Dagur - 29.01.1992, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Miðvikudagur 29. janúar 1992
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 96-24222
ÁSKRIFT KR. 1200ÁMÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ KR. 110
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMNETRA 765 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, JÓN HAUKUR BRYNJÓLFSSON (Iþróttir),
ÓLI G. JÓHANNSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
SKÚLI BJÖRN GUNNARSSON (Sauöárkróki vs. 95-35960, fax 95-36130),
STEFÁN SÆMUNDSSON, ÞÓRÐUR INGIMARSSON
LJÓSMYNDARI: KJARTAN ÞORBJÖRNSSON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON, ÞRÖSTUR HARALDSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Móðgandi framkoma
Á undanförnum árum hafa íslenskir bændur stigið stór
skref til þess að laga framleiðslu sína að innlendum mark-
aði. Eftir mikla aukningu á framleiðslu landbúnaðar-
afurða á sjöunda og áttunda áratugnum var svo komið að
bændastéttin framleiddi orðið talsvert vörumagn umfram
það sem þjóðin þurfti. Á sama tíma drógust möguleikar
til útflutnings saman og um miðjan síðasta áratug voru
þeir því sem næst horfnir þótt verulegu fjármagni væri
varið til niðurgreiðslna á sama hátt og gert er í flestum
löndum Evrópu. Umframframleiðsla landbúnaðarins og
greiðsla útflutningsbóta mætti einnig sífellt vaxandi
andstöðu á meðal margra íslendinga, sem töldu fjár-
magni þjóðarinnar betur varið til annars en greiða mat
ofan í útlendinga. Því var hafist handa um breytingar á
þessu fyrirkomulagi.
Á þessum tíma hafa bændur lagt hart að sér til að laga
framleiðslu sína að þörfum hins innlenda markaðar. Þótt
sú aðlögun hafi verið óumflýjanleg að flestra dómi þá
hafa bændur orðið að taka á sig miklar byrðar vegna
minnkandi framleiðslmnöguleika og fækkunar atvinnutæki-
færa. Ekki verður annað sagt en að bændastéttin hafi
sýnt mikla karlmennsku í þessu máli er hún gekk af djörf-
ung til þess verks að eyða verðmætum og störfum er
byggð höfðu verið upp - oft með hörðum höndum. Nú er
svo komið að íslendingar hafa nálgast meira kröfur
aðþjóðlegra viðskiptasjónarmiða en flestar aðrar Evrópu-
þjóðir. Ríkisstjórnin sem heild hefur einnig tekið mið af
undanfarandi aðlögun í þeim fyrirvörum sem samþykkt
hefur verið að krefjast í væntanlegum GATT-samningum.
Ef htið er til baka - htið yfir þær aðgerðir sem landbún-
aðurinn hefur orðið að ganga í gegnum á undanförnum
árum vegna framangreindrar aðlögunar er engin furða
þótt bændur taki samningunum um landbúnaðarkafla
GATT-viðræðnanna með nokkrum fyrirvara. Þótt gert sé
ráð fyrir áframhaldandi innflutningsvernd með tollaígild-
um og fyrirvarar af íslands hálfu eigi að vernda fram-
leiðslu íslenskra bænda frekar er ahs ekki að fuhu ljóst
hvað nýir GATT-samningar hafa í för með sér. Bænda-
stéttin og framleiðslustöðvar landbúnaðarins þola tæp-
lega mikla skerðingu og samdrátt frá því sem nú er.
Mögulega er unnt að draga úr kostnaði og lækka verð. Ef
til vih er það eini raunhæfi möguleikinn sem landbúnað-
urinn stendur nú frammi fyrir.
Því er ekkert undarlegt þótt þungt hljóð sé í mörgum
sveitamanninum þegar utanríkisráðherra fer um héruð
og boðar breytta tíma í landbúnaði. Ráðherrann er þekkt-
ur af mörgum hvatvíslegum ummælum um íslenskan
landbúnað í áranna rás og með tilliti til þess er ekki óeðh-
legt að bændur treysti honum trauðla til þess að verja
hagsmuni sína. En að um skipulagða ófrægingarherferð sé
að ræða eins og ráðherrann hefur haldið fram er algjör
firra. Spyrja má hvort sjómenn myndu ekki mótmæla
lækkun sjómannafrádráttar ef þeir sætu á fundum með
sjávarútvegsráðherra - eða námsmenn skertum námslán-
um í svipaðri stöðu. Ekki þarf að efa að læknar og hjúkr-
unarfólk hafa sitthvað við framgöngu Sighvats Björgvins-
sonar að athuga, sem þeir myndu láta í ljós á fundum
með ráðherranum. Með ásökunum sínum um ófrægingar-
herferð bænda á hendur sér hefur utanríkisráðherra ekki
aðeins hallað réttu máli heldur einnig komið fram á
móðgandi hátt við heila atvinnugrein í landinu sem nú
þarf að taka á erfiðum málum. ÞI
Guðmundur Jónsson, arkitekt, bar sigur úr býtum í samkeppni er efnt var til
um stækkun Amtsbókasafnsins og sem sjá má yrði safnið hið glæsilegasta
mannvirki. A innfelldu myndinni afhendir Gunnar Ragnars, formaður dóm-
nefndar og þáverandi forseti bæjarstjórnar Akureyrar, Guðmundi Jónssyni
sigurlaunin. Myndin er tekin í júb 1987. „Það er best að lofa að maður vill
efna,“ segir Davíð Stefánsson m.a. í grein sinni. Myndir: gb.
Amtsbókasafnið og afmælis-
giöfin tíl bæjarbúa
Almennt verður að segja um
stjórnmál á íslandi, að loforð og
drengskapur standi. Hitt er þó
rétt að tilhneiging í aðra átt er
rík, enda býður lýðræðið upp á
það. Kjörtímabil kjörinna full-
trúa er ef til vill of stutt til að
framfylgja gefnum loforðum og
almenningsálitið veitir ekki
aðhald sem skyldi. En standi
stjórnmálamenn ekki við gefin
loforð þá á ekki að láta slíkt
óátalið. Sanngjörn og réttmæt
gagnrýni er af því góða.
Sumarið 1987, á 125 ára afmæli
Akureyrar samþykktu allir
bæjarfulltrúar einróma á bæjar-
stjórnarfundi, að gefa sjálfum sér
og bæjarbúum góða gjöf. Bæjar-
stjórn Akureyrar kom saman á
sérstökum hátíðarfundi og ákvað
gjöfina að vandlega athuguðu
ráði. Fjölmiðlar voru kallaðir til
og niðurstaðan kynnt með stolti:
Akureyringar skyldu bæta úr
brýnum húsnæðisskorti Amts-
bókasafnsins. Hlúð skyldi að
menningu og stolti Akureyringa
og byggja veglega viðbyggingu
við Ámtsbókasafnið, samkvæmt
tillöguteikningum arkitekts, sem
hafði tekið þátt í auglýstri sam-
keppni og unnið til verðlauna.
Þetta var gjöfin sem fyrirheit
voru gefin um. Allir fulltrúar
flokkanna sem aðild áttu að
bæjarstjórn Akureyrar, stóðu að
þessari mikilvægu ákvörðun. Ef
ég man rétt, þá var ákvörðunin
samhljóða og ágreiningslaus.
Davíð Stefánsson.
Amtsbókasafnið merk
menningarstofnun
Auðvitað má deila um hvort
umrædd gjöf hafi verið rétt.
Ýmsar hugmyndir voru uppi í
umræðum þess tíma. Bendi ég
meðal annars á merkilega tillögu
um húsbyggingu fyrir Náttúru-
fræðistofnun Norðurlands. En
viðbygging við Amtsbókasafnið
varð ofan á, þar var þörfin metin
brýnni, sem ekki verður dregið í
efa. Um það hljóta flestir að vera
sammála.
Amtsbókasafnið hefur verið,
er og á að vera stolt Akureyringa
enda ein af merkari menningar-
stofnunum á Norðurlandi. Þetta
er þó ekki aðalatriðið né heldur
hvort umrædd gjöf hafi verið öðr-
um betri. Meginatriðið er hver
viðhorf þeirra aðila eru til
málsins, sem þessu lofuðu fyrir
rúmum 4 árum síðan.
Nú standa yfir eignakaup og
framkvæmdir í Grófargili á veg-
um bæjarins í þágu menningar-
mála, vegna svokallaðs „Lista-
gils“. Um ágæti þess skal ósagt
látið, en væntanlega er ljós for-
gangsröð meginverkefna í menn-
ingarmálum. Viðbygging við
Amtsbókasafnið hlýtur að hafa
forgang.
Þá gjöf er gefin
Væri umrætt mál ekki af stjórn-
málalegum toga, þá þætti það
efalítið undarlegt. I hinu daglega
lífi þætti það til að mynda varla
höfðinglegt að koma í fimmtugs-
afmæli færandi gjafir og taka þær
svo aftur að veislunni lokinni.
Það er best að lofa að maður vill
efna.
Spurningin er því þessi. Hún er
þverpólitísk og henni er beint til
þeirra sem telja sig forsvarsmenn
hjá Akureyrarbæ: Hvar er
afmælisgjöfin sem þið gáfuð sjálf-
um ykkur og okkur hinum?
Davíð Stefánsson.
Höfundur var einn af hundruðum afmælisgesta í
Lystigarði Akureyrar á 125 ára afmæli bæjarins
fyrir um fjórum árum.
Stjórn Foreldra- og kennarafélags Þelamerkurskóla:
„Aðför ríkisstjómarimiar
rýrir kjör bama okkar“
„Stjórn foreldra- og kennarafé-
lags Þelamerkurskóla lýsir þung-
um áhyggjum yfir þeim áformum
ríkisstjórnarinnar sem uppi eru
um niðurskurð í skólum landsins
og skorar á alla sem láta sig heill
barna okkar varða að standa
vörð um grunnskólalögin er tóku
gildi 1. ágúst 1991.“ Þannig hefst
ályktun sem stjórn félagsins hef-
ur sent frá sér. Þar segir ennfrem-
ur:
„Þessi aðför ríkisstjórnarinnar
rýrir kjör barna okkar og minnk-
ar möguleika þeirra til náms og
þroska og það getum við ekki
sætt okkur við.
Skólar landsins hafa verið í
fjársvelti í langan tíma, náms- og
kennslugögn hefur vantað á sama
tíma og sífellt eru gerðar meiri
kröfur til skólanna.
Við skorum á háttvirtan
menntamálaráðherra að beina
gerðum sínum í átt að uppbygg-
ingu skólanna í stað niðurrifs.“