Þjóðviljinn - 18.09.1938, Blaðsíða 3

(IJÓÐVIUINN
Málgagn K.ummúnistaflokk3
íslands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Rttstiórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudf'i'a.
Aski Iftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarss taðar á landinu kr. Ii25.
1 lausatölu 10 aura eintakiö.
Vikingsprent, Hverfiss»ötu 4,
Simi 2864.
Með eða mófí
vcirkalýðmim
Hvergi má betur greina á-
byrgðartilfinningu verkalýðs-
flokks, en á afstöðu hans til
viðkvæmra deilumála, sem eru
á baugi innan verklýðshreyf-
ingarinnar. Á því hvernig flokk-
urinn eða flokkarnir bregðast
við slíkum málum, má dæma
um heilindi þeirra í garð verk-
lýðsstéttarinnar,- dæma um það
hvort flokkarnir séu ábyrgir
verklýðsflokkar, eða hvort þeir
hafa látið leiðast út í pólitíska
stigamensku.
í öllum þeim deilum sem
nú eru uppi innan hinna póli-
tísku samtaka íslenskrar al-
þýðu, hefir Kommúnistaflokk-
urinn haft það eina mið að efla
sem mest gengi og áhrif verka-
lýðsstéttarinnar og bjarga því
sem bjargað verður henni til
hags úr þeim eldum, sem Stef-
án Jóhann Stefánsson & Co.
kynda að verkalýðshreyfingunni
Slíkt hið sama hefir verið uppi
á teningnum með sameiningar-
menn Alþýðuflokksins. Eins og
kommúnistar hafa þeir hagað
allri pólitík sinni þannig, að
hlutur verkalýðsstéttarinnar
mætti verða sem mestur.
Sé hinsvegar litið yfir til
Skjaldborgarinnar virðist tak-
markið vera það eitt að gera
hag foringjanna sem bestan.
Um hitt er sjaldnar hugsað þó
að það verði beinlínis á kostn-
að alþýðunnar og verklýðshreyf
ingarinnar sem heild.
Kommúnistar og sameining-
armenn hafa æfinlega hagað
baráttu sinni þannig, að þeir
hafa haft hag verkalýðsins ein-
an fyrir augum. Það höfðuþeir
í kosningabaráttu sinni á Norð-
firði, þegar Skjaldborgin var
búin að stefna verkalýðsmeiri-
hlutanum í 'bæjarstjóirjn í hættu.
Kommúnistar og sameiningar-
menn Alþýðuflokksins gerðu
alt sem þeir máttu til þess að
fryggja, að verkalýðurinn gæti
farið þar áfram með völdin.
Skjaldborgin hugsaði hins-
vegar á allt annan veg. Hún var
eins og sameiningarmenn í
minnihluta í bæjarstjórninni.
Sameinaðir voru þeir í meiri-
hluta, sundraðir í minnihluta.
En það var allt annað en hags-
munir verkalýðsins, sem Skjald-
borgin hafði fyrir augum. Hún
rauf samningana þó að þaðgæti
NNlflIAGOfíi
Sunnudagurinn 18. sept. 1938.
Gegnum lysiigarðinn'
Ný bók eftir Guðmund Daníelsson,
sem er vænfanleg um mánaðamófm
GUÐM. DANfELSSON
Nú um mánaðamótin er von
á nýrri bók eftir Guðmund Dan
íelsson rithöfund frá Guttorms-
haga .Verður það skáldsaga,
hátt á þriðja hundrað blaðsíður
og er hún gefin út af ísafold-
arprentsmiðju.
Guðmundur Daníelsson er
kornungur höfundur, sem nú
er að senda frá sér fjórðu bók-
ina. Hann var námssveinn í
Kennaraskólanum þegar hann
vakti fyrst athygli á sér á sviði
skáldskaparins með ljóðabók-
inni „Ég heilsa þér —Síðan
hefir hann látið skamt á milli
högga og ritað tvær skáldsög-
ur, og eins og áður er sagt,
kemur ný skáldsaga út eftir
hann innan fárra daga.
f sumar hefir Guðmundur
dvalið austur í sveitum, þar
sem hann á að öðrum þræði
ríki sitt, og þar sem hann hefir
barist til nýrra landa á sviði
skáldsagnagerðar. Par hefir
hann unnið að nýrri bók, sem
mun þó ekki birtast lesendum
fyr en að ári. Nú dvelur hann
hér í bænum og átci tíðinda-
maður Þjóðviljans tal af hon-
!um í gær. Talið barst auðvit-
að strax að bókinni, sem er í
vændum.
— Hvað getur þú sagt mér
um nýju bókina?
— Það er í raun og veru fátt.
Hún heitir „Gegnum lystigarð-
ekki haft neinar aðrar afleið-
ingar en þær að verkalýðsmeiri
hlutinn væri tapaður.
Kommúnistar og sameining-
armenn Alþýðuflokksins höfðu
alt aðra afstöðu. Þeir reyndu
eftir mætti að viðhalda sam-
vinnunni og tryggja yfirráð al-
jiýðunnar. Síðast á bæjarstjórn-
arfundinum fyrir nokkrum dög-
um fengu þeir frest á bæjar-
stjórakjörinu til þess, ef verða
mætti að þannig fengist tæki-
færi til þess að ná samkomu-
lagi um bæjarstjóra. En jafnvel
þetta atriði fór í taugarnar á
hinum pólitísku loddurum
Skjaldborgarinnar. Alt sem má
verða til þess að efla verkalýðs-
hreyfinguna er þeim fjandsam-
legt.
innl< og gerist á Suðurlands-
undirlendinu, í Reykjavík og
fyrir norðan. í stuttu máli
mætti segja, að hún fjallaði um
baráttu ungra manna fyrir ást-
inni, Iistinni og frægðinni. —
Bókin hefst þar sem grasið er
byrjað að gróa á leiði föður
aðalsöguhetjunnar, og svart-
viðaranginn, sem hún gróður-
setti þar, er farinn að skjóta
rótum. Hrafn Halldórsson, sem
stundum hefir legið út undir
grasvegg, sungið ástavísur og
horft upp í himininn, þegar
enginn sá eða heyrði, flýr frá
heimili sínu til þess að verða
hetja í miklu æfintýri. Heima
hjá móður sinni og systkinum
væntir hann einskis þess, er
hann óskar eftir.
í vegavinnunni við Sandá er
Hrafni fyrst skipað sæti sem
fulltíða manni. Þar eiguast hann
peninga, vini og takmark. Frá
Sandá hefst svo förin gegn um
lystigarð lífsins. Að leiðarlok-
um stendur hann við hið
þrönga bakhlið hans, eftir að
hafa sungið ljóð sín út í veður
og vind. Hann hafði barist til
nýrra landa en verið synjað sig-
ursins. Það gamla og þrönga, er
hann liataði í æsku breiðir
móti honum faðminn og býð-
ur hann velkominn í sögulok.
Þetta er aðeins einn þáttur
bókarinnar, en hún er ofin úr
mörgum þáttum, sem rekjast
á ýmsa vegu. Leið sumra ligg-
ur til frægðar, aðrir hafna í
velmegun. Það hlutskipti, sem
einn hefir kosið fellur öðrum
í skaut. Gangur lífsins er nú
einu sinni svona.
Er þessi saga framhald
þess er þú hefir áður skrifað?
— Það má ef til vill segja að
jiessi bók hefjist, jiar sem
síðustu bók ininni lýkur, án
þess að hún sé Jió á nokkurn
hátt framhald hennar. Þauvið-
fangsefni, sem ég hefi reynt
að leysa hér, liggja þar aðeins
í hillingum framundan. Raunar
hefi ég aldrei hugsað mér að
skrifa langa sagnabálka.
Ég hefi svo ekkert frek-
ar að segja um þetta. Ég læt rit
dómarana um að segja nánar
frá bókinni, ef þeir finna hjá sér
köllun til að kynna hana lesend-
um, enda hefir einhver spakur
maður sagt, að enginn hafi
minna vit á skáldskap en rit-
höfundarnir sjálfir.
Þjóðviljinn mun síðar geta
nánar um bók þessa.
Kina slgrar nm sfðfr.
Mao Tsc Dún, kínverskl kommúnísfaleíðfogínn. 5-ýsír
framfíðarhoifunum í Kínastyrjðldínní.
Fréttaritari svissneska blaðs-
ins „Neue Zúrcher Zeitung",
Bosshard, skrifar nýlega íblað
sitt greinaflokk, er liann nefnir:
„Meðal kínverskra kommún-
ista“. Hann segir þar m. a. frá
heimsókn til frægasta leiðtoga
kínverska Kommúnistaflokksins
Mao-Tse-Dún.
„Stórt kort af Sjensi og nokk
ur rússnesk „plaköt“ prýða
hvítkalkaða veggina í liilu
vinnustofunni, þar sem éghitti
Mao-Tse-Dún. Hann talar með
þunga, ástríðulaust og án alls
handapats. Fyrst talaði hann
um Japan.
„Þrjú atriði einkum gefa mér
vissu um lokasigur Kína. í
fyrsta lagi hefir Japan ekki
nægilegan herafla, í öðru lagi
hin grimdarlega og harðúðga
framkoma Japana í Kína, — í
þriðja lagi hæfileikasnauð og
klaufaleg herstjórn þeirra. Það
væri Japan fyrir bestu að hætta
styrjöldinni nú þegar; en það
getur ekki hætt. Því lengra sem
Japanir ráðast inn í landið, því
meiri erfiðleika fá þeir að stríða
við. Meira að segja taka Hanká
mundi gera Japönum sjálfum
erfiðara fyrir en Kínverjum.
Eining kínversku þjóðarinnar
hefir komið Japönum á óvart.
Þeir hafa treyst á að hægt væri
að múta einhverjum hluta
stjórnarinnar, og almenningur
mundi taka landránum þeirra
með kæruleysi. En bændurnir
eru okkar megin, og því leng-
ur sem styrjöldin varir, því
meiri og skipulagðari verður
þátttaka þeirra. Óvinir okkar
íeg'gja °í mikið upp úr þungu
vopnunum, en þau eru tiltölu-
lega lítils virði í smáskæruhern
aði“.
Bosshard spyr Mao-Tse-Dún
hvernig hann hugsi sér gang
styrjaldarinnar.
„Þessi barátta greinist í þrjú
tímabil. Gerum ráð fyrir að
Japanir nái Hanká. Við vitum
ekki, hvert þeirra næsta tak-
mark verður, við vitum það
eitt, að þeir. verða að brjótast
æ lengra inn í landið. Það er
árásar- eða sóknartímabil Jap-
ana. Kínverski herinn veitir
framsókninni mótspyrnu á öll-
um vígstöðvum, en jafnframt
er hafinn skæður smáskæru-
hernaður að baki japanska hers
ins. Smáskæruhóparnir vinna
sjálfstætt að baki víglínunnar,
og geta Japanir því aðeinshald
ið í hershöndum víggirtum
borgum, járnbrautarlínunum og
öðrum helstu samgönguleiðum.
Þetta fyrsta tímabil stendur yfir
í hálft annað til tvö ár, og mun
styrjöldin kosta Japani 15 mil-
jarða yen á þeim tíma.
Á öðru tímabilinu verður smá
smáskæruhernaðurinn þýðing-
armestur. Með stöðugum árás-
um á einstaka stöðvar, og þá
einkum á alla matvælaaðdrætti
verður Japönum gert ómögu-
legt að tryggja aðstöðu sína í
Kína. I bardögum niðri á slétt-
unum megum við reikna með
miklu mannfalli, en í fjaLlend-
unum verðum við Japönum yf-
irsterkari. Um þetta leyti verða
einnig miklar breytingar heima
fyrir í Japan. Þjóðin fer að
þjást af almennri stríðsþreytu
og hershöfðingjarnir verða hat-
aðir. Jafnframt breytast hin al-
þjóðlegu skilyrði Kína í vil.
Þriðja og síðasta (ímabilið
hefst með sókn Kínverja. Kín-
verski herinn vinnur aftur land-
ið úr höndum Japana. Við get-
um sent þrjár hersveitir til
stríðs móti hverri einni jap-
anskri, svo að óvinaherinn verð
ur að láta undan“.
„Hvert er álit yðar á styrjöld
milli Rússlands og Japana“,
spyr Bosshard.
„Japan eyðir kröftum sínum
á styrjöldina í Kína, en her og
varalið Rússa er óhreyft. Ef
England tekur ákveðna afstöðu
með öðrum lýðræðisríkjum
heimsins, voga fasistaríkin ekki
að hefja heimsstyrjöld. En hefji
þau heimsstyrjöld engu að síð-
ur, og Þýskaland t. d. ráðist á
Rússland, þá munu Kínverjar
sjá til þess að Japanir hafinóg
annað að hugsa um. Heimurinn
er í dag greinilega tvískiftur.
Þýskaland, ítalía og Japan eru
óvinir okkar, og kínverska þjóð
in er farin að skilja það svik-
arahlutverk er Þýskaland hefir
/eikið í Kína, — en eftir stríðið
opnuðum við Þjóðverjum allar
dyr. England, Frakkland,
Bandaríkin og Rússland yrðu
vinveitt einhuga og sterku Kína,
- en það er hræðslan við vold
ugt Kínaveldi er hefir æst jap-
önsku fasistana út í stríð“.
Að lokum spurði Bosshard
hvernig Mao-Tse-Dún hugsaði
sér viðreisn Kínaveldis.
„Viðreisnin er nátengd styrj-
öldinni, sem \ið riú heyjum“,
svaraði hann. „Aðalatriðið er
| að einingin haldist. Ef það tekst
ekki, eru framtíðarhorfur Kína
ekki bjartar. Ég held þó að við
allir höfum lært mikið undan-
farin tíu ár, þann tíma, er Kú-
omintang reyndi að útrýma
kommúnismanum. Það hefir
ekki tekizt. Ef Kúómintang-
flokkurinn er reiðubúinn til að
framkvæma „andjapönsku við-
reisnaráætlunina“, er samþykkt
var í marz sl„ verðum við
kommúnistarnir beztu banda-
menn hans. En verði Kúómin-
tang svikari, er einungis bar-
áttuleiðin opin, því að kínversk
ir kommúnistar inunu aldrei
Framhald á 4. síðu.