Þjóðviljinn - 28.09.1938, Blaðsíða 3

PJOÐVILJINN
Miðvikudagurinn 28. sept. 1938
AUur verkalýðnr i einn
verklýðsiðlagnsambandl
Það er lífsnauðsyn fyrír íslenska verka~
lýðinn að sianda sameínaður í eínu fag«
legu sambandí og það er því aðeíns mögu~
legi að sambandíð sé á grundvellí jafn-
réitás og lýðræðís, og því skípulagslega
óháð pólíiískum flokkum.
glJÓQVIUINN
Málgagn Kommúnlstaflokks
Islands.
Ritstjóri: ELnar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánuda^a.
Aski Iftargjald á mánuði:
Reykja\ Ik og nðgrenni kr. 2,00.
Annarss taðar á landinu kr. 1,25.
I lausMÖlu 10 aura eintakið.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Slmi 2864.
Sfyirjöld cffír
nokkra da§a?
Styrjöld verður ekki afstýrt
með undanlátssemi við fasism-
ann. Eina trygging friðarins eru
órjúfandi einbeitt samtök allra
lýðræðisríkja gegn fasismanum.
Þessi stefna, sem verið hefir
aðalatriðið í baráttu kommún-
ista um allan heim fyrir friði,
er nú að verða öllutn lýðum
Ijós vegna atburða ’ síðustu
vikna. Mennirnir sem hafahindr
að sameiningu hinna alþjóðiegu
verkalýðssamtaka hafa ekki
skilið þessa stefnu. Mennirnir,
sem hafa hindrað alþjóð'leg sam
tök lýðræðisríkjanna gegn fram
sókn fasismans hafa ekki skilið
né viljað skilja fasismahættuna.
Það er ekki fyr en nú, að rás
viðburðanna hefir staðfestþessa
stefnu, og Hitler'ier í 'þann veg-
in að kveikja ófriðarbálið í
miðri Evrópu, að augu manna
um allan heim opnast fyrir
þessum sannindum.
En undanfarnar viku! hetii'
samt verið haldið áfram á braut
undanlátsseminnar gegn fas-
istaríkjunum. Hitler er nú kom-
inn að þeim þætti í valda- og
Iandvinningadraumum sínum,
er fjallar um yfirráðin í Ték-
kóslóvakíu. Fram að þessuhef-
ir hann gengið á það lagið, að
hóta stríði, og ekki þurft ann-
að. Ekki heldur í þetta skiftið
mætti hann einhuga samtökum
lýðræðisríkjanna, er segði hon-
um: Hingað og ekki lengra í
landránum og undirokun smá-
ríkja. Breska íhaldsstjórnin með
frönsku stjórnina í taumi held-
ur áfram að semja við Hitler,
gera honum mörg boð <og stór
á kostnað Tékkóslóvakíu, og
þvinga Pragstjórnina til að
ganga að þeim, Frakkar með
því að hóta samningsslitum við
Tékka um hjálp ef til styrjaldar
kæmi. En Hitler heldur áfram
að heimta, kröfurnar verða vilt-
ari og ósvífnari því meir sem
undan er látið. Bæði í Bretlandi
og Frakklandi rís almennings-
álitið upp gegn hinni lúalegu
framkoma ríkisstjórnanna. Sov-
étstjórnin lýsir því yfir livað
eftir annað, sem að vísu enginn
vafi hefði leikið á, að hún
mundi standa við allar þær
skuldbindingar, sem vináttusátt-
máli Sovétríkjanna og Tékkósló
'vakíu felur í sér. Þjóðin í Ték-
kóslóvakíu og stjórn hennarsýn
Allsstaðar í heiminum hef-
ir verkalýðurinn farið þá
leið í skipulagningu hags-
munasamtaka sinna, að allir
verkamenn gætu verið í verk-
lýðssamtökunum jafnréttháir
og óháðir sérstökum stjórn-
málaflokkum, nema þeir óski
þess.
Allsstaðar á Norciurlöndum
er,u sambönd verklýðsfélag-
anna sérstök landssambönd
skipulagslega óháð stjórnmála-
flokkunum.
Eins og ástandið er á íslandi,
er samskonar skipulagning verk
lýðssamtakanna og tíðkast á
Norðurlöndum orðin hin mesta
inauðsyn. Utan Alþýðusam-
bandsins stendur enn fjöldi verk
lýðsfélaga, sem eiga að vera í
Iandssambandi verkalýðsins, en
fást ýmist ekki til að ganga í
það vegna kúgunarlaganna eða
er ineitað um inntöku af lítilli
klíku, sem óttast um völd sín.
Utan verklýðsfélaga, sem eru
í Alþýðusambandinu, er enn
haldið hundruðum verkamar.rrs.
sem í þau vilja ganga, aðeins
til þess að viðhalda í félög-
unum yfirdrotnun klíku, sem
sölsað hefir undir sig' völditi
í þeim (svo sem í verklýðsfé-
lagi Akureyrar og í Glerár-
þorpi). Sameining verklýðs-
flokkanna í haust gerir lausn
þessa máls auðvitað ennþá ó-
hjákvæmilegri. »•
Og hverjir geta verið á móti
því að Alþýðusambandinu sé
breytt í faglegt landssamband,
skipulagslega óháð Alþýðu-
flokknum?
Aðeins þeir menn, sem vilja
halda völdum í slíku sambandi
með kúgunarlögum og með
klofningi á því, en vita að þeir
geta það ekki á grundvelli jafn-
réttis og lýðræðis. — Og þeir
menn, sem eru svo forhertir.
að vilja beita fasistiskum að-
ferðum í verklýðssamtökum,
eru vissulega ekki margir, ekki
einu sinni meðal hægri manna
Alþýðuflokksins, þó auðvitað
Alþýðublaðsklíkan sé á þeirri
skoðun, því alt, sem verkalýðm-
um má til miska verða, er heit-
asta áhugamál þeirrar klíku.
Vilji verkalýðsins er óháð
landssamband alls verkalýðs.
ir dæmafáa karlmensku og still-
ingu í þessum erfiðu aðstæð-
um, og er þess albúin að verja
frelsi sitt og sjálfstæði meðjan
nokkur maður stendur uppi.
Þannig virðist vera að mynd-
ast á síðustu stundu samtök
friðaraflanna gegn fasismanum.
Geta þau enn orðið nógu ein-
huga og sterk til að ' afstýra
iþví að Hitler og Mussolini
kveiki ófriðarbálið í Evrópu?
Eða verður heimurinn að taka
hinum þungbæru afleiðingum
undanlátsseminnar við fasism-
ann: Heimsstyrjöld, með öllum
þeim ógnum er henni fylgja.
Sá vilji birtist nú þegar áþreif-
anlega. Og meðal margra hægri
manna Alþýðuflokksins mun
og fullur skilningur á nauðsyn
þessa máls. — fslenski verka-
lýðurinn mun leysa sín mestu
vandamál á réttan hátt, hvort
sem Alþýðublaðinu líkar betur
eða ver. Hundaspangól hefir
aldrei breytt göngu tunglsins.
Hver einasti verkamaður og
verkakona, hvaða stjórnmála-
flokk sem þau fylla, finna sárt
til undan svipu atvinnuleysis-
ins — undan öryggisleysi laun-
þegans, sem misst getur vinn-
una á morgun — undan nið-
urlægingu eignaleysingjanssem
verður að ganga á milli manna
og biðja um að fá að vinna.
En fyrir fjölda verkalýðsins,
sem þannig lifir, vakir þó meirá
eða minna ljós sú meðVitund,
(að í rauninni sé verkalýðsstétt-
in undirstaða alls þjóðfélagsins,
að öll auðsköpun hvíli á herð-
um hennar — og !að hennar sé
framtíðin, hlutverkið mikla, að
Héðinn Valdimarsson og Ein-
ar Olgeirsson komu heim úr
ferðalagi sínu á laugardags-
kvöld. Þeir héldu fund á Sauð-
árkrók á fimtudagskvöld. Var
fundurinn sæmilega sóttur. Auk
frummælenda töluðu Sigurður
kaupfélagsstjóri frá Nautabúi
og Magnús Bjarnason. Sigurð-
ur talaði fyrir hönd Framsókn-
ar og var sameiningunni mjög
andstæður. Kom það greinilega
fram í ræðu hans hve mjög
hægri Framsóknarforingjarnir
óttast sameiningu verkalýðsins
og þá breyttu pólitík' í landinu,
er slík sameining mun knýja
farm.
Magnús Bjarna&on viður-
kendi að tillögur Jafnaðar-
mannafélags Reykjavíkur væru
heppilegur grundvöllur fyrir
sameinaðan flokk, en hvað
ýmsa menn ekki vilja sameinast
á þeim grundvelli og því væri
sameining óframkvæmanleg(!).
En hann var fyllilega fylgjandi
allri samvinnu verklýðsilokk-
anna, enda hefir reynslan af
samvinnu Kommúnistaflokksins,
Alþýðuflokksins og Framsóknar
á Sauðárkrók verið hin besta.
skapa hinum vinnandi stéttum
þjóðfélag jafnréttis og bræðra-
lags, þjóðfélag, þar sem fátækt
og atvinnuleysi sé horfið, þjóð-
félag sósíalismans.
En þótt meðvitund um þetta
hlutverk verkalýðsins sé ekki
orðin sameign allrar stéttarinn-
ar, þá sýnir það ekki síður
nauðsynina á, að allur verkalýð
ur standi saman í dægurbar-
áttunni, gegn atvinnuleysinu og
kaupkúguninni. Það væri vissu-
lega það óviturlegasta, sem
þroskuðustu verkamennirnir
gætu gert, að hrinda þeim
hluta verkalýðsins, sem ienn
væri ekki farinn að aðhyllast
sósíalismann, frá sér með kúg-
unarlögum og klofningi, í stað
þess að kappkosta að sameina
allan verkalýðinn í ein hags-
munasamtök, sem auðvitað
yrðu hinn bezti skóli alls vérka-
lýðs og myndi smám saman
þroska alla stéttina og vekja
hana til meðvitundar urn hlut-
verk sitt.
Umræður stóðu fram yfir mið
nætti og fekk sameiningin hin-
ar beztu undirtektir—og munu
þó hægri menn helst hafa nokk
ur áhrif á Sauðárkróki og
Blönduósi af bæjunum á Norð-
urlandi.
í Austur-Húnavatnssýslu voru
fundarhöld bönnuð sökum
hættu á útbreiðslu á mænu-
veiki úr Vestur-Húnavatnssýs’.u;
en sú veiki hefir einkum gert
vart við sig á Hvammstanga.
En þótt merkilegt megi virð-
ast voru fundahöld ekki bönn-
uð þar, en hinsvegar var auð-
vitað ófært að kveða þar til
Junda þegar svona stóð á.
Féllu því allir fundir niður í
Húnavátnssýslum, en þeir Ein-
ar og Héðinn áttu þar tal við
ýmsa sameiningarmenn og
héldu síðan heimleiðis.
Ftekksskfifstofai
er á Laugaveg 10, opin alla
vírka daga frá 5—7 e. h.
Félagar, munið að greiða
flokksgjöld ykkar skilvíslega.
Gnðni Egilsson
múrarí
sjötugur.
GUÐNI EGILSSON
í dag er Guðni Egilsson múr-
arí sjötugur .
Er litið er yfir félagsstarf-
semi múraranna hér í bæ, sjá-
um við nafn hans allstaðar of-
arlega á blaði. Hann er einn
af stofnendum Múrarafélags
Reykjavíkur 1917, og lætur fé-
lagsmálin mjög til sín taka, og
verður þegar áberandi kraftur
í félaginu, aðgætinn og óhvik-
ull, þegar því er að skipta.
Hann átti sæti í stjórn félags-
ins um hríð, og hefir átt sæti
í fulltrúaráði þess nær óslitið
frá stofnun. Ég býst við að
aldrei hafi verið sú stjórn í
félaginu, sem ekki hafi ein-
hverntíma leitað ráða hans í
A'andamálum félagsins, enda
hefir áhrifa hans gætt mjög í
félagsmálum, hvort sem hann
hefir verið í stjórn eða ekki.
Því máli hefir þótt sigur vís,
sem Guðni hefir lagt lið af al-
úð, og hinu er heldur ekki að
neita, að þungur hefir róður
einatt orðið því máli, er koma
átti fram gegn óskiptri and-
stöðu Guðna Egilssonar.
Þegar Múrarafélagi Reykja-
víkur var skift 1933 í Meistara-
félag og Sveinafélag, \arð
Guðni meðlimur Sveinafélags-
ins; er hann þá kosinn í laga-
nefnd til þess að gern. upp-
kast að lögum Sveina-
félags múrara, standn þau lög
mjög svo óbreytt enn, sem
minnisvarði þeirrar vandvirkni,
sem einkent hefir mjög félags-
störf Guðna.
Árið 1935 er Guðni Egilsson
kjörinn heiðursfélagi í Sveina-
félagi múrara, og er hann sá
ieini, sem hefir orðið fyrir því
vali af því félagi. Sjmir það ljós
lega þann hug, sem múrarar
bera til hans og viðurkenning
þeirra á starfsemi hans.
Ég veit, að þótt Guðni sé
tekinn að eldast og vilji nú
draga sig frá félagsstörfum, og
láta þá yngri taka við, þá mun
ósérplægni hans og tryggð við
félagið kalla fram hans gamla
eldmóð til starfa, hvenær sem
múrarastéttinni yrði liðfátt.
Heill “þér -sjötugum, Guðni
Egilsson!
Guðjcn Beaediktsson.
Ferðalag Einars og Héðins.
Góður fundur á Sauðárhrókí. Funda-
höld í liunavatnssýsiu óframhvæman-
leg vegna mænuveíkínnar.