Þjóðviljinn - 03.11.1936, Síða 2

ÞJÖÐVILJINN
Þriðjudaginn 3- nóv, 1936.
LD
Saiukvsemt fregnum frá New
York hefir biskupinn þar í borginni
ritað grein, þar sem hann kemst svo
að orði: »Það er ekki hægt að telja
það kristilega hreyfingu, að foringj-
arnir nota Mára i baráttunni, gegn
löndum sínum og skjöta gisl, sem
hafa unnið það eitt til saka að berj-
ast fyrir stjórn, sem þeir hafa unmð
trúnaðareiða . . . Grirnd uppreisnar-
manna sýnir, að þeir eru gjör-
sneyddir anda kristindómsins.
Sænska lelkkonan Zara Leand-
er hefir verið ráðin til þess að leika
í kvikmynd hjá UFA-félaginu. Er
mælt að hún muni verða arftaki
Gretu Garbo. (FO).
Grlska verkalj ðsforingjauum
Caloniris hefir hepnast að koma
bréfi út úr fangelsinu, þar segir m.
a.: »1 dag erum við búnir að sitja í
25 daga í fangelsi, án þess að vita,
hvað við erum ákærðir fyrir. Árang-
urinn af rannsókn lögreglunnar hefir
verið sá, að við höfum verið dæmdir
í útlegð, án þess að nokkur ástæða
væri fundin fyrir slíkum ákvörðun-
um. Pannig á að senda okkur I út-
legð, án þess að við fáum nokkru
sinni að vita, hvað okkur er gefið að
sök. 5000 verkamenn hafa verið tekn-
ir höndum undir því yfirskini, að
þeir væru kommúnistar. Meðferð
þeirra 1 fangelsinu er þannig, að
henni verður ekki með orðum lýst.
1f Bubnov-stofnunlu fyrir list-
rænt barnrauppeldi hefir skipulagí
fyrirmyndarhópa ungra frásegjanda J
barnaskólum Moskva. I hópum þess-
um læra nemendurnir að endursegja
brot úr ritum núlifandi rithöfunda
og eldri ritsnillinga á listrænan og
fagurfræðilegan hátt, einkum hluta
úr verkum Puschins og Gorkis.
1c »Pétur I.« heitir kvikmynd,
sem verið er að enda við að taka. Til
grundvallar myndinni liggur saga
Tolstojs: sPétur I.«.
VerslMarmaniiafélai Reykjayílnir 45 ára
Minningarrit félagsins staðfestir ennpá einu sinni
pjónustu pess við stórkaupmenn ogatvinnurekendur
Osvífin árás á samtök
verslunarmanna
Á 45 ára afmæli Verslunar-
mannafél. Reykj avikur, hefur
stjórn félagsins gefið. út rit, þar
sem lýst er í fáttm dráttum,
starfsemi félagsins á undan-
förnum árum. 1 ritið eru tekin
upp lög félagsins og skipulags-
skrá húsbyggingarsjcðs þess.
Þar eru líka ritgerðir um ýms
mál auik skopmynda.
Þeir, sem fletta ritinu til
enda, þó þeir annars viti ekki
neitt um þetta, að mörgu leyti
nÆrkilega, félag, reka í'ljótlega
aagun í tvent: Andlega fátækt
og- kraftleysi þeirra manna, sem
að ritinu, stand.a, og taumlausar
blekkingar þeirra um hnignandi
verslun og orsakir hennar. Ein
grein er þarna. eí'tir F. 0- J., sem
rétt er að athuga sem sýnishorn
af því, er »versl,unarmennirnir«
bjóða upp á á afmælisdaginn.
Greinin er svívirðileg árás á
stéttarfélag verslunarmanna,
Verslunarmannafélagið, og jafn-
framt svo úr hófi fram heimsku-
legt buill, að annað eins hefir
hvergi sést nema í blöðum naz-
ista. Þar stendur þessi kl,ausa:
»Menn eru, orðnir ýmsu vanir úr
herbúðum sósíalista, en þó kast-
aði fyrst tólfunum þegar Alþýðu-
s:imband Islands fór á stúfana
og ætlaði að stoína stéttarfélag
verslunarmanna til baráttu fyrir
bættum kjörum og auknum
hiunnindum þeim til, handa. Til-
gangur AJþýðusambandsins er,
sanxkvæmt löguro þess, að svifta
verslunarmenn bæjarins at-
vinnu sinni«. Hafið þið heyrt
aðra eins visku,? Vilja verslun-
armenn bæjarins bera ábyrgð á
slíkum aðdróttunum? Þú ungi
maður, sem hefir tekið að þér
forystu eins stærsta félagsskap-
ar bæj,ari.ns, mætti einn versl-
unarmaður, sem ekki vinnur hjá
kaupsýslumanni spyrja. Hvers-
konar menn eru starfsmenn Tó-
bakssinkasölu ríkisims, Við-
tækjaversfunarinnar, Pöntunar-
félags Verkaroanna, Kaupfélags
Reykjavíkur, bankanna og ann-
ara skyldra stofnana? Hefir
frelsi þeirra verið skert eða eru;
launakjö þeirra lakari en búðar-
manna Silla & Valda, Eyjólfs í
Mjófkurí'élaginiu og annara
skyldmenna V. R.? Vill ekki for-
maðurinn birta, samanburð í
Mogganum við tækifæri?
Á öðrum stað í þessari maka-
lausu, grein, stendur: »V. R. nýt-
ur velvilja kaupsýslumanna,
bæjarins, enda hafa þeir viður-
kent félagið, sem samningsaðila
um aft, sem starfsmönnum
þeirra viðkemur«.
Já, kaupsýslumenn hafa sem
sé viðurkent félagið sem, samn-
ingsaðila. Svo mörg eru þau orð-
Minnir þetta þig ekki, lesari
góðúr, á náðarboðskapinn frá
Ási. Kaupsýslumennirnir í V.
R. hafa sem, sagt, fyrir sitt leyti
gefið heimil,d til þess að verslun-
armennirnir í V. R. hafi ein-
hverja skoðun og að þeir muni
fúsir til þess að ræða við þá um
kjör þeirra. Það er náttúrlega
heldur engin hætta á ferðum,
því vinnuveitendurnir hafa tögl-
in og hagldirnar í féfag'inu, ef
drengirnir skyldu ganga með í
maganum »kröfur, sem ekki
væri hægt að, uppfyila,«, svo not-
u,ð séu. formannsins eigin, orð.
Hluti,ausum lesanda getur
ekki dulist að verslunarmenn
stanida ekki að þessu skopriti.
Þeir sem nokkuð þekkja til
starfshátta V. R. á undanförn-
um árum, og lesa nú þetta veg-
lega rit, vita vel, að það er ekki
hiö yfirvofandi atvinnuieysi
verzlunaxfólks sero, hefir rekið
foráðamenn V. R- til þess að
koma ritinu út. Það er andi Eyj-
ólfs Jóhannssonar og hans nóta,
sem hér l(ætur til sín, heyra,,
Áður en farið er nánar út í
rök V. R. fyrir einkarétti þess
á versl un armön nuin þessa bæj-
ar, er rétt að; gera sér tvent
ljóst: Hverjir eru í dag hinir
ra,unverui,egu verslunarmehn og
hveskonar félag-sskapur er V. R.
Á fu.ndum V. R. teljast allir
versiunarmenn, sem vinna við
versfun í einhverri mynd, starfs-
menn banka frá sendisveini, ef
hann er fullra 18 ára, til banka-
stjóra, skrifstofumenn — þar
með taidir allir framkvæmda-
stjórar, fjestir starfsmenn á op-
inberum, skrifstofum, auk ótölu-
legs fjölda manna, sem ein-
hverntíroa hafa haft með hönd,-
um einhverskonar verslunar-
störf Niðurlag næst
»Heim§kriiigla«
BókaTerslnn og bókaútgáfa
Laugaveg 38
Á rúmu ári hefir bókaúigáfan gefid
út þcssar bækur:
RAUÐA PENNA I. eftir ísl. og erL höfunda
DAUÐINN Á 3. HÆÐ - Halldór Stefánsson
SÝN MÉR TRÚ PÍNA AF VERKUNUM
eftir Gunnar Bened.
SAMT M.UN ÉG VAKA eftir Jóhannes
úr Kötlum
EMIGRANTA eftir Sig. Haralz
auk ýmsra smærri verka.
Til áramóta koma þessar bækur:
NÝ SKÁLDSAGA eftir Halldór K. Laxness
NÝJAR PÝÐINGAR eftir Magnús Ásgeirs.
RAUÐIR PENNAR II.
BARNABÓKIN HRÓI HÖTTUR o. m. fl.
Dúfur í Andakíl
Smásaga eftir Amalie Pettersen f. Schwanenflugel
hins mikla dags, með þetta indæla i.eyndarmál, sem
bara við og ráðuneytið vissi um. Og kirkjumálaráðu-
neytið var auðvitao eins þögult og skriffcastóll.
Og svo skeði þetta óttalega. Ráðuneytisriturunum
hafði víst þótt svo skemtilegt þetta bænarskjal okk-
ar og svar sitt svo smellið, 'að þeim hefir fundist sjálf-
sagt að gera all,a. norsku þjóðina hluttæka í gamninu,
því nokkrumi dög'um seinna voru bæði bréfin birt í
Morgunblaðinu, undir fyrirsögninni: »Það sem ungu
stúlkunum dettur í hug«.
Og greinin var endurprentuð í öllumi landsins blöð-
um- Menn voru nú lítilþægari þá — og auðvitað kom
hún fyrst og fremst í byltingabtaðinu, sem gefið var
út í fæðingarbæ mínum og byrjaði á illviljuðum for-
mála um það, hvað heldrimanna bóminn lpyfðu sér
nú að Jxafast að, þarna væri dæmi um íVamferði
þeirra, sem hefði sett alla þjóðina í gapastokkinn.
Þetta var herblástur til boargaióeirða, sfíkra, að
varla fóru, sögur af öðru eins. Þessar sjö dúfur höföu
komið flokkum Andakíls svo í hár saman, að hugir
manna voru eins og hafrót —-
Fyrsta kvöldið áttaði ég mig ekki til, ftdls á sekt
minni, því pabbi tók hlæjandi í fléttuna á mér og
sagði: »öskapa börn getið þið verið. Og hvílíkur kveo-
skapur — næstum eins léfegur og hjá ráðuneytinu.
En næsta morgun komst ég til| fullrar við.ux'kenn-
ingar.
Mínar sex stjörnusystur: kornu í skólann rauðeygð-
a,r eftir heimilisávítur og andvökunótt., Móðir Minku
hafði farið í rúnxið af örvæntingu og ekki fylgt fötum
síðan. Faðir Tulliku hafði hótað að reka hana aö
heiman, faðir Alvídu lpkaði sig inni á herbergi sínu,
en pabbi Betty ætlaði með fyrstu ferð til Kristianiu
og tala við kirkjumálaráðherrann.
Skólasendiljinn sótti okkur til að mæta á skrifstofu:
skólastjóra — sjö glæpakvendi.
Skólastjórinn gekk í kring um okkur, þögull eins og
Jagúari, sem býr sig til að taka, bráð sína. Varirnar.
skulfu, svo hann kom fyrst um sinn engu orði upp.
Ef augnaráð væri banvænt, þá væri ég nú búin að
liggja 28 ár undir grænni torfu,
Loks tókst honum að tala: Eina afsökunin er, að
þið vitið ekki hvað þið hafið gert. En það skuluð þið
vita, að, nafn nxdtt og skólans hafið þið eyðilagt og
smánað gagnvart þjóðinni. Uppeldisstofnun, sem ber
slíka ávexti, er búin að vera,. Eg skrifa ráðuneytinu
strax í dag, að ég sé reiðubúinn, að reka, ykkur al]ar
úr skójanum, vegna siðspillingar ykka,r. Farið, heim
og segið vesaJings foreldrum ykkar það, og komið
aldrei aftur fyrir mitt auglit. Þið getið skoðað það
sem svó, að þið séuð reknar til; bráðabirgða.
Hvernig við komunxst heim, veit ég ekki. Það hefði
mátt rekja slóð okkar eftir tái-votum steinunum.
Þegjandi fylgdj mamma mér upp á herbergi mitt,
Hún skyldi, að mér redð á að vera ein, Af samúðar- og
örvæntinga,rorðum hennar skildist mér, að hegningar-
lögin gerðu varla ráð fyrir verri glæp en okkar.
Fyrri hluta dagsins fóru samhrygðargestirnir aö
koma. Frænkumar komu fyrst.,
Gústa frænka hafði altaf sagt, að kvenfrelsið væri
til böl,vuna,r, og hún var nú, eins og hún hafði verió,
viss um að: líkamleg refsing væri happadrýgst. Bara
að lögreglan skærist ekki í leikinn. Hún tofaði að hafa
áhrif á lögreglustjórafrúna. sem tii allrar hamingju,
var þremenningux Minku. Rikka, frænka talaði mest
um, hvaðan, ég gæti haft þetta, Voru ekki einhverjar
óljósar sagnir um móður langafa míns? Því föðurætt-
in var áreiðanipga óflekkuð í sjö liðu, En Rikka
frænka ráðlagði betrunarstofnun Nikku Vanens fyr-
ir u,nga stúlkur af góðum ættum, Nikka hafði frelsaö
jafnvel hinar spiltustui, sagði Rikka,
»Svo kom »Hopsabiýantu,rinn«.,
Ég fór að háhrína strax og ég sá hann, svo brjóst-
umkennanlegur va,r hann.
Nei, nei, hann ætlaði ekki, að ávíta m,ig, bara segja
mér að skólastjórinn hefði í heilan klukkutíma verið
að úthúða sér og skelt á sig aliri skuldinni., Því það
var hans grein, sem hafði orðið að þessum bölvunar-
bita. Nei, hann ásakaði sig ekki, það var heldur ekki
til neins, en. hann ætlaði bara, að segja mér það, að
hatnn væri sama sem búinn að missa stöduna, og .hann
og systir hans hálffarlama, ættu ekkert annað at-
hvarf en götuna og fátækraskýljð. — Nei, góða Am,a-
lía, ég er ekki reiður við þig, ég fyrirgefa þér. og ósk-