Dagur - 16.11.1995, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Fimmtudagur 16. nóvember 1995
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
SÍMI: 462 4222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1500 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
AÐRIR BLAÐAMENN:
AUÐUR INGÓLFSDÓTTIR, GEIR A. GUÐSTEINSSON,
HALLDÓR ARINBJARNARSON,
SIGURÐUR BOGI SÆVARSSON, FROSTI EIÐSSON (iþróttir),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 464 1585, fax 464 2285).
LJÓSMYNDARI: BJÖRN GÍSLASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI462 5165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 462 7639
SÍMFAX AUGLÝSINGADEILDAR: 462 2087
LEIÐARI
Skattur á bókaþjóðina
Níu stjórnarandstöðuþingmenn hafa lagt fram á Al-
þingi beiðni til fjármálaráðherra um skýrslu um áhrif
14% virðisaukaskatts á bóka-, blaða- og tímaritaút-
gáfu, en hann var lagður á árið 1993. Þessarar skýrslu
fjármálaráðherra er beðið með nokkurri eftirvæntingu
því menn hafa grun um að þegar upp er staðið hafi
ríkið ekki tekið í kassa sinn eins margar krónur og
misvitrir alþingismenn töldu þegar þeir lögðu þennan
óskapnað á á nýjan leik 1. september 1993.
Nú skal það ekki fullyrt að bóksala hafi dregist
saman í landinu vegna álagningar virðisaukaskatts-
ins, en enginn þarf að efast um að hann hefur þar
haft mikið að segja og það kom strax í ljós fyrir jólin
1993. Samkvæmt lauslegri samantekt telja menn að
samdráttur hjá stærstu bókaútgefendum landsins
nemi um 600 milljónum króna á síðustu þrem árum,
sem vissulega eru alvarleg tíðindi fyrir bókaþjóðina.
Fíkniefnavandínn
Samþykkt stjórnar Sambands íslenskra sveitarfélaga
þess efnis að sveitarstjórnir vítt og breitt um landið
ræði fíkniefnavandann, hefur vakið mikla athygli og
hún hefur öðru fremur varpað ljósi á að þessi vandi er
því miður til staðar út um allt land. Sú tíð er að baki
að fíkniefnin geri einungis strandhögg í höguðborg-
Ástæða er til að þakka stjórn Sambands íslenskra
sveitarfélaga fyrir að taka svona á málum, Hér er ver-
ið að ræða um vandamál sem ekki verður leyst nema
sem flestir leggi hönd á plóginn. Og það er ekki síst
mikilvægt að sveitarstjórnarmenn úti um allt land við-
urkenni það fyrir sér og öðrum að fíkniefnavandinn er
orðinn landsvandi.
Haft var eftir Sigríði Stefánsdóttur, bæjarfulltrúa á
Akureyri og stjórnarmanni í Sambandi ísienskra sveit-
arfélaga, í Degi sl. þriðjudag, að á næsta stjórnarfundi
sambandsins væri ætlunin að setja upp starfshóp sem
safna muni hugmyndum og upplýsingum um fíkni-
efnavandann og miðla þeim út. „Á þessu stigi er því
fyrst og fremst um það að ræða að opna umræðuna
og síðan mun fara í gang vinna við upplýsingaöflun, “
sagði Sigríður í Degi.
NÝJAR BÆKUR
Ný ljóðabók
Agustínu
Snjóbirta nefnist ný ljóðabók eftir
Ágústínu Jónsdóttur sem Fjölvaútgáf-
an sendi frá sér um veturnætur í von
um að það birti upp öll vetrarél. í
fyrra hlaut fyrsta ljóðabók Ágústínu
„Að baki mánans" hinar prýðilegustu
undirtektir hjá mörgum unnendum
fagurs skáldskapar.
Nýja ljóðabókin hefur inni að
halda 64 Ijóð, en þeim er skipað í tvo
kafla eftir ljóðrænu táknformi og efn-
istökum. Kaflarnir nefnast Rökkurblá
tré og Stakt tré, en í ljóðunum ferðast
hún um undraskóga og fagurlim hug-
mynda.
Einkenni Ágústínu eru myndvísi
og hugmyndaauðgi og eins og gagn-
rýnandi einn lét orð falla um fyrstu
bók hennar, „vísar hún án tilgerðar í
bókmenntaarfinn."
Ágústína varðveitir hér enn hnit-
miðað form en ríkar tilfmningar virð-
ast brjótast hér fram meira en áður í
knöppum stíl, þar sem hið ósagða
verður mikilvægara en orðin.
I káputilvitnunum segir Ágústína:
„Ljóðin eru ort í trúnaði við landið og
sameinast fyrir opnu hafi á týndri
jörð.“
Bókin er prentuð í ísafoldarprent-
smiðju, innbundin í Flatey, en kápu-
hönnun annaðist Hér og nú. Hún er 80
bls. og er verð hennar kr. 1.680.
Iceland’s Treasured
Gifts ofNature
Iceland Review hefur sent frá sér nýja
bók. Hún er gefin út á ensku og heitir
„Iceland’s Treasured Gifts of Nature“.
Hér er fyrst og fremst um lítinn en
eigulegan minjagrip að ræða þar sem
nokkrar helstu náttúruperlur landsins
skarta sínu fegursta.
I bókina voru valdir tuttugu og
fimm staðir, sem sýna sérstætt lands-
lag og fjölbreytni íslenskrar náttúru,
og þeim gerð skil í máli og myndum.
Páll Stefánsson, ljósmyndari, tók
allar myndimar og þeim fylgir stuttur
texti með ýmsum fróðleiksmolum og
lýsingu á hverjum stað, sem Páll Ás-
geir Ásgeirsson skrifaði.
Bókin er prentuð í Prentsmiðjunni
Odda hf. Hún er 57 bls. og kostar 980
kr.
Vandræður
Komin er í verslanir ný ljóðabók, sem
mörgum kann að þykja allnýstárleg,
bæði að heiti og efni. Hún nefnist
Vandræður og hefur inni að halda 50
stutt Ijóð, sem flest fjalla um mismun-
andi merkingu orða. Höfundurinn er
Hallberg Hallmundsson, og er þetta
sjöunda frumsamda ljóðabók hans, en
auk þess hefur hann gefið út tvær
bækur þýddra ljóða.
Vandræður sínar kallar Hallberg
„vísur handa stálpuðum krökkum tíu
til hundrað ára“. í þeim leikur hann
sér að íslensku máli og orðum þess á
léttan og spaugilegan hátt, sem hentað
getur greindum börnum, en á þó ekki
síður erindi til hinna eldri. Hallberg er
löngu kunnur fyrir kímni í kvæðum
sínum, en kaldhæðni þeirri sem oft
hefur þótt áberandi í kveðskap hans
örlar vart á að þessu sinni. Hér er það
móðurmálið sem förinni ræður, og
vegir þess skerast oft með næsta
skringilegum og vandræðalegum af-
leiðingum.
Bókin er til sölu í helstu bókabúð-
um í Reykjavík og stærri kaupstöðum
landsins. Hún er 58 bls. í „perfect"
bandi og kostar kr. 1090 með vsk. Út-
gefandi er Brú, en Stensill hf. fram-
leiddi. Dreifingu annast Islensk bóka-
dreifing, Síðumúla 21,108 Reykjavík.
Þjóðvinafélagið:
Almanakið 1996
komið út
Almanak Hins íslenska Þjóðvinafé-
lags er nýkomið út í 122. sinn. Það
kom fyrst út í Kaupmannahöfn árið
1874 og hafði að geyma almanak fyrir
árið 1875 og íslandsbók fyrir árið
1873 auk annars efnis. Alla tíð síðan
1874 hefur almanakið komið út á veg-
um Þjóðvinafélagsins og nú um langa
hríð í samvinnu við Háskóla íslands.
Auk almanaksins sjálfs hefur árbók
íslands alltaf verið fastur liður í ritinu
og má þannig finna í almanökunum
samfelldan annál síðustu 120 ára og
ríflega það. Fjallað er um árferði,
helstu atvinnuvegi, stjómmál, íþróttir,
mannalát og margt fleira.
Almanak Þjóðvinafélagsins fyrir
árið 1996 er 208 bls. að stærð. Þor-
steinn Sæmundsson stjömufræðingur
hefur reiknað og búið til prentunar al-
manakið en árbókina fyrir 1994 ritar
Heimir Þorleifsson menntaskólakenn-
ari. Árbókin er að þessu sinni í lengra
lagi vegna efnis um sveitarstjómar-
kosningamar 1994.
Eins og áður sagði er það Hið ís-
lenska Þjóðvinafélag, sem gefur Al-
manakið út, en forseti þess og um-
sjónarmaður almanaksins er Jóhannes
Halldórsson cand. mag. Prentsmiðjan
Oddi prentaði ritið, og það er Sögufé-
lag, Fischersundi 3, sem sér um dreif-
ingu.
Almanakið fæst í flestum bóka-
verslunum og kostar 1.254 kr. með
vsk. Unnt er að gerast áskrifandi hjá
Sögufélagi og er verð til áskrifenda og
félagsmanna Sögufélags 10% Iægra.
F.v. Laufey Lárusdóttir, ekkja eftir
Ragnar Stefánsson í Skaftafelli, og
Helga K. Einarsdóttir, bókasafns-
fræðingur, sem skráði frásagnir og
cndurminningar Ragnars.
Mynd: Ragnar Th. Sig.
Ragnar í
Skaftafelli
Komin er út hjá Hörpuútgáfunni á
Akranesi bókin Ragnar í Skaftafelli,
endurminningar og frásagnir Ragnars
Stefánssonar bónda og þjóðgarðsvarð-
ar. Hann er fæddur og uppalinn í
Skaftafelli í Öræfum, einni afskekkt-
ustu sveit á íslandi, sem stríð vötn
lokuðu löngum frá annarri byggð. í
endurminningum sínum lýsir hann líf-
inu í þessu einstæða umhverfi og þrot-
lausri baráttu við náttúruöflin.
Ragnar segir frá forfeðrum sínum
og formæðrum. Hann lýsir búskapar-
háttum á uppvaxtarárum sínum og
síðar, og þó einkum þeim háttum sem
sérstakir eru fyrir þetta svæði, svo
sem selveiði á söndum og hættuferð-
um með fólk og farangur yfir stórfljót
og jökla, sem heita máttu daglegt
brauð. Einnig segir hann frá skips-
ströndum, m.a. „Gullskipinu“. Ragnar
segir frá uppvexti sínum hjá ástríkum
foreldrum, ást, hjónabandi og mikilli
sorg, en einnig gleði og farsæld í fjöl-
skyldulífi.
Skaftafell varð þjóðgarður 1967.
Ragnar segir frá aðdraganda þess,
framkvæmdum og mörgum mönnum,
er þar komu við sögu, m.a. dr. Sigurði
Þórarinssyni og öðrum áhugamönnum
um þjóðgarðinn í Skaftafelli.
Ragnar í Skaftafelli er fróðleg
bók um líf og störf fólksins í einni af-
skekktustu sveit þessa lands og bar-
áttu þess við óblíð náttúruöfl, einnig
ómetanleg heimild um náttúruperluna
í Skaftafelli. Fjöldi mynda prýðir bók-
ina.
Helga K. Einarsdóttir, bókasafns-
fræðingur, skráði frásagnir og endur-
minningar Ragnars. Bókin er 203 bls.
í stóru broti. Kápuntynd: Rafn Hafn-
fjörð. Prentvinnsla: Oddi hf. Verð:
3.480 krónur.
Skordýraþjónusta
Málfiríðar
Bókaútgáfan FORLAGIÐ hefur sent
frá sér bamabókina Skordýraþjónusta
Málfríðar eftir Sigrúnu Eldjárn. Bókin
fjallar um gamalkunnugar persónur úr
fyrri bókum Sigrúnar, Kugg og hina
skrýtnu vinkonu hans Málfríði. Segir
af því hvað gerðist þegar Málfríði datt
í hug að stofna eigið fyrirtæki, Skor-
dýraþjónustuna.
Sigrún Eldjárn er einn ástsælasti
bamabókahöfundur okkar. Hún hefur
samið á annan tug barnabóka og
myndskreytt enn fleiri, og hlotið ótal
viðurkenningar fyrir. í sögum hennar
og teikningum býr mikil frásagnar-
gleði sem bömin kunna vel að meta.
Skordýraþjónusta Málfríðar er 36
bls. að stærð og skreytt fallegum lit-
sterkum teikningum. Hún er prentuð í
Prentsmiðjunni Odda hf. og kostar
1.290 krónur.
Æskan geftir út
bækur eíitir Magnús
Scheving og Vil-
hjálm Hjálmarsson
Æskan gefur út tvær bækur í haust -
eftir Magnús Scheving, þolfimimeist-
ara og kennara, og Vilhjálm
Hjálmarsson, fyrrv. ráðherra. Þær
koma út síðla nóvembermánaðar.
Bók Vilhjálms nefnist „Þeir
breyttu fslandssögunni“ - undirtitill er
„Tveir þættir af landi og sjó“.
í þætti af landi fjallar hann um ör-
lagaatburði er áttu sér stað að hálfn-
aðri þessari öld. Þegar bjargarleysi
vofði yfir og botnlaus ófærð og ill-
viðri lokuðu leiðum gripu vaskir
menn til nýrra ráða og beittu skrið-
beltatækjum sem höfðu verið gjör-
samlega óþekkt á íslandi.
í þætti af sjó segir frá árabátaút-
gerð Færeyinga héðan. Að róa til
fiskjar frá íslandi á eigin vegum og
bátum, það hét að fara til lands. Sjó-
mennimir komu sunnan yfir sæinn -
eins og vorið - og höfðu sumardvöl
við einhvern fjörðinn eða víkina.
Magnús Scheving hefur samið
bráðskemmtilega sögu, Áfram Lati-
bær! Bæjarstjórinn í Latibæ (sem upp-
nefndur hefur verið vegna eindæma
leti íbúanna) veit ekki sitt rjúkandi ráð
þegar honum berst bréf urn íþróttahá-
tíð sem halda á í öllum bæjum og
borgum. Honum finnst afar ólíklegt
að hann fái fólk til að taka þátt í
henni. Þá kernur íþróttaálfurinn til
skjalanna. Hann kennir krökkunum
hvemig á að liðka sig og leika sér í
útileikjum - en líka hvað er hollur
matur, hvaða munur er á leik og of-
beldi og ýmislegt fleira.
Magnús fléttar fróðleik við fyndna
og fjörlega sögu og heldur athygli les-
enda eins og honum er lagið.
I bókinni er fjöldi mynda sem
Halldór Baldursson hefur teiknað.
Henni mun fylgja geisladiskur með
leiðbeiningum Magnúsar um léttar
leikfimiæfingar - við tónlist sem Máni
Svavarsson hefur samið og valið.
Mál og menning:
Nokkur þýdd Ijóð
Mál og menning hefur sent frá sér
bókina Nokkur þýdd ljóð eftir Helga
Hálfdanarson, sem m.a. hefur getið
sér gott orð fyrir frábærar þýðingar á
grísku harmleikjunum og verkum
Shakespears.
Bókin hefur að geyma þýðingar
ljóða frá ýmsum löndum og tímum
sem ekki hafa áður verið prentaðar á
bók. Hér eru ljóð eftir ýmsa helstu
skáldjöfra þýskrar tungu, svo sem Go-
ethe, Heine og Rilke, eftir Norður-
landahöfunda á borð við Kaj Munk,
Bellman og Runeberg og Bretana
Shakespeare, Shelley og Yeats ásamt
fleirum. Þá eru í bókinni ljóð eftir am-
erísk, frönsk og spænsk skáld, að
ógleymdum Dante og fleiri snillingum
ítala á fyrri tíð og fomgrískum höf-
undum eins og Saffó. I þessu fjöl-
breytta safni reka svo lestina nokkur
ljóð frá Kína, Arabíu og Brasilíu.
Nokkur þýdd Ijóð er 140 bls.,
unnin í G.Ben.-Edda prentstofunni
h.f. Kápuna gerði Ingibjörg Eyþórs-
dóttir. Verð: 2.980 krónur.
Mál og menning:
Keflavíkur
dagar/Keflavíkur-
nætur
Mál og menning hefur sent frá sér
unglingabókina Keflavíkurdag-
ar/Keflavíkurnætur eftir Lárus Má
Björnsson.
Óli er fimmtán ára og í tíunda
bekk, starfsdeild. Hann er hundleiður
á stríðni og einelti og ákveður að
breyta ástandinu. Með vaxandi sjálfs-
traust að vopni tekst honum að ná ár-
angri og virðist í lokin flestir vegir
færir.
Sagan er gamansöm og á erindi til
fólks á öllum aldri.
Höfundurinn, Lárus Már, hefur
starfað með unglingum í fjölda ára og
gjörþekkir viðfangsefni þeirra og
væntingar.
Bókin er 223 blaðsíður, prentuð í
Svíþjóð og kostar 1.880 krónur.
Kápumynd er eftir Atla Má Hafsteins-
son.