Dagur - 24.03.1990, Qupperneq 5

Laugardagur 24. mars 1990 - DAGUR - 5
55
Sæunn Axelsdóttir, 48 ára, framkvæmdastjóri fiskvinnslufyrirtækis í Ólafsfirði:
Ég er einstaklega heppin kona
44
Rúmlega tveggja tonna trilla markaði upphafíð
árið 1980. Synirnir voru á „skellinöðrualdrinum“
og vildu eins og jafnaldrarnir eignast slík tæki.
Móðirin var ekki yfir sig spennt og ákvað að gera
sonunum tilboð, að láta smíða trillu og róa með
þeim yfír sumarmánuðina. Tiiboðinu var tekið og
þar með hófst fjölskylduútgerðin.
Nú er tæpur áratugur að baki.
Litla trillan er ennþá til staðar en
önnur 9 tonna trilla, Sæunn ÓF-7
bættist í flotann vorið 1983. Pá
hefur útgerðin, sem frá og með
síðustu áramótum heitir Sæunn
Axels. hf. í höfuð áðurnefndrar
móður, komið sér upp tveim fisk-
húsum. Annað var byggt sumarið
1985, 150 fermetrar að gólffleti,
hitt var keypt sl. sumar af Iðn-
þróunarsjóði. Um er að ræða
glæsilegt og rúmgott hús, 500 fer-
metrar að gólffleti, þar sem áður
var rækjuverksmiðjan Sæver hf.
Dagur átti þar spjall við
Sæunni Axelsdóttur fram-
kvæmdastjóra á dögunum yfir
rjúkandi kaffibolla og gómsætum
nýbökuðum lummum.
Eitt samfellt ævintýri
Sæunn segir að þessi síðustu ár
hafi verið samfellt ævintýri. Hún
hefur ýmislegt reynt og var til
dæmis á vertíð í Grímsey árið
1985. Eiginmaður Sæunnar,
Ásgeir Ásgeirsson, á hlut í togar-
anum Sólbergi og síðustu misseri
hefur Sæunn fengið 15 prósent af
afla þess til vinnslu.
„Við töldum að fiskhúsið sem
við byggðum árið 1985 væri okk-
ur yfirdrifið nógu stórt. Annað
kom á daginn," segir Sæunn.
Verkun á saltfiski kallar í dag á
fullkomna kælingu og hún er ekki
til staðar í gamla húsinu. Frá og
með áramótum 1988-1989 tók
Sæunn kælinguna í Sævers-hús-
inu á leigu og í júní sl. keypti hún
húsið af Iðnþróunarsjóði. „Húsið
var of dýrt til þess að við nýttum
bara kælinn og því fórum við út í
þurrfiskverkun í nóvember sl.
Við sáum fram á að fá ekki meiri
fisk og með minnkandi kvóta vil
ég meina að við verðum að ein-
beita okkur að því að vinna betur
úr hráefninu. Þurrfiskurinn sem
við vinnum hér hefur verið flutt-
ur blautur til Frakklands og
þurrkaður þar. Bara þessi þurrk-
un hefur skapað hér átta ný störf
og þegar flest er erum við fjórtán
að vinna hér,“ segir Sæunn. Hún
segir að ekki sé um flókna verkun
að ræða, spurningin með þetta
eins og annað sé að hafa ná-
kvæmnina að leiðarljósi. Nauð-
synlegt sé að fylgjast vel með
raka- og hitastigi í fiskinum á
þeim þrem sólarhringum sem
þurrkunin standi yfir.
„Hann er í sinni vinnu
og ég í minni“
„Þetta hefur allt vafið utan á sig,“
segir Sæunn og brosir. „Það er
ótrúlega stutt síðan við vorum í
klaka og kulda í lélegum skúr hér
niður frá. Óneitanlega liggur
ntikil vinna á bak við þetta, eigin-
lega höfum við unnið nótt sem
nýtan dag. Það er fyrst í haust
sem ég réð fast starfsfólk," segir
Sæunn.
Verkaskipting þeirra hjóna
Sæunnar og Ásgeirs er skýr. All-
ar ákvarðanir við rekstur fyrir-
tækisins eru hennar en hann sér
um bókhald og launaútreikninga.
„Hann er í sinni vinnu og ég í
minni,“ segir Sæunn og leggur
áherslu á orð sín. „Það eru ekki
allir sem skilja þetta. Mjög marg-
ir hringja fyrst í Ásgeir og hann
verður síðan að vísa á mig. Sú
hugsun er rík bæði hjá körlum og
konum að af því að um þessa
atvinnugrein er að ræða komi
ekki til greina að kona.sé í for-
svari. Staðreyndin er sú að það er
allt annað að vera kona í þessum
„bransa“ en karl. Ég get ekki
annað en treyst því að fólk hugsi
vel til mín.“
„Efast um aö margir sofni
ánægöari á kvöldin“
Sæunn segir að þrátt fyrir að
fyrirtækið hafi stækkað umtals-
vert á liðnum árum sé ekkert mál
að standa í rekstri þess með
húsmóðurstörfum. „Ég er ekki
viss um að það finnist ánægðari
kona en ég í dag og ég efast um
Sæunn Axelsdóttir.
að margir sofni ánægðari á kvöld-
in og vakni ánægðari á morgn-
ana. Ég tel mig vera heppna, er
hvorki stressuð né með vöðva-
bólgu. Ég væri orðin vitlaus á því
að vera heima. Ég verð að fá
útrás og hana fæ ég í þessu. Mér
finnst ég vera einstaklega heppin
kona. Hér eru ekki settar á mig
hömlur. Ég er algjörlega frjáls
þótt tugmilljónir séu í húfi. Mér
hefur tekist að standa í skilum og
það er fyrir öllu,“ segir Sæunn.
Hún segist aldrei hafa fengið
útborgað. Henni séu hins vegar
reiknuð laun og borgi skatta eins
og aðrir.
„Ég stefni ekkert ákveðið með
þetta fyrirtæki. Ég tek hvern dag
fyrir í einu og læt koma í ljós
hvernig þetta þróast. Til dæmis
voru kaupin á þessu húsi ákveðin
einn, tveir og þrír,“ segir Sæunn.
Ævintýrið hófst með trillu-
útgerð móður og sonanna eins og
áður segir. Synirnir eru nú flognir
úr hreiðrinu og stunda nám út um
allar jarðir, í Noregi, Frakklandi
og Reykjavík. „Þeir rétta mér
hjálparhönd eins og þeir geta og
hringja reglulega í mig og leita
frétta af gangi mála. Ég læt þá
vita nákvæmlega hvernig
gengur," segir Sæunn.
Kynsysturnar
fussa og sveia
Sæunn fer oft á tíðum ein á sjó á
trillunni sinni og segir hún að
mörgum finnist það í hæsta máta
athugavert. Hún segist hins vegar
Á síðastliðnu ári keypti fyrirtæki Sæunnar, Sæunn Axels hf., Sævers-húsið ganila. Á innfelldu myndinni sést fisk-
vinnsluhúsið, sem Sæunn og fjölskyldu byggði árið 1985. í þá daga var álitið að það hús yrði yfirdrifið nógu stórt
fyrir starfsemina. Annað kom þó á daginn.
Eins og sja nia er þurrfiskverkunin plássfrek. Fiskinuin er koinið fyrir í stæð-
um þar sem loftar um hann. Þurrfiskvcrkunin krefst mikillar nákvæmni og
natm.
ekki sjá neitt athugavert við það.
Engum detti í hug að setja út á
þegar eldri menn fari á sjó og það
Myndir: Kl.
sama hljóti að gilda um hana.
„Það er ekki mikið um það að
, konur rói. Ég held hins vegar að
þetta fari að breytast. Hér á árum
áður réru margar konur. Sumar
voru landsþekktar eins og Látra-
Björg og Þuríður formaður á
Stokkseyri.
Kynsystur mínar margar hverj-
ar hafa ekki verið jákvæðar gagn-
vart mér og það finnst mér alveg
furðulegt. Þær sem gala hæst um
jafnrétti og vilja komast í nefndir
og stjórnir fussa og sveia yfir mér
og segja að ég sé snarrugluð og
drepi mig á þessu. Þær tala einnig
um græðgi í mér. Það sem er kall-
að harka og dugnaður í karl-
mönnum heitir græðgi í mér.
Ein einasta manneskja hefur
óskað mér til hamingju með
húsakaupin. Ég er mjög laus við
hamingjuóskir yfir höfuð. Mér er
í sjálfu sér alveg sama, en oft hef
ég hugsað um tvískinnunginn í
þessu. Konur vilja troða sér hér
og þar, en þcgar á hólminn er
komið virðist þetta vera meira í
orði en á boröi." óþh
Hálf öld frá hersetu Breta:
Sjónvarpið auglýsir
eftir minnugu fólki
- þáttaröð um stríðsárin í vinnslu
Senn er liðin hálf öld frá því
Bretar gengu hér á land, en sá
örlagaríki atburður átti sér
stað 10. maí árið 1940. Má
með sanni segja að þar með
hafi hinni friðsælu smáþjóð við
ysta haf verið att út í hringiðu
síðari heimsstyrjaldarinnar.
Sjónvarpið ætlar að gera þátta-
syrpu af þessu tilefni þar sem rak-
in verður saga hernámsins og
stríðsáranna hérlendis í máli og
myndum, stiklað á helstu stór-
viðburðum og ljósi brugðið á
daglegt líf íslenskra borgara.
Margir íslendingar muna vel
eftir landgöngu Breta. Sjónvarp-
ið vill gjarnan ná tali af ýmsum
þeim sem geta rifjað þessi ár upp.
Má þar nefna þá sem urðu vitni
að landgöngunni, sjómenn af
íslenskum skipum sem urðu fyrir
árásum Þjóðverja, íslendinga
sem komu heim á stríðsárunum
Hclgi H. Jónsson, unisjónarmaður
þáttanna.
fyrir tilstuðlan þýskra yfirvalda,
konur sem voru í „ástandinu“ og
þær konur sem drýgðu tekjur sín-
ar á hernámsárunum með svo-
nefndum „Bretaþvotti“ er mörgu
heimili reyndist búbót.
Einnig vill Sjónvarpið komast í
samband við þá sem luma á ljós-
myndum eða kvikmyndum frá
þessum árum og reyndar alla þá
sem kunna frá markverðum
atburðum að segja er tengjast
hersetunni með einhverjum
hætti. Þá er öll vitneskja um
hvers kyns muni og minjar frá
stríðsárunum vel þegin.
Umsjónarmenn þáttanna,
Helgi H. Jónsson og Anna Heið-
ur Oddsdóttir, taka á móti öllum
ábendingum hjá Sjónvarpinu.
Akureyringar fóru ekki varhluta
af hersetunni og eru þeir hvattir
til að láta í sér heyra svo lands-
byggðin fái eitthvað til málanna
að leggja líka.
Þættirnir um stríðsárin verða
að minnsta kosti þrír talsins og er
ráðgert að taka þá til sýninga er
hálfrar aldar afmælið nálgast. SS