Dagur - 24.03.1990, Síða 8

8 - DAGUR - Laugardagur 24. mars 1990
Mannlegí þátturinn
má aldrei gleymast
- spjallað við Halldór Halldórsson yfirlækni
um öldrunarmál og nýjar reglur varðandi
vistunarmat aldraðra - Síðari hluti
Hér birtist síðari hluti viðtals
við Halldór Halldórsson, yfir-
lækni Kristnesspítala, um vist-
unarmat og fleira tengt nýjum
reglugerðum í tengslum við lög
um málefni aldraðra. Halldór
er formaður þjónustuhóps
aldraðra í Akureyrarlæknis-
umdæmi.
Sú spurning hlýtur að vakna
hvernig mælikvarði vistunarmat-
ið sé á þörf einstaklinga fyrir
stofnanavist. Halldór segir að
tekið sé tillit til félagslegra og
læknisfræðilegra þátta í vistunar-
matinu, eins og áður var minnst
á. Hæsta mögulega stigagjöf í
vistunarmati er 120 stig, en slík
útkoma er nánast útilokuð, því til
að fá 120 stig verða allir þættir að
vera eins slæmir eins og verst get-
ur orðið.
Ekki komin löng reynsla
á vistunarmatið
„Það er ekki komin full reynsla á
þetta vistunarmat, því svo
skammt er síðan farið var að nota
það. Nú er þetta ekki svo að
menn einblíni á tölulega niður-
stöðu matsins, heldur er það fyrst
og fremst leiðbeinandi. Endan-
legt mat byggist á heildarniður-
Glæsileg íbúðartilboð
(búðir í fjölbýlishúsi við Vestursíðu 16-18, Akureyri.
v h*rb '—' ír
íbúðirnar eru 2ja, 3ja og 4ra her
bergja og afhendast með sameign
og lóð frágenginni. íbúðirnar
afhendast bæði tilbúnar undir
tréverk og eins eftir samkomu
lagi. Skóli og leikvöllur í næsta
nágrenni.
Glæsilegar raðhúsíbúðir við Bogasíðu 10-12-14, Akureyri.
Erum að hefja byggingu á 4ra herbergja íbúðum á einni hæð með
áföstum bílskúr. Ibúðirnar eru 113 fm + bílskúr 29 fm = 142 fm
samtals.
íbúðirnar afhendast eftir samkomulagi.
Góðir greiðsluskilmálar
Nú er að slá til og
ná sér í góða íbúð
Teikningar og nánari upplýsingar í
síma 96-25131, Haraldur og 96-
22351, Guðlaugur eftir kl. 17.00.
Haraldur og Guctlaugur
byjígingaverktakar
Mððrusiðu 6. Siriar Har. 25131. Guðl 22351
öldrunarmól
Halldór Halldórsson, yfírlæknir.
stöðu, þegar allir þættir hafa ver-
ið kannaðir. Tveir einstaklingar
geta haft sömu útkomu tölulega
séð í vistunarmati, en þó getur
ástand þeirra og aðstæður verið
ólíkar. Mannlegi þátturinn í slíku
mati má aldrei gleymast,“ segir
Halldór.
Eftir að vistunarmat hefur far-
ið fram skráir þjónustuhópur
aldraðra niðurstöðu þess í sér-
staka skrá, sem Heilbrigðisráðu-
neytið fær reglulega upplýsingar
úr. Halldór segir að tilgangurinn
með skráningunni sé m.a. að
auðvelda þjónustuhópnum að
hafa heildaryfirlit yfir þjónustu-
svæðið.
Samkvæmt nýju reglunum geta
einstaklingar komist á biðlista
hjá fleiri en einni stofnun með
því að senda afrit af vistunarmati
sínu til þeirra. Að sögn Halldórs
er reglan sú að eftir vistunarmat
eigi að afhenda viðkomandi ein-
staklingi niðurstöðu þess. „Ef
niðurstaða matsins er t.d. sú að
þörf sé fyrir vistun á hjúkrunar-
deild, þá á viðkomandi sjálfur að
óska eftir því á hvaða hjúkrunar-
deild hann eða hún vill fara. Það
sama gildir ef niðurstaðan bendir
á dvalarheimili. Oft eru langir
biðlistar, og því er sá kostur fyrir
hendi að senda vistunarmatið á
fleiri en einn stað. Þannig getur
sami aðili verið á biðlista á tveim-
ur eða fleiri stöðum,“ segir
Halldór.
Aukin heimaþjónusta
leysir oft vanda
- Getur einstaklingur sótt um
meiri heimaþjónustu ef niður-
staða vistunarmats sýnir að hann
er í þörf fyrir dvalarheimilispláss,
en biðlisti er mjög langur eða þá
að viðkomandi vill ekki fara á
dvalarheimili, þrátt fyrir niður-
stöðu matsins?
„Já, sá möguleiki er einmitt
fyrir hendi, því stefnan er sú að
vista fólk ekki á stofnunum fyrr
en allt annað hefur verið reynt.
En oft getur leikið vafi á hvort til-
tekinn einstaklingur á frekar
heima á dvalarheimili eða hjúkr-
unardeild. Á stofnunum sem
starfrækja bæði dvalarheimili og
hjúkrunardeild getur starfsfólkið
sjálft annast matið á þeim ein-
staklingum sem þegar eru komnir
inn á stofnunina. En þó er aðal-
reglan sú að þjónustuhópurinn
annast matið, í samvinnu við
starfsfólkið, sem þekkir viðkom-
andi best,“ segir Halldór.
Nýju reglurnar eiga að tryggja
að gamla fólkið hafi meira að
segja um sín mál með tilliti til
vistunar á stofnun en áður,
a.m.k. er reynt að tryggja að eng-
inn fari nauðugur inn á stofnun.
Valkostirnir eru auknir og bent á
leiðir til eflingar heimaþjónustu.
Um þetta segir Halldór: „Ég og
fleiri sem starfa í þessum mála-
flokki álíta að rými fyrir aldraða
séu að meðaltali fleiri á íslandi en
í flestum nágrannalöndum. Samt
er erfitt að komast inn á þessar
stofnanir og biðlistar verið langir
árum sarnan.
Skoðun mín er sú að margir
hafi farið inn á stofnanir án þess
að hafa raunverulega þurft á því
að halda. Á Akureyri stóðum við
frammi fyrir því að forsenda þess
að unnt væri að breyta stórum
hluta Hlíðar í hjúkrunarheimili
væri að stórauka heimaþjónustu,
í víðtækustu merkingu. Þó skort-
ir ennþá talsvert á að settu marki
hafi verið náð í þessu efni. Við
vonum þó að átak í húsnæðismál-
um skili árangri, að hægt verði að
koma upp sambýlum fyrir aldr-
aða o.s.frv.,“ segir Halldór.
Einstaklingar ættu ekki
aö gleymast í bæjarfélagi
á borð viö Akureyri
j - Hefur ekki oft verið erfitt fyrir
| stofnanir að meta þörf einstakl-
inga fyrir vistun?
„I sjálfu sér eru þessi mál ekki
lengur á könnu stofnananna, þar
sem þjónustuhóparnir taka að sér
að framkvæma matið. í sumum
tilvikum mun þjónustuhópurinn
fylgjast áfram með viðkomandi
eftir matið, og láta vita ef ástand-
ið breytist og þörfin fyrir stofn-
anadvöl verður brýnni. Ég óttast
ekki að aldrað fólk gleymist í
bæjarféiagi á borð við Akureyri.
Én því er ekki að neita að erfitt
getur orðið fyrir stofnanir að gera
upp á milli þeirra sem eru á bið-
lista. Tru manns geta t.d. verið á
biðlista, allir með svipaða út-
komu í vistunarmati. Þá getur
kyn skipt máli, t.d. þegar pláss
losna á fjölbýlisstofu, andlegt
ástand þeirra sem eiga að búa
saman á herbergi, og þannig
mætti lengi telja.
Ég tel að þessar nýju reglur séu
mjög til bóta, sérstaklega mats-
regiurnar. Þær á að nota um land
allt, og þótt einhver mismunur sé
hugsanlegur í niðurstöðum hóp-
anna sem framkvæma matið þá
verður hann tæpast stórvægileg-
ur. Þetta er ákveðin trygging fyrir
því að álíka viðmiðanir gildi í
landinu. Reynslan verður þó að
skera úr um notagildið, og mats-
lykillinn ásamt vinnureglunum
verður endurskoðaður í fyllingu
tímans.“ EHB