Dagur - 23.12.1977, Page 4

Ulgcfandi: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
Skrifsiofur Hafnarslræli 90, Akureyri
Siiuar: Rilstjórn 11166, AurI. og afgreiðsla 11167
Kilslj. og ábyrgðann.: ERLINGUR DAVÍÐSSON
Augl. og afgr.: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
Prentun: Prcntvcrk Odds Bjömssonar hf.
Að jólum
Framundan eru heilög jól með þeirri
tilbreytingu daglegs lífs, sem hver og
einn kýs og þeim siðvenjum, er skap-
ast hafa í jólahaldi. Börn bíða jafnan
þessarar hátíðar með meiri eftirvænt-
ingu en annarra daga ársins og jólin
láta hina fullorðnu heldur ekki
ósnortna. — Frí er gefið í skólum,
vinnustöðum lokað, en á heimilum
er því meira unnið, næstum dag og
nótt, til undirbúnings hinnar miklu
hátíðar. í öllum hinum kristna
heimi er jólum fagnað þótt mismun-
andi jólasiður hafi skapast í hinum
ýmsu löndum.
f umstangi jólaundirbúnings, sem
þessa daga nær hámarki, leggja flest-
ar húsmæður hart að sér við að fegra
heimilin, undirbúa veislukost,
kaupa jólagjafir, senda jólakveðjur
til ættingja og vina víðsvegar á land-
inu, og ef húsbóndinn stjórnar fjár-
málunum að gömlum sið, mun
stundum verulega á hann reyna í
útvegun fjármuna til alls þess, sem
óskað er í nafni fæðingarhátíðarinn-
ar á sviði hins efnislega. Og þótt það
sé á orði haft, að jólahátíðir sé ýmist
hátíð barnanna einna, eða að þau
séu hátíð óhófs og jafnvel efnis-
hyggju, er það víst, að í nálægð þeirra
hlýnar hverjum og einum um hjarta-
rætur, fhugur hans opnast, vetður
hlýrri, gjafmildari og göfugri. Harka
lífsbaráttunnar er skilin eftir á vinnu
stað, kuldi hversdagsleikans víkur
fvrir mæti kærleikans sem fæðingar-
hátíð frelsarans tendrar í hvers
manns brjósti. Það er einmitt þetta
sem í senn er undur þeirrar hátíðar,
sem framundan er og kjarni sjálfs
kristindómsins.
En þótt jólin með öllum sínum
ljóma lýsi um stund, eru það þó hin
mannlegu samskipti sem úrslitum
ráða um hamingju og óhamingju
manna. Kærleikurinn innan fjöl-
skyldna, þar með tillitssemi, orð-
heldni og háttvísi í smáu og stóru
ræður úrslitum um hamingjuna, en
hennar leita menn alla ævina og fara
þar oft langt yfir skammt. Þessa þætti
mannlegs lífs auðvelda jólin, og
megi þeir vera í heiðri hafðir þótt
jólaljósin dvíni.
GLEÐILEG JÓL!
V.V.V
mkWumkmW.
.V.V.V.V.V.V.V.V.'.V.W.SWAWVA
KRISTJÁN FRÁ DJÚPALÆK 5
skrifar
um bcekur
Þjóðtrú og þjóðsagnir. Safnað af
Oddi Björnssyni, er stofnsetti
bókager£arfyrirtæki bað, sem
við hann er kennt. Það var árið
1897. Nú er 1977. Afmælisút-
gáfa er þetta hjá Bókaforlaginu
hans Odds Björhssonar. Jónas
Jónsson á Hrafnagili bjó þetta
verk undir prentun á sínum
tíma sú útgáfa er löngu upp-
lesin. Þetta er önnur útgáfa, og
hefur Steindór Steindórsson frá
Hlöðum séð um hana og ritað
eftirmála, en formáli er hinn
sami og 1908 er útgáfa hófst og
ritaði Jónas hann.
Svo mikið skáld er þessi þjóð,
svo mikill frásagnarmeistari,
svo fróm í trú og frjáls í huga,
að allt sem hún bjó oss í hend-
ur í formi þjóðsagna glitrar og
glóir af fegurð og snilld. Við
höfum átt skáld og rithöfunda
á heimsmælikvarða, einstakl-
inga, sem við dáum, margskon-
ar verðlaunahafa og ástmegi.
En varanlegast, áhrifaríkast og
minnisstæðast er og verður það
sem þjóðin skóp í einangrun
sinni, í myrkri vetrar og sumar-
sól. Alskyggnt fólk með tungu-
tak guðanna. Þetta er þjóðsagna
safn er ein sönnun þess og það
er útgefanda sínum nú til mik-
ils sóma.
Þess má geta, að Steindór
greinir frá því í eftirmála, að
fundist hafi böggull með sagna-
safni manna nokkurra, er ekki
komust í fyrri útgáfu. Hann fór.
í gegnum og valdi úr til birt-
ingar hér. Og þessi bögull var
fengur, því tveir afburða skrá-
setjarar leyndust þar með gull
í mund: Benedikt Guðmunds-
son kennari frá Hringveri á
Tjörnesi og Theódór Friðriks-
son, er síðar skrifaði eina bestu
æfisögu á Islandi, en Oddur var
einmitt sá, er gaf út frumtilraun
ir Theodórs á ritvelli.
Jónas Jónasson var mikill á-
hugamaður um þjóðarsálina og
skrifaði íslenska þjóðhætti,
undirstöðuverk. Sonur hans
Jónas Rafnar erfði þessa góðu
eiginleika og vann mikið þjóð-
fræðastarf. Það góða erfist sem
sagt. En málfar breytist hægt
og hægt. Gaman er að nöfnum
á þeim flokkum, sem Jónas
hafði hugsað að raða upp, t. d.
Manneðlissögur, Náttúrusögur,
Viðburðasögur, Venjur, Þjóð-
siðir og þjóðtrú, síðan þjóð-
kvæði.
En það er nafnið Manneðlis-
sögur, sem mér þykir svo
skemmtilegt. Undir það flokk-
ast t. d. draumar, en af þeim er
hér mikið skráð og merkilegt,
enda draumar ólíkt merkilegri
en veruleikinn. Hinsvegar eru
hlutföll milli sagna í hinum
ýmsu flokkum nokkuð svipuð.
Skrá um sagnaritara og nafna-
skrá er hér og öll ber bókin
vott um vandaða vinnu. Þetta
er ágætur fengur fyrir unnend-
ur þjóðsagna.
Forn frægðarsetur.
Síra Agúst Sigurðsson.
Útg. Bókamiðstöðin, Rvík.
Rétt fyrir jólin í fyrra kom
þessi bók á markað. Það hefur
verið undarlega hljótt um hana,
þó kannast þjóðin við innihaldið
frá merkum erindum höfundar
í útvarpi, um virðuleg prests-
setur víðsvegar á landinu. Þessi
bók er merkilegt fræðslurit, að
baki liggur óhemjumikil vinna
við að grafa upp sögu genginna
kynslóða ætfræði, mannlýsing-
ar og staðhátta. Það er ákaflega
þakkarvert þegar einhver nenn-
ir að takast á við örðug við-
fangsefni í alvöru og skilar jafn
miklum árangri og þessi prest-
ur, þeir mætu fleiri feta þann
veg.
Prestssetur voru jafnan höf-
uðból 'hverrar sveitar, prest-
arnir og eigi síður prestsfrúrn-
ar, leiðtogar ekki aðeins í and-
legum heldur og veraldlegum
málum. Það þótti jafnvel á við
skólagöngu a ðvistráðast á gott
prestssetur. Vitanlega voru þau
ekki öll fyrirmynd.
Ágúst rekur hér sögu 9 hefð-
arsetra og eru þau valin hér og
hvar hringinn í kringum land.
Hann reynir að rekja sögu
þeirra og ábúenda sem lengst
aftur í myrkur aldanna og hon-
um tekst að leiða okkur inn í
gleymda veröld fulla af merki-
legu fólki, forfeðrum okkar
allra. Þessa staði má lesa um
hér: Möðrudal, Vallanes, Klypp-
stað, Breiðavíkurþing, Breiða-
bólstað á Skógarströnd og
Breiðabólstað í Vesturhópi,
Mælifell, Kvíabekk og Sval-
barð í Þistilfirði.
Um 200 ljósmyndir og teikn-
ingar eru í bókinni til gagns og
gleði, margar mjög sjaldséðar.
Bókin er rúm1. 300 bls. og má
fullvrða að betta er fyrsta bindi
í miklu verki, sem þescum efni-
lega fræðimanni mnn skapað
að skrifa.
BARNABÆKUR.
Enn b°rst mikið af barnabók-
nm. bó hafa bær eignast ný’an
kpnninant. hliómn'ötuna. Bóka-
forlag Odds Biörnssonar send-
ir frá sér margar barnabækur
í ár. bæði frum- og endurútgáf-
ur. T. d. Ármann Kr. og Jennu
og Hreiðar. Ommu'-ö'mr, eftir
Ármann Kr., nýskrifuð eru
skemmtilegar frásagnir af lífi

kú
amingjuosRir
til heiðurshjónanna
frú Sigrúnar Kristjánsdóttur og Ármanns Dalmannssonar,
skógræktar- og íþróttafrömuðar, á gullbrúðkaupsdegi
þeirra fyrsta vetrardag 22. október 1977.
Ykkur hjónum, hlýjum í hjarta,
hamingjan með svipinn bjarta,
fylgi dag hvern, út og inn,
ykkur taki í faðminn sinn.
Unz að liðnum ævidegi
eygló lífsins hníga megi
sæl og ljúf og friðarfögur
fram við jarðlífs yztu gjögur.
Guð blessi ykkur, ástvini ykkar, heimili og athafnir.
Þið hjónin hafið gert litla húsið ykkar í Fjörunni
að stórri mannkosta höll.
Þ>eim, sem vildu kynnast, þótt ekki væri nema einum
þætti úr störfum Ármanns Dalmannssonar, skal bent á
að skoða Kjarnaskóg.
Ármann, svo þakka ég þér af heilum hug, að þú leiddir
tvær litlar, ungar mannverur, er þær stigu fyrstu sporin
út á námsbraut sína.
Lifið þið öll heil og blessuð, sem lesið þessar línur.
Jón Benediktsson, prentari.
og leik lítillar stúlku. sem er að
kvnnast hinum stóra heimi,
pabba. mömmu, afa og ömmu.
Hreiðar skrifar nútíma barna-
bók. Mamma mín er Iö,>rga. Hér
verður pabbi að sinna börnum
og búi til jafns við mömmu:
Hún er sterk þessi mamma og
skenkir jafnvel pabba kúlu á
ennið, svona í góðu. Veikara
kynið sækir á, en ævintýri
barnanna gerast jafnt í skól-
anum og heima. Báðar bækur
þessar eru myndskreyttar.
Ævlntýri frá annari stiörnu,
heitir ný bók frá Bókaforlagi
Odds Björnssonar. Höfundur er
nýgræðingur á ritvelli, Heiðd's
Norðfjörð. Bók þessi lofar mjög
góðu. Hún er frumleg og full af
skemmtilegum hugmvndum. —
Hún gerist á fjarlægri stjörnu,
sem heitir Sólblika, og þar eru
menn á stærð við dverga og þar
tala dýrin mannamál. Þar er
fullt af fegurð og góðvild, en
einnig eru þar galdrakerlingar
og skógarnornir, sem fara gand-
reið á kústsköftum. Þar eru all-
ir hlutir mögulegir og þó ævin-
týri drengsins Astrós og dýr-
anna hans séu býsna hættuleg,
stefnir allt til góð og fer vel
eins og í öllum góðum ævin-
týrum. En vænst þykir mér um
hve gott tungutak þessi höfund-
ur hefur, hve setningaskipan er
eðlileg og málfarið vandað. Það
er höfuðkostur barnabóka að af
þeim megi læra vandað mál. —
Bókin er fallega myndskreytt
af Þóru Sigurðardóttur og vönd-
uð í alla staði.
Togararnir
Sléttbakur landaði 19. desember
138 tonnum, skiptaverðmæti var
kr. 8 milljónir.
Sólbakur landaði 16. desember
100 tonnum, skiptaverðmæti 6,5
milliónir.
Harðbakur landaði 14. desem-
ber 124 tonnum, skipatverðmæti
7,8 milljónir.
Kaldbakur landaði 12. des-
ember 106 tonnum, skiptaverð-
mæti var kr. 8 milljónir.
Svalbakur landaði 8. desem-
ber 98 tonnum, skiptaverðmæti
8,7 milljónir.
AKUREYRARBÆR
*
AUGLYSIDIDEGI
*
Frá bæjarskrifstofunni
Athygli gjaldenda skal vakin á því að frá og með
áramótum er nauðsynlegt að gjaldendur hafi
nafnnúmer sín tiltæk er þeir inna af hendi greiðsl
ur til bæjarsjóðs.
Kaupgreiðendum er sérstaklega bent á að láta
nafnnúmer starfsmanna koma fram á skilagrein-
um.
Akureyri 21. desember 1977
BÆJARRITARI.
BÆNDAFUNDUR
í MIÐGARÐI 12.DES. 1977
Þessir svokölluðu bændafundir
sem haldnir hafa verið víða um
land nú að undanförnu taka til
umfjöllunar vandamál landbún.
aðarins. Einn slíkur var haldinn
í Miðgarði,\ Skagafirði mánu-
dagskvöldið 12. des. sl. Á fund-
inn mætti frá Stéttarsambandi
bænda Hákon Sigurgrímsson.
Flutti hann framsöguerindi sem
var ljótur lestur, efnislega. Á
eftir framsöguerindinu voru
frjálsar umræður. Þar hafði sig
mest í frammi af hálfu heima-
manna stjórnarnefndarmaður
úr Tónlistarfélagi Skagafjarðar-
sýslu og heyrðust frá honum
margir falskir tónar. Að vísu er
mér tjáð að hann sé ötull í fé-
lagsmálum og vinsæll þó hann
sé oddviti sinnar sveitar, „glans
maður í oddvitastétt“ sagði einn
mætur prestur sem vel þekkir
til. Sennilega er maðurinn sam-
vinnuþíður, léttur í taumum og
jafn á báða ef talað væri um
hest.
Fundarstjóri á þessum bænda
fundi í Miðgarði var einn hlut-
hafinn í minkabúinu á Sauðár-
króki. Hans aðal starf er að ráð-
leggja bændum ýmislegt í sam-
bandi við búskapinn og gefast
þau ráð misjafnlega ef eftir
þeim er farið. Ég vil vekja
athygli á því í sambandi við
minkabúið, að rekstur þess
byggist á því, að það fær ókeyp-
is sláturúrgang frá sláturhúsi
K. S. sem það (K. S.) hefur ekki
mannskap í sér til að koma i
verð.
Nokkrar umræður urðu á
fundinum og að sjálfsögðu báru
fjármál þar mjög á góma. Ég
sagði þarna nokkur orð og varð
það á að bera það upp á einn
fundarmann að hann hefði giftst
til fjár, en svo mun ekki vera
og bið ég hann hér með afsök-
unar á þessum misskilningi mín
um.
Sannarlega veitti bændum
ekki af því að ná sér í ríkar
konur úr Reykjavík. Þeir sem
eru orðnir leiðir á kerlingunum
sínum ættu að skilja við þær og
reyna að ná sér í ríkar konur
úr Reykjavík og rétta við efna-
haginn. Kristján Jósepsson í
íslenska dýrasafninu mun hafa
hjúskaparmiðlun sem „hobbí“.
— Jæja nu ter að grána gam-
anið. Fundarstjórinn, hluthaf-
inn í h.f. mink á Króknum, vís-
aði mér úr ræðustól fyrir þessi
framangreindu ógætilegu orð
mín. Mér brá i brún og hugsaði
með mér, að hann væri kannski
viðkvæmur. Ef ég man rétt
kallaði Bjarni Guðnason þing-
heim allan „rumpulýð“ þegar
hann var upp á sitt besta i Sam-
tökum frjálslyndra og vinstri
manna, og var honum ekki í
það skiptið vísað út af vellinum.
Ég fór að hugleiða á eftir að
sennilega hefði ég sloppið með
gula spjaldið ef ég hefði sagt
að allir bændur sem voru á
fundinum, hefðu giftst til fjár.
Vandamál landbúnaðarins
verða ekki leyst meðan forystu
menn bænda eru eins taum-
skakkir og raun ber vitni. Þau
vandamál getur ríkisvaldið eitt
leyst í samráði við forystumenn
bænda, en til þess að það geti
orðið, verður að skipta um ríkis
stjóm og flestalla í forystuliði
bænda, einnig mætti fækka
ráðunautum. Þeir vita svo
ósköp lítið meira en bændurnir
sjálfir og í sumum tilfellum
minna. Það mundi létta á buddu
bóndans. sigfús Steindórsson,
Steintúni,
Lýtingsstaðahreppi,
Skagafirði.
Fiskurinn...
Framhald af blaðsíðu 1.
esson og fara til skiptis, nema
þegar vont er í sjóinn, en þá
fara þeir báðir. Við þurfum að
fá nýjan ferjubát.
Mikið kom inn af svartfugli
fyrir um hálfum mánuði síðan
og þegar svartfuglinn kemur,
eru allir skyttur og skjóta mikið.
Fleiri fregnir eru ekki að sinni.
Ævintýrin láta á sér standa en
þau geta alltaf gerst, svo í Hrís-
ey sem á öðrum stöðum. Og ef
maður gæti hugsað sér brúð-
kaupsveislu um þessa hátíð,
myndi sú tilhugsun ylja manni
um hjarta. — S. F.
ALLT MEÐ
EIMSKIP
REGLUBUNDNAR HRAÐFERÐIR
einingalestun
gámaflutningar

SJOLEIÐIN ER ODYRARI
i in i i iii i i m

n n n T D D n □

■ ■ ■iii II 1 _ ■ ■ ■
11 1 i

I 1 1 1
y g ::l u y y
JÓLIN OG LJÓSIÐ
Kertaljósin eru (ögur, en þau
geta einnig verið hœttuleg. —
Foreldrar, leiðbeinið börnum yð-
ar um meðferð á óbirgðu Ijósi.
(^leötleg jól
BRUNABÓTAFÉLAG ÍSLANDS
4 DAGUR
DAGUR • 5