Þjóðviljinn - 30.12.1938, Blaðsíða 1
*• ARGAMGUR.
FÖSTUDAG 30. DES. 1938.
301. TÖLUBALÐ.
HtuinnubDfauinnunni
al minnsta hosti
ÓþefeM feona í
Kaupmaimahöfii
hasrd fyrír svíndl
®eð íslenzfea
penínga
Práft fyrír ógrynni líðs og hergagna
verður fasisfaherjunum lífið ágengf
Sprengjuárás á brezkf skíp víð Balear^eyjar
Frá vígstöðvunum við Segrefljót.
Fáránlegur dómur
Islenekum ríhíshorgara er
neífað um afvínnuréffíndí
i Reykjavik og nágrenní
um fveggja ára skeíð.
KHÖFN I GÆRKV. F.O.
Lögreglan í Kaiupmannahöfn,
hefur fengið kæru á hendur ó-
þekktri kionu, fyrir að hafa fram,
Sð fjársvik með þeim hætti, að
í»ún hefur komið inn ! búðir
ög keypt vörur og borgað með
íslenzkum 100 kr. seðlum og
Uarrað afgreiðslufólk til þess
®ð taka peníngana fyrir samiá
verð og danskar krónur. Er
tenunni svo lýst, að hún sé um
fimmtugt. Hafa allmargar verzl-
anir beðið nokkurt tap á þess-
viðskíptum.
Guðmundur
Kamban
á Konunglega
leíkhúsínu.
KHÖFW I GÆRKV. P.Ú.
Hið nýja leikrit Guðmundar
Kamban fær frumsýningu á kbn
únglega leikhúsinu í janúarmán-
uði- Höfundurinn er sjálfurleik-
sfjóri. Aðalhlutverkin leika, frú
Anna Borg og Thorkild Roiose.
?>100 menn log ein stúlka“»
kvikmyndin sem undanfarið heí
Ur verið á Gamla Bíó, verður;
sýnd í síðasta sinn í kvöld,
^tta ter athyglisverð mynd,
bæði vegna efnis og meðferðar,
aS ættu menn ekki að sitja;
LOND«N í «ÆRKV. (F.
Fregnir frá Spáni f dag bera
með sér, að sókn uppreisnar-
manna er mjög hægfara. Upp-
resinarmenn segjast hafa brot-
ið á bak aftur mótspyrnu stjóm-
arhersveitanna við Balagiuer,
en þar höfðu þær búizt urri,
mjög rammlega. Ef það reyn-
ist rétt, að vörn lýðveldishers-
ins hafi bilað þarna gersamlega,
væri það honium mjög alvar-
legur hnekkir, en stjórnin f
Barcelona tilkynnir, að eftir lát-
lausa fimm klrjkkustunda fall-
byssuskiothríð uppreisnarmanna
á þessum slóðum háfi aðstaðan
verið óbreytt. Lýðveídisherinn
hafi hvergi Iátið undan síga.
Hinsvegar viðurkennir Barce-
lona-stjórnin, að hersveitum
uppreisnarmanna hafi orðið
nokkuð ágengt nyrst á vígstöðv
unum. Á Balaguervígstöðvunum
þar sem barizt hefur verið um
brú yfir fljótið, segjast upp-
reisnarmenn hafa tekið 850
fanga.
Samkvæmt skeyti frá Gibralt-
ar hafa flugvélar uppreisnar-
manna ráðist á brezka skipið
,,Marionga“ í nánd við Balear-
eyjar. Skipshöfnin varð að fara
> í bátana.
Með dómi undirréttar, sem
njýlega var felldiur, var toonu
hér í bænum Jóhönnu Gold-
sfceii-Oítjsoci bannað að við-
Ifögðum dagsektum að síarf-r
rækja í Reykjavík, Hafnarflrjðl
oig nágrenni þessara bæja,
saumastolu, sem fæst við
sjamskouar sauma og
saumas'o.'a Helgu Sigurösson,
scm er stefriandi í máli þessiu
og rekur kjólasaum: í sambantí:
við verzinfc'Ka GuIIoes hér í
bænrjm. Mun tíórrur þessi vera
fram að frú Goldstein mætti
ekki vinna fyrir utan verzlun
Helgu meðan hún dveldi á ís-.
landi. Samningur þessi gekk úr
gildi Í5. september. InUj í sámn-*
ing þennan var síðar sett á-
kvæði um að frú Goldstein væri
að þessum tíma liðnum heim-
ilt að vinna utan Reykjavíkur
Hafnarfjarðar og nágrennis.
í sumar þegar samningurinn
var útrunninn og semja skildi
um áframhaldandi starf við
saumastofuna Gullfoss, náðist
Slg ur færi að sjá hana.
Frakkar styrkja að-
stöðu sína við aust-
anvert Miðjarðarhaf
ekki samkomulag á mi'íi þeirra
Helgu og Goldstein, þar sem
eiisdæmi og því ííto’eginr tl Helga vildi ekki grciðá sérstak-
Engir áreksírar enn í
franska Sómalílandi.
LONDON I GÆRKV. (F. 0.)
Samkvæmt fréttum frá París
er talið að Daladier og Bonnet
úafi ákveðið að taka alla að-
stöðu Frakklands í Sýrlandi til
endurnýjaðrar rannsóknar, með
Því að hernaðarleg afkioma
Frakklands í Miðjarðarhaf inu
veltur mjög á tökum þess á
Sýrlandi. Fiögurra manna nefnd
verður bráðlega send til Sýr-
ands til þess að rannsaká á-
stancJið og gera tillögur um
n.Vjan Fransk-Sýrlenzkan sátt-
mala.
- í nefncj þessarj er ráðgert að
jörir menn eigi sæti, einnfyr-
!r tivora drilcJ franska þjóðþings
,r!s’ Þriðji fyrir herfbringja-
rn 'ð sá fjórðí fyrir ríkis-
stjormna. Sáttmáli. sem gerður
Ur var miIh Frakklands og Sýr-
lands 1936 náði ekki fullnaðar-,
samþykkt utanríkismálanefndar
öldungadeildar franska þjóð-
þingsins.
Engin ný tíðindi hafa borizt
varðandi herflutninga Frakka
til franska Sóma’ilands eða deil
ur Frakka og Itala yfirleítt, en
ýmsar tilgátur hafa komið fram
í blöðum, og hníga þæjr í þá átt.
| að Frakkar óski ekki afrikipta
annarra af deilunum við Itali.
Aðstoðarsendiherra Frakka í
París fór í dag í heimsókn í
brezka utanríkismálaráðuneyrið.
Fkkert ligrrur fvrir opinberlep-a
um erinrii sendiherrans, en blöð
hafa birt fregrir um, að hann
hafi Iátið í ljós fyrir hönd
frörsku stiórnarinnar, að mála-
miðlunartilraunir séu tilgangs-
litlar.
þ:ss oð vckja athygíj marna i
á mcð.al.
Forsendur þessa makakvusa
dóms eru þær að frú Goldstein
réðist til Heígu Sigurðsson í
ágúst 1934. Voru samningar
uridiriitaðir þeirra á miUf. í Bc rl
lín og skuldbindur frú Gold-
stein rig til þcss, að búa hvorki
til föt á cinstaklinga (utan
saunrasiiofti Flelgu) né taka að
sér aðra stöðiu í Reyk avík. —
Með samriingi þessum skuldbatt
frú Helga sig til þess að greiða |
frú Goldstein 250 kr. danskar !
á mánuði og 1V2% af andvirði
þess er hún saumaði. Samning-
ur þessi, hvað snerlir danskar
krónur, var auðvitað ólöglegur
af hálfu Helgu.
Samningur þessi var endur-
nýiaður árið eftir. Fær frú
Goldstein eftir honum 250 kr.
íslenzkar auk 3»/o af því, er hún
saumaði. Var þá um leíð tekið
lega fyrir eftirvinnu. Hvarf frú
Goldstein ,sem þá var nýgift
íslenzkum manni, þá frá störf-
um í þjónustu frú Helgu, og
setti upp saumasofu hé!’ í bæn-!
um .
Stefndi frú Helga frú Gold-
stein-Otfoson og krafðist 6000
lcróna skaðabóta og að hún
hætii rekstri saumastofunnar að
viðlögðum 100 kr. dagsektum.
Dómur þessi .sem skýrt er
frá hér að framan miuu
kbma flestum undarlega
fyrir sjónir, þar sem aðal-
ástæðan fyrir ákvæðum samn-
ingsins var erlendur ríkisborg-
araréttur hinnar stefndu, sem
er breyttur við giftingu henn-
ar. Flestum mun bvkia undar-
legt, að hægt sé á þennan hát|
að takmarka athafrlafrelsi ís-
lenzkra ríkisborfrara. En . allra
kynlegast er það ,sem segir í
forsendum dómsins. að „hms-
vegar verði að telia, að eftír'
að hún giftíst íslenzkum ríkis-
jHg| f Bæjarráð hefur enn ekkf
fekid neinar ákvarðasiír um
framhald hennar.
Sú ákvbrðiun hefur verið tek-
in af yfirvöldum ríkis og bæjar,,
að leggja atvlnnubötavinnuna
riiður frá nýárl, að minnsta toostl
fyrst um slnn. Ekki er þó vitað,
hve stöðvun þessi verður löng!
i>g er jafnvel talið, að vinna
miuni hef jast aftur í seinni hluta
næstu viku. Hinsvegar er ekk-i
ert vitað um þetta með vlssu
önnað en að vinnan hættlr á
miorgun.
Vegamálastjóri, sem hefur
umsjón með atvinnubótavinn-j
unni fyrir hönd ríkisstjórnarj
innár skýrði blaðiinu svo frá í
gærkvöldi:
Par sem bæjarráð hefur enn
ekki tekið neina ákvörðun um!
framhald atvinnubótavinnunnaij
eftir nýár, hefur ríkið ekki talið
ástæðu til þess að leggja neitt
fé fram fyr en sú ákvörðun
er fyrir hendi.
Pjóðviljinn átti ennfremurtal
við borgarritara, kvað hanni
það satt að enn hefði ekkert
verið ákVeðið um fyrirkomulag
atvinnubótavinnunnar eftir Býár,
en taldi þá ákvörðun mundu
tekna um nýárið. Hínsvegar
skýrði hann svo frá, að atvinnu-
bótavinnan hætti í bili eða þar
til að minnsta kiosti á fimmtu-
" daginn kemur .
Er framtooma bæjarráðs hfni
toneykslanlegasta í þessum efn-i
um, þar sem atvinnuleysið er
jafn almennt og kjör verká-
manna jafn bágborin og raun
ber vitní um. Virðist það óaf-
sakanlegt hirðuleysi af hálfú
yfirvalda bæjarins að hafa ekki
þegar gert ráðstafanir til þes*
að vinnan gæti halldið óslitið
áfram.
Chang-Kai-Sjek og koná hans.
Japanir reyna að ráðast
inn í Shensi en
mjðg litið ágengt
Vefrarhíálpín
hjálpar ekkí
Stoörturinn sverfur óvenju fast
að verkamannaheimilunum hét
í Reykjavík þenna vetur, ogl
það er eins og hann sé sárast-
ur einmitt í hátíðaglaumnum.
Þó að ekki sé hægt að hugsa iil
þess að gera sér nokkurn daga-
mun, þlá verður það svo, að
þessa daga finna börnin að
minnsta kosti meira til fátækt-
arinnar, sem kemur fram við
jþam í vöntun á mat og fötum,
að maður ekki tali um leikföng
og annað sem þau sjá allsstaðar
og Iangar í.
Ég leitaði til Vetrarhjálþar-
(Frh. á 4. síðu.)
borgara, manni, er jafnan hefur
búið hér í bænum og stundað
atvinnu hér, verði að telja, að
slík skuldbinding (sem hún gaf
Helgu. Ritstj.) skerði atvinnu-
frelsi hennar óhæfile’ga, og
verði henni því ekki bannað
að stunda sauma fyrir aðra
nemla í tvö ár, frá því að húri
fór úr verzluninni Gullfoss.
Með þessari yfirlýsingu hefur
dómarinini í riaun og veru viður-
kennt það, að dómurinn bygg-
izt á röngum forsendum og
samningurinn að enem hafandi.
Dómur þess'i er því hneyksl-
ísdómur, sem á að afmá úr ís-
lenzkú réttarfari.
LONDON I GÆR. FÚ.
Samkvæmt kínverskum til-
kynningum eru Japanir nú að
gera tilraun iil þess að kbmasi
yfir Gulafljót, með það fyrir
alugum, að senda her manns
inn í Shensi-hérað. Hafa Jap-
anir haldið uppi ákafri skothríð
á víggirðingar Kínverja í suð
vesturhorni Shensi-fylkis, 21:
ekki orðið verulega ágengt.
Hafa Kínverjar hafið gagnárás
á Japani.
Kínverska herstjórnin er þeirr
ar skoðunar, að Japanir myndi
mæta mjög öflugri mótspynm
í Shensi, þar sem þar eru fjöl
mennar hersveitir, sem aðvísu
ekki tilheyra fastaher Kína, er
eru vel skipulagðar, og haf
gert Japönum óleik viðja í þíorc/
ur-Kína.
Þýzka íþróiiasamband
íð hlufi af nazísia*
hreyfíngunni
LONDON I OÆRKV. FO.
íþróttasamband Þýzkalands ú
framvegis, samkvæmt nýútgeí
inni tilskipun, að vera ábyrf
fyrir íþróttastarfseminni í lanc
inu, sem verður skioulögð se^ .
pólitísk starfsemi innan vébantí t
nazistaflokksins.