Þjóðviljinn - 22.02.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Þriðjudag'inn 22. febrúar 1938.
Rógur Hriflunga um Eskifjörð
Framsókn og Sjálfstæðisflokkurinn á Eskifirði hættir að
starfa sem ábyrgir stjórnmálaflokkar
Eftir Arnfinn Jönsson
þlÓÐVILIINN
• Málgagn Kommúnistaflokks
| lilands.
j Ritatjöri: Einar Olgelrsson.
| Kitntjórn: Bergataöastræti 30.
Slmi 2270.
| Algreiösla og anglýsingaskrif-
| stofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
| Kemur út alla daga nema
| m&nudaga.
Askriftagjald á mönuöi:
| Reykjavlk og nágrenni kr. 2,00.
{ Annarsstaöar á landinu kr. 1,25
t I iausasölu 10 aura eintakið.
J Prentsmiðja J6n» Heigasonar,
j Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Innlendi iðnaðurinn
Innlendi iðnaðlurinn, sem að
vísu á viðgang- sinn að allmiklu
ieyti að þakka innflutningshöft-
unum, hefir lengi átt undir högg
að sækja til innflutnings- og
'gj aldeyrisnefn dar, en örlagarík-
ast, fyrir afkomu, hans hefir þó
verið ,sú algera vöntun á heildar-
ökipulagning framleiðslimnar og
þad handahóf og hlutdrægni er
stjórnað hefir gerðum þessajrar
nefndar. Hinir og aðrir, sem ein-
hverntíma einhvenra hluta
vegna haf a notið velvildar innfl. •
og gjaldeyrisnefnd., hafa fengið
leyfi til að stofnsetja fyrirtæki,
alveg án tiillits tii þess þó í land-
inu væru til áður önnur fyrir-
læki í sömu grein er höfðu fram-
leiðslugetu til að fullnægja eftir ■
spurninni eftir þeirri vöruteg-
und er þau framleiddu, nægir í
þessu sambandi að benda á leyf-
isveitinguna til leppfyrirtækis
enska sápuhringsins á síðast-
liðnu ári), ,sem gerist á sama tíma
og elsta, fyrirtæki landsins í þess
ari framleiðslu, h.f. »Hrein«, er
neitað um vélar til fullkomnun-
ar á verksmiðju si'nni (síðar hef ■
ir Hreinn fengið þessar vélar).
Svona mættii taka hverja
grein framleiðslunnar af annari
og nefna hliBstæð dæmi.
Þetta skipulagsleysi gerir það
að verkum, að í iðínaðinum, fest-
ist margfalt meira fjármagn, en
nokkur nauðsyn er á og hainn
er fær umi að bera uppi. Hundr-
uð þúsunda krónur eru settar í
vélar og hús, sem síðar notast
ekki nema að litlu leyti því fram
leiðslugetan er margfa.lt meiri 'en
sölumöguleikarnir, þegar líka
v'ið þetta bætist að liflar skorð-
nr eru reistar við innflutningi
ýms iðnaðarvamings, sem hægt
er að framleiðá hé,r, samkepnis ■
hæfan hvað snertir verð og vöru-
gæði.
Á þessu nýbyrjaða ári virðist.
eiga að þrengja enn meir að iðn-
aðiinum en verið hefii' áður, hvað
snertir innflutning hráefna. All-
mörg fyrirtæki hafa nú, þegar
orðið að fækka fólki vegna efn-
isskorts, en engirm hörgull virð-
ist ver,a á því að fluttar sé inn
í landið tálbúinn iðnvarningur.
En innlendi iönaðúrinn er orðinn
þýðingarmeiri þáttur í lí.fsaf-
komu fjölda fólks, en svo, ad
skilningsleysi, eða hrein og bein
mútuþægni innflutnings- og
gjaldeyrísnefndar við erienda
auðhringa og innlenda heildsala,
megi leggja hann í rústir að
meira eða minyia leyfrí, og svifta
með því hundruð manna lífvæn-
Framsóknarblaðið »Dagur« á
Akureyri frá 3. þ. m. birtir rit-
stjórnargrein með svofeldri fyr-
irsögn:
»Þar, sem kommúnistar ráða.
Á Eskifirði hafa kommúnistar
drepið allt framtak og alla
löngun til að bjarga sér.
Síðasta afrek þeirra þar er að
fólkið er hætt að lmgsa,
hœtt að skifta sér af því
hverjir stjórna málefnwn
bæjarfél agsins«.
öll greinin er í samræmi við
f yrirsögmina: samanþj appaður
rógur og s'tóryrði um kommún-
istia og nær hámarki sínu í fas ■
istiskri: yfirlýsingu um að komm-
únismann þurfi að þurka út af
þ j óðai'l íkamanumi.
Það er ekki nýtt, að Hriflúlið
Framsvóknarflokksins á Norðiur-
landi geri Eskifjörð að umtals-
efni. 1 Suður-Þingeyjarsýslu er
mönnum enn í feirsku minni
slúðursögárnar um' Eskifjörð,
sem Jónas frá Hriflu hampaði
þar mest á þingmálafundum
fyrir nokkrum árurni Sagði
ha,nn þá sem dæmi um óstjótrn-
ina í framfærislumálum Eski-
fjarðar, að ein kona, hefði tekið
út silki fyrir .30 krónur í reikn-
ing hreppsins. Enn í dag- er þessi
slefsag’a höfð mjög í flimtingi
í kjördæmi Jónasair og það jafn-
vel meðal hans eigin kjósenda,
sem trúðu, að eitthvað væri
sat,t í henni. En svo auðvirðileg
þótti þó sagan, að Jónas, va,rð a,ð
almennu athlæg’i fyrir hana í
kjördæmi sínu. Vel má, þó vera
að hlátur þeirra, sem sögunni
trúðu, hefði sinúisti í alvöru og
jafnvel reiðí, ef þeir hefðu vit-
að, að ekki eittl orð var satt í
henni. Þó menn væru ýmsu van-
ir af Hriflu-Jónasi, þá var þó
hér um- svo. auðvirðilegan róg að
ræða, að hann hlaut, að vekja
viðbjóð hjá hverjum sæmilegum
manni.
Ég þykist' vita, að »fóturinn«
fyrir þessari slúðursögu hafi
verið úttektarnóta frá 24. des.
1934, sem Þórólfur Sigurðsson
birti í skýrslu sinni til ríkis-
stjórnarinnar 6. júní 1935, sem
dæmi um óhóf í fátækrafram-
færslunni á Eskifirði. Nóitan
var svona (tekin upp úr skýrslu
Þ. S.):
2 pör skó fyrir kr. 9.00
1 paír sokkar — 3.75
epli — 4.00
súkkulaði — 4.00
ilmvatin — 4.50
sulta — 1.35
cigarettur — 3.10
Saimt: kr. 29.70
Menn taki vel eftir því. að í
okkar kristtna kmdi er nótan
legrí atninnu. Hér er um að
ræða sameiiginlegt hagsmunamál
jðnverkafólks og framleiðenda
og þurfa báðir þessir aðilar að
beita áhrifum sínum til að korna
í veg fyrir slíkt.
Björn Bjamason.
dagsett á aðfaingadag jóla, m. ö.
c. að hér er um jólaúttekt við-
komandi styrkþega að ræða. Þá
er og vert að geta, þess að styrk-
þeginn, sem, veitti sér þetta »ó- ’
hóf« á jólunum var ekkja með
tvö börn í ómegð og tvo atvinnu-
tausa umglingu á framfœri. ■—
Al'drei hefi ég heyrt flokks-
menn tala með jafn mikilli lít-
ilsvirðingu um foringja sinn o»g
ég heyrði einlæga framsóknar-
menn tala um Jónas f.rá Hriflu
eftir útvarpsiumræðurnar um
tryggingamálin. s. 1. haust, en þó
alveg sérstaklega eftir bæjar-
málaumræðurnai’ í vetur, Og
trúað gæti ég því að ekki vænk ■
aðist hagur Strimpu meðal
flokksmanna Jónasar eftir fram
anskráðar upplýslngar, því þær
.afhjúpa ennþá betur en hann
gerði í útvarpsumræðunum hug
han,s til fátæklinganna og inn-
ræti hans, að nota þessa, jólaút-
tekt ssm átyllu fyrir íógburði
um eitt af f jölmennusitu hrepps-
félögum landsins og t.il að níða
andstæðingaflokk, sem enga á-
byrgð bar á þessum »glæp«.
»Dagur« segir að Eskifjörðiir
sé eini staðurinin, þar sem
kommúnistar hafi haft, tækifæri
til að sýna raunhæfi stefnu
sinnar. Auðvitað forðast blaðið
að upplýsa hvenær og hvernig
kommúnistar fengu, þessa að-
stcðu á Eskifirði. Sannleikurinn
er sá, að kommúnistar hafa ald-
rei haft meArihlutaaðstöðu í
stjórn Eskifjarðarhrepps, þeir
hafa altaf verið í miklum minni
hlutia, í hreppsnefndinni og ald-
rei haft. þar meira en 2 af 7
hreppsnefnidaa’mönnum, (fyr en
eft.ir kosningarnar 30. jan. s. 1.
að þir fengu 3 fulltlrúa), eins og
r,ú skalt sýnti.
Prá stofnun Kommúnista-
flokksins og fram á mitt árið
1935 var aldrei nema einr.
kommúnisti í hreppsnefndinni.
En vorið 1935 fóru fram kosn-
ingar á 6 mönnum í hrepps-
nefndina og hlutu þessir menn
kosningu:
Einar Ástráðsson (A)
Gunnar Grímsson, (F)
Arnfinnur Jónsson (K)
Leifur Björnsson (K)
Guðmundur Péitursson (S)
Haílgrímur Guðna&on (S) en
Eiríkur Bjarnason (S) var
íyrir í nefndinni.
Þessi hreppsnefnd kaus fram
sóknarmanninn Gunnar Gríms-
son tiil oddv. og gegndi hann því
starfi fram á. vor áirið 1936, er
h,ann sagði því lausu. Gerði
hreppsinefndin þá árangurslaus
ar tilrauni til, að kjósa annan
aðila, en þegar það tókst; ekki,
varð nefndin óstiarfhæf og sagði
því öll af sér. —
Þeir, sem lesið hafa, »Dags«-
greinina mættu nú ætla, að þeg-
ar svoua var komið í hreppsmál-
unumi hafi kommúnistair róið að
því öllu árum að engin hrepps-
nefnd yrði kosim. En hið sanna í ;
málinu er þetta:
Ihaldið og Framsókn á Eski-
j’irði neituðu að hafa nokkur af-
skifti af nýjum hreppsnefnda-
kosningum. Ihaldið hélt því
fram, að eina leiðin til að knýja
ríkisstjárnina til þess að veita
nokkra hjálp til viðreisnar
staðnum væri sú, að kjósa enga
hreppsnefnd, því að þá neyddist
ríkisstjórnin til að taka í taum-
ana og ráða bót á ástandinu!!
Framsókn neitaði hinsvegar
að hafa nokkur afskifti af kosn-
ingunum nema því aðeins að
Guninar Grímsson fengist til að
vera eftsi maður á lista, hennar
en Gunnar aftók það með öllu
nema með því skilyrði að hann
feng’i tryggingu fyrir því að
hann yrði ekki gerður að odd-
vita aftur, en slíka tryggingu
var auðvitað ekki hægt að setja.
Niðurstaðan varð sú, að
hvoirki Ihaldið né Framsókn
skiluðu listum fyrir kosningarn-
ar. Báðir þessir flokkar hlupu
því í fullkomjiu ábyrgðarleysi
frá málefnum Eskifjarðarkaup-
staða«r þegar mesit' á reið, að
mæt.ustu menn allra, flokka,
legðu fram alla krafta sína í
þágu, hreppsfélagsins.
Margir af fylgjendum Alþýðu-
flokksins á. Éskifiröi voru í
fyrstu tregir t;il að taka þátt í
nýjum hreppsnef ndarkosning-
um, en sáu þó fljótti, að þeir
gátu ekki leyft. sér slíkt ábyrgð-
arleysi.
Kommiúnistarnir einir hikuðu
ekki eirtt augnablik. Gegn undir-
róðri íhaldsins héldu þeir þvi
fram, að sá aumingjaskapur að
hlaupa í fullkomnu ábyrgðar-
leysi frá málefnum hreppsins á
ne.yðartimum, væri stímplandi
fyrh’ alla íbúa hans og að svo
vóluð .ríkisstjórn gæti væntan-
!ega aldrei til orðið í landinu,
sem umbunaði nokkru hrepps-
eía bæjarfélagi fyrir það að
gefa alt upp á bátinn þegar erf-
iðast var í ári og svíkjast undan
öllum borgaralegum skyldum í
sínum eigin málum í trausti þess
að fjarlæg stjórnarvöld tækju
þær á sínar herðar. Töldu þeir
að hver ríkissitjórn m.undi líta.
svo á, að slíkt bæjarfélag væri
bygt af svo voluðum, vesaling-
um, að þeir ætltu engrarr viö-
reisnai’ von, enda lægi nær að
setja einhver víti við slíku at-
hæfi en að verðlauna það.
Afsfcaðai kommúnistanna varð
ofan á innan verklýðsflokkianna
og lét.u þeiir fram fara prófkosn-
mgu meðal kjqsenda sinna. Úr-
slit henna.r urðu þau að kosnir
vor.u 2 alþýðuflokksmenn, 2
kommúniistar og 3 óflokks-
bundnir alþýðumenn og urðu
þeirr allir sjálíkjörnir í hrepps-
nefndina, þar sem enginn annar
iisti kom, fram.
Kommúnistar höfðu því enn
ekki nema 2 fulltrúa af 7 í
hreppsnefndinni. En samvinnan
í nefndinni var altaf ein,s góð og
: fcest varð á kos'f#. Hitt þarf
R.æða Edens.
FRAMH. AF 1. SIÐU.
yfirborðinu, en svo hefði farið
að bera á sjóræningjastarfsemi
í Miðjarðarhafi og Italir hefðu
hrósað sér, opinberlega af aðstioð
þeirra við Franco. »Vér getum
ekki haldið áfram að láta slíkt
viðgangasH, sagði Eden. »Ver
verðum að útkljá vor á milli ekki
einungis Spánarmálin, heldur og
fleiri mál áður en vér getum sest-
að saminingum við Itali, eða gert
vináfctu sáttmála við þá. Og vér
verðum umfram alt að sýna öli-
um heimmum, að vér sættum
oss ekki við loforðin tóm. Vér
krefjumst þess ad staðið sé viú
þau.
Vér höfum séð á síðustu mán-
uðum, siðustu vikum og jafnvel
síöustu dögtim dœmi þess hvern-
ig sáttmálar eru rcf nir samvisku
laust og hvernig stjórnmálalegu
ofbeldi er beitt og vér eigum
ekki að samþykkja þær stjðrn-
málaaðferðir á einn eður anna n
hátt. Vér eigum að halda áfram
að fylgja viðurkendum stjórn-
málareglum í samningum vorum
við aðrar þjcðir og krefjast; þess
að aðrir fylgi þeim, a,ð. m,insta
kosti eigum, vér ekki aö láta
stjórnast af því, að einhver gef-
ur í skyn að nu eða aldrei sé
tími til að semja. Þeir samning-
ar sem gerðir eru vegna hótana,
eru aldrei langvarandi, enda eig-
um vér því ekki að venjast, ai)
láta kúga ©&s til samninga-
geirða.
Ég er mér þess meðvitandi að
fyrverandi samherjar mínir líta
öðrum augum á þessi mál. Ef
til vill hafa, þeir rét.t fyrir sér.
En ef svo er þá eiga þeir heim.i-
ingu á því að utanríkis'málarátí-
herrann, sem á að framkvæma
stefnu þeirra hafi sannfæringu
fyrir því að hún ,sé rétt, Ef ein-
hver annar maður getur tc-kio
þet.ta að sér og náð varanlegum
árangri, þá muin það engan
meira gleðja en mig«L Þá tók
E-den það fram að þetta v.-tri
ekki eina atriðið sem þeim bæri
á milli, forsætisráöherranum og
honum. Eitt annað stórmál hefði
orðið að ágreimngsatriði mi'ii
þeirra. A því hefði foisætisráð-
herrann ákveðnar skoðanir, »en
ég hefi líka ákveðnar skoðanirt,
bætti Eden við. »Þess vegna
hljóta leiðir okkar að skilja«.
Þegar Eden settist niður kvað
við lófatak um allan þingsalinn.
Þingheimur hafði hkistað á mál
hans með hinni mestu athygli í
þær 27 mípútur sem ræða hans
varaði. Þá stóð Cranborn lávarð-
ur á fætur. Hann sagðist vera
þeirrar skoðunar, að Eden hefði
algerlega á, réttu að standa og
hann vildi hafa sagt. hvert ein-
asta orð sem Eden hefði mælt.
Italir, sagði .hann, hefðu ekki
sýnt sig verða þess, að þeim væri
treyst og það að hefja samninga-
umleitanir nú væri hvorki meira
né minna en að gugna fyrir hót-
unum1.
engam aö undra að íhaldið cg í-
haldssamari framsóknarmenn
héldu uppi undirróðri gegn
hreppsnefndinni, þó hin siðferði-
lega aðstaða þeirra væri svo
veik, að þau gætu tiltölulega lít-
inn usla gert a. m. k. heima fyi’-
ir. (Frh).