Þjóðviljinn - 15.12.1938, Blaðsíða 4

Kíý/ðtíó'io a§
Sá hrausfí
sigrar
Spennandi og æfintýrarík
amerísk Cowboymynd leik-
in af Cowboy-kappanum
fræga
John Wayne.
Aukamynd:
ÆfintýriS í Klondyke.
Amerísk kvikmynd, ersýn-
ir sögu, er gerist meðal
útlaga í Alaska.
Börn fá ekki aðgang.
Qi»rfooi®g!nnl
Næturlæknir: Halldór Stefáns
sion, Ránargötu 12, sími 2234.
Næturvörður er í Reykjavík-
ur apóteki og Lyfjabúðinni Ið-
unn.
Skipafréttir: Gullfoss er á leið
til Leith frá Khöfn, Goðafosá
ier í Reýkjavík, Brúarfoss fór
til útlanda í gærkvöldi, Detti-
foss er í Hull, Lagarfoss er í
Kaupmannahöfn, Selfoss er á
leið til Vestmannaeyja frá út-
löndum, Lyra fer til útlanda í
dag.
Frá höfiúnni:* Karlsefni kom
frá útlöndum í gær.
Jóm Sivertsen, fyrv. skóla-
stjóri heldur erindi í kvöld, kl.
20.15 í útvarpið.um bókfærslu-
lögin nýju.
Farþegar með Brúarfossi til
útlanda í lærkvöldi: Iðunn Snæ-
land, Ingvar Guðjónsson, Lilja
Sigurjóns, Sigurjón Rist, Jón B.
Einarsspn, Bjarni Kristjánsson,
Tómas Vigfússon-, Sverrir Matt-
híasson, Ágústa Guðmundsson,
Sesselja Björnsdóttir 'Og nokkrir
útlendingar.
Afiasölur: Gyllir seldi afila
sinn í HuU í gær, 1518 vættir
fyrir 1383 st.pd. Gylfi seldi afla
sinn 1538 vættiir líka í Hull.
Bæjarstjórinarfuindur verður
haldinn í dag klukk'am 5 í .Kaup-'
þingsalnum. Á dagskrá eru 15
mál, þar á meðal samþykkt á
reikningum Reykjavíkurbæjar
og hafnarsjóðs fyrir síðastliðið
ár.
Útvarpið í dag.
10,00 Veðurfregnir.
12,00 Hádegisútvarp.
15,00 Veðurfregnir.
18.15 Dönskukeaste.
Í8,45 Enskuke«sia.
19,10 Veðurfregnir.
19,20 Lesin dagskrá næstu viku.
Hljómplötur: Létt lög.
19.40 Auglýsingar.
19,50 Fréttir .
20.15 Erindi: Bókfærslulögin
nýju, Jón Sívertsen f. skóla-
stjóri.
20.40 Hljómplötur: Létt lög.
20,45 Frá útlöndum.
21,000 Dagsskrárloks.’
Vöriubílastöðjn próttur hélt
.aðalfund sinn á sunnudaginn.
1 stjórn voru kosnir: Friðleífur
Friðrikssion formaður, varafor-
maður Kristinn Árnason, ritari
Einar Ögmundsson, gjaldk. Pét-
ur Guðfinnsson og meðstj. Ste-
fán Hannesson.
Ríkisskip. Súðin var á Blöndú
ósi í gærkvöldi.
blÚÐVILIINN
Hversvegna var Arniann stofnaðui?
Fra«ih. af 2. síðu.
mönnum að fást við sig. Dr,
Grímur veðjaði hátt veðmál um
það, að fá skyldi hann Islend-
ing ,sem lagt gæti drekann, og
flaug þetta um húsið. „Þegar
Steini litli gekk móti jötninum“,
sagði Grímur, ,,fór mér heldur
að hitna“. Merki var gefið. Þor-
steinn greip glímutök', brá tif
sveiflu og klofbragðs. Og er
hann loftaði risanum, varð hon-
um laus önnur höndin og sló
handbragði við hné; steyptist
risinn endilangur, og gnajst í
hverju tré. Biðu menn í þögn/
og undrun, unz kappinn reis við,
skauzt út af sviðinu og hélt urn
brókarskálmina, sem sprungið
hafði frá hné til þjós við skell-
inn á pallinn. Þá hlógu Vínar-
menn og hylltu íslending.
Þeir nafnar frá Reykjahlíð
urðu báðir prestar í héraði sínu,
og löngu kbmnir undir græna
torfu. En glíman norðanlands
bjó að vakningunni, sem komið
hafði með þeim og þeirra sam-
tíð.
Fyríif hálírí öld —
hvöldáð f kvöíd
Það var skammdegisnótt við
Reykjavík og leið að miðnætti
undir fullu tungli. Ég hafði unn-
ið til, að biðjast leyfis, — und-
anþágu frá reglum latínuskól-
ans um háttatíma kl. 10 í heimaj
vist, er mér sem tvííugum fjórða!
bekkjarpilti bar sjálfum að vaka
yfir sem umsjónarmanni. En
það voru líka stórviðburðir að
gerast:
Vaxandi, verðandi höfuðstað-
ur. Skútuöld hafin, fólksstraum-
pr í bæinn, viðreisnartrú, stór-
hugur og um leið nokkur i télags
andí. ,,Reykjavíkurlíf“ Gests
Pálssonar að molna upp, svo
að myndazt gæti aldamótasvip-
ur Rvíkur. Á fyrsta túnbletti í
Norðurmýri, — mýri, sem í
sumar breyttist úr túni í húsay
hverfi, — stóðum við sjómenn,
námsmenn, iðnaðarmenn og
jafnvel embættismenn, alráðnlr,
að sigra alla veröldinapg stofnal
nú fyrst félag, þar sem allir
væru „glímufélagar“ jafningjar,
íþróttin var aðflutt í bæinn
eins og við, úr verstöðvum og
sveitum (Glímufél. í Rvfkstofn-
að 1873 lifði fá ár. En utanbæj-
arpiltar í latínuskólanum sáu;
um viðhald glímna þar). Við
vissum að íþrótt alþýðumenn-
ingarinnar varð að leggja Rvík
undir sig. Ég minnist þess með
stolti, að sterkasta hvöt mín til
að stofna félagið var sú, að
mér nægði ekki að glíina við
skólapilta, heldur varð að eign-
ast vettvang til að þreyta í-
þróttir við sjómenn og aðra,
eins og Bessastaðapiltar við
vermenn fyrr. I trausti til þess
að slík þörf yrði bæði almenn
og eilíf með þjóðinni ekki síð-
lur í bæ en byggðum, var Ár-
mann stofnaður. Og Árnrann lif-
ir.
I nafni hans fellst í fiullri ein-
ingu viðreisnarhugsjón „Ár-
manns á Alþingi“ og söguleg-
ur átthagametnaður Péturs
j Jónssonar, sem var frá Skóg-
arkoti, örstutt frá Ármannsfelli
og Hofmannaflöt.
En brýnast var ef til vill það
fyrir okkur Pétri að styrkja og!
sanna þrótt bindindishreyfingar-
innar með glímufélagi innan
stúkunnar okkar. Eins og gegn
kristninni forðuin beittu menn
bindindið falsrökúnum: „Lízk
oss sjá siðr veikligr mjök“, og
læddu inn hugmyndinni, að
drykkjuskapur væri sama og
karlmennska.
Með glímuhroll liðinna bar-
áttualda í blóðinu, umbriot vax-
andi kynslóð^r í meðvitundinni,
Reykjavíki í jreifum á aðra hönd,
en á hina mánabjartan, svell-
stirndan fjallahring, helgaðan
frjálsri þjóð og vaskri æsku,
svall okkur móður, ogf í marg-
földu húrrahrópi fögnuðum við
stofnun Ármanns, undir mið-
Æslnlýðsfylklngin
í Hnfnnriflrði
Dagskrá
heldurstofnfund sínn í Góðtemplarahúsínu
í hvöíd kl. 8.30.
0
0
1. Stofnun deíldarínnar.
2. Stjórnarkosníng.
3. Lögín.
4. Upplestur. *
5. Söngur og gítarspíl.
Gcfíð vítmm yðar 5—8 baekeir í jólagjöf.
Það er ekkí eíns dýrl og þér ef iíl vill haldíð«
Med því ad gefa þeím félags^
sMffeíni í *Máli og meimingu'
þá gefið þéif 5^6 ágœfar bseMir
Félagsskírteíní í „Málí og menníngu“ kostar aðeíns
10 kr. og út á það fær handhafí allar bækur félags-
íns ókeypís
Bezlu kókakaup á Islandí
Laugavcg 38 Mál Og meflSlÍSlg Símí 5055
nætti 15. des. 1888.
Enn er mér sem ómur þess
fagnaðaróps sé ekki hættur að
bergmála eftir hálfa öld. Enn-
þá svellur mér stirðnuðum móð-
tir, og fleiri fornum Ármenning-
um, við að hugsa. til þess, að
æskuþróttur og íþrótt bindind-
isins. og leiftursins vinni í nafni
Ármanns rammefldustu afrekj
sín með viðkvæmt ljós hins
stillta anda varðveitt í annarri
hendi.
Leiðrétting. í grein um leik-
fangasýninguna í blaðinu í gær
hafði misritast nafn þess, sem
bjó til leikföngin. Hann heit-
ir Guðjón Bjarnason.
Mos’nafjaifðaíf^
nýkiomnar í sekkjum og
lausri vigt.
Jóh. Jóhaonsson
Orundarstíg 2. Sími 4131.
Dtbreiðlð hjéflvHIaii
GamIal3io %
Asf og
afbrýðíssemí
Áhrifamikil og snildarlega
vel leikin sakamálakvikmynd
tekin af UFA.
Aðalhlutverkin leika:
CHARLES BOYER og
ODETTE FLORELLE.
Börn fá ekki aðgang.
Leikfél. Beytjavllíar
ýf
Þorlákuir
þreyffi1

Gamanleikur í 3 þáttum.
Aðalhlutverk-ið leikur:
Haraldur Á. Sigurðsson.
Sýning í kvöld kl. 8.
Lækkað verð.
Næst síðasta sinn.
Aðgöngumiðar seldir eftir kl.
1 í dag.
Kanpnm ílðsknr
soyuglös, whiskypela, bóndós-
ir. Sækjumfheim. — Sími 5333.
Flösfeuvmlunín
Hafsiaifsfrasfá 21
karlmanna með 10°/o af-
slætti til 15. þ. m.
YESTA
Laugaveg 40, sími 4197.
Gerið bókainokaupin Ijrir jólin i Heimskringlo, Langaveg 38
Agatha Christie. 87
Hver er sá seki?
sagði um mig að ég væri lokaður eins og kúskel.
En það er ekki rétt. Ég sýni öllum þær staðreynd-
ir, sem ég kemst að. En ég læt hverjum og einum
eftir að draga ályktanir af þeim.
— Hvenær á ég að hitta fólkið ?
— Iielzt nú strax, við erum rétt komnir að
húsínu.
— Komið þér ínn með mér?
— Nei, ég ætla að halda áfram göngunni í garð-
inum. Eftir kortérstíma skulum við hittast við dyra-
varðarhúsið.
Ég gekk inn og lauk erindi mínu. Af fjölskyld-
unni var enginn heima nema gamla frú Ackroyd,
er sat að tedrykkju. Hún tók mér mjög vel.
— Mér þykir vænt um að þér skylduð koma
Poirot í skilning um það sem mér lá á hjarta. En
lífið er fullt af erfiðleikum. Þér hafið auðvitað
' heyrt um Flóru ?
— Hvað er að Flóru ? spurði ég varlega-
— Hún er búinn að trúlofa sig á ný. Flóra og
Hector Blunt hafa opinberað trúlofun sína. Það er
auðvitað lélegri ráðahagur, en ef Flóra hefði gifzt
Ralph Paton. En auðvitað á ástin að ráða. Flóra
þarfnast einmitt manns eins og Hectors Blunt,
hann er roskinn og ráðsettur, og í góðu áliti. Lásuð
þér tilkynninguna um handtöku Ralphs í morgun ?
— Já, sagði ég.
— Hræðilegt. Frú Ackroyd lygndi attur augunum.
Geoffrey Raymond varð ’ákaflega mikið um það.
Hann hringdi strax til Liverpooí. En lögreglan
vildi engar upplýsingar gefa. Þeir sögðu meira að
segja að þeir hefðu ekki handtekið Ralph- Ray-
mond segir að þetta hljóti að vera blaðatilbúning-
ur. Ég hef bannað þeim að ræða þetta svo að
vinúufólkið heyri til. Hugsið þér yður að Flóra
hefði verið gift Ralph ! Hvilík smán !
Aftur lygndi frú Ackroyd augunum, og það fór
um hana hrollur við tilhugsunina. Eg var óviss
hvernig ég ætti að skila heimboði Poirots. En frú
Ackroyd hóf máls á ný áður en ég komst að.
— Þér voruð hérna í gær með Raglan lögreglu-
fulltrúa. Það er meiri mannhundurinn. Hann neyddi
Róru til að játa að hún hefði stolið peningum frá
Roger. Auðvitað hefur hún ætlað að taka trausta-
taki fáein pund til þess að þurfa ekki að ónáða
frænda sinn- Svo kemur þessi lögreglufulltrúi og
skammast og skammast þangað til hann er búinn
að koma veslings barninu til að játa að hún hafi
ætlað að stela peningunum. En ég veit ekki nema
ég ætti að vera þakklát fyrir þenna misskilning,
því svo er aö sjá sem það hafi orðið til að koma
þeim saman Hector og Flóru. Og satt að segja
þykir mér vænt um að svo skyldi fara, um tíma
var ég hálfhrædd um að þau Raymond væru að
draga sig saman- Og það hefði mér þótt allraverst
— Raymond er blásnauður, — hann er ekki rétti
maðurinn handa Flóru.
— Já, yður hefði fallið það þungt. En annars
var ég með skilaboð til yðar frá Hercule Poirot-
— Til mín ?
Frú Ackroyd varð óttaslegin.
Ég flýtti mér að spekja hana og segja hvað Poi-
rot viltli-
— Já, auðvitað kem ég. Við verðum að sitja
og standa eins og Poirot vill. En um hvað er að
ræða? Það vildi ég gjarna vita fyrirfram.
Ég fullvissaði frúna um að ég hefði sjálfur enga
hugmynd um það.
— Jæja, sagði frú Ackroyd. Ég skal skila því
til hinna. Við skulum öll vera kominn þangað
klukkan níu.
Ég kvaddi og hitti Poirot á tilteknum stað.
— Mér dvaldist lengur en stundarfjórðung, sagði
ég. En það er enginn hægðarleikur að komast að
þegar frúin byrjar að masa.
— O, það gerir ekkert til, sagði Poirot. Garður-
innn hérna er svo skemmtilegur, að engin hætta
er á að manrii leiðist-
Við héldum heim á leið. Þegar þangað konn
opnaði Jíarólína fyrir okkur, — hún hlaut að hak*
beðið komu okkar með óþreyju. Hún lagði fingur
á munn sér og hvíslaði:
— Úisúla Bourne, stofustúlkan frá Fernley, er
komin hingað. Ég lét hana fara inn í borðstofuna-
Hún er í hræöilega slæmu skapi veslings stúlkan,
og segist verða að tala strax við Poirot. Ég hef
reynt að vera henni til þægðar, fært henni heitt
te- Það er hræðilegt að sjá manneskju svona a
sig komna.
— Er hún í borðstofunni ? spurði Poirot.
— Þessa leið, sagði ég, og opnaði dyrnar.
Úrsúla Bourne sat við borðið. Hún hafði sýiú'
lega grátið.
— Úrsúla Bourne, sagði ég hissa.
En Poirot gekk til hennar með útréitar hendur-