Þjóðviljinn - 03.02.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Fimtudaguriiin 3. febrúar 1938
0J6OVIUINN
Málgagn Kommúnlstaflokks
Islands.
RiUtjórl; Einar Olgeirsson.
Rititjórn; Bergstaðastrætl 30.
Slmi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa; Laugaveg 38. Simi 2184.
Kemur öt alla daga nema
mánudaga.
Askriftagjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja J6ns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Hverju reiddust
goðin . . ?
Svo virðist, sem. flest skyn-
semi og yfirvegun fari nokkuð
langt ofan garðs og neðan hjá
Alþýðublaðspiltunum undan
farna daga, þegar þeir eru að
fimbulfamba os velta vöngum,
yfir úrslitum kosninganna. Hafa
þeir því að vonum, horfið frá öll-
um rökum og tekið til sama
bragðs og hjónin í kvæðjnu að
hafa bara há.tt.
Þjóðviljinn hefir áður bent
rækilega á orsakir þess, að úr-
slitin gengu ekki samfylking-
unni meira í hag en raun, varð á,
og hefir blaðið fáu við að bæta.
Það hefir sýnt fram á þá stao-
reynd ljófst og áþreiiFanlega að
samfylkingin sigldi með lík í
lestinni, einmitt þar ,sem Alþýðu-
blaðspiltarnir og nokkrir sam-
herjar þeirra vpru. Þjóðviljinn
hefir bent á. framkomu Al-
þýðublaðsins, Stpfáns Jóh. Ste-
fán.ssonar, Sigurjóns Ólafsson-
ar, Ölafs FriÐrikssonar og Jó-
hönnu Egilsdóttur, og sýnt með
rökum, sem ekkert, þýðir að
mótmæla, að allir þessir aðilar
unnu markvíst að því að gera,
veg A-listans sem minstan. En.da
hefir Alþýðublaðið ekki þorað
að mótmæla þessu. Það hefir
látið sér nægja, móðursjúkt kerl-
ingarnöldur um að .slíku trúi
enginn, vegna, fortíðar þessa
fólks. En það er nútíminn einn,
sem okkur varðar um í þessum
efnum,.
Alþýðublaðspilt'unum, er það
ljóst að á. móti rökum Þjóðvilj-
ans hefir það engin vopn, þau
eru flest skjalfest í Alþýðu-
blaðinu eða í samróma frá-
sögn fjölda manna, sem hlýddu
á tal og athafnir þeirra, manna
úr hægri arminum, sem hatram-
ast börðust gegn sigri, A-listans,
Væri í þessum, efnum, hæg.t, að
benda á, fjölda mörg atriði, sem
enn hafa ekki verið gerð að um-
talsefni, ef ástæða þætti til.
Alþýðublaðspiltiunum er best
að gera sér það ljóst; sem, fyrst,
að þeim þýðir ekki. þessi vopna-
burður lengur,, og að þeir geta
aldrei. þvegið sig hreina af því,
í augum verkalýðsins að hafa
gelngið á móti honum í mikil-
vægri baráttu.
Þá virðist, það vera heldur
feilhögg' þegar Alþýðublaðið full-
yrðir, a,ð samfylkingin h.afi' leitt
til mesta ósigurs, sem verklýðs-
hreyfingin hafi beðið nokkru
sinni hér á landi. Er nú Finn-
Samei ningm er skilyrdi íyrir
lausn á yandamálnm alþýdunnar
Það veitir ekki af öllum kröftum
verkalýdsstéttarinnar til þeirra á-
taka, sem framundan eru.
Strax þegar sameining verka
lýðsflokkanna, kom. á dagskrá,
bæði hér í Reykjavík og úti á
landi, litu kommúnistar svo á,
að sameining þeirra væri í
raun og ve.ru, óhugsandi án un,d-
angenginnar samvinnu og sam-
fvlkingar um. nokkurt skeið. Hin
pólitísku .samtök alþýðunnar í
landinu höfðu verið lengi klofin,
og- mikið djúp staðfest milli
þeirra. Kommúnistum var það
ljóst, að þetta bil þurfti að
minka til muna, áður en sam-
eining færi fram,. Þeir vissu, að
ef hlaupið yrði-til samemingar,
án nauðsynlegs undirbúnings lá
sú hætta í loftinu, að flokkarnir
klofnuðu á, ný, og væri þá ver
íarið en heima setjð.
öll afstaða, Kommúnistaflokks
ins til sameiningarmálsins niót-
aðist af þessum meginrökum, og
mætti fullum, skilningi allra
þeirra Alþýðuflokksmanna, sem
var sameiningin alvörumál. —
Iívaða tylliástteður andstæðing-
ar sameiningarinnar bjuggu sér
til, skiptir hins vegar litlu máli,
enda áttu þær litlu fylgi að
fagna í hópi Alþýðuflokk.s-
manna,
Samvinnan í bæjarstjórnar-
kosningunum var því hinn ákjós
anlegasti mælikvarði á þroska
og einlægni beg-gja flokkanna.
Það sýndi sig þegar, að full
einlægni var fyrir hendi af
hálfu kommúnista og Alþýðu-
flokksmanna, þegar frá eru
skUdii' nokkrir menn, í hægra
armi Alþýðuflokksins, s,em unnu
alt það ógagn er þeir mát.tu.
Stjórn Kommúnigtafiokksins
varð það því brátt l.jóst, að sam-
eiginlegt átak beggja flokkanna
bogi Rútur búinn að gleyma
þeim óförum, sem hann og
kupánar hans, leiddu yfir Al-
þýðuflokkinn í kosningunum í
vor. Fram: að þessiu hefir sá
her,ra talið Kommúnistaflokkinn
verklýðshreyfingunni óviðkom-
andi. Ekki, var samfylkingunni
til að dreifa þá, og hverju reidd-
ust, goðin? Ekki var það sam-
fylkingunni að kenna a.ð flótti
brasti þá í lið Alþýðuflokksins í
Reykjavík og Vestmannaeyjum, j
og' hefir nú fyrsti verið stöðvað- '
ur að mestu með samfylkine - ■
unni á þessum stöðum.
Hvernig sem Alþýðublaðið
reynir að ,snúa. siig út úr þessu
máli, rekst það aifaf á sömu
staðreyndina, að það og fáeinir
hægri foringjar Alþýðuflokksins
bera hér allar sakir.
Að lokum er eikki úr vegi, að
spyrja Alþýðublaðið, hvað þao
meinai’ með kröfu sinni um
»tafarlausa sameiningu« þegar
Jjað í öðru orðinu fullyrðir, að
hún ,sé aðeins til bölvunar.
í kosningun.um mundi rýma burt
þeim kala og tortryggni, sem
ríkti milli flokkanna, og' í Idví
traust.i, sendi hún stjórn Alþýðu-
sambandsins eftirfarandi bréf
15. janúar Siíðasthðinn:
»Heiðruðu félagur!
Okkw er kunnugt um að
fulltrÚÁiráð verkalýðsfélag-
anna í Reykjavík hefir sam-
þykt að kafa sameiginlegan
lista með Kommúnistaflokkn-
um- við bvejarstjórnarkosning-
arnar í Reykjavik í trausti
þess, að verkalýðsflokkarnir
yjðu bráðlega sameinaðir.
Við álítum, að með sam-
starfi sínu í kosmngunwm á
flestum stöðum á landinu, hafi
flokkarnir nálgast svo liver
annan, að nú sé auðveldara en
nokkru sinni áiöur að skapa
grundvöll fyrir sameiningu.
Við förum þess á leit við
stjórn Alþýðusambands Is-
lands, að strax að kosningun-
um loknum verði að nýju tekn
ir upp smnningar við stjórn
Kommúnistaflokksins, uni
sameiningu flokkanna, og
treystum því að sameiningin
geti orðið að veruleika strax
í vetur.
F.h. miðstjórnar Kommúnista
flokks íslands«.
(undiirskriftir).
Samvinna Kommúnistaflokks-
ins og’ nájega allra Alþýðuflokks-
manna það sem eftir va,r kosn-
ingabaráttunnar staðfesti þessi
! ummæli að fullu. Einingin var
: sú besta, sem, á varð kosið.
Flokksmenn beggja flokka lærðu
að starfa saman og treysta hvor
öðrum til fullsi.
Með þessu var í raun og veru
skapaður sá, grundvöllur, að sam
einingupni, sem Kommúnista-
flokkurinn lagði frá upphafi
megináherslu á.
Nú er bæjai'stjórnarkosning-
l unum lokið, og verkalýðsflokkr
i arnir verða að snúa sér að næstú
| verkefnunum. Þeir mega ekki
i halda að sér höndum, eða sýna
neitt hik.
Það sem fyrst liggur fyrir er
að kalla saman Alþýðusambands
þing og- þing Kommúnistaflokks-
ins þegar í vetur og ganga, þar
endanlega frá sameiningunni.
Sameiningarmálið er nú komið
á þann rekspöl, að tæplega verð-
ur unt, að leyjsa önnur knýjandi
vandamád verkalýðsins, fyr en
sameimngin er orðin staðreynd.
Báðir verkalýðsflokkarnir
standa á tímamótum, og fjöldi
verkefna biður hins nýja sam-
einaða flokks, og Jmla enga bið.
• Bæjairsitjórnarkosningarnar á
sunnudaginn sýndu glöggt, hví-
líkt, drottinvald íhaldið hefir hér
í Reykjavík. Það sýndi ennfrem-
ur, að f jöldi þeirra verkamanna,
sem eru í verklýðsfélögunum, og
hefir árum saman notið góðs af
starfsemi þeirra og baráttu fylg
ir íhaldinu á. kjördegi. Með sam,-
einuðu átaki og fræðslu I>arf að
sýna þessu fólki, að íhaldið hefir
æfinlega barist gegn hverri end-
urbót á. hag alþýðunnar, og' að
I>að er versiti, óivilnur verkalýðs
félaganna og vill þau feig. En
þétta, hlutverk getur aðeins sam-
einaðui’ verkalýðsflokkur leyst
af hendi eins og sakir standa í
íslensku stjórnmálalífi. Fyrsta
hlutverk hins sameinaða flokks
er að byggja upp á nýjum og
traustari grunni, hin. stjórnmála-
legu faglegu samtök alþýðunnar
í Reykjavík og annarsstaðar uin.
landið.
Þetita verk verður að leysa af
hendi með snjallri og djarfri
baráttu fyrir hagsmunum fólks-
ins. Hitnn sameinaði flokkur vero
uv að vinna svo vel að J>eim mál-
ura, að alþýðan finni að í röðum
þess flokks á, hún heima en ekki
í hópi andstæðinga. sinna, íhalds
ins.
Hinn sameinaði flokkur verð-
ur að leggja alt kapp á það að
viðhalda og treysta vinstri sam-
vinnu um ríkisstjórnina, og leysa
verkefniisín í sem nánastri sam-
vinnu við flokk bænda, Fram,-
sóknarflokkinn. Hann verður aö
hjálpa, Framsóknarflokknum til
þess að komast úr þeirri kreppu
s,em hann er nú í af völdum Jón-
asar frá Hriflu og samvinnu
hans við íhaldið.
Kjörorð dagsim er sameining
verklýðsflokkanna þegar í vet-
ur eða vor, nýr flokkur, sem
vinnur sleitidaust að því að
tryggja framtíð alþýðunnar og
er óliáður og markviss í sókn
gegn ihaldimi. Flokkur, sem á-
samt flokki bœndanna sty,ður
vinstri stjórn, sem rekur vinstri
pólitík.
Barnastúkan
»Æskan« nr. 1.
er búin að starfa hér í bæn-
um í 51- ár. Starf hennar er orð-
ið margþætt og merkilegt, en að~
alstarf hennar er þó fræðsla
meðal unglinga um skaðsemi á-
fengis- og tóbaksnautna,r og
fjárhættuspila, og líka það, að
halda uppi góðu félagslífi fyrir
unglinga. Nú sem stendur er
mikið líf og fjör í »Æjskunni«,
funidarsókn ágæt, enda skiptist
þar á fræðsla og skemtun. í surn-
ar sem leið fóru félagar hennar
í ferð v-estur og norður um, land,
sýndu smáleiki. víða, og var tek-
iö með afbrigðum vel.
Á sunnudaginn kemur efnir
stúkan ti-1 hlutaveltu til ágóða
fyrir starfsemi sína. Þeissa dag-

Morgunblaðið er f remur dauft
i dálkinn síðan um kosningar,
eins og því liafi ekki orðið gott
af kosningasigrinum. Það eru
liættar að koma greinar um
hitaveituna, og hinn ágæta fjár-
hag bœjarins, nú sést ekki minst
á nýja skóla eða auknar verk-
legar framkvœmdir, hvergi gef-
ur að líta myndir af imað&legum
smágarðahverfum eða öðru þvi
sem bmft gœti lifnaðarháttu
borgarbúa, og fegrað borgina
þeirra. Og und'anfarna daga
hefir reykskýið hvílt yfir borg-
inni þyngra og sótugka en
■nokkru sinni fyrr.
fig heíd að ég viti hvað veld-
ur deyfðinni í sigurvegu runum.
Þeir hafa komist á snoðir um
það, að verkamenn hafa margir
hverjir geymt 'Morgunblöðin frá
því í mánuðimmi sem leið, oq
suma faUegustu kosningapésana
íhaldsins, svona til vonar og
v.ara, ef ílialdið skyldi sigra, og
ef íhaldið skyldi gleyma að efna
eitthvað af loforðunmn. Og þeir
eru staðrðnir í að minna bœjar-
stjórnarihaldið á þessi loforð,
hvar sem þeir hitta þá höfðingja
— ekki bara ncestu dagana,
heldur nmstu á rin. Og ætU Pét-
ur Halldórsson og hans nótar
ekki. að standa við stóru orðinf
er hætt við að hann verði ekki l
meiri metum liafður af alþýðu-
fólki en kosmngapésafm^ með
sviknu loforðunum, gott ef ekki
verður farið að kalla hann Kosn
inga-Pésa.
★
Undanfarna claga hafa athug-
ulir menn veitt þvi eftirtekt ao
menn liafa sést roðna alt í einu
á götum úti og mannamótum, ef
á þá var yrt.
»Hvaða nienn eru þetta, og af
hverju roðna þeir«, spurði ég
fróðan mann í gær.
»Það eru Framsóknarmenn,
sem eru að hugsa um fálsbréfs-
bombuna«, svaraði hann.
ana eru börn úr stúkunni aö
ganga á æilli manna og safna
munum á hlutaveltuna, og ættu
menn að láta eitthvað af hendi
rakna við þa,u.
Forráðamenn stúkunnar hafa
sagt blaðinu að nú þegar hafi
safnast svo mikið, að fyrirsjáan-
legt sé, að þetta verði með
stærsfu hlutaveltum, sem hér
hafi verið haldnar. Þarna, verða
engin núll og ekker.t happdrætti,
Þjóðviljinn hvetur lesendur sína
til að styrkja bindiindishreyf-
ingu meðal barna og unglinga
með því að styðja hlutaveltuna
eftir megni.