Dagur - 13.09.1989, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Miðvikudagur 13. september 1989 ;v m !
ALMANNAVARNIR
AKUREYRAR
Þeir eru eflaust ekki margir sem dags daglega hafa áhyggjur af yfirvofandi
hættuástandi af völdum náttúruhamfara, ófriðar eða öðru slíku. Skýringin er
eflaust sú að það er engin ástæða til þess að hafa slíkar áhyggjur öllu jöfnu,
en EF hætta vofir yfir, hvað þá? í símaskránni má finna neyðarsímanúmer
Almannavarna Akureyrar, númer sem fólk ætti að leggja á minnið eins og
númer lögreglu og slökkviliðs. Dagur heimsótti stjórnstöð Almannavarna
Akureyrar á dögunum og ræddi við forstöðumann hennar, Gísla Ólafsson
fyrrverandi yfirlögregluþjón um aðstöðuna og fleira henni tengdri.
Gísli Ólafsson fyrrvcrandi yfirlögregluþjónn á sæti í ncfndinni og hefur m.a.
með birgðir og búnað að gera.
Stjórnstöðin er í kjallara lög-
reglustöðvarinnar við Þórunnar-
stræti. Þegar inn kemur, blasir
við T-laga borð með sætum fyrir
10 menn. Við livert sæti eru
möppur með ýmsum nauðsynleg-
um upplýsingum, á vegg eru
fimm beintengdir símar á mikil-
væga staði auk þess sem á borð-
inu eru fimm símar fyrir nefndar-
menn. Húsnæðið er vitaskuld
gluggalaust, þar er lágt til iofts og
óneitanlega finnst óviðkomandi
aðila þetta minna á atriði úr bíó-
myndum sem stundum sjást á
skjánum.
Aðspurður unt hvenær hús-
næðið hafi verið tekið í notkun,
sagði Gísli það hafa verið 24.
mars 1979. „Þetta var byggt með
lögreglustöðinni og átti upphaf-
lega að fylla kjallarann upp, en
það varð úr að hann skyldi graf-
inn út og kom í Ijós síðar að ekki
veitti af. Þá datt okkur í hug að
setja upp stjórnstöð fyrir
alntannavarnanefndina hér í
kjallaranum. Áður var vitaskuld
starfandi almannavarnanefnd, en
hún hafði ekki bækistöð fyrr.“
Nauðsynlegasti búnaður
- Er húsnæðið sérstaklega
styrkt?
„Það þolir ekkert húsnæði
sprengjur, en loftið hér er sér-
staklega styrkt og settir voru stál-
bitar í veggi svo það ætti að þola
töluverðan jarðskjálfta. Við
eruni með sér rafstöð fyrir liúsið
svo þó rafmagn fari af, höfum við
straum. í næsta herbergi er mat-
stofa lögreglunnar sem er mjög
þægilegt því á neyðartíma væri
hægt að hafa aðgang að henni, en
þar eru alltaf einhverjar byrgðir
því í matstofunni er eldað fyrir
lögreglumenn á vakt og fanga
sem hér eru hverju sinni.
- Hvaða búnaður er til staðar í
stjórnstöðinni?
Innanhúss höfum við nokkuð
gott símakerfi auk beintengdra
síma til slökkviliðs, á flugvöllinn,
til Almannavarna ríkisins, Ríkis-
útvarpsins og á Sjúkrahúsið.
Símarnir fimm á borðunum eru
fyrir nefndarmenn að störfum, en
númer þeirra eru hvergi skráð.
Ástæðan fyrir því er sú, að á
neyðartíma myndu allir símar
lokast vegna álags og þá er nauð-
synlegt að geta kallað út hjálpar-
lið. Auk símanna höfum viö
nokkrar talstöðvar, m.a. mið-
bylgjustöð, sérstaka stöð
Almannavarna sem prófuð er í
hverri viku, en hún er alltaf opin
og tengd varðstofu lögreglunnar.
Þá höfum við 16 rása stöð fyrir
björgunarsveitir og stofnanir sent
eru í talstöðvasambandi svo sem
sendibílastöðvar og fleiri. Auk
þessa eigum við hér svokallaða
stórslysatösku sem hefur að
geyma nauðsynlegan búnað fyrir
hjálpar- og björgunarsveitir á
slysstað, gasgrímur, geislavirkni-
mæla og nýlega fjárfestum við
t.d. í eiturefnaklæðnaði sem kom
sér vel þegar ammoníaklekinn
varð á Kjötiðnaðarstöðinni í
sumar.“
í samvinnu við hjálpar-
og björgunarsveitir
í lögum um almannavarnir segir
að hlutverk almannavarna sé að
skipuleggja og framkvæma ráð-
stafanir, sem miða að því að
koma.í veg fyrir, eftir því sem
unnt er, að almenningur verði
fyrir líkamstjóni eða eigna af
völdunt hernaðaraðgera, náttúru-
hamfara eða af annarri vá, og
veita líkn og aðstoð vegna tjóns,
sem orðið hefur, enda falli þau
störf ekki undir aðra aðiia sam-
kvæmt lögum.
- En hverjir eru það sem sitja
í almannavarnanefnd Akureyr-
ar?
„I henni eiga sæti 9 menn.
Sjálfskipaðir eru bæjarfógeti sem
er yfirstjórnandi aðgerða og for-
maður nefndarinnar, bæjarstjóri,
bæjarverkfræðingur, slökkviliðs-
stjóri og héraðslæknir. Síðan
koma tveir til viðbótar sem eru
kjörnir af bæjarstjórn og loks
tveir fulltrúar sveitarfélaga í ná-
grenni Akureyrar. Nefndin skipt-
ir síðan með sér verkum, ég hef
t.d. með birgðir og búnað að
gera, bæjarstjóri sér um sam-
skipti við fjölmiðla, héraðslæknir
allt sem varðar sjúkrahús og slas-
að fólk o.s.frv.
Svæði Almannavarna Akur-
eyrar nær yfir Akureyri, allan
Eyjafjörð sunnan Dalvíkur og
Grímsey, alls átta hreppa. Dal-
vík hefur sérstaka nefnd og henni
fylgja Svarfaðardalshreppur, Ár-
skógsstrandarhreppur og Hrís-
eyjarhreppur."
- Eru fleiri en nefndin sjálf í
viðbragðsstöðu ef hætta vofir
yfir?
„Nefndin ræður aðeins ráðum
sínum í samvinnu við Almanna-
varnanefnd ríksins, en auk þess
höfum við samið við margar
hjálpar- og björgunarsveitir um
samstarf. Ég nefni sem dæmi
Flugbjörgunarsveitina, Hjálpar-
sveit skáta, Slysavarnadeild
kvenna á Akureyri, Sjóbjörgun-
arsveitina Súlur sem starfar á
vegum Slysavarnafélags Islands
og hraðboðasveit Sniglanna. í
Saurbæjarhreppi í Eyjafirði er
sömuleiðis all stór sveit sem heit-
ir Dalbjörg sem er reiðubúin til
að sinna björgunar- og hjálpar-
starfi og Rauðakrossdeild Akur-
eyrar hefur m.a. tekið að sér að
sjá fyrir þeim sem verða heimilis-
lausir. Á Akureyri eru skráðar
fimm stöðvar sem myndu taka
við slíku fólki. Það eru barna-
skólar nteð sínu starfsliði, skóla-
stjórum, kennurum og öðrum og
hefur Rauðakrossdeildin það á
sínum höndum að skrá alla
heimilislausa og útvega þeim
viðurværi."
Hjá Gísla má einnig finna fleiri
aðila á minnislista yfir aðila sem
hægt er að hafa samband við ef
þörf krefur. Þar er að finna Fall-
hlífarklúbb Akureyrar, Akureyr-
arhöfn, eigendur trillubáta,
Flugfélag Norðurlands, Sendi-
bílastöð Akureyrar, Vegagerð
ríkisins, eigendur vélsleða og
björgunarsveitir á Svalbarðs-
strönd, í Grenivík, Árskógs-
hreppi, slysavarnadeildirnar í
Grímsey, Hrísey og Dalvík, svo
eitthvað sé nefnt.
Nefndin alltaf í
viðbragðsstöðu
Hvað heldur nefndin oft fundi?
„Forntlegir fundir eru haldnir
4-6 sinnum á ári, en auk þess hafa
nefndarmenn all oft samband sín
á milli. Þá eru haldnar æfingar af
og til, stundum svokallaðar skrif-
borðsæfingar, en ein slík var
haldin fyrir skömmu og náði hún
yfir allt Norðurland og Austfirði
til Hafnar í Hornafirði. Þá voru
nefndirnar á þessu svæði kallaðar
saman samtímis, búið var til
verkefni og í samvinnu við
stjórnstöðina í Reykjavík komu
fyrirspurnir og leiðbeiningar.
Kjarnorkuslys átti að hafa orðið
vestur á Skaga og þaðan barst ryk
til austurs. Þetta þýddi að fólk á
þessu svæði átti að leita skjóls til
að verjast geislavirku ryki.
Æfingin þótti takast vel að því
leyti að menn áttu alltaf ráð við
því sem upp kom, en hitt er ann-
að mál að hér er ekki hægt að láta
vita af skýlum sem tiltæk eru, því
verðum við að nota það sem til
er, bæði af fólki, tækjum og bún-
aði. Það hefur reyndar farið fram
fumathugun á húsnæði á vegum
tæknideildar bæjarins og er þar
leitað að húsnæði í hverri götu
sem til greina kemur að skoða
sem byrgi til að verjast geisla-
ryki.“
Að sögn Gísla telja menn nú
hættu á kjarnorkustyrjöld minni
en hún var fyrir nokkrum árum,
„en það er alltaf jafn mikil hætta
á slysi; að eldflaug fari af stað af
slysni.“
Gísli segir að auk þessa fari
fram á vegum nefndarinnar
birgðakannanir á olíu ef líkur eru
á að ís loki siglingaleiðum, þá
þarf að fara reglulega yfir lista
yfir samstarfsaðila og forsvars-
menn þeirra, þannig að listarnir
séu ávallt réttir.
Erfítt að fá fé til
tækjakaupa
Gísli segir að stöðin þyrfti í raun
að eiga meira af tækjum og bún-
f f f f f
Höfuðstöðvar Almannavarna Akureyrar eru í kjallara lögreglustöðvarinnar við Þórunnarstræti. Myndir: kl