði, en þessi gripur er tal-
L ínn vera frá 15. öld eða jafnvel
; ennþá eldri.
W Þá voru reikningar Minja-
f safnsins lesnir og skýrðir af
f Jónasi Kristjánssyni. Reksturs-
| reikningur ársins 1972 sýndi
rekstursafgang er nam kr. 155
þúsundum, en samkvæmt efna-
hagsreikningi eru eignir Minja-
safnsins bókfærðar á samtals
kr. 945.196,70.
Á fundinum voru rædd ýmis
konar málefni varðandi Minja-
safnið og störf þess á næstu
árum. Meðal þessara mála bar
Kristján frá Djúpalæk fram til-
lögu um nauðsyn þess að koma
á skipulegu samstarfi á milli
hinna ýmsu byggðasafna í land-
inu varðandi söfnun og varð-
veizlu fornra minja. Þeirri til-
lögu var vísað til stjórnar Minja
safnsins.
Steindór Steindórsson bar
fram tillögu um, að skorað væri
enn á eigendur Minjasafnsins á
Akureyri, um að leggja þegar
á næsta ári fram nokkurt fé til
undirbúnings nýrrar byggingar
við Minjasafnshúsið „Kirkju-
hvol“ til að skapa safninu nauð-
synleg vaxtarskilyrði. Tillaga
þessi var samþykkt samhljóða.
(Fréttatilkynning)
HIÐ árlega happdrætti Styrktar
félags vangefinna er nú í upp-
siglingu. Fimm bílar í boði, að
verðmæti samtals 2.805.000,00
kr. Dregið á Þorláksdag. Miða-
númerin eru einkennistölur
bifreiða. Forgangsrétt til kaupa
á miðunum hafa bíleigendur
fram til 1. desember n. k. Nýir
þíleigendur á þessu ári, svo og
þeir sem skipt hafa um númer
eða haft bústaðaskipti, ættu
sem allra fyrst að gera skil fyrir
heimsenda happdrættismiða,
eða hafa tal af umboðsmanni,
svo að komizt verði hjá van-
skilum.
Með þátttöku sinni í þessari
árlegu fjáröflun eiga bíleigend-
ur verulegan þátt í uppbygg-
ingu dýrmætrar aðstöðu fyrir
vangefna fólkið. Það er mjög
þakkarvert og sýnir lofsverðan
áhuga fyrir málinu. Og árlega
fjölgar þeim, sem kaupa þessa
miða. A-miðar og Þ-miðar hafa
oft komið upp og hlotið vinn-
inga og munu enn verða sigur-
sælir.
Styðjið okkur í starfi. ÍÆ
Styrktarfélag vangefinna. ' i
U Tiboðsmpður fyrir A-miða og I>-
miða er Jóhannes Óli Samundsson,
verzjunin Fagralilíð, Gler.irhverfi,
Akureyri, sími 96-123-31, pósthólf
267.
GESHB0D MILLI SVEITfl
MEÐ Svarfdælingum og Keld-
hverfingum hófust sérstök
kynni fyrir 23 árum, þegar flutt
voru á hausti líflömb úr Hverf-
inu í Dalinn í sambandi við
fjárskipti vegna útrýmingar á
Mæðiveikinni. Slík viðskipti
milli héraða munu á sínum tíma
víða hafa leitt til vinsamlegra
kynna milli viðkómandi byggða,
en sennilega misjafnlega varan-
legra eftir atvikum.
Með Keldhverfingum og
Svarfdælingum gerðist það
næst, að kvenfélög þessara
sveitá skiptust á heimsóknum,
þátttakendum til mikillar
ánægju að sögn. Síðan er lang-
ur tími liðínn. Við heyskapar-
lok á sumri því, sem nú er að
líða, kom til tals milli forustu-
manna búnaðarmála í nefndum
sveitum að efna til heimboða
milli Svarfdælinga og Keld-
hverfinga. Og ekki var látið
sitja við orðin tóm. Tvo sunnu-
daga í röð sóttu hvorir aðra
heim og var þátttaka öllum
frjáls. Aðkomugestir voru milli
50 og 60 hvorn daginn, á aldr-
inum frá 12 til 80 ára og vel
það. Heimamenn í hvorri sveit
fylktu hði við hreppamörk til
að fagna gestunum og sýna
þeim bvggðir og bú. Efnt var til
veizlufagnaða við húsfyhi á
samkomustöðum sveitanna með
mikilli geðblöndun, ræðuhöld-
um og söng.
Svarfdælingar riðu á vaðið,
heimsóttu Keldhverfinga sunnu
daginn 26. ágúst. Veður var
óráðið um morguninn, en varð
hið fegursta er á daginn leið.
Heilsazt var við Dettifoss, síðan
var farið um Forvöð, í Ásbyrgi
og þaðan að Skúlagarði. Vegir
til skoðunarverðra staða vestan
Jökulsár, annarra en Ásbyrgis,
voru ófærir svo sem oft vill
henda.
Keldhverfingar þágu heim-
boð af Svarfdælingum sunnu-
daginn 2. september. Ausandi
regn var nóttina fyrir og loftið
þungbúið, en enginn hikaði,
enda reyndist veðrið viðunandi,
þegar á daginn leið, úrkomu-
lítið í byggð, en svartaþoka á
heiðum. Alla leiðina að austan
var beðið og vonað að birti, en
ekkert dugði, hvarvetna teygði
þokan sig niður undir byggð.
Leiðsögumaður frá Svarfdæl-
ingum kom á Akureyri til móts
við okkur Keldhverfingana,
kynnti byggðina vestan fjarðar
Björn Haraldsson,
Aus turgörð um.
og austan, fólkið og söguna í
nútíð og fortíð. Var kynningin
með þeim ágætum, að veikara
kynið meyrnaði við. Við mörk
Svarfaðardalsins fagnaði okkur
fríður hópur. Voru viðtökur
þeirra slíkar, að vonbrigði með
fjallasýn í þessum fagra, skjól-
sæla dali, harkaði maður af sér.
Brátt kom að því, að nóg annað
var til að skoða og til að kynn-
ast. Lengi dags, hygg ég, að
fjöllin hafi alveg gleymzt. Ann-
að nærtækara fyllti hugi manna
og kvenna. Dreifbýlingarnir dá
þéttbýlið, þar sem túnin liggja
saman hvarvetna. Og þéttbýl-
ingum finnst sitthvað róman-
tískt við langar bæjarleiðir, víð-
áttuna. Glöggt fannst það, þenn
an síðari samverudag, hversu
kynningin þróaðist, hversu
áhuginn glæddist. Samkvæmið
í þinghúsinu verður okkur
minnisstætt. .
Margt var rætt og ráðgert á
vinamótum þessum, bæði í
gamni og alvöru. Jafnvel vott-
aði þarna fyrir áróðri um frek-
ari blóðblöndun milli sveitanna,
en það kom í Ijós, er menn báru
saman bækur sínar, að þó nokk-
ur ættartengsl voru með fólki í
Kelduhverfi og Svarfaðardal.
Ekki komu þó öll kurl til grafar
í það sinn.
Mikill áhugi kom fram á báð-
um stöðum fyrir framhaldi
kynningar og samskipta í ein-
hverju formi. Eitt af því, sem
gæti komið til greina, er að
skiptast á skemmtiatriðum á
samkomum. En það sem þegar
hefur gerzt, ætti vissulega að
brjóta ísinn að félagslegu eða
persónulegu framtaki, máske
hvoru tveggja. Og hvað sem
öllum bollaleggingum líður um
árangur eða ekki árangur af
heimsóknum þessum, þá er hér
á ferðinni nýmæli í þjóðlífs-
háttum. Kannske vísir að endur
vakningu félagslegra hræringa
meðal borgaranna, fálmandi að
vísu, vísir að meðvitund fyrir
því, að mannkindin var og á að
vera annað og meira en mót-
tökutæki þrúgandi fjölmiðla.
Kannske er þetta líka tilraun
til endurvakningar hinnar út-
dauðu félagslegu sveitamenn-
ingar. Frjáls samskipti fjar-
lægra sveita er ný hugmynd,
sem góðir menn í Dalnum og
Hverfinu munu nú reyna til
hvers duga má.
Að afstöðnum skilnaðarkveðj
um á mörkum Svarfaðardals sló
þögn á Keldhverfska hópinn.
Svo leit út sem hver og einn
kysi að vera út af fyrir sig með
sínar hugsanir. Himinninn grét
fögrum tárum. Um háttatíma
var komið til Akureyrar. Var
þar tafið litla stund. Síðan var
lagt á heiðina. Tóku menn þá
aftur gleði sína. Var sungið og
kveðið alla leiðina heim. Á milli
voru sagðar gamansögur og lát-
ið fjúka í hendingum. Þegar sá
niður úr þokunni austan í
Vaðlaheiði varð til þessi vísa,
byrjuð af einum og botnuð af
öðrum:
Þoka og beygjur að baki liggja,
bjart er nú framundan,
af því í Dalinn skal aítur hyggja
eftir þér, dýra man.
í samræmi við hraða nútíðar
var hvor heimsóknin hespuð af
á einum degi. Var lagt upp í
bítið og komið heim úr óttu.
Hefði eins mátt taka þetta ró-
legar.
f öðru tilfelli brutu þessir
fagnaðir í bág við tízku nútím-
arts. Vín sást ekki á nokkrum
manni og enginn af þeim, sem
ég hef spurt, veit til þess, að sú
vara væri með í leiknum. Skorti
þó ekki gleði.
Björn Ilaraldsson.
- VETRARÁÆTLIIN
(Framhald af blaðsíðu 1)
og föstudögum. Til Osló verður
flogið á mánudögum, föstudög-
um og sunnudögum. Til Stokk-
hólms á mánudögum og föstu-
dögum. Til Kaupmannahafnar
verður flogið alla daga vikunn-
ar. Til Glasgow verða ferðir á
mánudögum, miðvikudögum,
föstudögum og laugardögum og
til London á þriðjudögum og
laugardögum. Auk þess flýgur
BEA til London á sunnudögum.
Til Færeyja verður flogið á
sunnudögum.
Eins og í síðustu vetraráætl-
un flugfélaganna verður hluti
farþegarýmis nýttur til vöru-
flutninga, sem fara vaxandi. □