Þjóðviljinn - 10.06.1938, Qupperneq 3

P J6ÐVILJINN
Föstudagurinn 10. júní 1938
pJÓOVlUINN
Málgagn Kommúnistaflokks
islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif- .
stofa: Laugaveg 38. Simi 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavik og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
i lausasölu 10 aura eintakiö.
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Yfirgangur er-
lendra „vísinda-
manna“
\ gær birti Morgunblaðið þá
frétt eftir dönsku blaði, að sex
þýskir vísindamenn væru á leið
til I slands. Fylgdi það sögunni
að vísindanienn þessir vildu
ekkert láta uppi um erindi sitt
fyrr en því væri lokið, en tal-
ið líklegt að þeir ætluðu að
athuga „jarðfræðilega til_
færslu“!!
Pað hefir gengið svo á und-
anförnum árum, að erlendir
menn hafa athugunarlaust ver
ið látnir vaða yfir landið, und-
ir því yfirskyni að þeir væru
erlendir „vísindamenn“. Eink-
um hefir borið á því að Þjóð-
verjar stunduðu slíka „vísinda-
mennsku“.
Petta ástand er óþolandi með
öllu. Það mun ekki tíðkast í
nokkru landi, sem ekki hefir
hreina nýlenduafstöðu til ann-
ars lands, að vísindarannsóknir
fari fram á þennan hátt. Við
allar slíkar rannsóknir í siðuð-
um löndum þykir það sjálfsögð
skylda, að erlendir vísindamenn
leyti samstarfs við innlenda
sérfræðinga og vinni að rann-
sóknum sínum í ísaínráði við þá.
Pjóðverjar mundu ekki láta sig
dreyma um að senda hóp
„vísíjndamanna“ til þess að rann
saka „jarðfræðilega tilfærslu“
í Danmörku, Noregi, Englandi
eða öðrum nágrannalöndum
vorum, án þess að um það væri
samið við stjórnir landanna og
þá innlenda vísindamenn, er
slíkt hafa með höndum. En
„sendingar“ slíkra manna til
íslands eru árlegir viðburðir og
færast stöðugt í vöxt. án þess
að sjáanlegt sé að íslenskum
náttúrufræðirannsóknum sé
nokkur greiði með þeim gerð-
ur. Með slíku atferli er veriðl
að óvirða sjálfstæði vort., og
setja ísland á bekk með frum-
staiðustu nýlendum. Auk þess
er vitað, að þýska stjórnin not-
ar sér óspart yfirskyn vísinda-
rannsókna til hernjósna og mæl
inga á stöðum, sem hafa sér.
staka hernaðarþýðingu í kom-
andi heimsstyrjöld.
Hér verður að taka í taum-
ana áður en lengra er haldið.
íslenska ríkisstjórnin verður að
sýna það eftirminnilega, að
hvorki þjóðverjum né öðrum
Æskulýðsmótið við
Þrastalund um hvíta-
sunnuna fór ágætlega
fram og varSUKtil sóma
MÓTIÐ SÓTTU A þRIÐJA HUNDRAÐ MANNS.
JÓHANNES JÖSEFSSON
Æskulvðsmótið, sem Sam-
band ungra kommúnista gekst
fyrir um hvítasunnuna við
Prastalund, var í alla staði hið
ánægjulegasta og fór prýðilega
fram. Það var að vísu ekki
eins fjölment og gert hafði ver
ið ráð fyrir í upphafi, þar eð
Samband ungra jafnaðarmanna
hafnaði þátttöku og Viestmanna-
eyingar gátu ekki sótt mótið
vegna brims við suðurströnd_
ina. MótPið sóttu þó nokkuð á
þriðja hundrað manns, flestúr
Reykjavík, en auk þess æsku-
fólk úr Hafnarfirði, frá Stokks_
eyri, Eyrarbakka og úr sveitun-
um austanfjalls. Bar mótið allt
svip frjálsrar og djarfhuga
æsku, æsku sem metur fegurð
lands síns og ann frelsi þess
og er reiðubúin til að verja
það fyrir þeim hættum, sem
að því steðja.
UM 80 MANNS FÓRU
AUSTUR Á LAUGARDAGS-
KVÖLDIÐ
Á laugardagskvöldið kl. 8 var
lagt á stað austur frá Vörubíla-
stöðinni. Fóru þá um 80 rnanns
úr Reykjavík austur og var um
kvöldið reist tjaldaþyrping í
skógivöxnum hvammi upp frá
Soginu, rétt fyrir neðan Þrasta-
lund. Veður var hið besta, létt-
skýjað og hægur suðaustan and
vari. Hið fagra umhverfi og
ilmur nýlaufgaðs birkisins
gagntók hugi bæjarbúanna og
undi fólk sér við töfra hinnar
íslensku vornáttúru fram eftir
nóttu, uns smám saman færð-
ist ró yfir tjaldbúðir skógar-
mannanna og friður vornætur-
innar ríkti ótruflaður. Það eru
mikil viðbrigði fyrir þá, sem
haldist uppi að vaða hér um
eins og landið væri nýlenda.
Pessir sex „vísindamenn“, sem
hér ætla að rannsaka „tilfærslu
jarðlaga“, auk annara dular-
fullra erinda, hafa ekki sett
sig í samband við íslenzk
stjórnarvöld eða íslenzka vís-
indamenn, svo að vitað sé. —
Væri réttast að vísa þeim taf-
arlaust úr landi, til að gefa slík-
um mönnum maklegt fordæmi,
nema einhverjar alveg sérstak-
ar ástæður séu fyrir hendi.
daga.og nætur hafa andað að
sér hinu andstyggilega ryki af
götunum hér í bænum að sofa
— ef til vill í fyrsta skifti á
vorinu — í tárhreinu skógar-
lofti, hlýja, bjarta og unaðslega
vornótt.
Á HVÍTASUNNUMORGUN
fóru menn snemma á fætur.
Sólin skein í heiði og það var
of heitt í tjöldunum' í svefn-
pokum eða með ullarteppi ofan
á sér. Klukkan 8 voru tveir ís-
lenskir og tveir rauðir fánar
dregnir upp yfir mótstaðnum
og skógurinn moraði af glað-
væru ungu fólki. Sumir fengu
sér sólbað, aðrir sungu eða spil
uðu á grammófón og jafnvel
munnhörpu, sumir sögðu sög-
ur eða kappræddu um áhuga.
mál sín. Allsstaðar sama lífið
og ánægjan. Þegar leið að há-
degi fóru svo að koma bílar
frá Reykjavík, Hafnarfirði,
Stokkseyri og víðar að, hlaðn-
ir fólki og svo kom fólk á hjól-
um, og jafnvel fótgangandi úr
nágrenninu.
MÓTIÐ HÓFST KLUKKAN 2
á hvítasunnudag. Hátalara hafN,
verið komið fyrir efst á brekku
nokkurri, og sat fólkið í skóg-
arrunrtunum fyrir neðan. Áki
Jakobsson, forseti S. U. K. setti
ÁSGEIR BLÖNDAL
mótið, en þvínæst talaði Einar
Olgeirsson. Lýsti hann þeim
ógnum, sem fasisminn hefir
leitt yfir þær þjóðir, þar sem
hann hefir náð völdum, og árás-
um hans á frelsi annara þjóða,
eins og Abessiníu, Spánar, Kína
og Austurríkis, og hver hætta
frelsi íslensku þjóðarinnar væri
búin fyrir yfirgangi fasismans.
Þá talaði hann einnig um frels-
hug íslensku þjóðarinnar altfrá
fornöld og frelsisbaráttu henn-
ar gegnum aldirnar og hvílík
nauðsyn æsku landsins væri nú
að vera á verði urn frelsi það,
sem feðurnir hefðu náð með
baráttu sinni og auka það. Var
ræða hans afburða snjöll og
henni vel tekið.
Þvínæst söng Karlakór verka

Frá stYrjöldinni á Spáni.
Spánskar konur í vopnaverkssmiðju skamt frá Barcelona.
manna, Ég vil elska mitt land,
og ýms fleiri lög.
Þá talaði Jóhannes Jósepsson
um atvinnuskilyrði og framtíð-
arhorfur æskunnar í bæjum og
sveitum og nauðsyn þess að öll
framsækin æska landsins sam-
einaðist í baráttunni fyrir því
að skapa sjálfri sér betri og
öruggari framtíð. I
Þá flutti Hallgrímur Jakobs.
son söngstjóri ávarp frá Karla-
kór verkamanna, en Ásgeir
Blöndal talaði síðan um þann
menningararf, sem íslensk æska
hefði fengið frá forfeðrunum,
bókmentir og tungu þjóðarinn-
ar og nauðsyn þess, að æskan
sameinaðist til að varðveita
þennan arf. Að lokum söng svo
kórinn nokkur lög og var fund-
inum þvínæst slitið.
KVÖLDVAKAN.
Seinni hluta dagsins var farið
í handknattleik og var hann leik
inn af miklu kappi. Auk þess
skemti fólk sér við ýmsa aðra
útileiki fram eftir kvöldinu, en
kl. 8,30 hófst svo kvöldvakan.
Safnaðist fólkið þá saman í laut'
einni fagurri, með sléttum gras-
fleti neðst, en byrkivöxnum
hæðum alt umhverfis. Var þar
þreittur reipdráttur milli Reyk-
víkinga og Hafnfirðinga, milli
Karlakórsins og Félags ungra
kommúnista o. s. frv. Voru þar
hörð átök og kapp mikið og
sk!emmtu menn sér þar hið
besta. Þá las Guðmundur Vig-
fússon upp kafla úr hinni nýju
bók Þorbergs, Islenskur aðall,
Guðbjörn Ingvarsson lék smá-
leik, Karlakórinn söng og að
lokum var dans stiginn á guðs.
grænni jörðinni. Og þótt ýmsir
hefðu vafalaust kosið betri dans
pall, þá var þó ekki hægt annað
að sjá, en að tónar harmónik-
unnar kæmu að sömu notum
þarna og hvar annarsstaðar, og
var dansað af fjöri miklu til kl.
tólf. En þegar kvöldvökunni var
lokið, fóru margir heim til sín,
og fóru nú bílar bæði til
Reykjavíkur, Hafnarfjarðar og
niður á Eyrarbakka og Stokks-
eyri.
Þá urðu nær 100 Reykvíking-
ar eftir í skóginum og bjuggu
jþar í jtjöldunum til næsta dags.
Vildu þeir auðsjáanlega dvelja
á þessum yndislega stað sem
lengst og njóta vorblíðunnar.
FARIÐ AÐ LJÓSAFOSSI.
Á mánudaginn var enn besta
veður og er fór að líða að
hádegi var farið að fella tjöld-
in og bera farangur allan út
úr skóginum. Klukkan ly3 var
svo farið í bílana og ekið að
Ljósafossi til þess að skoða afl-
stöðina, sem er ljósgjafi bæjar-
ins og orkugjafi fjölmargra iðn.
fyrirtækja, enda eitthvert mynú
arlegasta mannvirki landsins.
Var dvalið þar í eina kíukku-
stund, farið í gegnum stöðvar-
húsin og vélarnar skoðaðar,
síðan eftir stíflunni yfir ána og
tekið mikið af myndum. Eftir-
litsinaður stöðvarinnar var hinn
vingjarnlegasti og kunnum við
honum þakkir fyrir leiðbeining-
’ ar hans.
HALDIÐ HEIM.
Þegar hin veglegu mannvirki
við Ljósafoss höfðu verið skoð-
uð, var haldið heimleiðis. 1
Hveragerði var þó enn stansað
í eina klukkustund.. Borðaði
allur hópurinn þar skyr og
rjóma og síðan var stiginn
dans, en margir fóru með hin-
um aldraða sundkappa og vin-
sæla íþróttakennara að skoða
hina myndarlegu sundlaug, sem
einmitt sama daginn var verið
að taka til notkunar. En Lárus
hefir eins og mö.rgum er kunn-
ugt óþreytandi áhuga fyrir öll-
um félagsmálum æskunnar og
hefir meðal annars verið einn
af áhugamönnum ungmennafé-
laganna alt frá upphafi þeirra.
Síðan var ekið í bæinn og
konui menn heim til sín á kvöld
verðartíma glaðir og hressir eft
ir ánægjulegt ferðalag, brúnir
i og sólbakaðir eftir heilnæma úti
veru.
Áhugalið þjóðviljans
Námsléeið í kvöld kl. 8,30 á
Laugaveg 10.
virka daga frá 5—7 e. h.
Félagar, munið að greiða
flokksgjöld ykkar skilvíslega.
i,
%