Þjóðviljinn - 22.01.1937, Blaðsíða 2

ÞJOÐVILJINN
Föstudaginn 22. jan.. 1937.
Blindravinaf él.
Islands fímm ápa
Félagið heldur uppi skóla og vinnustofu.
Einkennilegt bókasafn. — Yiðtai við Þorstein
Bjarnason, varaformann félagsins.
í irétt frá Innsbriick í Austur-
riki segir, að Vilhelmina Hollands-
drotning og tveir menn úr föruneyti
henhar hafi komist í lífsháska 19. þ.
m., er bifreið, sem drotningin var á
ferð í, rann til á hálum vegi utan
í fjallshlíð, og hafi eitt hjól bifreið-
arinnar farið út af vegarbrúninrni,
en fyrir neðan var þverhnýpt bjarg.
Lögregluvörður, sem. fylgdi eftir á
fcifhjóli, gat komið í veg fyrir að bif-
reiðin færi lengra, og er það talið
hafa orðið Vilhelmínu drotningu og
föruneyti hennar til lífs.
Síðari fregn ber þó á móti þvi, að
jiokkur fótur sé fyrir undanfarandi
fregn (F. Ú.).
if A svartlistarsýningu, sem opnuð
verður 1 Charlottenborg í Kaup-
mannahöfn á laugardaginn kemur
verða 13 myndir til sýnis eftir
Gunnlaug Scheving málara, 9 myndir
eftir Jón Engilberts og 6 eftir Krist-
inn Pétursson (F. Ú.).
ir Stærsta flugvélasmið.ia í heimi
The Taylor Aircraft Corporation i
Ameríku hefur ákveðið að senda
tvær flugvélar á komandi sumri í
flug til Godthaab, Reykjavíkur, Berg-
en, Oslo, Kaupmannahafnar. Þess hef-
ur verið farið á leit við danska flug-
manninn Bjarkov kaptein, að hann
stjómaði annari vélinni (F. Ú.).
NÝBRENT OG MALAÐ KAFFI
blasqou/
F-eyJugótu 26 - Srmi 1*52
Á sujinud, kemur er Blindra-
vinafél.ag- Islands fimm ára gam-
alt. Pað er stofnað 24. jan. 1932,
og voru. stofnendur 52. En fé-
lagið hefir vaxið geysiört, og er
nú félagatalan orðin um 900, 1
tilefni a,f afmælinui skoðaði
fréttamaður Þjóðviljans skóla
og vinnustofu félagsins á Lauf-
ásvegi 19,,
1 stofunni, sem fyrst er kom-
ið inn í, er unnið að burstagerð,
og eru þar bæði unglingar og
f ullorðið fólk að verki,. og, burst-
ar og efni blasa við .hvert sem
litið er, Björn. Jónsson, kennari
og u.msjónia.rmaður vinnustof-
unnar, segir frá vinnunni.
— Hvernig er starfinu hátt-
að?
— Á vegum félagsins eru nú
16 manns, þar af eru 9 hérna
á skólanurn og vinnustofunni,'
hinir eru úti í bæ, og meira að
segja úti á J.andi. Hér er aðal-
lega unnið að burstagerð. Bún-
ar eru til 56 tegundir bursta, og
er aJtaf verið að bæta við nýj-
umi gerðum.
Blindraiðn er góð vara
og selst ágætlega.
— Hvernig er með söluna.
— Hún gengur ágætlega.
Fyrsta, árið voru seldir burstar
fyrir 4000 kr., en á s. 1. ári var
selt fyrir ca, 29000 kr.
— Er bljndraiðn eins vönduð
og sú venjulega.
— Gæðin eru. svipuð. Fram-
leiðslan er seld á sama verði, og,
það mun vera áiþekk sala frá
báðum burstagerðunum hér í
bæ.
Úr þessum sal er farið inn í
annað iherbergi, Par situr stúlka
við vefstól, og vefur handklæði.
Þar er einnig unglingsstúlka við
handavinnu. Þorsteinm, Bjarna-
son, varaformiaður Blindravina-
félagsins, heldur áfram að segja
okkur frá starfsemi félagsins.
Þorsteinn hefir verið lífið og sáJ,-
in í þessum félagsskap frá byrj-
un.
Blindir eru ekki bóka-
lausir.
1 þessu herbergi er bókaskáp-
ur með stórum bókum. í hillun-
um. Þær eru aþar á blindra-
letri, alls 58 bindi,. Þorsteinn tek-
ur fram bækurnar og sýnir þær.
Blöðin eru úr þykkum, hálum
pappír; öll geghumstungin. Staf-
irnir eru gerðir úr punktum, er
settir eru saman á ýmsa vegu.
— Hvernig er þetta gert?
— Þessar bækur eru allar
skrifaðar hér hjá okkur, segir
Þorsteinn, og sýnir okkur ljtln
vél, svipaða ritvél, sem notuð er
til að rita bækurnar. — Annars
eru til mikið fullkomnari aðferð-
ir. Kannske ég lofi ykkur að sjá
hvernig vélin er notuð, segir
hann, og kaJ.lar fram í vinnu-
stofuna. Unglingsdrengur kem-
ur inn og býður glaðlega góðan
dag. Hann gengur hiklaust að
borðinu, þreyfar fyrir stólnum
og vélinni., Þorsteinni biður hann
að skrifa eitthvað, og drengur-
inn ritar nafnið sitt með
blindralétri: Kristján Tryggva-
son. Svo ies ,hann fyrir okkur
upphaf að smásögu eftir Einar
H. Kvaran. Fikar sig með fingr-
unum eftir gul.um blöðunum, og
les hægt, en, hiklaust. Kristján
er duglegur við fleira en lestur-
inn. Hann hefir unnið sér fyrir
alt að 11 kr. daglaunum í bursta-
gerðinni.
— Hvaða bókmentir eru
þetta?
— Langmest námsbækur í al-
mennum námsgreinum. Hér er
t. d. Dönskunámsbók Jóns
Öfeigssonar. Viðkennum dönsku
því að hægt er að fá að láni
bækuir með blindraletri frá
Nor3u.rlön,dum.
Okkur er sýnd Islandssaga
Jónasar Jónssonar. Hún er sex
bækur allþykkar, í líku broti og
Þjóðviljinn. Ein bókanna er
landakortabók, og stórt upp-
hleypt Islandskort hangir á
veggnum.
Göfugur tilgangur.
Að lokum biðjum við Þorstein
að segja nokkuð um starfsemi
félagsins alment.
— Tilgangur fél,agsins er
tvennskonar., I fyr-sta lagi að
reyna að koma í veg fyrir
blindu, Það eru haldnir útvarps-
fyrirlestrar til fræðslu, og unnið
í samráði við augnlæknana. I
öðru lagi að hjálpa blindu fólki,
stytta því stundir og gera þeirn
möguíegt að Vinna fyrir sér.
Fyrir velvild ríkisstjórnarinnar
og útvarpsins höfum við 10 út-
varpstæki, sem eru lánuð blindu
fólki, — auk þess hafa 30 blind-
ir menn afnotagjaldsfaus út-
varpstæki,
— Hvernig er með launa-
greiðslur?
Mestöll vinnan er ákvæðis-
vinna Launin verða. 70 til 130 kr.
á mánuði. Fyrsta árið borguðum
við 1200 kr. í vinnulauin til
blindra mannai, en í ár um 5000
kr.
— Hvernig er afstaða manna
tiþ félagsins?
— Yfirleitt mætir starfsemi
félagsins samúð og skilningi.
Strax fyrsta árið fékk félagið
1500 kr., úr ríkissjóði, en nú fær:
það 6500 kr., og er. þar í falið
kennaralaun og annar kostnað-
ur við blindraskólann, — auk
þess 1000 kr. úr bæjarsjóði.
—Hvað er margt af blindu
fól,ki, á landinu?
— Við höfum; ekki nákvæm-
ar skýrslur., En eftir því sem
næst verður- komist, eru þeir um
500 á öllu landinu,!
— Verður nokkuð hajdið upp
á fimm ára afmæli Blindravina-
félagsins?
— Jú, það verður haldin
sýning á hlindriðju* og
verður hún opnuð á sunnudag-
inn kemur.
Þjóðviljinn viþ hvetja bæjar-
búa til að sækja sýningu félags-
ins og hlynna að starfsemi þeiss.
Kjötfars á.
0,60 ‘|, kg
og fiskfars á 0,50 ’/2 kg.
Kjötverzlunin Njáls-
götu 23. Sími 4933.
Midnnarstöd eöa radió-
*
viti á Reykjane§i
Blaðinu hefir borist fyrir
nokkru síðan greinargerð frá
vitamálastjóra Th. Krabbe, um
miðunartilraunir sem gerðar
hafa verið á Reykjanesi í sum-
ar, að undirlagi ríkisstjórnar-
innar.
Eftir þeim upplýsingum, sem
blaðið hefir aflað sér víðsvegar
að frá mönnum, sem þekkja
til þessara mála á ýmsum svið-
um, virðist svo sem niðurstöður
nefndar þeirrar, sem starfað
hefir í rannsóknum þessum séu
ekki einhlítar.
I skýrslu vitamálastj. segir
meðal annars: Hinn 23. jan.
1935 fól atvinnu- og samgöngu-
málaráðuneytið vitamálastj. í
samráði við póst- og símamála-
stjóra að rannsaka hvort og á
hvern hátt heppilegt sé að reisa
miðunarstöðvar í Vestmanna-
eyjum og á Reykjanesi og til
vara radiovita á Reykjanesi.
Skyldi rannsóknum einkum
beint að því að leiða í ljós:
1. Hvort og á hve löngu færi
unt er með hæfilegri vissu, að
miða hinar smáu firðtalsstöðv-
ar (á 182 m.), sem landsíminn
leigir nú ísl. fiskiskipum, og
2. Hvort og hverjum skekk j-
um þurfi að gera ráð fyrir á
radiomiðunum á Stórhöfða í
Vestmannaeyjum og á Reykja-
nesi.
Mál þetta hefir átt óskifta
athygli sjómanna og annara alt
frá upphafi, bæði vegna þess, að
Reykjanesið er alkunnur stað-
ur fyrir hvað þar er hættuleg
siglingarleið og hörmuleg sjó-
slys hafa orðið alt í kringum
það. Og einnig að hér var ver-
ið að gera tilraun til miðana á
þeim öldulengdum sem hvergi
hafði fengist nein reynsla fyrir
annars staðar í heimi. Það er á
talstöðvabylgju mótor- og línu-
báta (182 m.), en öllum er kunn-
ugt að á Faxaflóamiðunum eru
á hverri vertíð tugir og hundruð
slíkra skipa.
Þjóðviljinn hefir fyrirhitt
marga sjómenn, sem hafa talið
það stærsta sporið, sem hægt
væri að stíga í áttina til öryggis
smábátanna, sem hér er svo
mikið af, ef miðunartilraunir
þessar hepnuðust og sjómenn,
hvort sem er á stærri eða minni
skipum, svo að segja undan-
tekningarlaust byggja vonir
sínar um aukið öryggi á þessum
slóðum við miðunarstöð á
Reykjanesi, en telja aftur á
móti, að radioviti eingöngu sé
svo að segja þýðingarlaus, sem
leiðir af sjálfu sér, fyrir allan
almenning að skilja og ljóslega
kemur fram af greinargerð
nefndarinnar sem rannsóknim-
ar gerði í þessu máli, þó hún
virðist vera ánægð með það að
radiovitinn komi aðeins að
gagni „16 af 37 ísl. togur-
um, fimm af sex skipum Eim-
skipafélagsins, varðskipunum
Þór og Ægi, öllum útlendu far-
þegaskipunum 5 (Sameinaða og
Bergenska), flutningaskipi sem
hingað siglir.“ Að gera sig á-
nægða með þetta verður að telj-
ast makalaust lítillæti og mætti
ætla að slík nægjusemi hefði
verið álitin mikil guðs gjöf á
tímum Móðuharðindanna.
En hvað verður þá um öryggi
fyrir alla mótor- og línubáta og
hvað er gert fyrir þá 21 ísl. tog-
ara, sem ekki geta notfært sér
radiovitann ? Fyrir þá er ekkert
hægt að gera (eða hvað?). Jú,
bíðum við. Þó undarlegt megi
virðast þar sem samankomnir
eru úrvals sérfræðingar og
nefnd manna boðin þátttaka í
rannsóknunum fyrir hönd
Slysavamafélagsins eru niður-
stöður þeirra véfengdar og tald-
ar rangar af sjómönnum, sem
i við þetta eiga að búa. Jafnvel
öllum almenningi, sem ekki get-
ur fylgst með í þessu máli af
öðru en því, sem að honum er
rétt, dylst það ekki að greinar-
gerð vitamálastjóra er hrein-
asta grautargerð og er leiðin-
legt til þess að vita að fulltrúi
fyrir Slysavarnafélag Islands
skuli hafa gerst svo glapsýnn
að skrifa nafn sitt undir hana.
(Hvaðan hefir hann það vald,
að skrifa undir slíka greinar-
gerð, fyrir hönd Slysavarnafé-
lags Islands?).
Hér er ein lítil tilvitnun úr
greinargerð vitamálas.tjóra:
„Fundarmenn urðu einróma
ásáttir um, að árangurinn af til-
raununum sýndi:--------4) að
miðunarstöð hjá Stórhöfða í
Vestmannaeyjum gæti sennilega
komið að einhverjum notum,
sérstaklega þegar þyrfti að
leita að bátum, en talsvert gagn
mætti þó ef til vill fá með ólíkt
minni tilkostnaði með því að
setja miðunartæki í varðskipið
Þór, eða það skip, sem hefði á
hendi gæslu og björgunarstörf
við Vestmannaeyjar á vertíð-
inni.“
Þessi . fjórða athugasemd
nefndarinnar er með þeim
endemum að hún ætti að sér-
prentast sem níðrit um alt sem
heitir heilbrigð rök.
I henni er fyrst til að taka
að nefndin kemst, eftir tilraun-
irnar, að þeirri niðurstöðu „að
miðunarstöð á Stórhöfða geti
komið að einhverjum notum,
sérstaklega þegar þyrfti að leita
að bátum.“
Er það ekki aðalatriðið að
hún getur komið að notum við
að leita að bátum, sem er viku-
legur og stundum daglegur við-
burður í Vestmannaeyjum á
vertíðinni. Hvað segja sjómenn
og hvað segir almenningur í
Vestmannaeyjum um það? Og
nefndin heldur áfram fúski sínu
í svona athugasemdum: „En
talsvert gagn í sömu átt mætti
þó ef til vill fá, með ólíkt minni
tilkostnaði með því að setja
miðunartæki 1 Þór eða það skip,
sem hefði á hendi gæslu og
björgunarstarf á vertíðinni við
Vestmannaeyjar. Að hverju
hélt nefndin að hún ætti að
starfa ? Að öryggi eða spamaði?'
Að minnast á spamað í þessu
sambandi þegar um tugi eða
hundmð mannslífa er að ræða, er
menningarlaus grútarskapur á
meðan mannslífið er nokkurs
metið.
FramJiald á morgun.