Þjóðviljinn - 22.11.1936, Blaðsíða 4

s. Gamla ri',o s.
sýnir í kvöid kl. 7 og 9 dönsku
tal- og söngvamýndina »Brúð-
kcm'psnóttina. Aðalhlutverkið
leikur Margarete Viby.
KL 5 verður y>Pabbadrengur-
irm« sýndur á bamasýning'ii.
Orboígsnni
Veðurútlit í dag.
Lygnt veður, skúrir og élja-
gangur.
Næturlæknir.
Sveinn Pétursson, Freyju-
götu 34, sími 1611, aðra nótt Jo-
hann Sæmundsson, Hringbraut
134, sími 3486.
Næturvörður.
í nótt og aðra nótt er í Ing-
ólís apóteki og Reykjavíkur
apóteki.
. Útvarpið í dag.
11,00 Messa í Dómkirkjunni
(séra Friðrik Hallgrímsson).
12,00 Hádegisútvarp. 15,00 Mið-
degistónleikar: Lög eftir Donj-
zetti, Bellini og Rossini (plöt-
ur). 17,40 tJtvarp til útlanda
(24,52 m.) 18,30 Barnatími.
19,10 Veðurfregnir., 19,20
Hljómplötur: Lög úr óperum,
19.55 Auglýsingar. 20,00 Frétt-
ir. 20,30 Erindi: Þjóðir, sem ég
kyntist, I: Danir (Guðbrandur
Jónsson próf. 20,55 Hljómplöt-
ur: Létt lög., 21,00 Tónleikar í
Dómkirkjunni (Einsöngur:
Gunnar Pálsson,: Orgel: Páll ls-
ólfsson; Samleikur: Trió Tón-
ljstaskólans). 22,15 Danslög (til
kl. 24).
Útvarpið á morgun
19,20 Hljómplötur: Finsk tón-
list. 19,55 Auglýsingar., 20,00
Fréttir. 20,30 Erindi: Orð og
merkingar. (Vilhj. Þ, Gíslason).
20.55 Hljómplötur: Fiðiu-sónata
í B-,dúr, eftir Mózart.. 21,20 Um
daginn og veginn, 21,35 Alþýðu-
lög leikin og sungin. 22,00
Hljómplötur1: Kvintett í Es-dúr,
eftir Mozart (til kl. 22,30-.
„Iðja“
héldur skemtun til styrktar
verkfallsfólkinu á Álafossi ann-
að kveld, í »Iðnó«. Þjóðviljinn
væntir þess að alþýða bæjarins
f jölmenni á skemtunina,
Hjúskapur
1 fyrradag voru; gefin, saman
í hjónaband, af séra. Bjarna
Jónssyni:
Steinunn Kristmiundsdóttir,
Laugaveg 141 og Stefán Jóns-
som bóndi, Ási, Rangárvöllum,
Elín Þorsteinsdóttir, Egils-
götu 10 og Benedikt Jónsson,
Lindargþtu 20.
Aðalheiður Kjartansdóttir,
Ölaflssonar múrarameistara, og
Einar Einarsson, stýrimaður,
Lindargötu 34,
I gær voru gefin saman í
hjónaband af séra Árna Sig-
urðssyni ungfrú Þórunn Sigurð-
ardóttir og Sigurjón Þórodds-
son verslunarmaður.
H. í. P.
Fundur í dag, kl. 1$ i Alþýðu-
húsinu. (Inngangur frá Hverf-
iegötu).
þlÚÐVILIINN
VISUR EFTIR K. N.
Of snanður.
Tíðum hér á tölti eg sést,
til þess eru líkur,
Gefið mér þeir hefðu hest
hefði ég verið ríkur.
Andrarp
K. N.
(Kristján N. Júlíus)
sfs t\íy/ö Pb'io SJB
sýnir í kvöld 6 og 9 amerísku
kvikm, » / ónsmessudraumurz.
Myndin er tekin eftir hinu
heimsfræga leikriti Shake-
speares »A Midsummer Night
Dream«. Aðalhlutverkin leika
Ivajn Hunter og Grant Mitchell.
Kl. 4 verður sýning á »Raddir
náttúrwmar*..
Eitt er sem að mæðir mest
mig í velgengninni:
Það er að eiga engan prest
í ættartölu minni.
Spakmœli
Hver; sem ekki elskar svín
eins og rjóðan svanna,
verður alla æfi sín
andstygð gróðamanna.
Þrálátur þorstl
Eins og Þór er þorstlátux,
—- þar um frætt get rekka —
verða sjórimn þá mun þur
þegar ég hætti að drekka.
Eftinnœll
Landann höfðu löndur þjáð,
uns landinn gaf upp andann.
Landi hefir lending náð
á landimu fyrir handan.
Staka
Einn var þar svo undur rar,
sem ekkert gerði,
hver þá annan kíminn spurði:
Hver er þessi drottins smurði?
Kveðið til Sig. Júl. Jób.
Þótt kalt sé loftið, sem þú sórð
af syndum meeddur,
ég er oftast einn á ferð —
og illa klæddur.
Helm
Þegar heim ég halda fer
hamla. emgar skorður,
hafs um geiminn hraðar sér
hugurinm lengra norður.

Snorri Arinbjarnar
listmálari sýnir í dag og
næstu daga pastelj-myndir, í
gluggum Málarans, Bankastr, 7*
Myndirnar eru frá laafirði,
Reykjavík, Þingvöllum og víðar-
Útvarpshljómleikar
Ríkisútvarpið hefir n,ú tekið
upp þá nýbreytnj, að efna til
opinberra hljómleika fyrir aL
menning. Tilgamgurinn, með
þessum hljómleikum, er að gefa
alþýðu manna kost á að njóta,
góðrar tónljstiar, enda er að-
gangseyrir að þessum hljóm-
leikum aðeins 1 kr. — Fyrstu
hljómleikarnir verða í kvöld kl.
S í Dómkirkjunni. — Þeir, sem
þar koma fram eru Páll Isólfs-
son, Árni Kristjánsson, píamó-
leikari og Gumnar Pálsson söng-
varb
Með K. N. er hniginn í valinn eitt besta alþýðuskáld
Islendinga og ein sterkasta stoð íslensks menningar-
lífs í Vesturheimi.
Á síðasta þriðjumgi 19. ald-
arinnar verða þau merkilegu
straumhvörf í íslensku þjóðljfí,
sem einsdæmi eru. Islendingar
flytja sig hópum saman búferl-
um til Ameríku. og setjast þar
að. —
Það voru, fyrst og fr«mst fá-
tæklingar, sem þannig yfirgáfu
landið, enda spöruðu fátækra-
stjórnirnar ekki, að ýta undir
þann straum, Aðbúnaður þess-
ara útflytjenda vor svo slæm-
ur, fátækt þeirra svo mikil, að
okkur blöskra frásagnir sam-
tímamanna um. það efni. Eink-
um er þó frásögn Gests Pálsson-
ar berorð umi þetta, efni í bréfi,
sem hann ritaði um vesturför
sína, og hag samferðafólksins.
En hvað beið svo þessara.
manna þegar þeir komu vestur
um, haf., Flestir voru alveg mál-
lausir og áttu að því leyti mjög
erfiða aðstöðu til þess að ryðja
sér braut í hinum nýja heimi.
Margir urðu þeir að gera sér
það að gcðu, að setjast að sem
landnemar á nyrstu útkjálkum
Kanadasléttunnar. Æfikjör
þeirra, urðu lengi vel þrotlaus
barátta við fátækt og skort af
öllu tagi. Við þessar óblíðu að-
stæður bættist svo tærandi
heimþrá. Island varð í þeirra
augum: »nóttlaus voraldar ver-
öld«, þegar tíminn og gleymsk-
an var búin að má af sárustu
endurminningarnar um skort-
inn og baslið hedma á Islandi.
Slík voru kjör hinna fyrstu ís-
lensku landnema í Vesturheimi.
Meðal þeirra manna, sem
þannig hurfu af lajndi skömmu
fyrir 1880 var K. N. Hann var
Eyfirðingur að ætt og uppruna
og dvaldi þar, uns hann fór til
Ameríku, 18 ára að al,dri. Hér
heima varð honum ekki annars
frama auðið en venja var til ura
bláfátæka alþýðumenn.. Þegar
vestur kom, mættu honum örð-
ugleikar landnemans. Hann
neyddist til þess að flækjast
all,a æfi úr einum staðnum í
annan, eftir því, sem að at-
vinnumöguleikarnir kröfðu. En
þrátt fyrir æfilangan skort á
flestu því, sem memningariíf
krefst, þá tókst honum að afla
sér staðgóðrar mentunar. K. N.
skipaði sér snemma í sveit
hinna, fremstu andans manna
meðal Islendinga í Vesturheimi
og va,rð einn hi,nn framsækn-
asti og frjálslyndasti braut-
ryðjandi íslenskrar menning-
ar gegn, allri heimsku og
hleypidómum kirkju og ver-
aldlegra valdhafa. K. N. var
maður, sem horfði opnum og ó-
sifjuðum augum á lífið og galla
þess í hringiðunni miklu vestan
hafs., Sjón hans var hvöss fyrir
öllu. fánýtu og skoplegu, og hann
ristir því napurt níð í visum
sínum.
Kímini gætir lítið í íslenskum
bókmentum, og ekki er ósenmi-
legt að K. N. hafi í þeim efn-
um orðið fyrir töluverðum á-
hrifum frá enskum skáldskap
og eriskri menninguj, sem gætir
töluvert í skáldskap hans, enda
er það ekki að furða, þar sem
hann ól mestan hluta aldurs
síns í heimi enskrar menningar.
Ferskeytlur K.' N. eru ekki
gallalausar frá sjónarmiði
formsins, en yfir þeim öllum
er frjálsborinn andi, sem máir
út ójöfnur formsins í hugum les-
end.a sinna. Kveðskapur hans
snertir streng, sem sjajdan er
snortinn í sál Islendinga. Þetta
gerir K. N. að sérstæðum manni
í íslenskum bókmentum og skip-
ar ,honum þann sess, sem ekki
verður af hon,um tekinn. K. N.
er ekki með neinn munklökkva
um ræktarsemi sína til Islands
fremur ein Stephan G. Stephans-
son. Hann lætur kímnina túlka
tilfinningar sínar í þeim efnum
eins og annarsstaðar. En þó
finst manni kínvni hans í þeim
efnum blandin rneiri beiskju
en endranær. Bak við hana
brýst þráin eftir Islandi fram.
Sumir menn dylja það sem þeim
er helgast bak við bros kæru-
leysisins. K. N. var einn þeirra
manna. Hann orkti engin svefn-
ljóð yfir látnum voinum og visn-
uðum þrám, Að baki skáldskap-
ar hans slær viðkvæmt en æðru-
laust .hjarta karlmennisins. ■
Nú er hann hniginn í valinn.
I heimi íslpnskra skálda er autt
sæti. Islensk menning er einum
sérstæðum, frjálshuga manm
fátækari. Sá maður, sem a0
Stephan G. Stephanssyni undan-
skildam varðveitti best íslensk-
an menningararf i Ameríku er
genginn til moldar og þar er
stórt skarð fyrir skildi i ís-
lenskri alþýðumentningu.
Kaffikvöld
karlakór verkamannna
heldur kaffikvöld* á Hótel
Skjaldbreið í dag-, sunnudag, kl,
9 e. h.
Til skemtunar:
Söngur. — Upplesfcur
og frjálsar skemtanrir
Aðgangur 2 kr., kaffí innifaiið.
Nefndin.
Félag
járniðnaðarmanna
Félagar!
Munið fundinn í dag
kl. 1,30 í Baðstof-
unni.
STJORNIN
Skemtan
til styrktar Terkfallsfólkinu
á ÁLAFOSSI
verður haldin í Iðnó n.k. mánud. kl. 8,30
Fjölbreytt skemtiskrá
(nánar auglýst í Alpýðubl. á mánudag)
Dans
»Iðja« fél. verksmiðjufólks
STJÖRNIN