Þjóðviljinn - 16.09.1938, Blaðsíða 3

ÞJÖÐVILJINN
Föstudagurinn 16. sept. 1938.
Hvað gerir Alþýðu-
sambandsþingið?
Á vilji alþýðunnar eða Skjaldborg-
arinnar að ráða?
plðOVIUINN
Málgagn Kornmúnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: Rinar Olgeirsson.
Rttstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiösla og augl;,singaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sirni 2181.
Kemur öt alla daga neina
mánudPia.
Aski Iftargjald fi mfinuði:
Reykjav ik og nfigrenni kr. 2,00.
Annarss taðar fi landinu kr. l,2b.
I lausasölu 10 aura eintabió.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4.
Simi 2864.
Ef frídmím borg-
id í höndum
lers ©g Chamb~
cirlains ?
Fyrir lýðræðissinna er fyllsta
ástæða til að líta á för
Chamberlains til Hitlers með
tortryggni.
Ákvörðuninni um þenna fund
breska forsætisráðherrans og
þýska einræðisherrans hefir
verið tekið rneð fögnuði af nas-
istum í Fýskalandi, fasistum í
ítalíu og íhaldsblaðinu enska,
Times, sem undanfarna daga
hefir komið fram sem opinbert
málgagn Hitlers-stjórnarinnar,
og krafist þess, að þýskir nas-
istar fengju að þjóna lund sinni
í Tékkóslóvakíu, án þess að
við þeim væri hróflað — eins
og gerst hafði í Austurríki. -
Einróma fögnuður þessara að-
ila vegna farar Chamberlains
gefur ástæðu til tortryggni, þó
ekki væri öðru til að dreifa
Afstaða bresku íhaldsstjórn-
arinnar hefir verið sterkasti
stuðningurinn við framsókn fas
ismans í heiminum á undan-
förnurn árum, — og án þeirrar
afstöðu hefði 'sú framsókn ver-
ið óhugsandi.
Stuðningur bresku íhaldsstj.
við hina fasistisku friðrofahef-
ur komið fram í ýmsum mynd
um. Bretar hafa á þessum tíma
átt sterkastan þátjinn í að gera
Þjóðabandalagið óstarfhæft,
þeir eiga öðrum fremur sök-
ina á því, að ítölum tókst að
leggja undir sig Abessiniu.
Breska stjórnin hefir knúið í
gegn ,,hlutleysisstefnuna“ ill-
ræmdu í Spánarmálunum, er
hefir gert fasistaríkjunum auð-
velt fyrir með innrásarstyrjöld
á Spáni. Og þrátt fyrir augljósa
íhlutun þeirra um styrjöldina
hefir breska íhaldið haldiðuppi
stöðugu satnningamakki við
friðrofana og komið í veg fyrir
að skapaðist einhuga bandalag
lýðræðisþjóðanna er eitt gæti
haldið fasismanum í skefjum.
Um málefni Tékkóslóvakíu
hefir breska stjórnin beitt aug-
ljósri íhlutun. Með sendiför
Runcimans og stöðugu að-
h.aldi hefir verið reynt að fá
Prag-stjórnina til að láta sem
nrest undan kröfum nasistanna,
og þannig beinlínis gengið er-
inda Hitlers, — stuðlað að því,
takmarki hans, að þýski nas-
Pað er ekki nema tæpurmán-
uður, þar til 15. þing Alþýðu-
sambandsins kemur saman.
Fyrir þessu þingi liggur fyrst
og fremst að taka ákvörðun
um sameiningarmálin ogfram-
tíðarskipulag verkalýðshreyfing
arinnar. Þetta eru þau mál, sem
móta störf þingsins, svo að öll
önnur mál liljóta að dragast inn
í skugga þeirra. Þessi sömu
mál lágu fyrir síðasta Alþýðu-
sambandsþingi, en fengu þar
afgreiðslu þvert gegn vilja
meirihluta fulltrúanna.
Engu skal um það spáð, hverj
ar niðurstöður þingsins verða
að þessu sinni, en hitt er víst,
að fáir munu þeir vera í hópi
verkamanna og annarar alþýðu,
er aðhyllist sósíalismann, sem
ekki óska þess að full samein-
ing verkalýðsflokkanna takist í
haust. Hitt er og jafnvíst, að
í hægri foringjaarmi Alþýðu-
flokksins eru menn, sem telja
það sitt hlutverk fyrst og
fremst, að gæta þess að verka-
lýðurinn sameinist ekki. Mála-
liðsmenn Jónasar frá Hriflu
og annara afturhaldsafla vita
isminn fái að þjcna lund sinni
í Tékkóslóvakíu án þess aðvið-
nám sé veitt. Og líkindi eru til,
að för Chamberiains til Hitlers
nú sé farin í sama tilgangi.
Allar þessar ráðstafanir
bresku stjórnarinnar hafa verið,
gerðar undir því yfirskyni, að
með þeim hætti að varðveita
friðinn. En hver hefir raunin
orði£: „Friður“ handa japönsku
fasistunum til að svæla u.ndir
sig mikirm hluta Kínaveldis,
„friður“ handa Mussolini til að
undiroka Abessiníu, „friður“
handa fasistastjórnum ítalíu og
þýskalands til að vaða með heri
gegn spánska iýðveldinu, „frið-
ur“ handa Hitler til að þurka
Austurríki úr tölu sjálfstæðra
ríkja, „friðar“ til þess að vekja
borgarastyrjöld í Tékkósló-
vakíu.
Þannig lítur „friður“ bresku
íhaldsstjórnarinnar út.
Friðurinn verður aldrei
tryggður með undanlátssemi
við fasistaríkin, þeirri glæp-
samlegu undanlátssemi, er
breska stjórnin hefir sýnt und-
anfarin ár.
Trygging friðarins er einung
is hugsanleg á þann hátt, er
Sovétríkin og hin alþjóðlegu,
róttæku verklýðssamtök berj-
ast fyrir: Með sameiginlegu ör-
yggi, bandalagi ailra lýðræðis-
ríkja gegn hinum fasistisku
friðrofum.
það vel, að sameinaður á verka
lýðurinn þess kost að lyfta því
átaki, sem hann bifar ekki
sundraður. Stefán Jóliann og
Finnbogi Rútur vita að sókn
sameinaðs verkalýðs fyrirbætt-
um kjörum er harðari en sundr
aðs, og þeir hafa fundið sitt
félagslega hlutverk í því að
koma í veg fyrir slíka sókn.
Mál málanna fyrír
eínu árí.
Þess er ekki langt að minn-
ast, að Alþýðúblaðið kvað sam-
einingu verkalýðsflokkanna mál
málanna. Þeim, sem lesið
hafa síðari skrif blaðsins
og horft hafa á framferði Skjald
borgarmanna síðan, hlýtur að
ofbjóða það hyldýpi af fláræf
og falsi sem fólst í þessum orð-
um, enda hafa þeir síðan lýst
því yfir, að hér hafi verið um
herbragð eitt að ræða af þeirra
hálfu. Hvað eftir annað hafa
þeir lý$t því yfir, að ekkert
væri að treysta orðurn ogsamn
ingum kommúnista. En aidrei
hafa þeir getað bent á eitt ein- i
asta dæmi máli sínu til sönn-
unar. Hvarvetna þar sem sam-
komulag hefir náðst hafa kopi-
múnistar staðið við það í einu
og öllu. Ef slíkt mætti segja
um Skjaldborgarmenn væri út-
iitið í pólitískum málum alþýð-
unnar nokkuð annað en það
er nú. Það var Skjaldborgin,
sem gekk á gerða samninga í
Reykjavík og hið sama gerði
hún á Norðfirði. Afleiðingarnar
voru sterkari valdaafstaða
íhaldsins og veikari afstaða
verkalýðsins. Allar þessar rök-
semdir Skjaldborgarinnar 10111
fals eitt og staðlausir s'.afir,
Tilraunir til þess að afsaka víta-
verða framkomu og svik við
málstað verkalýðsins.
Síðasta samnínga-
tilboðíð.
Snemma í súmar sendi jafn-
aðarmannafélag Reykjavíkur
sameiningartilboð til stjórnai
Alþýðusambandsins og tii Kom
| múnistaflokksins. Tilboð þetta
7var í öllum verulegum atriðum
á sama grundvelli og tilboð það
er Skjaldborgin sagðist geta
gengið að í fyrra þegar him
sagði að sameiningin væri mál
málanna, þó hún meinti ekkert
með því.
Aðeins verstu annmarkarn
ir höfðu verið sniðnir af því til-
boði. Kommúnistaflokkurinn
hét því að leggja tilboð þetta
fyrir þing flokksins í haust og
mæla með samþykt þess þar.
Alþýðusambandsstjórnin hef-
ir engu svarað, en Alþýðublað-
ið þaut upp með fáryrðum um
málið.
Það þarf ekki að fara í nein-
ar grafgötur um afstöðu Skjald
borgarbroddanna á Alþýðusam-
bandsþingi. Þeir voru í fyrra
staðráðnir í því að kljúfa sig
út úr röðum verkalýðsins ef
þeir hefðu orðið þar í minni-
hluta. Eftir að þeir gáfu skrif-
lega yfirlýsingu um þetta hvarf
þingið frá því ráði að knýja
fram ótvíræðan vilja sinn og
lét sér nægja að gefa skriflega
yfirlýsingu frá meirihluta full-
trúanna, að þeir beygðu sig fyr
ir ofbeldi hægri foringjanna.
Leið Skjaldborgarforingjanna
hefir síðan legið norður ognið-
ur, beint frá verkalýðnum,
stefnumálum hans og vilja. En
svo óttaslegnir hafa þeir verið
við vilja fólksins, að hvað eftir
annað hafa þeir ekki þoraðann-
að en að láta sem þeir
væru sameiningu verkalýðsins
fylgjandi.
Hvað gerír Alþýðu-
sambandsþínglð ?
Þetta er sú spurning, sem
öll alþýða landsins bíður eftir
svari á. Undir úrskurði þess
er það komið, hvort verkalýð-
urinn sameinast eða heldur á-
fram innbyrðis hjaðningavíg-
um. Undir svari Alþýðusam-
bandsþingsins er það komið að
ekki svo iitlu leyti, hyer fram-
tíð verkalýðshreyfingarinnar
verður, hvort hún liggúr til síg-
urs eða vansæmdar. Erfiðleik-
ar steðja nú allsstáðat áð þjÖð-
inni, og alltaf má búast við
hertri sókn á hendur alþýðuhu-
ar af auðvaldsins hálfu. Ber al-
þýðan. gæfu tiT þess jað-inieta;
slíkri sókn sameinuð og. sigra,
eða verður ógæfa hennar sterk-
ari, svo að hún mæti henni
sundruð og bíði ósigur? Al-
þýðusambandsþingið í haust
sker úr því. ’ 'B8d
Foringjar Skjaldborgarinnar
eiga að svara ti! þess á þinginu
hvort þeir kjósá sámleið með
verkaíýðnum og hagsmunum
hans, eða hvort þeir kjósa að
spyrna á móti vilja alþýðunn-
ar. Það er verk&lýðsins að sýna
þeim vilja sinn, sýna þeim, að í
samtökum hans býr það vaid, 1
sem getur beygt þá tií hlýðni,
ef þeir kjósa þá.ýkki freniur að
liverfa að futlu inn í raðir and-
stæðinganna.
Chamberlain.
Framh. af 1. síðu.
lagði af stað flutti hann stutt|a
ræðu og kvað svo að orði, að
stefna sín hefði ávalt verið að
virma fyrir friðinn og sér virtist
að það mætti koma að góöum
notum, að Hitler og hann rædd
ust við. Ég vona, sagði Chamb-
erlain, að för mín til hansverði
ekki án árangurs.
Nasístar hylla
Chamberlaín.
Chamberlain var hylltur af
fjölda manna við brottförina.
Flugvél hans lenti í Múiichen
eftir 4 klukkustundir, eða um
kl. 121/2 og tóku þeir Sir Neville
Henderson og von Ribbentrop
utanríkismálaráðherra á móti
honum, og þýski sendiherrann
í London, sem er staddur í
Þýskalandi í sumarleyfi. Var
mikill mannfjöldi saman kom-
inn á stöðinni og var Chamb-
erlain óspart hylltur, en sam-
bandsfáninn breski (Union Jáck)
og hakakrossfáninn þýski blöktu
þar hlið við hlið.
Frá Múnchen var ekið í
einkalest til Berchtesgaden og
var Chamberlain einnig fag.n-
að þar af miklum mánnfjölda,,
en stöðin flöggum skreytt sem
í Múnchen. Þeir Henderson og
von Ribbentrop ókú með Cham
berlain og ráðunautúm háns UT
gistihúss, þar sem þeir búá méð:
an þeir dvaljast í Bérchiesgad-
en, en skömmú* 1 * * * * * Síðaé ók Chaui-
erlain á fund Hitjérs'úiiJþésS-áð1
heilsa upp á hánn. Sámkomu-
lagsumleitanir byrja7. ekki fvi
en á morgun að ölMiii'^kímf^
11111,! ög Chaniberlaihnt'V Vár\'
váérttá'nfegLir áftúF ti? Löíiðön
fyrr en á laugardag.
í fregnum frá Þýskalandi er
sagt, að lestinni, sem Cbamb-
erlain ferðaðist í til Berchtes-
gaden, hafi verið ekið mjög
ha|gt, > svo. að hann. gæti,. jaj'rp
að sig bettir cftlr loftferðniag-
ið, en Mr. Chamberlain hefir
ekki ferðast í flugvél áður^—;
gCtáiúibertáiCskonÍ :-tií 'B^réh|esf
gáden stiiltii eftir kf. 4 öjg þeg1
ar hann ók að húsi Hitlers
beið haiití hans á troppinium
til þess' Öð bjÖðá1 hánú lV'elköiiírf-r'
( iúri: SéttúSti;{j eir-‘ þVín'áéQtJ 4ð Te-
drykkju Hitler og Cliambét-
lain. úi! Chárnberlain hefirveV-
ið ákaflega vel tekið í Þvska-
qmdipd 6r. iErmrgufiá öiáim ove
Skipafréttir. -í/ rjm ððm
Gullfoss er á Ieið til Leith1
frá Vestmannaeyjum. Göðáfcss
ár í Hamborg. Dettifoss v.ar á
Siglufirði í gær. Brúarfoás er
vænta.nlegur frá útlöndum i
' dag. Lagarfoss ler í Kaitpmanna
höfn. Selfoss var á ©nundarfirði
í gær. Dr. Alex’audrine ei væiit
anleg til Kaupmarinahafnár á
morgun. uj Öfií líifiiiIfiH -
Mænusótt.
I þessum mánuði hefir tnænu
; sót i sturigið fséri riiðúr ’_á nt&kíQöft
úrii stöðum her ú bæriúm og
hafa itíuo sjúklingar sýkst ajls,
Allir sjúklirigaúna ) hafa verið
'settir í sóttkví.