Þjóðviljinn - 19.05.1938, Page 1

VILIINN
3. ARGANGUR
FIMTUDAGINN 19. MAI 1938.
114. TÖLUBLAÐ.
Slgrar elnlngln á fnndl
Amsterdamsambandsfns
Verklýðssambönd Frakklands, Spánar, Nor-
egs og Mexiko berjast fyrir upptöku verk-
lýðssambands Sovétríkjanna í sambandið
H»grlmeBnlrnfir ern á métfi efinfingnnnfi
Á morgunfundi ráðstefnunnar í Oslo hélt Schevenels fram-
söguræðu um samkomulagsumleitanir er fram fóru í Moskva
um upptöku verkalýðssambands Sovétríkjanna í Amsterdam-
alþjóðasambandið.
I ræðu sinni lagði Schevenels áherslu á sjálfstæði hinna
einstöku landssambanda í samfylkingar- og alþýðufylkingar-
málum. Stjórn alþjóðasamban.dsins gæti ekki gengið að skil-
yrðum þeim, er verkalýðssamband Sovétríkjanna setti fyrir inn-
göngu, og mundi stjórnin ekki mæla með upptökubeiðninni
við þing Alþjóðasambandsins.
Jouhaux (Frakkland) lýstiyf-
Eigin lækkon á Ijösaraf-
magni yfir smnarmánnSina
BæjarfalltrAar Kommðoistaflokksios
mótmæla gessn qjörræii fbalðsies
Bæjarstjórnaríhaldið hefir nú
brugðið út af fyrri venju sinni
um að lækka rafmagn til ljósa
yfir sumarmánuðina. Á undan-
förnum árum hefir verið sérstak
ur vetrartaxti og sérstakur sum-
ir andstöðu Frakkanna við
stefnu stjórnarinnar. Einmittnú
gæti það haft heimssögulega
þýðingu að skapa alþjóðlega
einingu verkalýðsfélaganna. Ein-
ing væri óhjákvæmilegt skilyrði
til sigurs yfir fasismanum, —
verði henni ekki komið á, bíður
verkalýðshreyfingin ósigur í
hverju landinu eftir annað.
Jouhaux krafðist þess, að
stjórn Alþjóðasambandsins væri
gefið umboð til að hefja samn-
ingana að nýju.
Á fundinum, er haldinn var
síðdegis í dag, talaði Toledano
(Mexico). Krafðist hann þess,
að öllum þeiin samböndum verk
lýðsfélaga, er stæðu utan Al-
þjóðasambandsins, yrði boðin
þátttaka í því. Eining verklýðs-
hreyfingarinnar væri söguleg
nauðsyn.
Rosal (Spánn) taldi það illa
farið, að engin sendinefnd frá
Sovétríkjunum skyldi vera á
þessum fundi. „Verkalýðurinn
verður að læra að stahda saman
meðan tími er til, og ekki að
bíða með það, þar til komið er
iit í blóðuga baráttu".
Frachon (Frakkland) mælti
einnig sterklega mcð upptöku
verkalýðssambands Sovétríkj-
anna.
Hindahl (Noregur) átaldi það
að stjórn Alþjóðasambandsins
hefði ekki gengið einhuga að
samningunum í Moskva, og
endurtók tillögu norska lands-
sambandsiris um að bjóða sov-
ét-verkalýðsfélögunum upptöku.
Alment er litið svo. ,á í kvöld,
að umræðurnar hafi haft mikil
áhrif. Sagt er að Citríne hafi
lýst því yfir, að hann sé ekki
mótfallinn upptöku verkalýðs-
sambands Sovétríkjanna, efhún
leiði ekki af sér úrsögn annara
landssambanda.
Einnig er talið, að sænsku
fulltrúarnir hafi enn ekki tekið
ákveðna afstöðu.
Umræðunum
áfram á morgun.
ærður haldið
FRÉTTARITARI.
Steingrímur Aðalsteinsson
bæjarfulltrúi.
Berðnrdémnrfinn fi stýri-
mannadeilnnnl.
Úrslit dómsins sýna það best, að komm-
únistar höfðu rétt fyrir sér, og kiofn-
ingsmennirnir hafia aöeins skömm af
því að hafa beitt sér fyrir siikum dómi
Gerðardómurinn í stýrimanna
deilunni fell í fyrrakvöld.
Dóminn sátu eftirtaldir 5
menn: Hákon Guðmundsson,
Gunnlaugur Briern og Ror-
steinn Porsteinsson hagstofu-
stjóri, allir skipaðir af hæsta-
rétti. Ennfremur sátu í dómin-
um Eggert Claessen fyrir hönd
atvinnurekenda og Stefán Jó-
hann Stefánsson fyrir hönd
stýrímanna.
Dómurinn klofnaði í málinu,
Rfikfieébyrgð á lánfi tfil
vfirkfnnar Lasár?
Tiötal fið félaga Steiogr. Aðalsteiosson.
Félagi Stenigrímur Aðalsteins
son, bæjarfulltrúi á Akureyri,
er staddur hér í bænum. Leit
hann inn á ritstjórn Þjóðvilj-
ians; í gær, og sagði blaðinu m,
a. það, sem fer hér á eftir.
Við erum hér fjórir sam-
an, Steinn Steinsen bæjarstjóri,
°g Þriggja manna nefnd frá
bæjarstjórn Akureyrar. Var
okkur falið að ræða við rík-
isstjórnina um ríkisábyrgð á
Jáni tiNnrkjunar Laxár fyrir
Akureyri og nærsveitir.
Bæjarstjórn Akureyrar hefir
fengið tilboð um lán til fyrir-
tækisins og framkvæmd verlcs-
ins, en tilboðið er bundið því
skilyrði, að ríkisábyrgð fáist. En
frá þinginu 1937 eru til lög,
sem heimila ríkisstjórninni að
veita ríkisábyrgð fyrir allt að
tveggja miljón kr. láni til þessa
fyrirtækis.
Ræddum við í gær við fjár-
málaráðherra, en engar ákvarð-
anir hafa enn verið teknar.
Hvað er að segja um at-
vinnulífið á Akureyri?
— Þar er fremur dauft yfir
atvinnulífinu. Yfir veturinn er
eiginlega engin vinna á Akur-
eyri, nema fyrir það fólk, sem
hefir fasta atvinnu í iðnaði og
verslun. Auk þess er lítils háttar
bæjarvinna.
— Mundi virkjun Laxár gefa
af sér mikla atvinnu fyrir Ak-
ureyringa?
— Já, það er ákaflega mikið
atvinnuspursmál. Gert er ráð
fyrir, að 400 þús. kr. verði borg
(ið í vinnulaun á þessu og næsta
ári, ef byrjað verður á virkjun-
'inni í sumar. Auk þess er virki-
unin skilyrði til þess, að iðnað-
urinn á Akureyri geti aukizt.
Nú er öll stækkun útilokuð
vegna orkuleysis.
(Frh. á 4. síðu.)
þar sem þeir Stefán Jóh. Stef-
ánsson og Eggert Claessen
gerðu ágreining og réðu þá úr-
slitum atkvæði þeirra dómara,
sem Hæstiréttur skipaði.
Hvað kauphækkun snerti
fengu þriðju stýrimenn 15 kr.
kauphækkun á mánuði, og auk
þess fengu allir stýrimenn á
mannflutningaskipum 10 kr. í
mistalningsfé mánaðarlega,
vegna farmiðasölunnar, sem
þeir hafa á hendi.
Um eftirvinnuna ,sem varhöf
Framh. á 2. síðu.
artaxti. Gamli vetrartaxtinn var
50 aurar og sumartaxtinn 12
aurar. Með nýju gjaldskránni,
sem farið var eftir i vetur, kost
ar rafmagn til ljósa 40 aura og
er ákveðið, að sá taxti skuli
einnig gilda í sumar.
Þeir sem hafa haft efni á að
kaupa sér fullkomin rafsuðuá-
höld, njóta hinsvegar árið um
kring mikilla ívilnana í raf-
magnsverði frá ofannefndum
taxta.
Þessi ákvörðun kemur auðvit-
að fyrst og fremst niður á fátæk
asta fólkinu í bænum, atvinnu-
leysingjum ag öðrum, sem ekki
hafa haft ráð á því að kaupa
rafsuðutæki. Þessir menn hafa á
undanförnum árum getað leyft
sér að spara rafmagn nokkru
minna á sumrin en þeir hafa
orðið að gera á veturna. Með
ákvörðun þessari er þeirri leið
líka lokað.
Á bæjarstjórnarfundinum í
dag munu bæjarfulltrúar Kom-
múnistaflokksins bera fram til-
lögu um, að verð á ljósaraf-
magni verði lækkað yfir sumar-
mánúðina, maí til ágúst, niður
í 10 aura kwst. Verði tillaga
þessi samþykt mun sumarverð
á rafmagni standa í svipuðu
hlutfalli við vetrartaxtann og
verið hefir.
Blðmlegnr atvlnnnvegnr
- framleiðsla morðtækja
LONDON I GÆRKV. F. U.
Vopnaverksmiðjan Bofors í
Svíþjóð seldi árið sem leið vör-
ur fyrir 51 miljón krónur í stað
40 miljóna árið þar áður. Ef lit-
ið er 10 ár áftur í tímann er
munurinn enn meiri, því 1928
seldi verksmiðjan aðeins fyrir
13 miljónir króna. Síðastliðið ár
gaf verksmiðjan eigendunum
samtals 12 miljónir kr. í hreinar
tekjur. í Bofors vinna rlú 5500
manns og er það 700 fleiri en
árið áður og' þrefalt fleiri en
1928. — Boforsverksmiðjurnar
voru eitt sinn eign Alfraðs
Nobels, en eftir dauða hans 1896
komust þær í eign allmargra
manna sem mynduðu hlutafélag
ið ,,Bofors“. — Hlutafélaglð á
að meira eða minna leyti 4járn-
námur og 2 rafstöðvar og þar
að auki miklar jarðeignir. Mik-
ið af framleiðslu Bofors-verk-
smiðjanna er selt fil Þýskalands.