Alþýðublaðið - 13.08.1921, Page 1

1921
Laugardagism 13, ágúst.
1S4 töiubi.
01 gengið.
Lauslega var micst á þaS f
blaðinu i fyrradag, að réttmæt
mundi vera sú ráðstöfun bankanna,
að krefja útgerðarmenn um það
erlent fé, sem þeir fá fyrir afurðir
sínar.
Síðan höfum vér fengið þær
upplýsingar í þessu máli, að
verið er nú sem óðast að selja
Sskirsn. Féið sem fyrir hann fæst
heSr ekki verið greitt inn í skuldir
útgerðarmanna við bankana, heldur
'hafa þeir selt kaupmönnum er-
iendu myntina (o: steriingspund)
íyrir svo hátt verð sem unt var,
Hafa kaupmenn boðið mjög hátt
■í myntina oft og tíðam, og það
sem verra er, varan sem keypt
heSr verið fyrir þetta fé, er ekki
nauðsynjavara, heidur aliskonar
vörúr, sem teija má óþarfa, vörur
sem vel mætti komast hjá að
kaupa, meðan ástandið er eins og
það nú er. Inn í bankana var
svo ekki annað lagt en ísleazkir
peningar (íslandsbankaseðiar), sem
vitanlega er sem stendur hvergi
gjaldgeng vara, nema hér á iandi.
Banfearnir eru f vandræðum með
yfirfærslur og höfðu ekki annað
en þetta ógjaldgenga fé til þess
að kaupa íyrir nauðsyajavörur.
Afleiðingin hiaut að verða sú, að
innflutningur á nauðsynjavörura
minkaði og þær iækkuðu ekki í
verði, óþarfainnflutningur óx og
verðið iækkaðí þar ekki heidur.
Ðýrtíðin g&t ekfei miakað. Þannig
hefir ástandið að vísu verið iengi,
og má víta bankana fyrir að hafa
ekki miklu fyr gripið í taumana.
Útgcrðarmenn skulda bönkunum
hér stórfé. Krafan um yflrráðin
yfir erlenda fénu er spor í rétta
átt.
En bankarnir méga þó ekki
gera sig seka um það sama og
útgerðarmennirnir. Þeir mega ekki
nota sér fjárkreppuna og neyð
manna. Þeir mega ekki okra á
erlendu myntinni, og haida með
því dýrtýðiani við. Þeir verða að
vera hógiegri í kröfum sfnum til
gróða af gjaldeyrinum, en hingæðtil.
Það væri engin bót að þessu í
sjálfu sér, ef haldið væri sama
háttalaginu, að seija enskan gjald-
eyri miklu dýrari en hana er
keyptur.
Þegar útgerðarmenn reikna 20
—30 þús. kr. tap á hverju botn-
vörpuskipi (sbr. Mgbl.) vegna þess-
arar ráðstöfunar, er það ali und-
aríegur hundavaðsútreikningur og
engu líkur nema fjárgræðgis
hugmyndum þeirra. Vitanlega eru
takmdrk fyrir því, hve lengi er
hægt að selja enska mynt með
hagnaði, því viðskifti vor við
England eru takmörkuð; og að
tala um að hér sé útgerðinni í-
þyngt, er slík vitleysa, að undr-
um sætir, að nokkrum skuli detta
í hug, að iáta siíkt í Ijósi. Út-
gerðin á ekki að vera nein »spe-
kúlation*, þó úfgerðarmenn hafi
alt of margsr litið svo á, og þar
með skaðað iandið um mikinn
hluta stríðsgróðans. Og engum
fjárhagsfróðum eaanni dettur í hug,
að halda þvf fram, að gengis■
DSpekúlantanir« og sala innlendra
afurða séu eítt og hið sama.
Hið fyrtalda er yfirleitt talið henta
bezt verstu tegund fjárgróðamanna,
En til þeirra vilja íslenzkir út
gerðarmenn tæpíega teljasí, þó
þeim hætti kanske til þess, að
fylla flokk þeirra stundum.
Gengis sspekúlantarnir* hljóta
að hafa mikii áhrif á dýrtiðina,
ekki síst þar sem útgerðarmenn
og bankarnir hafa rekið, og þær
hzlda dýrtíðinni við. Þetta verður
að breytast til batnaðar, og betra
verður að hafa eftirlit með þessu,
af bankarnir eftirleiðis ráða mestu
um enska mynt. <
Prentarar íara á morgun f
skemtiferð inn í Viðey. Einka-
lúðraflokfeur verður í íörinni.
ð Brunatryggingar
0 á innbúi og vörum
ð hvergi ódýrari en'hjá.
X A. V. Tulinius
T vátryggingaskrifstofu
P Eimskipafélagshúslnu,
Á 2. hæð.
£ýðvalðsstjðrstin
I þýzkaianði.
Þeir musu nú orðið ekki vera
ykja margir, sem neita því að
viðieitni hægri jafnaðarmannanna
þýzku hafi mishepnast. Ef litið
er yfir sögu þýzka lýðveldisins,
þá sér maður, hvernig áhiif jafn-
aðarmannanna á stjórn þess hafa
sí'felt farið minkandi, en þeir flokk-
ar eflst er spekúlantarnir feafa
staðið á bak við.
Þegar lýðveldið var stofnað í
Þýzkalandi í nóvembesr 1918 var
það upphaflega tiiætlunin að fyrir
því y;ði verkamánaaráðsíjórn svip-
að og í Rússíandi. Til þess að
fara raeð æðstu völdin var sett
fulltrúaráð skipað eintómum jafn-
aðarmönnum, jafemörgum hægri
jafnaðarmönnum og óháðum. Við
árslok 1918, var þó sro komið,
að hinir róttækari meðal stjórn-
endanna — þeir óháðu — lögðu
niður völd, og eftír það fóra
meirihluta e8a hægri jafnaðar-
mennirnir einir með völd þar tii
í febrúar/að myndað var sara-
steypuráðuaeyti úr flokki þ'eirra,
demokrata og miðflokknum. Sú
síjóm sat þangað til eftir kosn-
iagar í júnf 1920, þegar mynduð
var ný samsteypustjóra án jaín-
aðarm&nna.
Þessar staðreyadir eru ekki
meira en svo álitlegar fyrir þýzka
lýðveldið. Lýðvaidssinnarnir eru