Þjóðviljinn - 08.04.1937, Síða 2

PJÖDVItJINN
Fimtudaginn 8. apríl 1937,
títbrclðsluinálaráðlierrani) ítalsk!
befir bannað enska stjórnarblaðið
»Daily Telegraph«. Ástæðan til þess-
arar ráðabreytni er talin sú, að blað-
ið hefir flutt all nákvæmar fréttir
af ósigrum ftala á Spáni. En það
mun sérstaklega hafa komið við kaun-
in hjá ítölum, að blaðið sagði frá
því að hersveitir ftala hefðu flúið á
Guadalajaravígstöðvunum og flótti
þeirra hefði verið skipulagslaus.
itölsku blöðin eru nú mjög
harmi slegin yfir ofraun ítala við
Madrid og reyna því að hugga sig
við það, að það hafi þó verið ítalir,
sem tóku Malaga. Meðal annars skrif-
ar ítalska blaðið »Messagero« í kapp-
ræðu við ensku blöðin, sem hafa gert
dugleysi ítölsku hersveitanna að um-
ræðuefni: »Ensku blöðin virðast
ganga fram hjá þeirri staðreynd, að
án hjálpar ítala hefði Franco aldrei
hepnast að vinna Malaga«.' Þannig
geta ítölsk blöð ekki dulið sannleik-
ann í þessum efnum. Þeir einu, sem
ekkert »vita« um þetta mál er hlut-
leysisnefndin svokallaða.
★ Göring hefir nýlega ávarpað
bændur f útvarpsræðu. Hafði hann
mjög í hótunum við þá bændur sem
gen'gi búskapurinn illa og kvað jarð-
irnar mundu teknar af þeim. Sömu-
leiðis fór hann mjög hörðum orðum
'nm þá bændur, sem ekki vildu vinna
í anda nasismang,
Utbreiðið
Þjóðviijann!
Þrátt fyrir járnharðan aga. og
með fyrirlitningu fyrir sér-
hverri hindruji, er straumur
hermanna og almennings óslit-
inn frá yfirráðasvæðum Franc-
os, til stjórnarhéraðanna — alt
frá fyrstu dögum, hins grimma
stríðs hefir fólkið sýnt þennan
hetjuhug.
Hermenn og verkamenn bú-
andi í borgum, þar sem þeii
gátu ekki bugað uppreisnina, og
sem sluppu við að verða. fórnar-
dýr múgmorðanna, hugsuðu um
það eitt, að leita, stöðugt tæki-
færis til skjótrar brottí'arar
með dauðadóminn í vændum.
Með vísan dauða ef þeir yrou
gripnir á flóttanum, leituðu, þeir
til okkai', ýmist vegna ótta við
ógnaræði fasista eða, vegna löng-
unarinnar til að hjálpa stéttar-
bræðrum sínum.
Fyrstu vikurnar, meðan
mesta rugl og óregla var á aliri
baráttunni, gafst oft gott tæki-
færi til flóitai, en síðar, þegar
fasistar hófu skipulagða fram-
sókn hurfu, þessi tækiféeri því
sem næst alveg; uns sá dagrr
rann að stjórnarherinn stöðvaði
framrás uppreisnarmanna og
rak viltar hjarðir þeirra til
baka, þá mynduðiust aít’d,r
■ .heppileg skilyrði fyrir rtfall ð
úr nöðum fa.sista. Pað varð að
óðfluga vaxandi straum, sem er
þegar oiðinn hættuleg hótun
um að breytast í örlagaþrung-
in afdrif fsistasamtakanna.
Esk ifj aröarlij ónin
FRAMHALD AF 1. SIÐU
isbruggun.
Kona, Jóns, Ásthildur Guð-
mundsdóttir va,r dæmd í 8 mán-
aða betrnnarhúsvinnu fyrir brot
á. sömu grein refsilaganna og
maður hennar' og ennfremur fyr-
ir ógætilegan bílakstur.
Erlendur Eirlendsson bróðir
Jóns var dæmdur í 6 mánaða.
fangelsi við venjuJegt fangavið-
urværi fyrir að bera ljúgvitni
fyrir rétti í, máli bróður síns og
fyrir að aka bifreið próflausk
Kaupliallarsveifl-
ur í Loiídon
LONDON 1 GÆR.
AUmiklum æsingum olli það á,
Kauphöllinni í London í morgun
er það spurðist. að fulltrúar am-
erískra banka í London hefðu
fengið fyrirskipanir um það, að
senda ekki meira, gull til Banda-
ríkjanna.
Frétt þessari fylgdi einnig sú,
að Bandaríkjastjórn hefði í
byggju að gera einhgrjar ráð-
stafanir til þess að hefta hinn
mikla aðflutning gulls sem átt
hefir sér stað undanfarið til
Bandaríkjanna. Þótti líklegt að
ánnaðhvort yrði gullverð lækkað
eða þá, settur á það hár verð-
tollur og miðlunarlaun hækkuð.
Verðsveiflurnar sem þessar
fréttir ollui, minkuðu nokkuð er
báðar þessar fréttir voru born-
ar til baka síðar í dag. (F.Ú.)
Oskar Kjartansson
FRAMHALD AF 1. SIÐU
sæl. Öskar heitinn var af al-
þýðufólki kominn og varð því að
láta sér nægja tómstundirnar til
þess að helga, sig ritstörfum sín-
um. Hann var einn af stofnend-.
um og aðalhvatamaður að: stofn-
u,n Litla leikfélagsins hér í, bæn-
um, sem sýndi eingöngu barna-
leikrit og þar á meðal nokkra
æfintýra,Ieiki eftir hann sjálfan.
öskar heitinn á,tti mjög gott
bókasafn, sem sýndi vel smekk-
vísi hans og þroska. Við, sem
þektium hann, vissum að hann
var einlægur vinur alþýðuinnar,
og fylgdist vel með lífskjörum
hennar og baráttu. Að Öskari
heitnum er mikill harmur kveð-
inn af vinum hans og æitingj-
um; því, hann var fyrirmynd
ungra manna; að reglusemi og
háttprýði. Maður naut þess ætíð
að vera í gcðum félagsskap, er
m,aðu,r var með Öskari heitnum,
sem var mjög glaðlyndur maður
og tryggur vinum sínum. Öskar
heitinn verður best kvaddur
með orðunum: Vertu sæll vinur
og þökk fyrir daginn.
J. M.
Félag j ármðnaðarmaama
Fundur verður haldinn í Baðstofu
iðnaðarmanna föstudaginn 9. p.m.
kl. 8 e. h.
Áríðandi að allir mæti.
Stjóniin.
Kommúnistar!
Fjölmennið á deildarfundinn kl. 8V2 í dag í Kaup-
þingssalnum.
Dagskrá:
1, Kosningarnar.
2. Inntaka nýrra félaga.
3. Upplestur. 4. Þjóðviljinn. 5. Onnur mál.
Komið með nýja félaga! Deildarstjórnin.
Happdrætti
Háskóla Mands
Aðeins 2 söiudagar eftir fyrir 2. drátt.
Athugið, að í 2.—10. flokki eru vinníngar sámtals
meira en 1 miljón króna.
»FIóttmn ár Helvíti«
Hópum saman flýja menn úr liði og lands-
svæðum uppreisnarmanna.
Eftirfarandi grein er þýdd úr spönsku blaði á espe-
ranto, »La popola fronto« (Alþýðufylkingin) sem gefið
er út í Valencia. Lýsir greinarhöfundur flóttanum úr
liði og landssvæðum uppreisnarmanna á Spáni,
Annað atriði, auk hérnaðar-
legra ,sigra„ sem eykur aðfall
þessa mannstraums, er bein út-
breiðslustarfsemi með útvarpi,
sem flytur mál okkar yfir í skot-
grafir fasistanna, og allskonar1
flugrit, sem færa hinum sviknu
he mön um sannleikann um
þetta stríð, og boða þeim 'iausn.
frá fasistaglæp;a;mönnunum,. Við
sýnum hermönnunum fram á
það, að við berjumst1 fyrir mál
stað folk-sins gegn hershöfðingj-
um og stórbændum, að við berj-
umst fyrir sjálfstxði Spápar,
sem fasistar eru að leggja ur,d-
ir hæl útlendinga, að við, milj-
ónirnar, stéttarbræður þeirra
bjcðum. þeim í raðir okkar til
þess a,ð berjast gegn svikum
hershöfðingjanna, gegn atvinnu-
leysinu, gegn. ai ðviróílegri kaup-
kúgun og eymd bændanna.
Við rninnum Máranna á loforð
Franco, að taka Madrid fljótt
og auðveldlega, við sýnum þeim
að það er ómögulegt; við bend-
um. þeim á, að snúa heim til
Ia,nds síns, sem, þeim beri að ráða
sjájfum, án útlendra herforingja
jafnvel spánskra: — Og við töl-
um til útlSndingasveitanna:
Hinn nýji Spánn muji bjóða ykk-
ur nýtt lff, betri tilveru,; gerist
hermenn frelsisins, yfirgefið það
víti þar sem, þið eruð skoðaðir
sem skepnur. Hjálpið ekki svik-
urum. og innrásarmönnum lands
okkar.
Margir sem hafa flúið til okk-
ar, og margir sem við höfum tek-
ið til fanga en berjast nú með
okkur, tala oft til fyrverandi fé-
laga sinna og hrekja lygar fas-
ista, um að við förumi illa, með
fanga, skýra fyrir þeim viðtök-
urnar og aukinn skilning sinn á
málstað okkar og svik;a,vef fas-
istanna.
Það er augljóst að skortur rík-
ir hjá fasistum, því, margir af
hinum herskyldu hermönnum
komia til okkar illa klæddir og
lanigsoltnir.
Til að auka á ófarir óvina okk-
ar er það enn, að hirin járnharði
agi og hernaðarlega festa er að
bresta, vegna deilumála þeirra.
á milli.
Hinn skjóti sigur sem þeir lof-
uðu og í barnaskap sínum hugð-
ust svo auðveldlega að ödlast, er
nú hulinn þoku minninganna um
ótal hrakfarir, og í leiðindum
hinnar löngu biðar rísa deilurn-
ar og skerpast. Svik við gefin
loforð hafa skapað svo alvarleg-
ar flækjur, að alt ætlaði á ring-
ulreið. Hvað eftir annað hafa
þessar flækjur verið »greiddar«
með byssustingjunumi.
Samfylkingin er nú stórum
hæfari til að standast þessa
miklu raun en í, upphafi. En
fasistarnir eiga nú erfiðara; urn
vik, þar sem alt logar í deilum
mjlli foringja þeirra innbyrðis.
Þetta eykur straum hins ótta-
slegna fólks úr fasistahéruðun-
um.
Koma útlendu hersveitanna,
einkum hins þaulæfða þýska
herliðs, hefir :a,ð vísu, bjargað
Franco um stund, en jafnframt
orðið orsök að deilum viðvíkj-
andi hlutverki hinna spönsku
liðsforingja í herstjórninni. Þeir
voru nefnilega lítilsvirtir og út-
lendir »lærðari« liðsforingjar
settir í, þeirra stað; og þýsku for-
ingjarnir stærðu sig opinberlega
af því, að heyra til »göfugra
kynþætti« en Spónverjarnir.
Þeir gripu, hinar leiðandi stöð-
ur með þeimi óvingjamleik og ó-
gætni sem skapaði sérstakt hug-
arfar meðal margra spánskra
liðteforingja, sem ofseint mintust
nú sinnar ættjarðarástar, til-
finninga og sjálfsvirðingar. Þeir
gátu ekki lengur þolað slíkan er-
lendian yfirgang, og stukku úr
landi, ásamt f jölskyldum sínuim
Yfir 200 spánskir liðsforingjar
eru komnir til GíbraJtar nýlegay
og hafa þeir gefið út eftirfar-
andi yfirlýsingu:
»Við vonum að hinn nýji
Spánn muni fyrirgefa og þyrma
þeim, sem — eins og við — trúðu
að þeir uppfyltu skyldu, sína, og
refsa þeimí sem hafa blettað vorn,
þjóðlega emkennisbúning í bar-
áttu gegn bræðrum sínum. Við
viðurkennum ,að spánska alþýð-
an verður bráðum, löghelgaður
herra alls Spónar, eftir sína
hetjulegu þjóðfrelsisbará,ttu«.
Með biturleik hrakfararinnar
viðurkenna þeir, að þetta stríð
Framhald á 3. síðu„