Þjóðviljinn - 02.11.1938, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagln.n 2. nóv. 1938.
Eiga 4 þfisnndir að rðða,
en 16 þðsnndlr að lðta?
Á Alþýðusambandfð að vcra verhíærí fíííllair flokks~
klíku, cða ci$a sfjómmáfaflokkamíir að vcra þjónar
Afþýðusambandsíns?
Aljjýðusamband íslands er
voldugustn hagsmuna- iog
menningar-samtök, sem starfað
hafa hér á landi. Framkvæmda-
Stjórn Skjaldb-orgarinnar telur,
-að Alþýðusambandið hafl nú
um 15 þús. manna ittnan sinna
vébanda- Sennilega 'er þetta þó
of há tala, því að margir þeir,
sem eru í stjórnmálafélögum
innan sambandsins, eru einnig í
verklýðsfélögum og eru því tví-
taldir. Þegar þessa er gætt,
virðist því ekki ósennilegt, að
raunverulega séu um 14 þús.
manns í þessum merkilegu
samtökum.
Engum getur blandazt hugur
um, að hagur íslenzkrar alþýðu
fer mjög eftir því, hversu sam-
huga menn eru í þeirri baráttu,
er Alþýðusambandið á að heyja
fyrir bættum kjörum þeirra,
sem minnstan hlut bera frá
b-orði þjóðarskútunnar. Það
getur heldur engum blandazt
hugur um það, að kosti þessara
manná er nú svo mjög þrengt,
ftð umbætur verða að fást, og
það án tafar. Það er Alþýðu-
sambandið, sem á að beita sér
fyrir slíkum umbótum. Það er
Alþýðusambandið, sem gæti
haft mátt til þess að knýja fram
slíkar umbætur.
En reynslan talar sínu máli.
Hún segir skýrt og ótvírætt:
Alþýðusambandið hefur ekki
reynzt þess umkomið að leysa
hin miklu vandamál atvinnu-
leysis og illrar afkomu.
Hvað veldur?
Fyrst og fremst það, að inn-
an Alþýðusamb. hafa ekki
allir sama rétt, og þeir, sem
eru sviptir réttindum, eru um
leið sviptir tækifærum til að
gera skyldur sínar. í öðru lagi
það, |að í st-að þess að Alþýðu-
sambandið leiti sér trausts og
halds hjá hverjum þeim stjórn-
málaflokki, sem vill ljá málefn-
um þess lið, og láti flokkana
ótvírætt finna, að fylgi verka-
lýðsins við þá fari eftir því.
hVersu vel þeir duga máíefn-
um hans á þingi, í bæjarstjórn-
únt og ríkisstjófil, ér AÍþýðu-
sambandið nú í þjónustu lítils
flokksbrots, Skjaldborgarinnar,
sem notar það til þess, að
tryggja valdaaðstöðu nokkurra
manna.
Hér eru höfð sv-o herfileg-
endaskipti á hlutunum, að verk-
lýðssamtökin eru látin þjóna
einu litlu flokksbroti, í staðþess
að þau eiga að hafa-alla vinstri
flokkan-a í sinni þjónustu, —til
þess hafa þau bæði réttinn og
máttinn, aðeins ef þau bera
gæfu til að þekkja sinn eigin
mátt og beita honum.
Til þess að menn geti' gert
sér ofurlitla grein fyrir, hversu
margir þeir eru, sem sviptir eru
réttindum innan Alþýðusam-
bandsins, skal benda á nokkrar
staðreyndir:
í hinum nýju lögum, sem
Skjaldborgin hefir sett Al-
þýðusambandinu, segir svo í
49. gr.:
Kjörgengir á sambandsþing
bg í aðrar trúnáðarstöðiur innan
Alþýðusambands íslands og Al-
þýðluflokksins eru þeir menn
einir, sem eru Alþýðuflokks-
Imenn og ekki tilheyra neinium
öSrum stjórnmálaflokki.
Hver fulltrúi er skyldur til,
áðíur en kosning hans er sam-
þykkt á sambandsþing, að und-
irrita hjá stjórn sambandsins
yfirlýsingu um, að hann skuld-
bindi sig til að hlýðá, í öllu lög-
ium sambandsins, stefnuskrá AI-
þýðuflokksins, samþykkíum
sambandsþinga og samþykktum
sambandsstjórnar milli þinga.
Hve margir af þeirn 14 þús-
undum, sem mynda Alþýðu-
sambandið, eru samkvæmt
Tilkynning
frá Méli og menningu.
í da$ koma út í annarrí útgáfu kækur
fyrra árs VATNAJ0KULL og RAUÐIR
PENNAR III.
Mör§' hundruð áshrífendur eru þegar homn-
ír að bóhunum, o§ frá því víð áhváðum upp-
la§ þeírra hefír enn fjöl§að svo félagsmönn-
um í Málí o§ menníngu, að upplagíð myndí
ehhí endast ef allír félagsmenn heyptu þær.
Það er því nauðsynlegt fyrír hvern félags-
mann, sem víll eígnást bæhur Máls o§ menn-
íngar frá byrjun, að sleppa ehhí tæhífærínu
í annað sínn, heldur panta bæhurnar strax.
Yerðíð er aðeíns tíu hrónur eíns o§ áður.
Mál og menning
Laugavegi. 38
Box 392
Símí 5055
Munið að fullunnin erlend iðn-
aðarvara skapar enga atvinnu
í landinu.
þessu kjörgengir á sambands-
þing og í aðtar trúnaðarstöður
innan Alþýðusambandsins ?
Við síðustu Alþingiskosning-
ar fékk Alþýðuflokkúritttt iim
11 þúsund atkvæði. Sennilegt
verður að teljast, að minnsta
kosti fjórði hver kjósandi sé
ekki í Alþýðusambandinu. Það
er því mjög hátt áætlað, að Al-
þýðuflokkurinn hafi við síðustu
kosningar átt 8200 kjósendur
innan Alþýðusambandsins. Á-
reiðanlega er ekki gert minna
úr fylgi Skjaldborgarinnar en
vert er, þó að ætlað sé, að ann-
ar hver kjósandi hafi snúið við
henni bakinu, og er því óhugs-
andi, að kjörfylgi hennar innan
verklýðssamtakanna sé nú mik-
ið yfir 4000. Niðurstaðan er því
sú, að innan Alþýðusambands-
ins eiga 4 þúsundir að ráða, 10
þúsundir að lúta.
Slíku ranglæti og lýðræðis-
broti verður að hrinda. Það
verður að gerast á þann hátt,
að Alþýðusambandið komi ó-
klofið og óháð öllum stjórn-
málaflokkum út úr þeim átök-
um, sem nú hljóta að hefjast,
þannig að stjórnmálaflokkarnir
verði þjónar. Alþýðusambands-
ins, en það þjóni ekki lítilli
flokksklíku.
S. A. S.
Hvenærverd-
ur Bálsfofan
reísf.
Skýrsla Bálfararfélagsins fyr-
ir síðastl. ár .er nýlega komin
út, og hefir hún borizt blaðinu
í hendur.
Við áramótin 1937—38
voru f félaginu 550 meðlimiir
Form. þess er dr. med. Gunjn-'
laugur Claessen, sem um fjölda
ára hefir haft forgöngu hér á
landi í þessum efnurn.
Höfuðviðfangsefni félagsins
er, að hrinda bálstofumálinu á-
leiðis. Hefir félagið safnað
nokkru fé í þessum tilgangi.
Nýtur félagið nú 10 þúsund kr.
framlags úr bæjarsjóði ogsama
upphæð hefir verið tekin inn
á fjárlög næsta árs. Gegn þess-
um framlögum leggur svo fé-
lagið úr sjóði sínum 10 þús. kr.
Bæjarsjóður Reykjavíkur hefir
heitið lóð undir bálstofuna á
Sunnuhvolstúni og Sigurður
Guðmundsson gert uppdráttinn
að henni.
Þá barst bálfararfélaginu 5
þúsund króna gjöf nýlega frá
Bálfararfélaginu danska.
Súðiu var á Norðfirði- í gær-
kvöldi. I • '
Ármann: Æfing í handknatt-
Ieik hjá stúlkum í „Ármanni“
verður í kvöld kl. 8—9' í fim-
leikasal Menntaskólans.
Kl. 9—10 verður æfing í
linefaleik.
Þessi síða Þjóðviljans verður
framvegis hvern miðvikudag
að mjög miklu eða nær öllu leyti
helguð íslenzkum iðnaði og ís-
lenzkri iðju. Verða hér birtar
ritgerðir um íslenzkan iðnað ©g
iðju, saga iðnaðarins að nokkru
leyti, yfirlit yfir vöxt hans og
þýðingu þess vaxtar fyrir þjóð-
arbúskapinn, lýsing á einstök-
um iðnfyrirtækjum, lýsing á
einstökum iðnaðarvörum, og
jafnvel skýrslur um rannsókn-
ir á einstökum vörutegundum
með samanburði við hliðstæðar
erlendar, gagnrýni á iðnað-
arlöggjöf og tollalöggjöf iðnað-
larins, erlendar iðnfréttir og
annað, er snertir þennan þýð-
ingarmikla atvinnuveg okkar.
Verða birtar jöfnum höndum '
greinar frá iðnrekendum og
iðjufólki og öðrum, sem áhuga
hafa fyrir að gera þjóðina sjálfri
sér nóga á sem flestum svið-
um og eitthvað hafa að segja,
sem þýðingu getur haft fyrir
eflingu iðnaðarins eða skilning
almennings á nauðsyn hans.
Auglýsingar frá iðnrekendum
verði að jafnaði birtar á þess-
ari síðu, nema varan, sem aug-,
lýst er, verði frekar talin eiga
heima með öðm efni blaðsins,
(matvöruauglýsingar, sérvörur
fyrir konur io. s. frv.). — Rit-
gerðir, sem birtast eiga á þess-
ari síðu, 'fyrirspurnir, semsvara
á þar, og annað sendist rit-
stjórn blaðsins sérstaklega
merkt „M“.
IslenskL
Það eru ekki ýkja mörg ár,,
síðan orðið „íslenzkt“ þýddi
sama sem lélegt, ljótt, óvandað,'
ef þaðvamotað í sambandi við
iðnaðarvöru. Verzlunarmenn
áttu það til að svara viðskipta-.
vinum: „Við eigum bara þetta
íslenzka", og það niisskildist
ekki. Viðskiptavinurinn varð að
leita annarsstaðar að nothæfri
vöru, erlendri.
Það má segja íslenzkum
verzlunarmönnum til maklegs
Iofs, að þeir eiga heiðurinn af
því, næst sjálfum iðjumönnun-
um, að hafa komið orðinu „ís-
lenzkt“ til virðingar aftur. Því
að nú má heita, að það sé jafn
sjaldgæft að heyra orðið notað
í lítilsvirðandi merkingu og
það var algengt áður.
Fram til þessa hafa íslenzkar
iðnaðarvörur flestar hlotið er-
lend nöfn. Ástæðan var mjög
skiljanleg. En um leið og orðið
íslenzkt, sem iðnaðurinn á sín-
um erfiðu byrjunarárum rúði
allri virðingu, hefir náð áliti,
ætti að vinna skipulagt að því,
að útrýma hinum erlendu nöfn-
um. Það er ekki aðeins tíma-
bært, heldur auðgert, ef hald-
ið er áfram á sömu braut enn
um skeið.
Með hverjum mánuði, sem
líður, koma á markaðinn nýj-
ar, íslenzkar vörur, sem full-
komlega eru samkeppnisfærar
að verði og gæðum við erlend-
ar vörur, — og gætu vissulega
heitið íslenzkum nöfnum. —
Skylda hvers íslensks borgara
er að fylgjast vel með framför-
um iðnaðarins og kaupa að
ininnsta kosti alltaf þær íslenzk-
ar vörur, sem samkeppnisfær-
ar eru.
Undraefnið nýja
TIP TOP
Þcffa tiafn hcfiir citi þckkf þvofta~
kotia gcfíð hínu óvíðjafnanlcga
TIP TOP þvoffacfnL
— Eg hcfí aldrcí rcynf jafn goff
þvoffaduff — scgír hún.
Láfíð næsta þvoffadag vcrða
TIP TOP
þvoffadag'.
0,70 sftótr pakki í búðum.
Verksmiðfan
STLSJA"
ftramleíðír allskonar skraut-
hnappa o$ tölur.
Eínkasala hjá
H.f. SmJðrlíUsg. Smári
Reykjavík.
Saltsild
magadregin og hausskorin, fyrir
heimili, í hálffunnum á kr. 22,00.
Síldin er valin og vandlega verk-
uð af fagmönnum.
Sendið pantanir iil
H.f. Snjðrlikisgeröta Smári
AV. llppskrífí að eínföldum síldarréffum fylgír.