Þjóðviljinn - 26.11.1938, Blaðsíða 3

P J ð 8 V I L J I N N
Laugardaginn 26. nóv. 1938
Sameining
alpýðuæskunnar
Göngum öll sem einn maður út í
siarfið og baráttuna-
Miðdegisverðir fyrir heila viku
Undanfarnir dagar hafa ísögu
æskulýðshreyfingarinnar í Rvík
verið dagar örlagaríkra atburða,
sem eiga sér langa þróunarsögu
að baki. Atburðir, sem til einsk-
is er að vita hvenær gerðtist
án þess að þekkja sögu þeirra.
Undanfarin ár hafa staðið átök
innan æskulýðsfélaga með flest
sömu stefnumál hér í bænum,
átök um það hvort æskulýður-
inn ætti að ganga sameinaður
til baráttu fyrir sérhagsmunum
sínum sjálfur eða vera í föstu
sambandi við hina pólitísku
stjórnmálaflokka, skuldbundinn
til þess að sitja og standa eins
og þeim þóknaðist. Fjölmargar
tilraunir hafa verið gerðar til
þess að losa æskulýðsfélög
þessa bæjar undan þeim tak-
mörkunum og höftum, sem slík
afstaða skapar, og mynda eitt
voldugt æskulýðssamband sem
ekki væri háð neinum sérstök-
um flokki, heldur ynni aðmenn-
ingarmálum æskunnar, reiðu-
búið til þess að taka í hverja
þá bróðurhönd, sem því yrði
rétt til hjálpar í baráttiunni.
Að þessari baráttu hafa stað-
ið ýmist heil félög eða brot úr
þeim — brot, sem skildu hina
félagslegu þróun.
Pað e«* eftirtektarvert, aðþað \
æskulýðsfélag sem hefur á að
skipa þroskuðustum meðlimum,
með vítt útsýni yfir þjóðfélags-
lega þróun, félag róttækra há-
skólastúdenta, — félag sem þó
hefur á að skipa mönnum af
öllum vinstri flokkunum, —■ það
hefur þrátt fyrir skiptingu inn-
byrðjs í allfjarlæga flokka, stað-
ið einhuga að tilboðum um sam
vinnu við öll vinstri æskulýðs-
félög í bænum um menning-
armál æskulýðsins.
F. U. K., sem vafalaust hef-
lur bezt allra æskulýðsfélaga
unnið að þroskun félaga sinna
sýndi að það skildi þetta mál
til hlítar með hinum mörgu
samvinnutilboðum, sem það hef
ur sent frá sér undanfarin ár,
en sem hjá hinurn pólitísku
æskulýðsfélögunum mættu
mjög misjöfnum móttökum,
vegna þess að þau voru þræl-
bundin pólitísku flokkunum
og fjandskaparfleygarnir milli
þeirra urðu að ná niðu'r í fylk'-
ingar æskunnar, og skapa þar
ímynduð ágreiningsatriði. Sam-
vinnutilboðið frá Félagi rót-
tækra stúdenta til æskulýðsfé-
laganna, er samt að mörgu
leyti hið markverðasta af því,
sem fram hefir komið í þess-
um málum, vegna þess miðs,
senii í því er fólgið. Það tekur
ekki einungis til flestra æsku-
lýðsfélaga í bænum, heldur og
til ungmennafélaga og félaga í
skólum, þar sem nemendurnir
korna og fara. Samvinnan við
skólafélögin miðar að því, að
hagnýta þann kraft, sem alltaf,
ef svo mætti segja, „!osnar“
í skólunum. Einmitt skólanem-
endunum, sem eru að búa sig
til starfa í þágu I)jóðfélagsins,
er það ljósara nú, en nokkru
sinni, hver ábyrgð hvílir á þeim
igagnvart heildinni.
í skólunum eru nú þegar
starfandi ýmiskonar menningar-
félög, aðallega bindindisfélög.
Þau fá tiltölulega litíu áorkað
út á1 * við, í bænum a. m. k. Ef
þau vinna í föstu menningar-
sambandi, gætu þau aftur á
móti, hvenær.sem þeim sýnist,
tekið þátt í virku baráttustarfi.
Við það ynnist tvennt. Fé-
lög, sem annars eru einangruð
og utan við baráttu, sem þau
eru í rauninni sköpuð fyrir,
getá orðið virk, og alþýðu-
æskufólk, sem sækir skólana,
stendur áfram í lifandi sarn-
bandi við félaga sína, og fara
þannig í skólana til þess að
verða styrkur í baráttunni, en
en ekki til þess, beint eða ó-
bcint, að styðja andstæðinga
hennar.
Ég minnist á þetta mál, því
að einmitt næstu daga hefst
ráðstefna fulltrúa æskulýðsfé-
laganna. Það er þess vert, að
við gerum okkur fyllilega Ijósa
þýðingu þessa merka máls og
fylgjumst með því af áhuga.
Atburðir undanfarinna daga eru
sá árangur, sem unnizt hef-
ur af æskulýðnum í Reykja-
vík, og sannarlega er hann
glæsilegur.
í hvert sinn sem Æskulýðs-
fylkingin heldur samkomur, fær
hún yfirfullt hús ungra og á-
hugasamra æskumanna.
Hin glæsilega aðsókn að
fundum Æskulýðsfylkingarinn-
ar hefir orðið þyrnir í augum
hægri nannanna við Alþýðu-
blaðið. Það er ia’.að um dans-
samband kommúnista, og reyní
að gefa í skyn, að ekkert sé
þar annað en dans. Þó að mér
detti ekki í hug að drótta þv?
að Alþýðublaðsmönnunum, að
þeir séu svo þunnir, að þeir
viti ekki að þeir fara með vís-
vitandi lygi, þá er auðséð, að
þeir skilja ekki, hvað lygin er
tilgangslaus. Haldi þeir bara
áfram.
En það er hreint ekki undar-
legt, þó að hægri mennirnir séu
hugsandi um sinn hag þessa
dagana, þó að þeim verði star-
sýnt á þá lífsglöðu, heilbrigðu
æsku, sem fylkir sér undir
merki Æskulýðsfylkingarinnar
og gleðst innilega yfir sigrum
þeim, er hún hefir unnið. Og
sannarlega eru þeir ekki öf-
undsverðir af því, að standa
einir eftir fylgislausir af öll-
um æskulýð bæjarins eins og
nátttröll sem dagaði impi á leið
heim í skjól myrkursins og
varð að jarðgrónum steini.
**
Þcssa dagana erum við að
hefja starfsemi okkar. Hún
verður borin uppi af starfshóp-
um þeim, sem félagarnir skipta
sér niður í, eftir hugðarefnum
hvers eins. Félögunum verða
skrifuð bréf og gefnar þar all-
a:r upplýsingar, sem fyrir hendi
eru.
Aðaláherzluna ber tvímæla-
laust að leggja á fræðslustarf-
semina og íþróttirnar og ala
upp andlega og líkamleg?
hrausta æsku. Takist það, er
velferðarmálum hennar borg-
ið tög hún mun aldrei beygja
sig fyrir neinum yfirgangi eða
þola nein svik.
Á sunnudaginn verður í-
þróttastarfsemin hafin með
skíðaferð. Allir meðlimir Æ. F.
R., sem eiga kóst á skíðum,
ættu að taka þátt í þessari
skíðaferð.
Strax eftir helgina verður
byrjað á fræðslustarfinu. Ég
vil skora á hvern einasta fé-
laga að koma sem fyrst niður
í Hafnarstræti 21 og velja sér
verkefni.
Göngum öll, sem einn mað-
par út í starfið iog baráttuna.
Sameiningin mun sigra!
B. V.
Sunntudagur:
Dilkasteik með brúnuðum
kartöflum. Nougat-fromasje.
Mánudagur:
Brauðsúpa. Mánudagssteik.
Þriðjudagur:
Mannagrjónagrautur með
kanelsykri og saft — nýr, soð-
inn fiskur.
Miðvikudagur:
Baunir og saltkjöt. Kaffi og
lummur.
Fimmtudagur:
Steiktur fiskur. Skyr.
Föstudagur:
Rabarbarasúpa með tvíbök-
um. Steikt lifur.
Laugardagur:
Vellingur með slátii. Salt- eða
Rauða ktross víkan
Rauða Kross vikan er nú sejnn á enda. Flestum mun núvera
ljóst orðið verkefni Rauða Krossins af gretnum í blöðum og
útvarpserindum, sem flutt hafa verið í vikunni. Dagurinn í
dag og morgundagurinn munu valdir til félagasöfnunar, og
eru það skátar .og skólafólk, sem leggja Rauða krossinum
til starfskrafta sína í ]>ennan þátt 'útbreiðsluvikunnar. Rauði
krossinn vill nú beina þeirri ósk til allra að efla og auk.a starfs-
þrek félagsins með því að gerast félagar. Jafnframt heitir
Rauði krossinn á alla núverandi félagsmenn sína að leggja
fram krafta sína, með því að safna nýjum félögum. Gerið
Rauða Kross íslands að öflugri og voldugri félagsheild, sem
með auknum afköstum og starfi verður þjóðinni allri til
heilla og blessunar.
Gerizt Rauða Kross-félagar ídag!
Jón
Guðmundsson
frá Hausfhúsum
Mínníngaiforð
í hvert skipti, er við stönd-
um við kistu látins manns rifj-
ast upp að nýju hugsanirnar
um lífið og dauðann. Við sjá-
um menn starfa '0g þjást, verða
gamla, slitna að kröftum, og
falla að síðustu í valinn. Og
við dauðann mást burt rúnir
þjáninganna, eins og komi lausn
frá allri þreytu, eins og ný
blómgun lífsins.
í dag verður borinn til grafar
einn af elztu verkamönnum
þessa bæjar, Jón Guðmunds-
son Brekkustíg 8. Hann var 81
árs, var sístarfandi alla tíð,
jafnvel fram á síðustu daga,
hélt nokkurn veginn starfskröft-
um, aðeins sjónin var orðin
mjög döpur. Síðustu dagana
þjáðist hann mikið, kraftarnir
fjöruðu skyndilega burt, og
tengslin smáslitnandi við þenn-
an hversdagsleik, sem lífiðhlýt-
ur að vera orðið manni á þeim
aldri.
Ég þekkti Jón aðeins síðustu
árin. Hann var af þeirri hreinu
tegund alþýðumanna, sem eru
allra geðfelldastir. Hann var
hinn mesti eljumaður, lét sér
aldrei falla verk úr hendi,starf-
ið var hans líf, ogj í starfi sínu
átti hann þá fullkomnu skyldu-
rækni, sem er einkeinni hins
heilbrigöa alþýðumanns. Hann
mátti ekki í neinu vamm sitt
vita, hann hefði aldrei getað
svikizt um neitt, hvað smávægi-
legt sem það var, og hins sama
krafðist hann af öðrum, að þeir
væru skylduræknir og heiðar-
legir. Því að það var annað ein-
kennj hans sem alþýðumamns
að eiga næma og viðkvæmá
réttlætistilfinningu. Jafnframt
var hann mjög vel greindur og
Framhald á 4. síðu.
kryddsíld með lauksósu með
heitum kartöflum.
Skýrimgar:
V* 1. þeytirjómi, 6 bl. mat-
arlím, 2 egg, 30 gr. sykur.
Nougat 50 gr. sykur, 10 gr.
sætar möndlur.
Þegar þessi búðingur er bú-
inn til, er bezt að byrja á Nou-
gatinu. Möndlurnar eru þurrk-
aðar með stykki, saxaðar á
bretti. Sykúrinn er brúnaður.
ljósbrúnn á pönnu og þá eru
möndlurnar látnar í og þetta
hrært vel saman og brúnað
þangað til komin er af því
kamellulykt. Þá er því helt á
vel smurða bökunarplötu og
látið kóln.a og loks er það svo
steytt niokkuð fínt.
Rjóminn og eggjahvíturnar
eru stífþeytt sitt í hvoru lagi.
Eggjarauðurnar eru hrærðar
með sykrinum mjög vel. Mat-
arlím ,sem áður hefur legið í
köldu vatni, er tekið upp úr
og brætt yfir gufu.
Eggjarauðurnar eru fyrst
hrærðar sanian við rjóma. Þá
er matarlímið brætt, hrærtsam-
an við og síðan eru eggjahvít-
urnar hrærðar varlega saman
við. Þegar frómasjan er farin
lað stífna er nougatið hrært
saman við, látið í glerskálar og
skreytt með þeyttum rjóma.
Mánudagssteik:
Afgangur af steik og sósu,
asía, salt, pipar, kartöflu-
mauk, t\nbökumylsna.
Grateinfat er smurt vel að
innan. Kjötafgangur frá sunnu-
deginum er skorinn í sneiðar
og þær1 lagðar í botninn á fat-
ínu. Yfir þær er svo helt sósu,
sem er krydduð með fínt söx-
uðum asíum, salti og pipar. —
Kartöfluinaukið, sem er búið til
úr söxuðum kartöflum, lirærð-
um með mjóik ,er látio eízt
í fatið og tvíbökumylsnu stráð
yfir. Þetta er svo bakað í 3,4
klst. og borið í fatinu, sem
það er bakað í, á borðið.
Mannagr jónagrautiur:
1 Va 1. mjólk, 1. vatn,
1 1. mjólk, 1,4 1. vatn,
200 gr. mannagrjón, salt.
Suðan látin koma upp á
mjólkinni. Þá eru grjónin lát-
íin úKí í og soðið % klst. Saltað
eftir þörf. Sykur kanell og saft-
blanda borið með.
Steikiur fiskrir:
1V2 kg. fiskur, — þorskur,
ýsa eða rauðspretta, 50 kg.
feiti til að brúna úr, hveiti
og ögn af pipar og salti
eða egg og brauðmylsna,
100 gr. smjör.
Fiskurinn er hreinsaður vel,
flattur og hryggurinn tekinn úr
honum, síðan e'r hann skorinn í
hæfilega stór stykki og þau
þurrkuð vd, stráð yfir þau
salti og pipar. Þá er beim vc-lt
upp úr þunnum hveitijafningi
og brauðmylsnu eða saman-
þeyttum eggjum og brauð-
m)4snu. Feitin er brúnuð á
Eitt =inn er verið var að
uppræta skóg í Hoiiandi, fannst
undir einu trjánna, djúpt í jörðu,
kista úr málmi. 1 kistunni var höfuð
af kvenmanni, morðkuti, stokkur
fullur af gullpeningum, og beina-
grind af ketti.
mm
1 Bretagne á Frakklandi eignað-
ist kona nokkur fjórbura. Voru pað
drengir og fæddust allir lifandi.
Annan daginn eftir gengdi móðirin
vanalegum innanhússstörfum, eins
og ekkert óvanalegt hefði komið
fyrir.
Árið 1825 leið franskur skipstjór)
skipbrot í Tndlandshafi við liinar
svonefndu Crogeteyjar — en þær
fundust fyrst 1772. Á pessum eyjum
varð skipshöfnin að haldast við i
18 mánuði, þar til enskur hvalveið-
ari varð þeirra var og flutti þá til
Qóðrarvonarhöfða. Yfir þenna tíma
höfðu skipbrotsmenn ekki aðra fæðu
en egg og kjöt hinna svokölluðu
Tví-dýra. Á eyjunum var enginn
gróður, og þær snævi þaktar 10
mánuði ársins.
pönnu, fiskstykkin látin íhana
Elskcn nnn! Erlu viss un að ,0g brúntið ljósbrún á báðum
hliðum.
Fiskinum er raðað á fat, brún
uðu smjöri hellt yfir, og soðn-
a:r kartöflur bornar með.
Nýkomið:
Hvítkál
Rauðkál
Blómkál
Gulrætur
Rauðbeður
og sellerí
Kjöfveirzlaiiír
Hfalða Lýðssonar:
Grettísg. 64 — sími 2667
Fálkagötu 2 — símí 2668
Kjötbúðín í Verkamanna-
bústöðunuin — símí 2373
ReYkhýsíð, Grettísgötu 50
símí 4467
Spíkþrasddar
rjúpur
Hangíkjöt
Saltkjöt
Soðín svíð
Soðíð hangíkjöt
og slátur
Verzlunín
Kjðt & Fiskur.
Símar 3828 & 4764.
um klút. Þeim er síðan veli upp
úr hveiti, salti og pipar sam-
anblönduðu. Smjörlíkið er brún-
að á pönnu, lifrin brúnuð þar
í, en maður verður að gæta
þess að brúna hana ekki of-
mikið, því að þá vill hún verða
hörð. Þá er sjóðandi vatni eða
kjötsoði hellt yfir og söðið í
5—8 mín. Lifrin er tekin upp
úr og raðað á fat. Soðiðer jafn-
að með hveitijafningi, sósulit-
ur látinu í og salt og pipar
eftir þörf. Sósunni er hellt yfir
lifrina og brúnuðum lauk stráð
yfir. Soðnar kartöflur eru born-
ar með.
Lauksósa:
Laukur, skorinn niður í
ræmur, er soðinn í vatni í
nokkrar mín. Síðan er laukur-
inn látinn í mjólkursósu. Þessi
sósa er ágæt með salís ld og
kryddsíld. B.
þú verðir mér alltaf trúr?
— Já, það gst ég svarið þér,
góða. Pví að hvert sinn sem mér
dytti i liug að faðma aðra stúlku,
mundi ég sjá fyrir hugskotsaugum
mynd þína og við það kæmi rödd
úr djúpi hjarta míns og segði: Vík
þú frá mér Satan!
**
Gestkomandi frú spúrði smátelpu
á heimilinu: „Langar þig nú ekki
stundum ósköp mikið til að bíta í
litla, sæta köku?‘‘
Telpan: „Uss, nei, — það er ljótt
að stela frá mönnnu. Ég bara sleiki
Steikt lifiur:
1 kg. lifur, salt, pipar, 100
gr. smjörlíki, 2Vs dl. vatn
eða kjötsoð, 25 gr. hveiti,
laukur, smjörlíki.
Lifrin er lögð í bleyf. í kalJ
vatn. Síðan er hún flegin, all-
ar æðar og sinar teknar buríu,
skórin í nokkuð þunnar sneið-
ar og þær þerraðar með þurr-
■„Visir'1 rœdir í Jeidara'- i gœr
ummœli pau, er PjóZvilj nn birti í
gcvr eftir E. O. — Visir lcetur scm
hér sé um njja uppgötvun ad rceda
hjcí Sóstplistiwi, — cn titvitnunin er
sem lespnckirnir vita, úr ,„Rétti‘‘,
sem konv út i ji n; i etur.cr! Cg
„Visir'‘ porir ekki aö geta pess að
wn leid og E. O. getur pess að lýð-
rœðisstefnan sé erui sterkust ú meo-
a! fylgjcnda fiakksins'1 pá segir
hann ac, hún eigi ,jSér enga forustu
i for.ngfaliði h::ns“. Einmitt gegn
hinn hœtiulega,. valdi fasismans yfir
forustuliöí sjdlfstccðisflokksins vilja
sósialistar berjast, en med alpýð-
tinni, sem enn fylgir Sjálfstceðis-
flokknnm og vill hafa lýðrœðið i
heiðri, — og pað pýðir: með fólk■
jnn en' á> móti foringjiuvim.