Þjóðviljinn - 30.08.1938, Blaðsíða 2

Mánudagurinn 30. ágúst 1938.
ÞJ6ÐVILJINN
Sóknín víd Ebró: — L greín
Effir Hallgrím
Fyrir h. u. b. 4 mánuðum síð-
an stóð yfir fasistasóknin mikla
á Austurvígstöðvunum. Við urð-
um að halda undan vegna ofur-
eflis. Fyrstu daga aprílmánaðar
ráfaði ég aleinn og viðskila yfir
fjöll og firnindi ókunns Iands,
kannaðist við ekkert og áttaði
mig aðeins eftir sólunni. Þá kom
ég að kvöldi dags fram á fjalls-
brún mikla; neðan við og fram-
undan blasti við geysimikið og
frjósamt láglendi, en fljót eitt
liðaðist eftir láglendinu og
hvarfl í þröngum fjalladal langt
út til hægri. Af gamallærðum
landafræðum dró ég þegar þá
ályktun, að þetta væri fljótið
Ebró og að hið frjósama lág-
lendi væri Ebródalurinn. Sam-
tímis þóttist ég þess fullviss,
að þetta Iand væri í okkar hönd-
um, því ef fasistarnir væru komn
ir hingað fram, hugsaði ég
hefðu þeir áreiðanlega komið
fyrir fallbyssum hér á fjalísbrún
inni til þess að geta ógnað daln-
um. Petta reyndist og rétt. Til
frekari fullvissu hélt ég þó á-
fram næsta morgun, yfir iðn-
aðarborgina Flix, sem stendur
niður við ána, og yfir um fljót-
ið, þar sem ég loks fyrirhitti
sveitir úr lýðveldishernum og
komsfi í samband við félaga úi
brigaða okkar, sem hér söfnuð-
ust saman að nýju til endurskipu
lagningar brigaðans, sem mjög
hafði riðlast í viðureign síðustu
daga. Að kvöldi þess sama dags;
sem ég fór yfir Flix, höfðu inn-
rásarherirnir tekið bæinn og
stóðu nú á hægra bakka Ebró.
En Iengra komust þeir ekki;
þar með var sókninni lokið á
þeim hluta vígstöðvanna.
Spánarstjórnin gerði þegar.
sínar mótráðstafanir gegn sókn
fasistaherjanna. Hafin var um-
fangsmikil áróðursherferð til að
kalla nýjar sveitir til vopna,
nýja sjálfboðaliða til að verja
ættjörðina.
„100,000 hermenn, 50,000 skot
grafabyggjendur“, þetta kjör-
orð gat að lesa á stórum og
smáum auglýsingum á hverju
húsi, ogi í hveriu blaði stóð það
daglega í langan tíma, eða þang
að til markinu var náð. Fundir
voru haldnir allsstaðar, útvarps-
ræður fluttar — alt undir merkj-
um hins fleyga kjörorðs Negr-
instjórnarinnar: ,,Veita viðnám
í dag, hefja sókn á morgun“
Og Spánverjarnir risu upp ti]
varnar landi sínu. í stað upp
gjafar og öngþveitis, sem fasisía
ríkin höfðu vænst að yrði afleið-
ing sóknarinnar, sameinaðist nú
spanska þjóðin betur en
nokkru sinni fyr. Falsmönnum
uppgjafarinnar var kastað ’út úr
stjórninni og öðrum ábyrgðar-
stöðum. Stríðsiðnaöurinn jókaf-
köst sín til hins ítrasta — og
vígstöðvarnar héldu velli. Fjend
unum tókst reyndar að teygja
krumlurnar niður til sjávar, en
þa;r með var allsherjarsóknin
stöðvuð. Spáni tókst að veita
ofureflinu viðnám.
Eftirumskipulagninguna dvöld
um við um nokkurra viknatíma
í varnarstöðu úti við Ebró rétt
á móti FIix. Hinum megin við
sjónarrönd blasti fjallgarðurinn
mikli, sem fyr getur um — og
nú hafði þýskum fallbyssum ver
ið komið þar fyrir til að ógna
Ebródalnum. Þetta voru rólegar
vígstöðvar. Peir reyndu ekkiað
brjótast yfir neitt að ráði, enda
voru þeir fremur fáliðaðir. Hve
nær getum við hafið sókn?, datt
okkur oft í hug. Hvenær verður
fjallgarðurinn mikli við sjónar-
rönd aftur í spönskum höndum?
En enginn gat svarað því. Áætl-
anir herstjórna eru ekki birtar
almenningi.
Síðar vorum við aftur sendir
„á bak við“ til þjálfunar. Lagí
var mikið kapp á hernaðarlega
og siðferðislega treystingu brig-
aðans, og við fundum það á
okkur að eitfhvað var í vænd-
um. Enginn vissi neitt með vissu
en það Iá í loftinu að eitthvað
stórt átti að ske. Um þessar
mundir var ,,HlutIeysis“-nefnd
,in í London sérdeilis starfsöm.
Ræddi af kappi um „brottflutn-
ing sjálfboðaliða frá Spáni“,
samþykti stór plögg og upptók
forsíður blaðanna svo vikum
skifti. Þessi argvítugasta stofn-
un ,sem fjendur mannkynsins
höfðu sett á laggirnar til að
hervæða fasismann en afvopna
lýðræðið, vann heldur ekki fyr-
ir gýg- Auk vopnabannsins á okk
ur, tókst henni að rugla svo
hugi nokkurs hluta af félögum
vorum, að þeir töldu að hér
væri einhver alvara á ferðum
og að brátt yrðu þeir sendir
heim. Þetta dró athyglina nátt-
úrlega að einhverju leyti frá
verkefnum stríðsins, skapaði ein-
hvern ávæning aí „demorali-
seringu“ meðal þeirra, sem ekki
voru sterkir á hinu pólitíska
svelli. Þetta jók erfiðleika brig-
aðans siðferðileega, en vortpóli-
tíska og siðferðilega lóð á mefa-
skálunum er einmitt það, sem
vega á upp á móti hinu vopna-
lega ofurefli innrásarhers ins.
Þó tókst smám saman áð yfir-
vinna siðspillinguna frá London
— og einn góðan veðurdag, að
kvöldi dags, kom skipun um að
marséra af stað. Við vissum nú
ekkert ákveðið, en þó reiknuðu
allir með, að nú ætti að hefja
sókn. Og í sama vetfangi var
alt Londonarkjaftæði horfið á
braut eins og dögg fyrir sólu.
og brigaðinn orðinn samfeld
eining bardagamanna, sem að-
eins hugsuðu um, að nú skyldu
þeir hefna harma sinna á inn
rásarhernum.
Hallgfímsson.
Spánskar vélbyssuskyítur.
Það er haldið út í áttina til
Ebródalsins. Alt fór fram með
eins mikilli leynd og við varð
komið. Um nætur þokuðust
sveitirnar lengra og iengra nið-
ur eftir hlykkjóttum fjallvegum.
Ógrynni liðs. Látlaus straumur
vörubíla seig í sömu átt, einkum
um nætur. Stórir, 5—10 tonna
bílar með fallbyssur á pallinum
eða kræktar aftan í — eða hlaðn
ir skotfærum, visium og mönn-
Orslitalelkur Reykjavíkurmóís
ins milli Vals og Víkings á
sunnudag, var fjörugur og vel
Ieikinri með köflum, en var
ekki eins „spennandi“ og menn
höfðu búist við, til þess voru
yfirburðir Vals of miklir.
Veður var ágætt, norðang-ola
og sólskin, sem ekki háði leik-
mönnum verulega, nema helst'
í seinni hálfleik.
Jóhannes Bergsteinsson lék
nú ekki með Val, hann meiddist
í kappleiknum við K.R. Einnig
vantaði Val Egil Kristbjörnsson
og Björgúlf Baldursson, sem
Guðjón Einarsson rak ómaklega
úr leikl í kappleiknum við Fram,
og sem Knattspyrnuráðið síðan
gerði rækan frá mótinu með at-
kvæðum þeirra félaga, sem þá
áttu eftir að keppa við Val. Er
þessi rígur milli félaganna ger-
samlega óhæfur. Er vonandi,
að forystumenn félaganna láíi
af uppteknum hætti og hagi
,sér ekki framar eins og óvita
krakkar.
Víkinga vantaði Hauk Óskers
sou, sem er meiddur, -en í hans
stað kom hinn gamli miðfram-
herji þeirra Björgvin Bjarnason,
sem nú sýndi góðan leik.
I fyrra hálfleik hafði Víkingur
vindinn með sér. Valur náði þeg
ar góðum samleik að marki Vík
ings, en fataðist þar. Víkingar
gerðu þegar gott upphlaup á
móti, en alt strandaði á Frí-
manni Helgasyni, sem nú lék
sem miðframvörður í stað Jó-
hannesar Bergsteinssonar.
um. Tankvarnarbyssur, loftvarn-
arbyssur, brynbílar, tanks, alt
seitlaði niður eftir veginum, sem
við þektum frá því áður, niður,
fram hjá þorpinu „Spánarturn-
inn“, og hvarf síðan alt eins -og
gleypt af jörðinni niður í -olívu-
lundum dalsins. Hinumegin reis j
fjallgarðurinn hái og hrikalegi,
sem enn var í höndum ’fjand- j
manna Spánar. Nú var alt reiðu- j
búið! H. H.
Á 14. mín. fengu Víkingar
mjög gott tækifæri til þess að
skora mark, en fataðist.
Mínútu síðar gera Valsmenn
snarpt upphlaup og Magnús
Bergsteinsson, hægri úifram-
herji Vals skaut föstu skoti á
mark, en knötturinn kom í
markstöngina og út aftur.
Sóttu Valsmenn nú fast og á
son, miðframherji þeirra, mark
1 :0.
2 mín. síðar fengu Víkingar
ágætt tækifæri fyrir marki Vals,
en mistókst.
Lá nú mjög á Víking það
sem eftir var hálfleiks. Á 36
mín. ná Valsinenn fallegu upp-
hlaupi, og Magnús Bergsteins-
son skallar knöttinn á mark, en
hann lendir enn í stöngintni og
markið bjargaðist.
Nokkuð má átta sig á gangi
léiksins með því að athuga hve
oft „markið átti knöttinn“ hjá
hvoru liði fyrir sig -og eins á
hornspyrnum og öðrum auka-
spyrnum.
í fyrri hálfleik átti markið
knöttinn 10 sinnum hjá Víking,
en 5 sinnum hjá Vál. Víkingur
fekk eina hornspyrnu -og 8 auka
spyrnur á Val, en Valur fekk 2
hornspyrnur og 8 aukaspyrnur
á Víking.
■Fyrsliu 12 mín. seinni hálf-
leiks vorú Víkingar í ákafrisókn
°g fengu þeir hverja h-ornspyrn
una af annari á Val. Er 5 mín.
voru af íeik skallaði Brandur
Brynjólfsson, miðframvo’rður
Gömul kona liggur fyrir dauðan-
um og presturjnn er að pjónusta.
hana.
Hún: Ö hvað það verður gaman
að koma til himna og hitta manninn
minn sálaða.
Prestur: Eruð þér vissar um að
hitta hann þar.
Hún (með titrandi röddu): Það
vona ég fyrir guðs skuld, en annars
bið ég blessaðan prestinn að skila
kveðju minni til hans.
**
Frúin: Hafið þér sagt mjólkursal-
anum að mjölkin sé súr.
Vinnustúlkan: Afsakið frú, er yð-
ur ekki sama þó það dragist í
nokkra daga, hann er nefnilega bú-
inn að lofa að bjóða mér á Bíó.
**
A: Nú þarf ég að f ábókina seni
ég Iánaði þér í vikunni.
B: Þú verður að fyrirgefa, systir
hifir fengið bókina að láni og hefir
lánað hana .kunningjastúlku sinni.
A. Það var hagalegt. Ég þurfti að
skila henni til Gr-etu, hún fekk hana
lánaða hjá frænda sínum og hann er
að fara úr bænum og þurfti að
skila bókinni áður til þess sem Ián-
aði honum hana.
**
Unnustan: Ég er svo ergileg yfir
því að hundurinn befir borðað kök-
una sem ég bakaði handa þér.
Unnustjnn: Hann hefir þó ekki
drepist af því?
Víkings, knöttinn í netið úr
hornspyrnu 1:1.
Á 12 mín .fekk Ingólfur Ise-
barn, vinstri-útframherji Vík-
ings, eitt besta tækifæri leiks-
ins, en „brendi af“.
Var leikurinn mjög jafn
næstu 10 mínúturnar, en síðan
tóku Valsmenn mjög að herða
sóknina og höfðu algera yfir-
hönd það sem eftir var leiks.
Á 25 mín. ná Valsmenn góð-
um samleik að marki Víkings.
Hákon, markvörður þeirra,
hleypur fram, en missir knatt-
arins og Ellert Sölvason, v.-út-
framherji Vals, skorar þegar
mark 2:1.
Á 31 mín. fekk Magnús Berg-
steinsson mjög g-ott tækifæritil
þess að skora mark, en mistókst
Það sem eftir var leiks gerðu
bæði liðin góð upphlaup, en
altaf lá þó meira á Víking.
Er 1 mín. var eftir af leik,
tókst Sigurpáli, miðframherja
Vals, að skalla knöttinn í netið.
3:1.
Endaði leikurinn þannig.
í þessum hálfleik átti markið
knöttinn 7 sinnum hjá Víking,
en 2 sinnum hjá Val. Víkingur
Framh. 3. síðu.
ReykjavikBrBótiiH lokið
Valur best knattspyrnufél. Reyhjavíkur