Þjóðviljinn - 19.01.1938, Page 2

, •• -; :••/.. -;•. •’• J- '■ • . -■ '

Miðvikudagurinn 19. jan. 1938. ÞJOÐVILJINN
Isfirsk alpýða gengur sam-
einuð til sigurs gegn ihaldinu.
Eftir Eggert Porbjarnarson.
Lengi hefir ísfirska, alþýðan
óskað að geta gengið í einni
fylkingu t.il baráttu fyrir betri
lífsafkomu. Þessi stund er nú
runnin upp. ísafjörður er eirin
þeii-ra, 18 bæja. og þorpa þessa
lands:, sem, alþýðan hefir bund-
/ ist samstarfsböndum til þess að
vinna si&ur á afturhaldinu.
Isfirska; verkalýðnum er ekk-
ert um: það gefið -að íhaildið nái
aftur meirihluta bæjarstjórnar.
Hann er ekki búinn að gleyma
sultinum og seyrunni, sem hann
átti við að búa, undir stjórn
þess, jafnvel á þeim tímum,
þegar íhaldið var á blómaskeiði
og kreppur voru tæplega til af -
sökunar. Verkalýðurinn man í-
haldinu hina ósvífnu baráttu
þess á móti öllum þeim málum,
sem hann hefir borið fram. sér
til hagsbóta. Verkalýðurinn man
hvernig forsprakkar íhaldsins
hafa hlaupið burt með atvinnu-
tækin og rænt; verkalýðinn
þannig atvinnu og brauði, og
reynt að gera bæinn gjaldþrota.
Verkalýður Isafjarðar veit það,
að ný íhaldsbæjarstjórn verður
sett honum til höfuðs, að hún
mun ekki verða eftirbátur í-
haldsins í. Reykjavík í því að
láta þá fátæku borga fyrir hina
ríku.
Það er þetta, sem komið hefir
ísfirsku alþýðunni til þess að
sameinast á móti íhaldinu.
En það er ekki nóg, að alþýð-
an tryggi sér áfram meirihluta
í bæjarstjórn. Hún verður að
nota þennan meirihluta til þess
að bæta kjör sín og efla fram-
kvæmdir og menningu, 1 Isa-
fjarðarbæ er margt sem. betur
má fara, miargt, sem er hægt
og nauðsynlegt að gera, alþýð-
unni í hag. Um þetta ber mál-
efnasamningur verklýðsflokk-
anna, sem, birtur er hér í blað-
inu, ljósan vott.. Framkvæmd
þessa málefnasamnings mun
færa ísfirskri alþýðu verulegar
kjarabætur. Og alþýðan á sjálf
að styrkja, fulltrúa. sína tjl þess
að g-era þessar kjarabætur að
veruleika.
Kos n i ngab ar áttan er hörð og
íhaldið mun fá meðul lát,a ónot-
uð. Aðalvopn þessi er að
reyna að sá eitri og óeiningu
milli verklýðsflokkanna og
sprengja samstarf þeirra, En ís-
firska alþýðan mun ekki bíta á
agnið. Hún m,un. ekki láta slúð-
ursögur íhaldsins um að Koman-
únjstaflokkurinn sé að gleypa
Alþýðuflokkinn, eða að Alþýðu-
flokkurinn sé að gleypa. Komm-
únistaflokkinn, villa sér sýn, því
að hún veit, að samstarf verk-
lýðsflokkanna, til þess að sigra
íhaldið er til komið á fullkomn-
um jafnréttisgrumdvelli og að
sameining þeirra, sem öll alþýð-
an óskar eftir, en íhaldið óttast
mest, af öllu, mun einnig fara
fra.m á samskonar jafnréttis- og
lýðræðisgrundvelji.
Isfirska alþýðan svarar i-
haldinu með því að senda, 6‘
menn í bæj arstjórn. Hún m.un
ekki gefa íhaldinu kost á að
rjúfa, raðir sínar. Undir gunn-
fána einingarinnar mun hún —
ásamt alþýðu alls landsins —
vinna sigur yfir íhaldinu.
Eggert Þorbjarnarson.
Uiii »Doseii'tvísui-«.
Eftirfarandi vísai barst I’jóðvilja.n-
um í hendur og er hún einskonar rit-
dómur um »Dosentvísur« þær, sern
nýlega, voru gefnar út:
»Oft með röngum nherslum
er hér raðað hortittum,
og skammaryrðum skothendum,
skömm er a.ð slíkum kviðlingum«.
• a
»Stjórnmálamennirriir í heiminurn
nú í dag, virðast ákveðn.ir I því að
fremja sömu brjálsemina og 1914, þá,
að velta þjóðunum út í blóði drifna
vitfirring, þjóðfélagslegt svlnarí, og
stjórnmáalegt öngþveiti, sem hlýtur
að verða, afleiðing af styrjöld«.
Herbcrt Morrisoii,
þingmaður í breska þinginu.
a a
»Hervæðingin getur aðeins leitt af
sér tvær höfuðafleiðingar. Ég he’d,
að siyrjöld sé næstum óframkvæman-
leg. ^tríðið 1914 1918 yrði »hréss-
andi skógarför« í samanburði við
næstu styrjöld. Ef ekki yrði af styrj-
öld, er hin afleiðingin fyrir hendi,
sú, að það yrðu þær stórkostlegustu
ófarir, se:n auðva'dið hefði komist í,
1 þessari jöið, þeg r htrv-æðingin
ætti að hæ'.i.M.
Sir Sliiiioid Criiijis,
þingmaður í breska þinginu.
c o
»Ég ætia að Irúa, ykkur fyrir leynd-
armáli. Maður nokkur að nafni Ribb-
entrop kom hingað, og alt sem út
úr honum var hægt að toga. var þetta^
að Þýskaland vildi verða svo sterkl,
að enginn þyrði að ráðast á það. Að
minum einfalda Lancashire-hætti,
spurði ég þessarar saklausu spurning-
ar: »A móti hverjum hervæðist’ þið«.
Hann svaraði og sagði: »Kommúnist-
unum«. Ég spurði. hann: »Hvort nokk-
iii' stjóriiniiiiaiiiaður I líússlnntli,
nokkuriitíina licfði látið þan unimæli
falla, að ráðast á Þýskaland? En
þessu svaraði maðurinn aldrei«.
■T. Toolc,
%
borgarstjóri í Manchester.
• V
»Kristur var ekki Gyðingur, en
hann var norrænn maður. Hann var
hetja. Hann var Gyðinga-a.ndstæðing-
ur. Hann var einn stærsti, sannasti
og hugaðasli Gyðinga-ofsóknaii sem
nokkurntíma hefir veriö uppi. —•
Trúarbrögð þau, sem Kristur stofn-
aöi, eru þau fjandsamlegustu trúar-
brögð, sem getur móti gyðingdómi.
Kristindómurinn er sú stærsla. and-
gyðinglega hreyfing sem. nokkurn-
tíma hefir risið.á ,jörðinni!«
.lulius Sticiclicr,
úr »Der Sturmer«.
• •
Stúdentar tveir ræddu um þaðf
hvernig þeir ættu að verja kvöld-
ínu. Við skulum kasta pening um það,
sagði annar. Snúi hann rétt förum
við á bíó, sé hann á. hvolfi á kaffi-
hús. En standi hann á rönd, þá les-
um við.
• •
Dómarinn: Hve stórt var sáriðí
Eins og tveggja krór.a peningur?
Akærði: Nei, svcna eins og 1 kr.
s.jötiu og fimni, í mesta. lagi.
• •
Auglýsing: Gamall stóll, næstunr
því nýr til sölu ódýrt, ef samið er
strax.
Jón Þorláksson
og
Jón Þorláksson ritar í Morgunblaðið 18. nóv. 1933:
»Boðlegir mannabústaðir eru elclci til í bœnum lianda nœrri
öllu því fóH/ki, sem nú dvehir þar. En hinsvegar svo lindruðum
skiftir af atvinnlansum heimilisfeðnmk.
Bjarni Benediktsson svarar þessu á sinn hátt í Morgunblað-
inu 18. jan. 1938. (Ræða hans í Nýja Bíó, svar við ásökun um
að vanti ódýrt húsnæði).
y>Við Sjálfstæðismenn teljum. það yfirleitt ekki vera í verka-
hring hins opinbera að sjá fyrir þessum þörfum manna« (!!)
MáMiMninpr ntl
r
a
■
í,
T%flT A R K I Ð, sem sett er: Innheimta bæjartekna í
peningum. Peningagreiðslur hjá bæjarsjóði.
Tekjuhallalaus fjárhagsáætlun. Einkaréttur til handa
bænum á uppskipun. Aðstoð bæjarins til aukningar
arðbærri atvinnu í sambandi við sjávarútveg, iðnað
og landbúnað. Nýja vatnsveitu. Barnaheimili. Sundlaug
Að þessu sinni hefir náðst
samkomulag um, að öll ísfirsk
alþýða gangi sameinuð til bæj-
arstjórnarkosning;a. Er það í
fyrsta sinni, síðan 1930. Hafa
verkalýðsflokkarnir gert með sér
málefnasamning- fyrir kjörtíma-
bilið 1938—1942, og er hann svo-
hljóðandi:
7. Fjá.rmál.
1. Rík áhersJa. skal lögð á þao
að koma, á peningagreiðslum hjá
bæjarsjóði, og skal að því unnið
á eftirtaldan hátt:
a) með sparnaði og gætilegri
f jármálastjórn.
b) Með rekstursláni.
c) Með sem hagkvæmustum
vörukaupum. í.Þágu bæjarins og'
íyrirtækja hans.
2. 1 samræmi við ofanritað
verði yfirleitt kostað kapps um,
að koma fjármálum bæjarins í
sem best horf, afgreiða f járhags
áætlun án teikjuhalla, bæta enn
innheimtu gjalda og leggja
áherslu á að ná sem mest,u inn
af Iieim í peningum.
3. Bæjarstjórnarmeirihiutinn
beiti sér fyrir þyí að fá með
lögum, eirikaréft handa bænum
á uppskipun.
II. Atvinnumál.
1. Flokkarnir skulu Ieggja sig
fram um að auka, sem mest arð-
bæra atvinnu í bænum, og skulu
þei,r gera það meðal annars á
eftirfarandi hátt:
a) Á atvinnufyrirtæki skulu
lögð útsvör eftir gjaldstiga, sem
sé þeim hagkvæmari en sá, sem
notaður er við álagningu útsvara.
á verslanir.
b) Þegar sérstaklega stendur
á og geta bæjarins leyfir, s'kal
han,n veita atvinnufyrirtækjum
á byrjunarstigi nokkrar ívilnan-
ir, þó þannig, að ekki komi þær
í bága við lög eða reglugerðir.
Bærinn skal, þegar honum er
það fært og þess gerist þörf,
veita vænlegum nýjum. fyrir-
tækjum stuðning með styrk eða
hlufafé, o^- sömuleiðis gömlum
fyrirtækjum, sem. teljast þörf og
ætla mætti, að yrði við bjargað
á þennan hátt. Atvinnufyrir-
tæki sjómanna, verkamanna og’
iðnaðarmanna — eða yfirleitt
hirina vjnnandi stéfta, skulu
ganga fyrir um. slíkan, stluðning.
c) Fyrit'tæki, s,em telja má, að
veiti mikla atvinnu og líklc-g séu
tjl arðs, en aðrir aðilar leggja
ekki í að koni? i fót, skal ba r-
inn stofna, ef unt er að fa til
þess fé.
e) Kappkosta skal að auka
rækju.verksmiðju bæjarins, taka
þar fleiri tegundir til vinslu og
gera, reksturinn, sem hagkvæm
astan bæði fyrir fyrirtækið
sjálft og fólkið, sem þar vinnur.
f) Flokkarnir beita, áhrifum
sínum til þess, að Samvinnufélag
Isfirðinga auki flota sinn eftir
því sem tök eru á, enda veiti
bærinn til þess þær ívilnanir og
þann stuðning, sem nauðsyn er
á á hverjum tjma og bæjarfélag-
inu er ekki umi megn.
g) Auka skal ræktun á lándi
kúabúsins svo sem geta, og land-
rýmil leyfir.
2. Auk þess, sem um getur í
fyrsta lið, skal kappkosta aö
draga, úr atvinnuleysi og fá-
tækraframfæri í bænum ,á þann
hátt, að verja sem. mestu af því
fé, sem, bærinn hefir handbært
á hverjum tírna auk eðlilegs,
reksturskostnaðar til verklegra
framkvæmda, í fyrstu röð arð-
bærra, og síðan, þeirra, sem auka
atvinnumöguleikana í bænum í
framtíðinni, eða stuðla að meiri
menningu, aukinni heilbrigði og
nóflegum þægindum,. Af slíkum
framikvæmidum skal nefna, auk
þeiirra, sem nefnd verða, undlir
menningarmál hér á. eftir, nýja
va.tnsveitu, grjótmulning, gatna-
gerð og holræsa og umbætur við
höfnina.
III. Menningarm ál.
Flokkarnir vilja efla skóla
bæjarins, einkum verklegt nám.
Skólabörn skulu njóta ljóslækn-
inga og tannlækninga, og matar-
lýsisr og mjólkurgjafir skulu
auknar eftir því, semi nauðsyn
kretfur og geta leyfir. Þá skal
girða leikvöll barnaskólans og
laga hann svq, að hann fullnægi
þeim kröfum, sem gera verður
t,i8 slíks leikvallar í bæ eins og
Isafirði. Árl.ega skal veittur
styrkur til aðila, sem hér kynní
að taka upp rekstur dagheimdlis
fyrir börn, enda sé reksturinn
þannig, að styrkhæfur þyki. Þá
skal, ef fjárgeta bæjarins leyf-
ir, koma upp heimili fyrir börn,
sem engan eiga að eða aðstand-
en.dur sinna ekki á þann hátty
að barnavernidarnefnd telji við
barnanna hæfi. Þá sikal bæta
íþróttavöll bæjarins í sam,star.fi
við íþró'ttamenn og íþróttafélög
og byggja sundlaug með hjálp
sömu aðila, cg yfirleitt þeirra
bæjarbúa, sem, skilja nauðsyn
slíkra framkvæmda.
Flokkarnir skulu efla bóka-
safn Isafj arðar eftjr því sem
fjárhagsgeta bæjarins leyfir og
stefna að því, að það komist í
stærri, og hentugri, e,n þó eigi
ótryggari húsakynni.
Isafirði 3. jant. 1938.
(Undirskriftir).