Þjóðviljinn - 20.02.1938, Blaðsíða 3

PJOÐVILJ 1 N N
Sunnuidagurinn 20. febr. 1938.
Átökin i Alþýðu-
flokknum.
Hér á íslandi sem annarsstadar stend-
ur baráttan um það, hvort eigi að berj-
ast gegn fjendum alþýðunnar eða semja
við þá.
tUðOVUJINII
M&lgagn KommflnÍBtaflokks
Iflanda.
Rltstjöri: Einar Olgeírsson.
Rítitjörn! Bergataðastrœti 80.
Simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
gtofa: Laugaveg 88. Slmi 2184.
Kemur flt alla daga nerna
mflnudaga.
Askriftagjald fl mftnuöi:
Reykjavlk og nögrenni kr. 2,00.
Annarsstaöar A landinu kr. 1,25
1 iausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jön* Helgasonar,
Bergstaösstræti 27, simi 4200.
Hikandi lýðræði.
Atburðir þeir, ,s©m gerst; hafa
í sambandi við stjórnarbreyting-
arnar í Austulrríki, undanfarna
daga,, sýna gjörla, hve blygðun-
arlaus frekja þýska fasismans
er í nágrannalöndunum. Alla tíð
síðan Hitler komst t;il valda í
Þýskalandi hefir austurrígka
þjóðin orðið að búa við hinar
þyngstu. búsiifjar af hans hendi.
Þegar Dollfuss var búinn að
dlrepa, austurríska verkalýðinn
þúsundunn saman þótti Hitlcr
ekki nóg fengið. Hann gerði út
skósveina sína til flugumensku
í Austurríki og þeir myrtu Doll-
fuss eins og kunnugt er. En Hitl-
er hepnaöist ekki áformi sitt að’
þessu sinni. Vaildamótsetnirigar
Itala og Þjóðverja komiu í veg
fyrir að Austurríki yrði stjórn-
að frá Berlín að sinni. En hinu
kom Hitler fram að sá snefill,
sem eftir var af frelsi innan
Austurríkia var undirokað.
Nú þegar allan mátt hefir
dregið úr ítölum eftir æfintýri
þeirra í Abessiníu og á Spáni
þykiir Hitler kominn tími til þess
ad láta til skarar skríða og taka
öll ráð Austurríkis í sínar hend-
ur. Og lýo'ræðisríkin í Vestur-
Evrópu horfa þegjandi á aðfar-
irnar, sivíður framferði Hitlers
að vís’u, en þora ekkeat. að gera
og vilja ekkert.
I Austuirríki var valdsv.ið þjóð
arinnar ekki meira en það, að
þýskar hersveitir skóku vopn sín
við landaimæírin, meðan stóð á
ráðherrafundi, þar sem sú, mik-
ilvæga ákvörðun var tekin að
selja sjálfstæði landsins í hend-
ur Hitlers. En lýðræðisríkin í
Evrópu hristu aðeins höfuðió yf-
ir frekju Hitlers.
I Tékkóslóvakíu leika nasista-
herrarnir í Berlín sama leikinn.
Þeir efla flokk í landinu, sem
stefnir innanlandsfriðinum í
hættu og getur gefið Þjóðverj-
um kærkomið færi til þess að
blanda sér meö heirvaldi í mái
Tékka til þess að »bjarga« »frið-
inum« eða »menningunni« í land
inu.
I Ðanmörku fremja þýskir
nasistar hveirti óbótaverkið á fæt
ur öðru. Þýskifr nasistar hafa
verið staðnir að því að eitra vatn
í vatnsbólumi. Danskir dómstól-
ar sýkna eiturbyrlarana, af
ótta við þýskar hersveitár, sem
hafa. aðisetur ,sitt og viðbúnað
sunnan landamiæranna. Smáþjóð
eins og Danir telja sér ekki íærc
að komia lögum yfir glæpamenn,
ef þeir eru nasistar.
Það er þe,ssi blygðlunarlausa
Það, sem nú e'r að gerast í
Alþýðuflokknum, er í senn bar
áttan um að sameina verkalýð-
inn til virkrar andstöðu gegn
fasismanum og barát.tan um að
skapa tfyggan, sósíalistiskan
fjöldaflokk verkalýðsins.
I Alþýðuflokknum togast á
tvö öfl: Annað vill umfram alt
tryggja að verkalýðurinn standi
sameinaður til hvaða átaka sem
koma kanr, — gegn fasisma, —
fyrir lýðræði og sósíalisma, Hitt
aflið vill fyirst og fremst haga
pólitíkinni með tilliti til borgar-
anna, en alls ekki eiga einingu
alþýðunnar að aðalmáli stjórn-
málanna,.
Samskonar öfl og þessi togast
einnig á i alþjóðasambandi jafn
aðarmanna, í hverjumi sósíalist-
iisikum, flokki þess. Gagnvart
sókn fasismans um gervallan
heim, koma f.rami tvær stefnur í
hinum gömlu sósíaldemókrat
isku flokkum: önnur stefnan
heimtar skilyrðislaust einingu
verkalýðsins gegn fasismanum,
krefst þess að skapað sé banda-
lag við Kommiúnistaflokkana og
alþjóðasamband þeirra, — að
verklýðsfélögin séu saimeinuð á
heimsmælikvarða, .— og að rík-
isstjórnir þær, sem sósíalistar
hafa áhrif á, sýni í vea'kinu
baráttuhug sinn gegn fasisman-
um og þori að stöðva, yfirgang
hans. Þetta er stefna lýðræðis
og sósíalisma.
Hin stefnan vill forðast; bar-
attuna, semja við fjandmann-
inn, fasismann, neita þeim, sem
hann ræðst á umi hjálp (Spánn),
lofa honum þannig að eyðileggja
hvert lýðræðislandið á fætur
öðru, — eni um fram alt forðast
alþjóðlega, einingu alþýðunnar,
af því. að þar í myndi óhjá-
kvæmilega felast samivinna eða
sameining við kommúnista.
Mönnum þeim, sem þessari
stefnu stjórna, er fjandskapur-
inn við kornmúnista fyrir öllu.
frekja, sem hefilr brotið fasism-
anumi braut í einu landinu á fæt-
ur öðru. Gegn þessum. yfirgangi
hafa, lýðræðisríkin hvorki þorað
né viljað beita sér. Með því hefir
tvent tapast,: I fyrsta lagi a.ð
ýms lönd hafa. ve'rjð undirokuð
af fasistskum innrásarherjum,
svo sem; Spánn, Abessinía og
Kína. I öðru lagi hefitr almenn-
ingur glatað öllu tra;us,ti, ,sem,
hann bar til lýðræðisins og sog-
ast, þannig í gin fasismans.
Þannig hefir lýðræðið árum,
saman verið að grafa sér gröf,
sem það getiur fallið í að lokum,
ef það sér ekki að sélr.
Sama hætta vofir yfir okkur
íslendingum. Andvaraleysí lýð-
ræðisins er hér seim annarsstað-
ar besta vatnið á myllu fasism-
ans.
Þeir taka meira tillit til sam-
bands sjálfra sín við burgeisa-
stéttín-a, en sameiningar varka-
lýðsins og verndar lýðræðisins.
Það er þessi stefna, undanhalds-
ins og sundrungarinnar, sem ó-
hjákvæmilega leiBir til yfir-
d/rotnunar fasismans, ef hún
fær að ráða.
Það vantar ekki dæmin um á-
hrif hvorutvegigja:
Á Spáni hefir lýðræðið getað
varist af slíkum hetjusikap, að
fádæimi er, -— þrátt fyrir það að
lýðræðislöndin hafa, svikið Spán.
En orsökin til þess að fasigminn
hefir ekki sigrað og mun bíða
lægri hlut, e,r að verkalýðurinn
stendur sameinaður og berst,
en I.ætiur ekki undan síga.
Eitt af því, sem gæti gert
fasisnmn.um mjög erfitt fyrir
með ránsferðir sína.r ea' sameig'-
inlegt átak verklýðssamband
anna. Eitt skilyrðið fyrir slíku
sameiginlegu átaki er að sam-
eina öll verklýðsisiamibönd. um
það. Nýlega, hafði nefnd frá
Amsterdamsambandinn (skipuð
m. a. foirmanni franska verk-
lýðssambandsins Jouhoux) kom-
ist; að samningum, við samband
verklýðsfélaganna í Sovétríkj-
unum, umi inngöngu þess í Amst-
erdamsamþandið á grundvelli
sameiiginlegrar baráttu gegn
stríði og fasismia. 20 miljonir
manna hefðu þannig bætst í
Amsti9rdam; sambandið og meir
en tvöfaldað meðlimatölu þess.
Þetta samkomulag vakti fögnuð
hjá öllum verklýðsslnnum í ver-
öldinni. En meirihluti, fram-
kvæmdaráðte Amsterdamgam-
bandsins!, (semi virðist vera edtt-
hvað andlega skyldur meirihluta
Alþýðusamibandsstj.) hugsaði á
annan veg, — og neitaði að
samþykkja, inngöngu rússneska
verklýðssambandsins,. Er nú
málinu vísað til ráðstefnu, sem
st j óm Amster damsamban dsins
heldur bráðlega.
I Frakklandi tefja hægri öfl-
in í sósíalistaflokknumi fyrir
.sameiningu verldýðsflotkkanna
eins og þau frekast geta, — og
þci er það vitanlegt að sameining.
verklýðsflokkanna myndi gera
veirkalýðinn a.ð sterkasta aflinu,
— líka í rríkisstjórn Frakldands
— og þarmeð Frakkland aí'tiur
a,ð því sterka valdi í alþjóðamái-
um, sem það yrði með sterkri,
stetnufastri alþýðufylkingar-
stjórn.
Þa.u hægri öfi, sem þannig
brreg.ðast nú í baráttiunni gegn
fa,si,smanum og hindra, einingu
verkalýðsins, — eru alveg sams-
konar og þau cheillaöfl í for-
ustu sósíaldemókra,taflokkanna í
Þýskaiandi, Austurríki og Ital-
íu, sem 1918—19 börðust gegn
því að sóáalisminn kæmist á og
tciku höndum saman við hers-
höfðingja auðvaldsilns t,il að

vAlþýðumenn og konur! Sláid
skjalcLborg um Alþýðuflokkinn
og tryggið sigur Ivans í öllum tii-
raunum til að kljúfa hann«. —
Þetta segja mennirnir, sem höt-
uðu að kljíifa Alþýðuflokkinn s.
I. haust og eru að reyna að
kljúfa liann nú. Mwnni dettur
ósjálfrátt í hug japanska her-
foringj-akltkan, -sem kallar inn-
rásarstríð sitt t Kina varnar-
strið gegn yfvrgangi Kínverja.
Þó er hér sá munur á, að Jap-
anirmr glotta í kampinn en
klofni ngstnönyiumi m st ekkur
ekki bros. Þeir standa sorg-
þrungmr á svipinn hver með sitt
bein í munnhmm og eru stað-
ráþnir i að '»bjarga« Alþýðu-
flokknum frá klofningi, hvað
sem taut'ar.
★
Það broslega er sem sé, að
þeir mema hve rt einasta orð:
Þeir eru Alþýðuflokkurinn, allir
sem hafa bein eru Alþýöuflokks-
menn, þeir sem engin bein hafa
eru bara alþýðimenn, og aiþýðu-
mennirnir eiga að slá skjaldborg
um mennina með beinin. Þetta
er ofur einfalt mál: Hverjum er
þœgð í að vera boðiö að borða,
ef hann fcer engan f rið til aö
neyta réttanna?
★
Þess vegna verða þessir menn
svo þrmnulostnif, þegar alþýðan
fcer þá hugmynd að hím sé Al-
þýðuflokkurinn og eigi jafnvel
að ráða einjiverju um stefnu
flokksins. Þeir setja upp sinn
helgasta vandlmtmgarsvip, t.aka
beinvn andartak úr munninum
til að etrrið verði ekki eins neður-
lega í hálsinum og segja: Við eig-
nm þó víst ekki að haida, að þiö
séuð kommúnistar? Nei, góðir
hálsar, sláið skjaldborg um okk-
ur meðan. vio borðum beinin,
fullir kunna flest ráð.
bæla, niður byltingu verkalýðs-
ins, þótifc meirihluti meðlima
llqkiks þeirra hefói þegair unnið
með kommúnistum að því. a,ö ná
völdunum í hendur verkalýösins
og jafnvel fórnað lífi sínu til
þess.
Sú baaiátta íyrir einingu
verkalýðsins, sem þannig gerist
i Alþýðíuflokknum hér heima og
bræðraflokkum hans erleindis, er
baráttan umi líf eða da,uða verk-
lýðshreyfingarjnnar. Þess er
því að vænta að hver einasti
sósí.alisti, hver einasti verklýðs-
sinni standi nú strax með ein-
inigunni, því undir henni, er kom-
inn ósigur fasism.ans, en sigur
lýöiræðis’ og sósíalisma.
Söngkór V. K. F.
Munið æfingarnar í dag kl. 2-fc
á venjulegum stað. Mætið stund-
víslega.
Sendisveinafélag Rvíkur
heldur aðalfund sinn á þriðju-
daginn 22. febrúar í Alþýðuhú.s
inu við Hverfisgötu.
IAPPDBÆTTI
Háskóla íslands
Vegna vaxandi sölu eru nú
í umferð allir miðar, sem
leyfilegti er að gefa út sam-
kvæmt; happdrættislög'unum.
Á síðast.liðnu ári voru greidd-
ar nálega,
750.000 krónur í vinninga
Frá síarfsrin i Happ-
drættisins.
4. Góð brúðargjöf.
I 8. fiokki 1936 vann ung stúlka
1000 kr. Hún fctlaði að1 gifta sig
10. okótber, en af sérstökuni á-
stæðum gifti hfln sig 9. október.
Þetta mátti kallast góð brúð-
argjöf.
5. Verður er verkamaður
launanna —
og happdrættisgróða.
1936 í 2. flokki vann fátsekur
verkajnaður í Reykja.vík 5000 kr.
6. Lækni dreymir fyrir
vinning.
Umboðs.niaður skrifai-: N. N.
læknir kom til mín 1935 og kvaó
sig hafa dreymt, að hann myndi
vinna hjá niér á heilmiða. Ég- átti,
marga heilmiðai óselda og- lét
hann draga úr hrúgunni. Miðann
kej'pti hann 29. mars og vann ú
hann í næsta drætti 10. apríl 100
krónur, en síða.n ekki. Berdreym-
inn er hann. Geta, má þess, að þá
(10. apríl) kom enginn vinningur
á hina heilmiðana, sem mér höfðu
verið sendir.
7. Peniugar
fátæku ekkjunnar.
Fátæk ekkja. með 5 börn hafði
íengi.ð sér fjórðungsmjða, en vann
ékki á hann. Hún ætlaði. sér ekki
að endurnýja miðann, en snerist
hugur á síðustu stiundu. Um leið
og umboðsmaöur var að skila af
sér á dráttardegi, kom lítil telpa
og enduinýjaði miöann. Hann
kom upp með 20.000 krónur.
Oft er mjói’ *tafur
til mikillar gæíu.
Umboðsiiienn í Reykjavík erii:
frú Anna Asmundsdóttir og frú
Guðrún Björnsdóttir, Túngötu 3,
sími 4380.
Dagbjartur Sigurísson, kaupm.,
Vesturgötu 45, áími 2814.
Einar Eyjólfsson, ka.upm., Týs-
götu 1, sími 3580.
Elís Jónsson, kaupm., Reykja-
víkurveg 5, sími 4970.
Helgi Sívertsen, Austurstræti
12, simi 3582.
Jörgen Hansen, L-j.ufásvegi 61,
sími 3484.
Frú Maren Petursdóttir, Lauga-
veg 66, sími 4010.
Pétur Halldörsson, Alþýðuhús-
inu.
Stefán A. Pálsson og- Ármann,
Varðarhúsinu, sími, 3244.
Umboðsmenn í Hafnarfirði ern:
Valdimar Long, kaupm,, sími
9288.
Ver,lun Þ.irvalds Bjarnasonar,
simi 9310.