Þjóðviljinn - 25.02.1938, Blaðsíða 3

PJOÐVILJINN
Föstuclagimi 25. febrúar 1938.
Kommúnisti fyrir fjóium
dðgum, iasisti i gær!
Bollaleggingar Alpýðublaðsins og Finns Jónssonar um hve
Alpýðuflokkurinn verði stór, þegar búið er að reka hann
úr Alpýðuflokknum.
amleg' vilja kjpsenda og fylg'j-
pJÓOViyiNN
M&lgsgn Kommúnlstaflokks
lilands.
Ritatjöri: Einar Olgeirsson.
Rititjórnl Bergsta&astrKti SO.
Slml 2270.
Afgraiðsla og anglýsingaskrif-
atofs: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemnr fit alla ðaga nema
mánudaga.
Askriftagjald á mánuöi:
Rojkjavik og nágrenni kr. 2,00.
Annarastaöar á lanðinu kr. 1,25
I lausasölu 10 aura eintakiö.
Prentamiðja Jfins Helgasonar,
Bergata&aatrseti 27, slmi 4200.
Tálbeita fasismaas.
Baráttan fyrir lýðræðiinu er
ekki aðeins háð með þeim dýru
fórnum, seim spanska cg kín-
verska bjóðin nú færir ti]
verndar frelsi sínu. Baráttan
um lýðræðið stendur og yfir í
hvert sinn, sem, einhver slagorö
tasismans reyna að orka á
vinstri menn, til að tvístra þeim
ininbyrðis og grafa sund.ur
grunninn, sem lýðræðið byj gii'
á'. —
Algengasta slag'orð fasismans
er vígorðið um Moskvavaldið. Á
trúnni á k.rafti þess vígorös
byggir fasisminn öxulinn Berlín
—Róm—Tokíó, þríveldasmband-
ið »gegn kommúnisma,«. En
raunhæfir stjrr.nmálaimonn láta
elcki blekkjast af þeissu slagprði.
Breskir stjórnmálamenn —
eihmg ýirsir þeinra, er íhaldinu
fylgja, — viðurkennai að þetta
sarmband beinist sérstaklega
gegn breska heimsveldinu, sem
sánnarleg-a verður ekkj sakað
um bolsjevisma. Og öllum skyn-
sömum' stjórnmálamönnum ev
Ijóst að baráttan gegn komm-
úmsmamim er adeins yfirskin.
— I>að sem fasismirvn meinar er
baráttan gegn lýðræöinu og
gegn sjálfstæði þjóða eins og
Spánverja, Kínverja, Austur-
ríkismanna, Tjekka, Slóvaka,
Dana, ef til vill líka Istendinga
og fleiri.
Hver sá, sem trídr og endur-
tekur þetta vígorð fasisnians
u'm Moskvavaldið, gerist vitandi
eða óvitandi andlegur þræll fas-
ismans, vinnur í hans þjónustu
c.g hjálpar til að igrafa grunninn
undan lýðræði og frelsi,
eyðileggja þá einingu, sem. þevsi
rrannréttindi byggja á.
Það hefir sýnt sig hér á Is-
landi, að meirihluti þ;/(cðarinnar
trúir elcki ]iessum slagorðum,
lætui" ekki blekkjast, af fagur-
gala fasásmans! Það sást 20.
júiní 193,7, þegar bændastétt
lamdsins lét sér hvergi bregða,
þó Morgunblaðið birti m,ynd af
Hermanni sem grímiu Stalins.
Og það sást lfka er verkalýður-
inn þá fordæmdi viitstola. hama-
gang Alþýðublaðspiltanna, sem.
yfirgeng'u Morgunblaðið í hatri
sínu gegn Sovétiríkjunum og
hrópum sínum um Moskvavald-
ið.
Fylgjendur Framsóknar og
Alþýðuflokks.ins vilja, einingu
allra vinstri flokkanna gegn í-
haldi og fasisma. Þeir hræðast
ekki grýlur fasismans, því ís-
lenskir alþýðumenn eru yfirleitt
Tveir af gæðing-um klofnings-
mannanna vaða fram1 á ratvöll-
mn í Alþýðublaðin.u í gær auk
ritstjóranna. Eru það þeir Björn
Blöndal Jónsson qg Finnur Jóns-
son, sem; þar eru látuir »afleggja
vit.nisbu,rð«. Skrifa þeir á víð og
dreif um málin. Björn rifjar
upp ga.mlar stundir og vdtnar t.il
»fornra dygðaK<, en Finnur talar
mest um það, hv,© Alþýðuflokk-
urinn verði stór þegar búið sé að
reka han.n úr Alþýðuflokknum,
eins og- gert hefir verið hér í
Reyikjavík. Þá reyrar Finnur að
draga hliðstæður msilli klofnings
þess er bann og nánu^tu félagar
hans eru valdir að og klofnings-
ins í Framsóknarfloklmum f.yr-
ir nokkrum árum. Bendir Finn-
4
ur réttilega á það að Bænda
flokkurinn hafi orðið pólitískt
sjálfda,uður. En held.ur fer þ >
þessi röksemdafærsla.hans út um
þúfur eftir að samanburðurinn
hefst. Segár Finnur að söm muni
verða örlög sameinángarma.nn-
anna. En hér skedkar rniklu um
samianburðinn. I Framsóknar
flokknum klauf lítiil klíka fylgis-
la.usra mialnna sig frá flokknum
og tcik upp pólitík ,sem var and-
stæð nálega öllum fylgjendum
! tlokksins. I Alþýðuflokknumi hef
ir það sama orðið uppi á ten-
ingnum, þó það sé með nokkuð
öðrum hætti en Finnur Jónseon
vill vera láta.
Fámenn klíka hægri farinuja
hefir rofið sig úr öllum tengslum
við fólkið sem, fylgdi Alþýðu,-
flokknum. Hún hef.ir rekið það
úr berbúðum sínum og hún, ærtl-
ar að reka pólitík sem' er f ja.nu-
raunhæfir í stjórnmálaskcóun
umi sínum.
Því hrygg'ilegra er það, að
allmtargir forihgjar Fra.rniSÓ.kn-
ar, — ,svo maður nú ekki tali um
f.yrverandi foringja Alþýðu-
flokksins, sem vart, virðast máli
mælandi, ef dæma skal eftir
orðbragði Alþýðublaðsins þessa.
dagana,, — skuli einn falla á hjnu
andlega bragði fasismans,
Moskvarslagorðinu.
Það voru til augnablik í sögu
þýska Weimarlýðveldisins, þeg-
ar foringjar horgaralegu lýð-
ræðisflckkanna sáu að óvmur
lýðveldisivs var til liœgri, en
ekki til vinstri. Ég ma,n eftir því
1923, er þjóðemissinnaðir ung-
ljngar myrtu Rathenau, hinn
fræga foringja, demokrata-
flokksins. Þá lýsti kanslari
demókratanna því yfir að óvin-
uri.nn stæði til hægri og sa.m-
eig'inlega fóru demokratar, scsí-
aldemokratar og kommúnistar
stærsfcu móttmælaigöng'ur, er
sést höfðu í Berlín. En yfirlýs-
ing kanslarans gleymdist um
leið og Raf.henau var grafinn.
Á e,inu skýru augnabliki höfðu
foringjar borgaralegu lýðræðis-
flokkanna séö hvaðan lýðraðinu
enda, flokksins. Það breiitir engu
þó að mestur hluti foringjanna
hafi klofið sig frá fólk’nu. For-
ingjatimahili Finns Jónssonar,
Jóins Baldviinssonar, Stefán Jóh.
Stefánssonar er lokið um leið og
þeir hafa rekið fólkið frá sér.
Eftir það eru þeir ekki fulltrú-
ar fólksins' og örlög Jieirra hljóta
að verða eitthvað svipuð og Jcns
úr Dal. Það breyt’r engu í þessu
efni þó að Finnur Jó'nsson sag'i,
að fólkið fylg'i Jcni Baldvinssyni
& Co. fýrst; það fylgir þeim, ekkl.
Kloiningsmennirnir lifa ekki til
lengdar í skrumií um fylgi sitk
fremur en Bændaflokkurinn.
Annars hefir Alþýðuhlaðinu
enn láðst að leggja spilin sem
það þykist hafa í höndum á
borðið fyrir almenning, svo aó
ha.nn irH'tti snúa frá villu síns
vegai- og bjarga klofningsmönn-
unum.
I stað þess að leg'gja fram á
borðið hin ^svívirðilegu fjár-
málaplön,« samfyllkingarmann-
anna og hið »herfilega bak-
tjaldamakk« þeirra, fimbul-
fambar Alþýðublaðið með nýjai
og nýjar staðleysiur, ný og ný
»rök«!
Þannig var Héðni Valdmais
syni gefið að sök fyrir 4 dögum
að vera »eit,t; og hið sama og
kommúnistar«. 1 gær er hann
orðinn fasisti /að sögn A'þýðu-
blaðsins, Væri ekki ráð fyrir Al-
þýðublaðið að mtuna það næst.u
daga,, hveirju það hefir logið að
undanförnu, því að svo ma.rg-
saga getur það orðið, að enginn
trúi. því lengiur.
var hætta búin, en þetta
augnablik skilningsins leið hjá
eins fljófcfc og atburðurinn, sem
skóp það. Áhrif auðmannastét.t [
arihnar, spilling »vinstri« for-
ingjanna, eitrandi lygar auð- ,
valdsblaðántna héldu áframt aö
grafa grundvölli'nn undan lýð-
ræðipu, blinda »lýoræðisflokk-
ana«, þannig að þeir héldu að
cvinurinn væri tiil vims4ri, — uns
lýðræðið féll varnairlaust í klær
fasismans.
Við heyrum nú þessa blindu
boðaða, seimi fagnaðarboðskap í.
Alþýðublaðinu. Við heyvum
dairfa.n enduróm af sama skidn-
ingsleysi í yfirlýsingu miðstjó.rm.
ar Framsóknarflokksins.
En þannig rraá það ekki ganga
til áfrarn, Vinnandi stéttir Is-
lands hafa sýnt það, að þær
vilja berjast saiman gegn fas-
ismanum, Vinst.ri flokkarnir
verða að framlkvæma þann vilja
þeirra, -— foringjar þeirra
verða að hætta að gína við and-
leiginu agni fasýrmans, —- verða,
að taka höndum saman gegn
eina, óvini lýðræðisins, þjcð
frelsisins, fasismanum.
E. V.
^//udríWfifjar
i m
(//'TvarcM*
Vegfarendum i Bankastrœti á
sunnudaginn varð starsýnt á
»skaldborgarfylkingwna«, þar
sem hún, teljandi 7k lið§menn,
strunsaði upp i Ingólfs Café iil
þess að fudkomna klofning sinn
á Jafnaðarmann afélagi Reýjcja-
vikur.
★
I þessari prúðu fylkingu gaf
'meðal annaas að Uta Iyetta úrval
liðsmanmu Guðmund úr Grinda-
víkinni og nafna hans úr Al-
þýðmbrauðgerðimti, Sigurð dó-
sent, verklýðsforingjana Barða
prófessor og Guðmund lögfr.,
hinn viðurkenda Hrúnaðar-
mann« Alþýðuflokksins Ásgeir
Asgeirsson og F.9F, Jóhónnu Eg-
i's og séra Ingimar ásamt frú,
hinn væntanlega »skjaldborgar-
formann« Haraid og Ólaf Frið-
riksson skáld.
Loks ráku lestina hin v-iöur-
kendu gáfnaljós fylkingarinnar
þeir Vilnmndur landlæknir og
Sigurjón A. Ólafsson.
Niðursuðuverksmiðjan
Sölusamband ísl. fislkframleið-
enda m.un nú hafa fegt ka,up á
lóð fyrir hina. fyrirhug,uðu nið-
ursuðuverksmáðju. Lóðin var
keypt af Kveldúlfi við Lindar-
g-ötu 23. Tel.ja kunnugir að S.I.F.
hafi, keypt lóðina fyrir 50 þús.
kr„ —‘ em miatið er ekki nema
um 24 þús.
Enginn banka»tjóri
er nú í 0 tv eg'sbam kamum. Jón
Baldvinsson liggur enn veikur,
en Helgi Gúðmundssvm er er-
lendis.
Heimssýningin í New York.
Nefnd sú semi sett hefir verið
á laggirnar til þess að undirbúa
sýninguna af íslands hálfu hefir
haldjð fundá hér í Reykjavík
undanfarna daga, Hefir nefnd-
in leigt, sýningarsvæði, 10 þús.
ferfet að stærð. 1 næsta mán-
uði er ráðgert að Vilhjálmur
Þór fari vestur um haf tál að
undirbúa sýninguna.
•Fornar dygðir«
verða leiknar sunnudagseftir-
mjiðdag og' mánudagskvöld i
Iðnó. Aðsókn að sýningunium hef
ir verið með afbi-igðum mikil, og
het'ir mikið af aðgöngum.iðunum
verið pantað fyrir löngu. Sýn-
ingarnar byrja stundvíslega,
eins og' auglýst, er, enda er leik-
urinn. langur. Allar pantanir ber
að sækj'a fyrir kl. 4 á laugardag,
því að eftir þann t.ímia verða þan-
seldar öðrum.
HAPPD8ÆTTI
Háskóla íslands
Sala, happdrættfsmiiða hefir far-
ið ört vaxandi á fyrstiu 4 árun-
uns, Fyrsta árið (1934) seldust
mioar fyrir nál 680,000 kr.t en
á síðasta ári (1937) fyrir á aðra
miljón krónur. Senn líður að því,
að alt verður út.selt, er selja má
(1-2 rrtilj. krónur).
Frá starfsemi Happ-
drættisins.
Hús reist fyrir happdrættis-
ágóða.
1937 vann A. í jiorpi nálœgt
Reykja.vík 5000 krónur. A er dugnað-
armaöur en fátækur, 5 barna faðir
og eru 3 af þeim í <'megö, en hefir
altaf komist a.f án sveitarslyrks. Nú
er hann búinn að reisa myndarlegt
steinhús.
Styrkur í veikindum.
f 4. flokk 1935 vann mcður i
Reykja.vík 5000 krónur á J miða.
Hann sagðist hafa verið veikur megn-
ið a,f vetrinum og- svo féliti’l, að
ha.nn hefði ekki getað farið efti.r ráö-
leggingum læknis síns, en þær voru
alger hvíld. Hann hefði oröið að
fara a.ö vinna strax og hann komst i
fætur.
Ung stúlka vinnur
20000 krónur.
( fyrsta flokki 1936 skrifaöi stúlka,
sem býr í nágrenni Reykjavíkur um-
boðsmanni. í Reykjavík, bt ð hann aö
velja fyrir sig númer. Um sama leyti
tilkynti starfsmannaflag, sem haföi
haft númer hjá sama umboðsmanni
■)ð það myndi ekki tnöurnýja núme
sitt, vegna. þess að það ynni aldreh
Lét nú umboðsmaðurinn stúlkuna fú.
númer starfsmannafélagsins og \am
hún 20.000 á það í desember sama
ár.
5 ára drengur viunur
25 OOO krónur.
1 2. flokki 1936 vann 5 ára drengur
2500 krónur á tí miða. Hann var ;
, fóstri hjá ön mu sinni. Gami'a konan
hafði orðið að fá lánað kr. 1.50 ti!
þess að endurnýjai með fyrir dráttinn.
Sjaldan hlýtur hikandi happ
Umboðsinemi í Reykjavík eru:
frú Anna Ásmundsdóttir og frft
Guðrún Björnsdóttir, Túngötu 3,
slmi 4380.
Dagbjartur Sigurðsson, kaupm.,
Vesturgötu 45, sími 2814.
Einar Eyjólfsson, kaupm., Týs-
göta 1, sími 3586.
Elís Jónsson, kaupm., Reykja-
víkurveg' 5, sími 4970.
Helgi Sívertsen, Austurstræti
12, slmi 3582.
Jör.g'en Hansen, La.ufásvegi 61,
sími 3484.
Frú Maren Pélursdóttir, Lauga-
veg 66, sími 4010.
Pétur Halldórsson, Alþýðuhús-
inu.
Stefán A. Pálsson og Ármann,
Varðarhúsinu, sími 3244.
Umboðsmenn í Hat'narfirði eru:
Valdimar Long, kaupm., sími
9288.
Ver lun t>. rvalds Bjarnasonar,
sími 9310.