Dagur - 10.11.1993, Blaðsíða 9

HJONAMINNIN6
Miðvikudagur 10. nóvember 1993 - DAGUR - 9
Höskuldur Markússon
- áður Harry Rosendhal
Fæddur 15. júlí 1895 - Dáinn 25. júní 1968
Hildigerður Georgsdóttir Markússon
- áður Hildegard Heller
Fædd 2. ágúst 1911 - Dáin 4. nóvember 1993
Hilda andaöist á Fjóröungssjúkra-
húsinu á Akureyri 4. nóvember sl.
Minningarnar sækja á hugann
og hann leitar ai'tur til ársins 1951,
er ég ung stúlka hleypti heimdrag-
anum og hélt til Akureyrar úr for-
eldrahúsum á Sauðárkróki, þá 16
ára gömul. Ég réöst í vist hjá
Kristjáni Birnings og Málfríði
Friðriksdóttur og eru þessar rninn-
ingar mér eins og heimsreisa ann-
arra nú á dögum.
Ég kynntist fljótlega Gunnari
„sót“ cins og hann var alltaf kall-
aður, en hann átti heima í Hafnar-
stræti 18b, eða Bryggjuhúsinu.
Þar áttu Harry og Hilda heima
uppi á lofti og höfóu sama inn-
gang og foreldrar Gunnars.
Ariö 1952 steig ég í fyrsta sinn
hikandi sporum yfir þröskuldinn á
heimili Gunnars og kynntist ég
ekki bara foreldrum og bræðrum
Gunnars. Það var mér efst í huga
aö standa mig vel og sýna festu í
samskiptum við hina ákveðnu, at-
hugulu og velgefnu rnóður Gunn-
ars, Dagmar Sigurjónsdóttur og
Harald Guðnason, en fljótlega og
á meóan ég var vegin og metin og
fékk nokkuð góða dóma, sem síó-
an þróuóust upp í vináttu og virð■■
ingu á báða bóga, þá birtist á loft-
skörinni, fyrir ofan brattan stigann
scm lá úr ganginum upp á loftið,
virðulegur lágvaxinn maður, þétt-
ur á velli og við hlið hans kona
glæsileg ásýndum, ekki ólík film-
stjörnum sem ég hafði séó í kvik-
myndum, þarna stóðu þau Harry
og Hilda, eins og þau voru alltaf
kölluð. Þau horfðu á mig hlutlaust
og athugul og ég horfói á móti
meö þcint litla kjarki sem eftir var
í ntér, en þá eins og hendi væri
veifað sá ég aó þeim iannst reyn-
andi á það hvort ég gæti tekist á
við lífið við hlióina á hinum
óstýriláta Gunna, sem þcim þótti
svo vænt um. A þessu augnabliki
var lagöur grunnur að því, sem
þróaðist upp í samband eins og
bcst gerist ntilli foreldra og dóttur.
Harry var Þjóóverji af gyðinga-
ættum, hann kom til íslands 1938,
landflótta undan ofsóknum Hitlers
á líf og eigur gyðinga. Hann var
mikils metinn maóur í Berlín, al-
þjóðlegur knattspyrnudómari,
dæmdi m.a. á Olympíuleikunum
1936. „Director" hjá Salantand í
Berlín, sem rak verslunarkeðju í
Þýskalandi. Þar starfaði Hilda við
„Decuration" eins og hún sagði
alltaf sjálf, eða við útstillingar. Þar
kynntust þau Harry og Hilda,
sagði hún að það hefði verið frá
fyrstu sýn eini maðurinn í sínu
Iífi. Hilda kom til Islands rúmu
hálfu ári á eftir Harry, og lýsti hún
komu sinni til landsins þannig að
þegar hún hefði siglt inn í Reykja-
víkurhöfn á Drottningu Alexandr-
inu, þá hefði hún fengió þá tilílnn-
ingu aö hún væri komin til himna.
Hún átti ekki nógu sterk orð til
þess að lýsa góðmennsku, gest-
risni og öryggiskennd, sem þessi
alþýólega þjóð hefði veitt henni
og Harry. Þau voru komin heim,
þau höfðu eignast loðurland sem
þó stráði ekki fyrirhafnarlaust
auði á veg þeirra, en gaf þeim það
sem þau þráöu mest cftir þær
hörmungar sem þau máttu þola í
Þýskalandi. Þau voru frá sínum
fyrstu skrcfum á íslenskri grund
Islendingar í húð og hár. Við get-
um verið stolt af því að hafa tekið
við þeim. Þau hölnuðu sínu þjóð-
crni og vildu afmá minningarnar
allar og hörmungarnar sem þau
máttu þola í Þýskalandi.
Þegar þau ferðuðust erlendis og
voru spuró að þjóðerni sínu, þá
sögóust þau vera Islendingar. Ég
minnist þess þegar Hilda sagði
mér aö það hefði vcrið haft að
orði að hún talaði þýsku cins og
innfæddur og þá hafi hún sagt
„þaó cr vcl gefiö fólk á Islandi og
vcl mcnntað".
Harry og Hilda bjuggu fyrst aó
Garðastræti í Reykjavík, þar sem
heimilf systur Harrys og mágs
stóó þeirn opió. Hún hét Hcnny og
var gift Hcndrik Ottóssyni, frétta-
manni. Einnig var hjá þeim öldruð
móðir Harrys og Hennyar, scm
Mynna hét. Henny átti son af fyrra
hjónabandi, Pétur Golsten, þctta
fólk cr allt látið.
Margar voru minningarnar sem
voru tengdar verunni í Garða-
stræti, í faðrni fjölskyldunnar.
Harry fékk landvistarleyfi fyrir
atbeina Hendriks Ottóssonar,
mágs síns og ætla ég ekki að tí-
unda það í þcssum línum. Hann
fékk þó ekki atvinnuleyfi. Hann
keypti land í Kleppsholtinu og fór
að rækta grænmeti, sem var algjör
andstæöa við fyrri störf hans.
Gaman var aó heyra Harry lýsa
því, hve allir voru boðnir og búnir
að rétta honum hjálparhönd. Ef
hann bað bóndann að lána sér
hjólbörur eða önnur áhöld þá var
svarið já, já, þær eru úti við fjós-
haug eða fyrir sunnan hólinn
þarna. Hann sem alinn var upp við
strangan aga og reglusemi átti erf-
itt með að skilja þcssa órciðu á
öllum hlutum. Svona cru Islend-
ingar sagði hann og Ijómaði af
gleði og glettni, þegar hann var að
lýsa þessum annars svo erllðu
fyrstu árum á Islandi.
Til Akurcyrar lluttust þau
Harry og Hilda, leigðu sér eitt hcr-
bergi til að byrja með og voru
húsgögnin boró, tveir stólar, sem
þau fengu lánað og dívan og ein-
hver gaf þcim gólfteppi sem var
gatslitið, en þau voru svo hant-
ingjusöm með þetta fyrsta heintili
sitt. Harry hóf störf á saumastofu
Eiríks Kristjánssonar og síðar hjá
Skarphéðni Asgeirssyni við upp-
byggingu og rekstur Amaro.
Þau keyptu risíbúð í Hafnar-
stræti I8b, 2. desember 1948 og
bjuggu sér þar yndislegt heimili.
Auk starfa sinna í Amaro ráku þau
saumastofu heima, hann sneið
skyrtur og náttföt að vinnudegi
loknum og hún saumaði.
Við Gunnar eignuðumst okkar
fyrsta barn, stúlku, árið 1954 og
átti ég hana á Sauðárkróki. 30.
nóvember sama ár, íorum viö
Gunnar að búa í Bryggjuhúsinu,
þá var tengdamóðir mín látin.
Þegar ég kont mcð litlu dótturina
heim í Bryggjuhúsið komu þau
Harry og Hilda niður stigann, og
eins og hún lýsti því alltaf sjálf:
„Ég tók við litlum böggli á arm-
ana mína". Síóan hefur þessi dótt-
ir okkar átt þar skjól og ást. Fyrstu
fjögur og hálfa árið var hún cina
barnió í húsinu, borin á höndum
afa síns, Hildu og Harrys. Vió
lærðum að sýna tillitssemi, tvær
fjölskyldur sent deildum svo
ntiklu sameiginlega, við gátum
ekki einu sinni soóió mat án þess
að hin vissi hvað á borðum yrði. I
þau einu skipti scm skellt var
hurðum var þcgar ég sauð siginn
fisk, það fór illa í fallega gyðinga-
neilð hans Harrys míns. Þessi lítil-
legi ágreiningur sléttaðist út, þeg-
ar ég hafði orð á því, á minn hátt,
að mér þætti vond lyktin af súr-
kálinu sem þau suðu, að hætti
Þjóðverja og var oft hlegið að
þessu síðar.
14. apríl fæddist okkur Gunnari
drengur, scm skíróur var Haraldur
Sveinn. Þá kallaði Harry ntig á
eintal og spurði ntig hvort mér
væri ekki sama, þótt hann væri
Harry, það væru svo margir Har-
aldar í fjölskyldunni. Drengurinn
hefur alltaf vcriö kallaóur Harry
síðan og skrifar sig þannig.
1963 voru börnin okkar oröin
þrjú, öll nutu þau og mótuðust af
sambúðinni við Hildu og Harry.
1966 keyptu þau Hamarstíg 8
og iluttu á Brekkuna. Samskiptin
breyttust ekkert, það var daglcgt
samband í síma, eða þá að við
hittumst.
Harry lést 25.06. 1968, tæplega
73ja ára. Þá sýndi Hilda mín styrk
sinn og dugnað, hún efldist öll eft-
ir hiö mikla áfall sem fráfall
Harrys var henni, hún virtist gcta
tekið öllu, cnda vön hörmungun-
um frá árunum í Þýskalandi.
1969 cignuðumst við stúlku
sem skírð var Hildigerður Mar-
grét.
Vió fráfall Harrys uróu sam-
skipti okkar viö Hildu nánari og
meiri. Við sóttum hana alla
sunnudaga og hátíóisdaga og það
myndaðist ósjálfrátt hefóbundin
helgardagskrá á heimilinu, sem
hófst með borðhaldi kl. 12. Þá
skipti ekki máli hvort fjölskyldu-
meólimirnir væru vel fyrir kallaó-
ir, allir skyldu klæóa sig uppá og
setjast til borðs á réttum tíma. Ef
einhver var með sútarsvip, þá
breyttist það lljótt í bros og glað-
væró með réttum orðum og sam-
ræðum, sern Hildu var einni lagið.
Bömin sýndu Hildu virðingu,
tillitsemi og væntumþykju sem
speglaðist ekki síst í spurningum
þeirra um líðan Hildu og hvort
ekki ætti að fara að ná í hana.
Börnin okkar urðu fimm og átti
Hilda enn nóg af ást og umhyggju
handa þeim öllum. Hún lét sér
ekkert óviðkomandi í uppeldi og
daglegu lífi barnanna, hún var svo
ákveðin í því að uppeldi þeirra
væri svo góð blanda af íslensku
agaleysi og þýskum aga, að ef hún
vildi tjá sig um uppeldi barna, þá
sagði hún: „Börnin Völlu og
Gunna eru svo vel upp alin."
Svona er ástin blind.
Elsku Hilda ntín, inargs er aó
minnast og ekki hægt að setja allt
á blað. Það voru erfiðir tímar þeg-
ar við Gunnar flutumst til Reykja-
víkur lyrir 5 árum, en lengi cr
hægt aö teygja á þræði kærleika
og vináttu og það geróum við. Við
töluðum saman daglega í síma og
ckkert breyttist þó við værum í
Reykjavík og þú á Akureyri og
svo hafðir þú dóttur okkar til þess
að styðja þig, þegar þú þurftir
mest á því að halda og finna, aó
þú værir ekki ein.
Það er erlltt að Ijúka þessum
línum, en ég vil gera það með þín-
um orðum: „Ég á aðeins eitt föð-
urland, Island".
Vió eruni stolt af þér, far þú í
friöi, hafðu þökk fyrir allt og allt.
Valgerður, Gunnar, Dagniar,
Harry, Ragnar, Hilda og
Gunnar Björn.
PACSKRÁ FJÖLMI-PLA
SJÓNVARPIÐ
MIÐVIKUDAGUR
10. NÓVEMBER
17.25 Táknmálsfréttir
17.35 íslenski popplistinn:
ToppXX
18.00 Töfraglugginn
Pála pensill kynnir góflvini
barnanna úr heimi teiknimynd-
anna. Umsjón: Anna Hinriks-
dóttir.
18.30 Ren og Stlmpy
Lokaþáttur..
18.55 Fréttaskeytl
19.00 Eldhúslð
19.15 Dagsljós
19.50 Víklngalottó
20.00 Fréttir
20.30 Veður
20.40 Á tall hjá Hemma Gunn
Fjölbreyttur skemmtiþáttur
með hæfilegri blöndu af gamni
og alvöru, tali og tónlist, og
ýmiss konar furðulegum uppá-
tækjum. Egill Eðvarðsson
stjórnar útsendingu. Þátturinn
verður endursýndur á laugar-
dag.
21.55 Gangur lifsins
(Life Goes On II)
Aðalhlutverk: Bill Smitrovich,
Patti Lupone, Monique Lanier,
Chris Burke og Kellie Martin.
Þýðandi: Ýrr Bertelsdóttir.
22.45 Einn-x-tvelr
Getraunaþáttur á vegum
íþróttadeildar. Fjallað er um
knattspymu-getraunir og spáð
í spilin fyrir leiki helgarinnar í
ensku knattspyrnunni. Umsjón:
Amar Bjömsson.
23.00 Eliefufréttir
23.15 Fjallkonan í tötrum
Heimildarmynd um breytingar
á gróðurfari landsins að fornu
og nýju og áhrif þeirra á land-
nýtingu í framtíðinni. Umsjón:
ðmar Ragnarsson. Áður á dag-
skiá 31. júli 1987.
23.45 Dagskrárlok
STÖÐ2
MIÐVIKUDAGUR
10. NÓVEMBER
16:45 Nágrannar
17:30 össi og Ylfa
Falleg teiknimynd um litlu
bangsakrýlin Össa og Ylfu.
17:55 Fflastelpan Nelli
Litrík og skemmtileg teikni-
mynd um litlu, sætu fílastelp-
una Nellf.
18:00 Maja býfluga
Hugljúf teiknimynd um litlu
býfluguna Maju og vini henn-
ar.
18:30 VISASPORT
Endurtekinn þáttur frá þvi í
gærkvöldi.
19:19 19:19
19:50 Vfkingalottó
20:15 Elrfkur
20:40 Boverly Hllls 90210
Vinsæll bandariskur mynda-
flokkur.
21:35 Barátta um bam
(In A Childs Name) Seinni.
Aðalhlutverk: Valerie Bertin-
elli, Michael Ontkean, Timot-
hy Carhart, Mitchell Ryan og
Joanna Merlin. Leikstjóri:
Tom McLoughlin. 1990.
23:10 Í brennldepli
(48 Hours) Fjölbreyttur
bandarískur fréttaskýringa-
þáttur.
00:00 Ólfldr elskendur
(White Palace)
Aðalhlutverk: James Spader
og Susan Sarandon. Leik-
stjóri: Luis Mandoki. 1990.
Lokasýning. Bönnuð
börnum.
01:40 Dagskrárlok Stöðvar
2
RÁS 1
MIÐVIKUDAGUR
10. NÓVEMBER
MORGUNÚTVARP KL. 6.45 -
9.00
6.45 Veðurfregnlr.
6.55 Bæn.
7.00 Fréttlr.
Morgunþáttur Rásar 1
7.30 Fréttayflrllt. Veður-
fregnir.
7.45 Helmsbyggð
8.10 Pólltiska homlð
8.20 Að utan
8.30 Úr menningarlfflnu: Tfð-
lndi
8.40 Gagnrýni.
ÁRDEGISÚTVARP KL. 9.00 -
12.00
9.00 Fréttlr.
9.03 Laufskállnn
9.45 Segðu mér sögu
Gvendur Jóns og ég (13).
10.00 Fréttlr.
10.03 Morgunleikfimi
10.10 Árdeglstónar
10.45 Veðurfregnir.
11.00 Fréttir.
11.03 Samfélaglð í nærmynd
11.53 Dagbókln
HÁDEGISÚTVARP kl. 12.00 -
13.05
12.00 Fréttayfirllt á hádegl
12.01 Að utan
12.20 Hádegisfréttir
12.45 Veðurfregnlr.
12.50 Auðlindln
12.57 Dánarfregnlr. Auglýs-
lngar.
MIÐDEGISÚTVARP KL. 13.05
-16.00
13.05 Hádeglslelkrlt Útvarps-
ielkhússlns
Hvað nú, litli maður? 8. þáttur
aflO.
13.20 Stefnumót
14.00 Fréttir.
14.03 Útvarpssagan Spor. 2.
þáttur af 8.
15.00 Fréttlr.
15.03 MiðdegistónUst
SÍÐDEGISÚTVARP KL. 16.00 -
19.00
16.00 Fréttir.
16.05 Skíma - fjölfræðiþáttur.
16.30 Veðurfregnlr.
16.40 Púlsinn - þjónustuþátt-
ur.
17.00 Fréttir.
17.03 í tónstlganum
18.00 Fréttir.
18.03 ÞJóðarþeL
íslenskar þjóðsögur og ævin-
týri.
18.30 Kvika
18.48 Dánarfregnlr. Auglýs-
lngar.
KVÖLDÚTVARP KL. 19.00 -
01.00
19.00 Kvöldfréttir
19.30 Auglýsingar. Veður-
fregnlr.
19.35 Útvarpslelkbús
barnanna
Litli Kláus og stóri Kláus. Fyrri
hluti.
20.10 ísienskir tónUstarmenn
21.00 Laufskáltnn
22.00 Fréttir.
22.07 Pólltiska homið
22.15 Hérognú
22.23 Helmsbyggð
22.27 Orð kvöldsins.
22.30 Veðurfregnlr.
22.35 Tónllst frá Bretíands-
eyjum
23.10 HJálmakiettur - þáttur
um skáldskap
24.00 Fréttír.
00.10 í tónstlganum
Umsjón: Gunnhild Öyahals.
01.00 Næturútvarp á sam-
tengdum rásum tll morguns
RÁS2
MIDVIKUDAGUR
10. NÓVEMBER
7.00 Fréttir
7.03 Morgunútvarpið
8.00 Morgunfréttlr
Morgunútvarpið heldur áfram.
9.03 Aftur og aftur
12.00 Fréttayflrllt og veður.
12.20 Hádegisfréttir
12.45 Hvitir máfar
14.03 Snonralaug
16.00 Fréttir.
16.03 Dagskrá
Dægurmálaútvarp og fréttir
17.00 Fréttir.
18.00 Fréttir.
18.03 ÞJóðarsálln
19.00 Kvöldfréttlr
19:30 Ekkl fréttlr
19.32 Klistur: ungllngaþáttur
20.00 Sjónvarpsfréttlr
20.30 Blús
22:00 Fréttir
22.10 Kveldúlfur
24.00 Fréttir
24.10 i háttlnn
01.00 Næturútvarp á sam-
tengdum rásum tll morguns:
Næturtónar
Fréttir kl. 7.00, 7.30,8.00, 8.30,
9.00,10.00,11.00, 12.00,12.20,
14.00,15.00, 16.00,17.00,
18.00,19.00, 22.00 og 24.00
Samlesnar auglýsingar laust
fyrir kl. 7.30, 8.00, 8.30, 9.00,
10.00, 11.00, 12.00, 12.20,
14.00, 15.00, 16.00,17.00,
18.00,19.00,19.30, og 22.30.
Leiknar auglýsingar á Rás 2 all-
an sólarhringinn
NÆTURÚTVARPIÐ
01.30 Veðurfregnlr.
01.35 Glefsur
02.00 Fréttir.
02.04 Frjálsar hendur
03.00 Rokkþáttur Andreu
Jónsdóttur
04.30 Veðurfregnlr.
05.00 Fréttlr.
05.05 Stund með Donovan
06.00 Fréttlr og
06.01 Morguntónar
06.45 Veðurf regnir
Morguntónar hljóma áfram.
LANDSHLUTAÚTVARP
ÁRÁS2
Útvarp Norðurland kl. 8.10-8.30
og 18.03-19.00.
Útvarp Austurland kl. 18.35-
19.00
Svæðisútvarp Vestfjarða kl.
18.35-19.00
HLJÓÐBYLGJAN
MIÐVIKUDAGUR
10. NÓVEMBER
17.00-19.OOPálmi Guðmunds-
son
með tónlist fyrir alla. Fréttir frá
fréttastofu Bylgjunnar/Stöðvar
2 kl. 17.00 og 18.00.