Dagur - 21.06.1995, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Miðvikudagur 21. júní 1995
LEIÐARI------------------
Víti til vamaðar
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI, SÍMI: 462 24222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1500 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN:
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 464 1585, fax 464 2285),
KRISTÍN LINDA JÓNSDÓHIR, SÆVAR HREIÐARSSON (iþróttir).
UÓSMYNDARI: ROBYN REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 462 5165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÓRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 462 7639
Það var ekki laust við að upplýsingar um fjórhags-
stöðu Reykjavíkurborgar, sem fram koma í ársreikn-
ingi borgarinnar fyrir síðasta ár og voru gerðar opin-
berar i liðinni viku, hafi komið mönnum nokkuð á
óvart. Og þó. Kannski þarf slæm staða borgarinnar
ekki að koma óvart þegar litið er til framkvæmda-
gleði þar á bæ á liönum árum.
Það sem menn hljóta að staldra fyrst við þegar
ársreikningur Reykjavíkurborgar fyrir síðasta ár er
skoðaður er að í rekstur fara hvorki meira né minna
en 94,6% af skatttekjum og þetta hlutfall hefur
hækkað um rúmlega 30% frá árinu 1991. Þetta er
hrikaleg staðreynd og segir sína sögu um hvað er að
gerast í fjórmálum þessa lang stærsta sveitarfélags
landsins. Svona getur þetta auðvitað ekki gengið
lengur og því hlýtur að blasa við stjórnendum höf-
uðborgarinnar að skera niður á öllum sviðum.
Núna er í raun að koma sem ísköld vatnsgusa
framan í borgaryfirvöld það sem stjórnendur fjöl-
margra smærri sveitarfélaga um allt land hafa verið
að glíma við ó mörgum undanförnum árum. Menn
hafa staðið á bremsunni og ekki leyft sér að fram-
kvæma það sem þó hefur þurft að framkvæma til
þess að hægt væri að tala um viðunandi þjónustu-
stig. Þessi sömu sveitarfélög hafa sett gífurlegar
upphæðir í burðarfyrirtæki til þess að tryggja að at-
vinnuhjólin gætu snúist, i sumum tilfellum hafa
þessar ráðstafanir heppnast í öðrum ekki. Auðvitað
er það svo að fjárhagur sveitarfélaganna endur-
speglast af atvinnustiginu. Nú um stundir er at-
vinnuleysi í höfuöborginni meira en menn hafa séð
þar áður, offjárfestingarveislunni er lokiö, og spari-
baukur Ingibjargar Sólrúnar finnur fyrir því. Það var
vitað að þetta kæmi fyrr eða síðar á daginn í höfuð-
borginni, hringavitleysan hlaut einhvern tímann að
taka enda.
Sveitarstjórnarmenn á Akureyri þekkja vel þá
glímu að reyna að láta takmarkaða fjármuni duga til
þess að halda uppi viðunandi þjónustustigi og setja
fjármuni í veik atvinnufyrirtæki. Á sama tíma er
krafa um framkvæmdir í öllum málaflokkum. Bæjar-
yfirvöld á Akureyri hafa lengi miðað við að rekstur
málaflokka fari ekki langt yfir 70% af skatttekjum,
en staðreyndin er sú að þessi tala hefur hækkað.
Upplýsingarnar úr ársreikningi Reykjavíkurborg-
ar eru sveitarstjórnarmönnum um allt land víti til
varnaðar. Menn verða að standa á bremsunni og
gæta þess í lengstu lög að hleypa ekki sveitarfélög-
unum í skuldir sem þau ráða ekki við. Það er engum
til góðs þegar til lengri tíma er litið, í það minnsta
ekki á meöan atvinnustigiö í landinu er ekki traust-
ara en raun ber vitni.
í tilefhi af útkomu bókar um
húsakönnun á Oddeyri
Ég hef hér fyrir framan mig nýút-
komna bók sem nefnist Oddeyri
húsakönnun eftir Guðnýju Gerði
Gunnarsdóttur forstöðukonu
Minjasafns Akureyrar og Hjörleif
Stefánsson arkitekt. Eins og nafnið
bendir til fjallar hún um hús og
sögu þeirra á Oddeyri, fróðleg og
þörf lesning.
Ég staldra hér við Eiðsvalla-
götu 14, Gamla Lund, og er ekki
að undra, þar sem undirritaður
stóð fyrir öllu því gerræði sem þar
var framið og hér kemur fram. Ég
skrifa hér upp orðrétt niðurstöður
þeirra Guðnýjar og Hjörleifs:
„Hinn nýi eigandi hússins reif það
í heimildarleysi, byggði í þess stað
nýtt hús jafnstórt gamla Lundi eins
að lögun en ólíkt að gerð. Nýja
húsið sem er eins konar eftirlíking
þess gamla er notað til sýningar og
samkomuhalds.“ Vönduð og skýr
framsetning. Veglegur og óbrot-
gjarn minnisvarði það. Smá leið-
rétting: Ég hef aldrei haft Lund
sem sýningarhús og annað, húsið
var friðað í B flokki.
Mig langar nú til þess að rifja
upp nokkur atriði þessarar rauna-
sögu sem hófst fyrir 12 árum full-
komlega meðvitaður um tilgangs-
leysi þess. Þegar ég kom að þessu
húsi var það allt klætt að utan með
sléttu járni, mjög ryðbrunnu og
þak með bárujárni. Gluggar úr
járni nema í risi. Að innan var hús-
ið nánast einn geimur en nokkrar
burðarstoðir, enda járnsmíðaverk-
stæði Völundar. Vikursteins-
hleðsla var á milli stoða í útveggj-
um, síðan múrhúðað yfir allt sam-
an sem jafnframt hélt húsinu uppi.
Þegar búið var að fjarlægja þetta
góss að innan og járnplötur og
jarðveg að utan, skekktist það allt
og seig niður svo mönnum fannst
nóg um. Ég fékk svo tvo stóra
krana sem lyftu því upp og inn á
lóðina en húsið stóð 90 cm neðar
en gatan. Næst leitaði ég til bygg-
ingatæknifræðings sem mældi allt
Ósáttur er ég við
það að fagfólk
eins og Hjörleif-
ur Stefánsson og
Guðný Gerður
skuli ekki hafa
leitað upplýsinga
hjá aðilum á Ak-
ureyri sem gjör-
þekktu ástand
Gamla Lundar.
húsið upp og skilaði bæði burðar-
þols- og útlitsteikningum sem eru
til staðar hjá byggingafulltrúa. Ég
fékk Gísla Magnússon sem þá var
í forsvari nefndar friðunarhúsa til
þess að skoða húsið og hann taldi
það einskis virði en því miður er
hann ekki til frásagnar lengur.
Sama sagði Sverrir Hermannsson
byggingameistari, sem nánast er
sérfræðingur um viðhald og við-
gerðir gamalla húsa. Niðurstaðan
varð sú að nýta það sem nýtilegt
var og byggja nýtt hús eins líkt og
upprunalega sem mögulegt var.
Leiðin lá til Reykjavíkur og átti ég
tal við þjóðminjavörð og Hjörleif.
Með vilyrði um að húsið yrði
skoðað hélt ég norður. Biðin var
löng, margir mánuðir, og þolin-
mæðin þrotin. Hjörleifur mun
aldrei hafa skoðað þetta gamla hús
og enn síður það nýja, hans innri
sýn dugir.
Ósáttur er ég við það að fagfólk
eins og Hjörleifur Stefánsson og
Guðný Gerður skuli ekki hafa leit-
að upplýsinga hjá aðilum á Akur-
eyri sem gjörþekktu ástand Gamla
Lundar. Þau eru varla traustsins
verð. Það sem ég gerði rangt var
að hafa ekki samráð við bygginga-
fulltrúa og bygginganefnd áður en
ég fjarlægði öll þessi fúasprek og
er nú að súpa seyðið af því.
Ég er mjög þakklátur þeim
mörgu sem skrifað hafa eða tjáð
sig á annan hátt vinsamlega í minn
garð. Þó verð ég að geta eins sér-
staklega en það er hinn snjalli
listamaður Kristinn G. Jóhanns-
son, sem fyrstur sýndi í Gamla
Lundi. Hann hefir aldrei brugðist
mér, oft gripið til beitta pennans
þegar honum hefir þótt við þurfa
og sýnt mér annan sóma.
Akureyri I5.júní 1995,
Jón Gíslason.
Um vatnstöku Raufarhafnar
l.Um þaðbil 16 ár hafa deilur um
neysluvatnsmál Raufarhafnar
staðið og var hér á árum fyrir
1990 skrifað um í dagblöðum.
2. Með tilkomu heilbrigðis-
reglugerðar nr. 149/1990 varð það
skylt samkvæmt 3. kafla hennar
(23. 2. 1-4) að ákvarða verndar-
svæði umhverfis hvert vatnsból.
Verndarsvæði hafa ríkjandi rétt
umfram aðra landnotkun.
3. Vatnsból Raufarhafnar er í
landi þriggja jarða í Öxarfjarðar-
hreppi, Hólsjarða. Verndarsvæði
getur ekki verið þarna falt. Vatns-
bólið er því ólöglegt og var það
frá upphafi 1979, því alitaf þurfti
eitthvert verndarsvæði.
4. Heilbrigðisvöldum í héraði
reyndist úrlausn málsins ofviða.
Hætta vofir yfir að vatnsbólið
verði skyndilega ónýtt.
5. Með bréfi dagsett 20.11.
1994 kærði ÞS til Hollustuverndar
ríkisins óviðunandi ástand vatns-
bóls Raufarhafnar og benti jafn-
framt á annan vænlegan vatns-
bólsmöguleika í landi Hólsjarð-
anna (Hóll, Höfði, Vogur).
6. Heilbrigðisvöld í héraði
hrukku við, skrifuðu Hollustu-
vernd rfkisins og sögðu m.a.:
„Nefndin telur eðlilegast að málið
verði tekið til meðferðar hjá Holl-
ustuvernd ríkisins í samræmi við
kæru ÞS“.
7. Með ábyrgðarbréfi dagsett
9.1. 1995 sögðu landeigendur upp
vatnstökusamningi vegna vanskila
leigugreiðslu og fleiri alvarlegra
ástæðna, t.d. ólögulegs vatnsbóls,
lins vatnsrennslis, stundum ekkert,
hættu á vatnsþrotum og fleiru.
Raufarhöfn hefur eins árs upp-
Landeigendur
svöruðu því til að
mannaskipti á
skrifstofu Rauf-
arhafnarhrepps
gætu ekki verið
ástæða van-
greiðslu leigunn-
ar, um það stæði
ekkert í samn-
ingi.
sagnarfrest. Gjalddagi Ieigu sam-
kvæmt samningi var 1. nóvember.
8. VR (valdhafar Raufarhafnar)
mótmæltu uppsögninni á þeim
Þorsteinn Steingrímsson.
forsendum að sveitarstjóraskipti
hefðu orðið og borið við „rétti
Raufarhafnarhrepps til nýtingar
kaldavatns úr Sfkistjörn“. Van-
skilin þó viðurkennd. Ekkert sagt
um aðrar alvarlegar ástæður.
9. Landeigendur svöruðu því til
að mannaskipti á skrifstofu Rauf-
arhafnarhrepps gætu ekki verið
ástæða vangreiðslu leigunnar, um
það stæði ekkert í samningi.
Vatnsnýting Raufarhafnar væri
því réttlaus eftir 9. janúar 1996 að
óbreyttu.
PS. Rétt er að geta þess að býl-
in þrjú, Hólsjarðir, fá neysluvatn
úr lögninni.
Þorsteinn Steingrímsson.
Höfundur er bóndi á Hóli í öxarfjarBarhreppi.